In nomine sanctae et individuae trinitatis. Fredericks divina favente dementia Ro manorum imperator et. semper augustus. [Principalem munificentiam decet virtutum prae- mia merentibus tribuere et fidelissimos quosque dignis bonorum gradibus provectos caeteris circa res imperiales devotis in exemplum et bonae spei signum collocare. Quocirca noverit omnium fidelium nostrorum, tarn futurae quam praesentis aetatis industria, quod nos pro fideli devotione atque constantia, quam nobis et imperio nostro Viennensis ecclesia exibere studuit, tibi] Stephane [venerabilis urbis archiepiscope et tibi Willeime praetaxatae eccle- siae decane, et per vos vestris successoribus archiepiscopis et decanis et fideli etiam cano- nicorum conventui, Viennam cum omni integritate sua committimus, Pupetum videlicet, Canales, palatium et caetera ad eiusdem civitatis dignitatem pertinentia. Praefata eniin «vitas regiae cathedrae excellentia nullum praeter nos debet habere possessorem, sed quamdiu absumus ipsam per eiusdem loci archiepiscopum et per cathédrales canónicos custodiri oportet. Quem tenoris mod um vobis et ecclesiae vestrae recognoscentes omnem laicalem personam a dominio supradictae urbis excludimus. Nulla enim ratione tyrannicam potestatem in clericorum cervicibus dominari volumus.] Praeterea omnes res et posses- siones, universa quoque praedia quaecumque vel in quibuscunque locis vel regnis seu co- mitatibus praedecessores nostri divi reges et imperatores a primitiva ecclesia eidem matri ecclesiae sancti Mauritii Viennensi metrópoli ad nostra usque témpora spontanée contule- runt, vel alii retro principes seu quilibet deo fidèles pro remedio animae suae vel qualibet alia pia devotione obtulerunt, per nostram imperialem authoritatem eidem ecclesiae eiusque rectoribus omni corroborationis munimine confirmamus. Tibi vero Stephano dilectissúno nostro venerabili archiepiscopo dignitatem ab antecessoribus nostris collatam indivisam conservantes, recognoscimus videlicet utin regno Burgundiae sacri palatii nostri archican- cellarius et summus notariorum nostrorum semper existas, et post te successores tui. Omnia quoque regalia ab antecessoribus nostris ecclesiae Viennensi collata, commune etiam forum agentium et sustinentium causas, tarn civiliter quam criminaliter nostra concessione teneas et possideas. Ad haec decernimus ut in adventu nostro, vel quotiescunque ad cu riam nostram vocatus fueris, vel expeditionem nobiscum faceré debueris, cives Viennenses et Romanenses oumi excusatione remote congrua tibi subsidia conférant. [Si quis vero quod absit hanc concessionem nostram vobis et ecclesiae vestrae factam aliquo modo in quietare praesumpserit, banno imperiali subiaceat et centum libras auri purissimi compo- nat, .quarum partem dimidiam camerae nostrae, reliquam vobis et ecclesiae vestrae per- solvat. Et ut haec confirmatio rata et inconcussa permaneat, praesentem paginara aurea bulla nostra insigniri iussimus, manuque propria corroborantes, idóneos testes subnotari fecimus, quorum nomina sunt haec:]

Umbertus Bisuntinensis, Petrus Tarentasiensis archiepiscopi; Guillelmus Novarienris, Albertus Tridentinus, Udalricus Tarvisinus episcopi; duces Bert^lfus de Ceringen, Mat thäus Lotharingiae ; Otto cornes palatinus de Witelinesbach.

[Signum domini Frederici Romanorum imperatoris invictissimi.] (M.)

FRIEDRICH !. 1157 OCT. 27.

Ego Reinaldas cancellarius vice Stephani Vierineesis archiepiscopi et archican- cellarii recognovi.

Data Bisuntii, vi. kal. novembris, indictione v., anno dominicae incarnationis m.c.lvii., régnante domino Frederico Romanorum imperatore gloriosissimo, anno regni eius vi., im perii vero iii.

Nach dem unvollständigen drucke: Bosco Floriacensis vetus bibliotheca (Lugduni 1605) 2, 87, welcher ebenso wiederholt ist: Le Liivre Histoire de l'antiquité et saincteté de la cité de Vienne (Vienne 1623) s. 346. Ergänzt nach dem privileg für Vienne d. d. Worms 1153, gleichfalls unvoll ständig bei Bosco 2, 84, vollständig Histoire de Dauphiné 1, 138 und Bünau Leben und Thaten Friedrichs I s. 433. Die zulässigkeit der ergänzung ergibt sich daraus, dass für den fehlenden an- fang Bosco ausdrücklich bemerkt, dass er sich lediglich im namen des erzbischofs von der urk. von 1153 unterscheide, während die zu vermnthende gleichheit der schlusssätze sich dadurch bestätigt, dass sich dieselben noch entsprechend in dem privileg für Vienne d. d. Basel 1214 nov*. 23, bei Le Lièvre s. 354 und danach Huillard Hist. dipl. Frid. H. 1, 325, wiederfinden.