Gregorius episcopus servus servorum dei. Venerabilibus fratribus archiepiscopo Tre- virensi et suffraganeis eius salutem et apostolicam benedictioncnu Solent heretici ad in- sipientiam suam ecclesie sapientiam exercere, dum erroris spiritibus inteudentes deridebant eam tempore iuniores, quorum non dedignabatur patres ponere cum canibus gregis sui, quia suggillantes orthodoxe fidei puritatem, quasi habitantes in desertis torrentium, clam dogmatizabant simplicibus fallatias heretice pravitatis. Quare cum necesse sit hereses esse, non solum inevitabile sed et utile, necessario ecclesie filii docti sunt illorum insi- pientiam confutare, cum facile sit fabricatores mendatii tanquam stipulam ante faciem ignis disperdi ab assertoribus veritatis. Sed quod dolentes referimus, qui tanquam reptilia ve- nenata insidiari consueverant in occultis virus erroris linguis maliloquis infundendo, nunc aniinati periculosissima feritate patenter quasi in prelium contra ecclesiam iusurgebant, innumeris fraudium comentis nichiloininus insisteutes; quoniam urbem in absentia nostra intrare non veriti, quibusdam potentibus vitiatis, multa enormia uequiter attemptabant. Sed per misericordiam Iesu Christi, qui ecclesiam suam temptari non patiens ultra quam valeat sustinere, sed faciens cum temptatione proventum, illani semper in tribulationibus dilatavit, revelavit dominus abscondita tenebrarum illorum quosdam convertens, qui multos aversos in diversis regionibus manifestant, quibusdam iudicium, quibusdam misericordiani iam expertis. Unde nos fidei zelo succensi, de communi fratrum nostrorum consilio, tam contra hereticos, quam credentes, receptatores et fautores eorum nova statuta solleinpiiiter proinulgentes, ■ ea inandavimus firmiter observari. Senator quoque urbis de voluntate ac consensu tocius populi Roinani contra predictos constitutiones sua,s edidit et iuravit; et iurabunt omnes de cetero senatores. Volentes igitur, ut statuta et constitutiones huius- modi ubique rite serventur, ecce ipsa vobis sub bulla nostra niittentes, fraternitati vestre per apostolica scripta mandamus, quatinus nostra statuUi in civitatibus et diocesibus vestris semel in mense publicantes et facientes sollempniter publicari, advocatos et officiales, qui pro tempore fuerint, ut constitutiones a senatore prolatas statuant et in capitulariis loco- rnm' suorum faciant annotari, moneatis prudenter et efficaciter inducatis. Quod si forte facere noluerint, nobis per vestras litteras intimetis, ut procedamus exinde prout secundum dominum viderenius procedendum.

Datum Reate, vii. kal. iulii, pontificatus nostri anno quinto.

Excommunicaiuus et anatematizamus universos hereticos, catharos, patarenos, paupe- res deLugduno, passaginos, ioseppinos, arnaldistas, speronistas et alios quibuscuuque nomi

666 RKIimSACHEN. 1231 IUNI 25.

nibus censeantur, fkcies quidem habentes diversas, sed caudas ad iirvicem colligatas de sani tate conveniunt in id ipsum. Danipnati vero per ecolesiam seculari iudicio relinquantur anim- adversione debita puniendi, clerieis priusasuis ordinibus degradatis. Si qui autem de pre dicts, postquam fuerant depreheusi, redire voluerint ad agendain condignani penitentiam, in perpetuo carcere detrudantur. Credentes auteni eorum erroribus heréticos similiter iudicamus. Item receptatures, defensatores, fautores hereticorum excoiimiunicationis sententie decerni- mus subiacere, firmiter statuentes, ut si postquam quilibet talium fuerit cxcommunicatione notatus, a sua super bec non curaverit presumptione cessare, ipso iure sit factus infamis, nec ad publica officia seu consilia, nec ad eligendos aliquos ad huiusmodi, nec ad testi monium admittatur. Sit etiam intestabilis, ut nec testanienti habeat factionem, nec ad hereditatis successionem accédât. Nullus preterea ipsi super quocunque negotio, sed ipse aliis responderé cogatur. Quod si forte iudex extiterit, eius sententia nullain obtineat fir- mitatem, nec cause alique ad eius audientiam perferantur. Si merit advocatus, eius patro- cinium nullatenus admittatur. Si tabellio, instrumenta confecta per ipsum nullius penitus sint momenti, sed cum auctore dampnato dampnentur; et in similibus idem precipimus observan. Si vero clericus merit, ab omni officio et beneficio deponatur. Si qui auteni tales, postquam ab ecclesia fuerint denotati, evitare contempserint, excommunicationis sententia percellantur, alias animadversione debita puniendi. Qui auteni inventi fuerint sola suspicione notabiles, nisi iuxta considerationem suspicionis qualitatemque persone pro- priam innocentiam congrua purgatione monstraverint, anatematis gladio feriantur, et usque ad satisfactionem condignam ab omnibus evitentur, i ta quod si por annum in exconnnuni- catione perstiterint, ex tunc velud heretici condempnentur. Item proclamationes ant appel- lationes huiusmodi personarum minime audiantur. Item indices, advocati et notarii nulli eorum officium suum impendant; alioquin eodem officio peipetuo sint privati. Item clerici non exhibeant huiusmodi pestilentibus eeclesiastica sacramenta, nec elemosinas aut obla- tiones eorum accipiant; similiter hospitalarii ac templarii et quilibet regulares; alioquin suo priventur officio, ad quod nunquam restituantur absque indulto sedis apostolice spe cials Item quicumque tales presumpserint ecclesiastice tradere sepulture, usque ad satis factionem idoneam excommunicationis sententie se noverint subiacere, nec absolutionis beneficium mereantur, nisi propriis manibus publice extumulent et proiciant huiusmodi corpora dampnatorum et locus ille perpetuo careat sepultura. Item firmiter inhibeiuus, ne cuique laice persone liceat publice vel privatim de fide catholica disputare; qui vero contra fecerit, excommunicationis laqueo innodetur. Item si quis heréticos sciverit vel aliquos occulta conventícula celebrantes seu a conimuni conversatione fidelium vita et moribus dissidentes, eos studeat indicare confessori suo vel alii, per quem credat ad prelati sui no- ticiam pervenire; alioquin excommunicationis sententia percellatur. Filii autem hereticorum, receptorum, defeiisorum eorum usque ad secundam generationem ad nullum ecclesiasticum beneficium seu officium admittantur. Quod si secus actum merit, decernimus irritum et inane.; Omnes heretici in urbe, videlicet cathari, patareni, pauperes de Lugduno, passagini, ioseppmi, arnaldiste, speroniste et alii cuiuscunque heresis nomine censeantur, credentes, reeeptatores, fautores et defensores eorum in urbe singulis annis a senatore, (piando regi- niinis sui prestiterit iuramentum, perpetuo diffidentur. Item heréticos, qui fuerint in urbe reperti, presertim per inquisitores datos ab ecclesia vel alios viros catholicos, senator ca- pere teneatur et captos etiam detinere, postquam fuerint per ecclesiam condempiiati, infra octo dies animadversione debita puniendos. Bona vero ipsorum omnia infra eorundem ter- minum publicentur, ita quod de ipsis uuam partem percipiant, qui eos revelaverint et hii

REICHSSACHEN. 1231 IUNI 25. 667

qui eon eeperint, senator alteram, et tertia muromui urbis refectionibius deputetur. Item ut ibi fiat reeeptaculum sbrdium, ubi fuit latibulum perfidoruin, donius illorum, in qua he- reticorum aliquem ausu tenierario aliqui in urbe presumpserint receptare, nullo reficienda tempore funditus diruatur. Hec ideni de domibus illorum urbis, qui manus impositionem receperint ab hereticis, similiter observetur. Item in urbe circa credentes hereticorum er- roribus, postqiiam fuerint per ecclesiam denotati, premissa onmia observentur. Item qui- cunque de urbe sciverit hereticos in urbe et non revelaverit, xx. librarum pena niulctetur; et si solvendo* non fuerit, diffidetur nec relaxetur diffidatio, nisi digna satisfactione pre- missa. Item receptatores scienter sive defensores seu fautores hereticorum urbis tercia bonorum suorum parte niulctentur, que murorum urbis refectionibus deputetur. Quod si vel huiusmodi puniti rursus in similem fuerint culpam prolapsi, de urbe penitus expellantur, nec unquam revertantur ad illam, nisi digna satisfactione premissa. Huiusmodi autem persone in urbe minime audiantur, nec quisquam eis in qualibet causa respondere cogatur, sed ipsi cogantur aliis respondere. Iudices autem, advocati et scrinarii nulli eoruin suum impendant officium; alioquin suum exequi officium nullatenus permittantur. Nullus preterea taliuni de urbe admittatur ad testiinonium, nec ad aliquod publicum officium vel ad ali- quem actum legitimum seu conmnme consilium assumatur; et qui talem scienter elegerit, tanquam hereticorum fautor predicta pena muletetur. Senator quando prestat sui regiminis iuramentum, iurabit, quod hec omnia et singula in urbe tempore reginiinis sui servabit et pro viribus faciet observari ac teneatur facere iurare preinissa omnia successorem. Quod si non iuraverit, pro seuatore nullatenus habeatur, et que fecerit, nullam habeant firmita- tein, et nullus teneatur sequi eum, ■ etiam si de sequendo ipsuui prestiterit iuranientuiu. Quod si predicta servare conteinpserit, preter notam periurii penam ducentarum niarcarum incurrat, murorum urbis refectionibns applicandam, nec de cetero ad aliquam dignitatein vel offlcium publicum assumatur, ad quain penam iudices sancte* Martin. ipsum condeinp- nare teneantur; et hec in capitulario iudicum predictorum ponatur et nullo tenipore exinde deleatur. Omnes auteni predicte pene neque per contionem, neque per consilium, neque ad vocem populi ullo modo aut ingenio aliquo tempore valeant relaxari.

Aus dcm Romersdorfer bullarium zu Biugcn, sec. 13, bl. 69. — Vgl. Raynald 1231 § 14,-wo stiicke der gesctze mitgethcilt sind. Sie stimmen in mehreren stcllen wiirtlich mit den kaiserlichen gesetzen von 1220, Mon. Germ. 4, 243.