DCLX.

Episcopo Bononiensi et rectori Romandiolae, ut processua contra marchiones Estenses et cives Ferrarienses factos promulgent, eosque ad resipiscentiam poenis ecclesiasticis et temporalibus compellant. Beg. An. V. Par. 1. de Curia ep. 88. fol. 31.

Iohannes episcopus etc. Venerabih fratri ... Episcopo Bononiensi, et dilecto filio Aymerico de

63»

500 IOANNES PP. XXII ANNO CHRISTI 1320.

Castrolucii Archidiacono Transigerensi(sic) in eccl. Turonensi, Rectori Romandiole, apostolice sedis Nuntiis, salutem etc. Mansuetudinem, longanimi- tatem et patientiam nostram ac sedis apostolice, quas super multiplicibus continuatis et coarcerva- tis excessibus et enormitatibus gravium offensarum per Commune et Cives Civitatis nostre Ferrarien- sis, nostros et ecclesie Roniane homines et vassal- los, et Raynaldum et Opizonem ac Bertoldum et Nicolaum fratres, qui se dicunt Marchiones Esten- ses, et nonnullos alios eorum in hac parte com- plices, sequaces, fautores et valitores et adherentes eisdem, contra nos et dictam ecclesiam perpetratis, ad reducendum eosdem de infidelitatis, rebellionis et inobedientie devio ad obedientiam nostram et sedis predicte curavimus expectando diutius adhi- bere, per diversos processus nostros super hoc solenniter habitos, diversas spirituales et tempo- rales penas et sententias continentes, et iuxta eo- rundem superexcrescentes contumacias augmenta- tas, non solum ad vestram, quibus eorumdem pro- cessuum seriem per nostras htteras frequentius duximus intimandam, sed ad communem omnium notitiam propter solennem publicationem eorun- dem processuum non ambigimus devenisse: et ideo quia eorundem Communis et Civium, et ahorum predictorum iniquitas, ingratitudo dampnabihs, de- testanda superbia et rebelho non absque infideh- tatis et proditionis reatu commisse adversus nos et sedem predictam, in quibus utpote notorie malis nullum pro parte eorum potest suffragium excusa- tionis exquiri, vobis non solum per processus eos- dem, sed etiam per facti evidentiam innotescunt, eosdem processus seriose vobis iterato repetere necessarium non videmus.

Nostis enim monitiones nostras per dictos processus, quos penes vos habetis, eis factas; no- stis etiam spirituales et temporales penas ipsis im- positas, sententias promulgatas, multipharios termi- nos successive cum diversarum adiectione et ag- gravatione penarum prefixos eisdem, eorum insuper contumacias et contemptus, qui monitiones, penas et sententias memoratas per nos et dictam sedem ad correctionem eorum adhibitas, ut eis ad salutis medicinam existerent, in priorum offensarum cu- mulum contempserunt, infra dictos terminos, et post expectati diutius nostris et sedis eiusdem mo- nitis, beneplacitds et mandatis per processus pre- dictos eis factis parere inobedienter et contuma- citer non curantes, propter quod sententias atque penas predictas iuxta augmentum contumaciarum ipsorum per diversos terminos augmentatas no- scuntur dampnabihter incurrisse. Quia igitur sicut ipsorum infidelitas, inobedientia et rebellio red- duntur cunctis per facti evidentiam non ignote, sic expedit in confusionem eorum, et ne per im- punitatem ipsorum commictcndi similia aliis au-

dacia ministraretur, reciprocam retributionem pe- narum, que digne insequatur eosdem, universis et singuhs notam reddi: discretioni vestre per apo- stohca scripta commictimus, et in virtute obedien- tie districte precipiendo mandamus, quatinus vos vel alter, seu quihbet vestrum per vos, vel per ahum seu ahos Commune et Cives Ferrarienses, necnon Raynaldum et Opizonem et fratres, vide- hcet adherentes eisdem,... Potestatem insuper,... Capitaneum,... Rectorem seu Rectores, omnesque officiales, quocumque nomine censeantur, ac habi- tatores ceteros dicte Civitatis, Comitatus, Territorii et districtus ipsius, quos offensarum enormitas no- toriaque rebelho, inobedientia et contemptus ab omni suffragio cuiushbet excusationis excludunt, statim omni appellatione remota, nominatim, alios vero universos et singulos, quos predicti processus contingunt, generahter, et nichilominus postquam eos vel aliquos ipsorum summarie, simphciter et de plano, sine strepitu et figura iudicii vobis vel vestrum alteri constiterit incurrisse penas et sen- tentias supradictas, similiter nominatim penas et sententias incurrisse prefatas solenniter pubhcetis, denuntiando videhcet omnes et singulos, qui con- tra processus predictos pro Potestate, Capitaneo, seu Capitaneis, Rectore seu Rectoribus et officia- hbus quibuscumque per se vel ahum seu ahos ipsorum nomine, et quehbet aha officia in eisdem Civitate, Comitatu, Territorio et districtu huiusmo- di rebelhonis tempore gerere et exercere presum- pserunt, huiusmodi officia infra prefixum eis per dictos processus terminum quadraginta dierum mi- nime dimictentes, excommunicationis sententie sub- iacere, processus et sententias ipsorum et cuiushbet eorum denuntiantes penitus non valere, Universita- tem quoque, populum, Communitatem, Raynaldum et Opizonem, ac fratres, complices, sequaces, vah- tores, adiutores, fautores et adherentes prefatos, et ahos in predictis processibus nominatos, tam cle- ricos quam laicos, cuiuscumque conditionis, status, preminentie vel dignitatis existant, etiam si Patri- archali vel maiori aut quavis aha dignitate premi- neant, eorum videhcet singulares personas excom- municationis, dictosque Universitatem, populum et Commune ac Civitatem Ferrarienses, Comitatum, territorium et districtum, ac Raynaldi, Opizonis et fratrum eis adherentium, et ahorum predictorum Castra, terras et loca ecclesiastici interdicti sen- tentiis subiacere, et quod nullus a dicta excom- municationis sententia preterquam a Romano Pon- tifice, nisi in mortis articulo, absolutionis benefi- cium valeat obtinere, et si forsan eorum aliquem in dicto articulo absolvi contigerit, licet satis super hoc sit a iure provisum, ne tamen aliquis pretextu ignorantie iuris se valeat excusare, tahs absolu- tus, si quamcitius comode poterit, post resumptam convalescentiam se contempserit nostro conspectui

IOANNES PP. XXII. ANNO CHRISTI 1320. 501

presentare, mandatum nfum super premissis hu- militer recepturus et satisfacturus, prout iustitia suadebit, in eandem excommunicationis sententiam relabatur, et nichilominus Universitatem, populum et Commune ac Raynaldum, Opizonem et fratres predictos et alios prenominatos, quos certum est predictas sententias incurrisse, et eas per viginti dies dictos quadraginta immediate sequentes su- stinuisse, dictamque Civitatem Ferrariensem omni- bus privilegiis, indulgentiis, libertatibus, immuni- tatibus realibus et personalibus, eis et dicte Civitati Ferrariensi sub quacumque forma verborum ab apo- stolica sede concessis, iuxta tenorem dictorum pro- cessuum denuntietis fore privatos, ipsorum[que] et cuiuslibet ipsorum vassallos et homines a iuramen- to et fidehtate et quavis obhgatione, qua eis et ipsorum cuihbet tenebantur, penitus absolventes: et quia per ahos viginti dies dictos processus et sententias sustinuerunt, sicut et adhuc sustinent animis induratis, denuntietis communionem, par- ticipationem et commertium fore eis fidelium in- terdicta, ita videlicet quod nullus debita predictis Potestati, Capitaneo seu Capitaneis, Raynaldo, Opi- zoni et fratribus antedictis, stipendiariis aut officia- hbus quibuscumque, Universitati seu personis sin- gularibus eiusdem Universitatis, cuiuscumque status aut conditionis vel dignitatis existant, quoquomodo debeantur seu imposterum debebuntur, etiam si ad solvendum sit astrictus vinculo iuramenti, ad cuius observantiam in hoc casu eum in dictis processibus voluimus et decrevimus non teneri, dum in huius- modi rebellione perstiterint, eis solvere aut de ipsis satisfacere, nullus eis bladum, vinum, carnes, pan- nos, ligna seu res quascumque, aut mercationes vel merces ad illos deferre aut ipsis vendere, seu alio quocumque modo in ipsos transferre, sive ab eis emere quovis quesito colore presumat: eos, qui contra inhibitionem nostram huiusmodi venire for- sitan presumpserunt, si persone extiterint singula- res, quacumque dignitate premineant, excommuni- cationis, si vero Civitas, Castrum, locus, villa sive Universitas fuerit, denuntietis interdicti sententiis Bubiacere, a qua quidem excommunicationis sen- tentia ab alio quam a Romano Pontifice nullus possit absolvi, nisi dumtaxat in mortis articulo, ut superius est expressum.

Singulares quoque personas de Universitate ac Civitate predictis, quas simpliciter et de plano, sine strepitu et figura iudicii culpabiles repereritis in premissis, vel eis non obviasse, cum possent, seu quod illa fierent, quomodolibet procurantes, dictosque Raynaldum et Opizonem et alios supra- dictos denuntietis perpetue infamie subiacere, ita quod nec ipsarum vel ipsorum aliquis ad testimo- nium aliquod vel alios actus legitimos admictatur, ipsos etiam intestabiles nuntiando, ita quod non possint condere testamentum, nec ex testamento

vel ab intestato ad cuiusquam successionem ad- micti. Nullus autem eis vel ipsorum ahcui respon- dere super quocumque negotio teneatur, sed ipsi respondere aliis teneantur: nulle etiam cause ad ipsorum audientiam preferantur, nec valeant ipso- rum sententie ac processus: nullus eis vel ipsorum ahcui in quacumque causa vel negotio patrocinium prestare presumat, nec ipsorum aliquis ad patro- cinandum aliis admictatur. Sententias vero latas per eos et iudicata ac instrumenta confecta per illos ex eis, qui tabellionatus officium hactenus exercebant, firmitate seu viribus non subsistere, sed potius dampnata cum ipsorum dampnatis a- ctoribus nuntietis: filios quoque ac nepotes eorum usque ad quartam generationem ad nullos honores ecclesiasticos vel mundanos, ad nullas dignitates vel beneficia ecclesiastica aut officia pubhca quo- modohbet admictendos denuntiare curetis, et ni- chilominus omnes et singulos, qui cum eis ipso- rum durante contumacia confederationem, societa- tem, colligationem seu ligam fecerunt vel inierunt, aut eis dederunt consilium, auxilium vel favorem pubhce vel occulte, directe vel indirecte in deten- tione Civitatis, Comitatus, Territorii et districtus, Castrorum et fortelitiorum predictorum, vel quo- minus ipsi nobis et eidem ecclesie super premissis debitam satisfactionem impendant, si persona sin- gularis fuerit, etiam si Patriarchali vel maiori seu quavis aha prefulgeat dignitate, anathematis, si vero Civitas, Castrum, locus aut villa, Universitas vel Communitas aut Collegium extiterit, eo ipso interdicti incurrisse sententias nuntietis, a quibus nullus preterquam a Romano Pontifice absolutio- nem aut relaxationem, nisi dumtaxat in mortis articulo, ab eadem excommunicationis sententia, sicut in casibus antedictis exprimitur, valeat obti- nere, easdem et quasvis alias confederationes, so- cietates, colligationes et hgas super premissis, nec- non conventiones, summissiones et obhgationes quascumque inter eos et quasvis ahas singulares personas ac Civitates, Castra vel loca, Communi- tates vel Universitates sub quavis forma verborum factas, vel quas imposterum fieri contigerit, etiam si sint iuramentis, promissionibus, obhgationibus, penarum adiectionibus vel aliis quibuscumque fir- mitatibus roborate, nullas, cassas, irritas et proti- nus viribus vacuas nuntietis, nullamque habere roboris firmitatem. Et quia crescente contumacia crescere debet et pena, ipsos et eorum quemlibet in quibuscumque dignitatibus seu officiis pubhcis constitutos, pro eo quod tamdiu in huiusmodi con- tumacia perstiterunt, ab huiusmodi dignitatibus et officiis denuntietis depositos et amotos, ac inhabi- les redditos et indignos ad ea et quehbet aha im- posterum obtinenda, et ne ipsorum temeritas aliis transeat in exemplum, feuda, iura, honores, officia et bona quecumque immobilia, que Ferrarie et ubi-

502 IOANNES PP. XXII. ANNO CHRISTI 1320.

libet a predicta ecclesia, necnon Imperio Romano pressas presentibus omnes alias penas et sententias

obtinebant, denuntietis eiusdem ecclesie et Imperii contentas in dictis processibus, quas etiam vobis

iuribus confiscata et etiam applicata, aliisque feu- eorundem processuum series aperit, et excessuum

dis, iuribus, honoribus, officiis ac bonis immobili- dictorum rebelHum obstinata nequitia ipsos eisdem

bus, que ab aliis tenebant ecclesiis, ipso iure fore detegit involutos, eosdem dampnabiliter incurrisse

privatos, eaque sic libere ad easdem ecclesias re- denuntiare curetis, concessione tamen nostra, ut in

diisse, quod de illis Rectores earum pro sua di- maiori Ferrariensi et aliis ecclesiis, locis et domibus

sponere valeant voluntate, bona vero ipsorum mo- eorundem due, tres vel quatuor, aut quinque aut

bilia denuntietis fore concessa fidelibus occupanda, sex persone secundum magnitudinem vel parvita-

ipsorumque personas, ut capientium servi fiant, tem ecclesiarum, locorum et domorum predictorum

expositas fidelibus capiendas, dictamque Civitatem conversi vel illicterati viri, aut clerici in minoribus

Ferrariensem municipii, Universitatis et Collegii ordinibus constituti, necnon in parrochialibus ec-

iure, ut nec etiam in Communi aliquid valeant clesiis parrochiales presbiteri pro ministrandis ba-

possidere, denuntietis esse privatam, et ne fraus et ptismate parvulorum vel aliis ecclesiasticis sacra-

dolus ( ) Potestati seu Potestatibus, Capitaneo mentis, que de iure interdicti tempore ministrantur,

seu Capitaneis, Rectori seu Rectoribus, officiali seu possint absque dictis penis licite remanere, in suo

officialibus, quocumque nomine censerentur, qui robore persistente. Omnibus insuper et singulis, qui

huiusmodi Potestarie, Capitaneatus seu Rectorie et pro Potestate, Capitaneo seu Capitaneis, Rectore seu

quelibet alia officia in eisdem Civitate, Comitatu, Rectoribus, Consiliariis et officialibus dicte Civitatis

territorio et districtu eodem rebellionis tempore Ferrariensis se gerunt, quocumque nomine censean-

contra processus nostros gerere, vel alias presum- tur, dictisque Raynaldo et Opizoni, et fratribus eis pserunt quomodolibet exercere, licet dicta officia^ adherentibus ex parte nostra predicatis expresse,

post finitum tempus iuxta commissionem eorum, quod cum contra eos easdem penas sustinentes

qui ad illa illos assumpserant, duxerint dimictenda, animis induratis merito habeatur suspicio de cri-

eorum nominibus propriis et cognominibus atque mine heretice pravitatis, adversus eos tamquam

locis diligentius exquisitis, nominatim penas et sen- suspectos de huiusmodi crimine, prout rationis fue-

tentias, quas ex dictis processibus incurrerunt, in rit, procedetur, ac preter penas et sententias supra-

omnibus locis, in quibus expedire videritis, incur- dictas illas, que descendentibus ab eisdem per dictos

risse [prefatas penas et sententias] nuntietis, et fa- processus et constitutiones etiam infliguntur, ad col-

ciatis ab aliis nuntiari, et ab omnibus arcius evi- laterales prorogabimus eorundem, et si forte mentes

tari. Insuper venerabilem fratrem nostrum... Epi- eorum in erroris imo obdurabit obstinata nequitia,

scopum Ferrariensem, et dilectos filios Abbates, ad privandum Civitatem Ferrariensem, ut illos dire

priores, prepositos, plebanos, archipresbiteros, ca- premat asperitas ulcionis, perpetuo in confusionem

nonicos, monachos et universos et singulos Pre- ipsorum episcopalis dignitatis honore, ac filios et

dicatorum, Minorum, heremitarum S. Augustini, nepotes eorum canonicatibus et predictis dignitati-

Carmelitarum et aliorum quorumcumque ordinum bus, personatibus, officiis et quibusvis aliis benefi-

et religiosorum priores, ministros, custodes, guar- ciis ecclesiasticis, quocumque nomine censeantur,

dianos, ac personas et alios clericos seculares et cum cura vel sine cura, que obtinent, necnon et

regulares, quocumque nomine censeantur, in pre- invocandum tamquam contra nostros et eiusdem dictis Civitate, Comitatu, Territorio et districtu ■ ecclesie rebelles, proditores et bannitos ac diffida-

Ferrarie commorantes, si iuxta dictos processus tos Catholicos Reges et Principes, ac Communi-

infra terminos eis prefixos de ipsis Civitate, Co- tates Civitatum, locorum et aliorum Universitatum

mitatu, Territorio et districtu recedere non cura- fidelium, et etiam ad submersionem Civitatis ipsius

runt, ad ea nullatenus reversuri, quousque Univer- et edificiorum eiusdem, ita quod deserta iaceat ho-

sitas, populus et Commune, Raynaldus et Opizo et minum habitatione perpetuis caritura temporibus,

alii supradicti dicte sedis obtinuerint gratiam, ipsi- procedemus. Preterea vobis et vestrum cuilibet

que a nobis aliud receperint in mandatis, de quo- exequendi premissa omnia et singula insolidum

rum inobedientia eo ipso nobis constare volumus, auctoritate presentium concedimus facultatem, ita

quod de ipsorum obedientia per publicum et no- quod simul et separatim possitis ad denuntiationem

torium exitum et recessum de predictis Civitate, et publicationem procedere, nec per processum u-

Comitatu, districtu et territorio non constabit, ex- nius processus alterius derogetur, Non obstantibus

communicationis sententiam per dictos processus quibuscumque constitutionibus tam Concilii gene-

in eorum singulos propterea promulgatam incur- ralis quam a felicis recordationis Bonifatio pp. VIII.

risse, nec ab ea ab alio quam a Romano Pontifice predecessore nostro, et quibushbet aliis a Romano

posse absolutionis beneficium consequi, nisi dum- Pontifice de una vel duabus dietis, vel alias editis

taxat in mortis articulo supradicto, publice nuntie- Iudicum vel Executorum a sede apostolica depu-

tis, ac nichilominus preter penas et sententias ex- tatorum restringentibus quamhbet potestatem, per

IOANNES PP. XXII. ANNO CHRISTI 13-21.

quas processibus vfis vel subdelegatorum vestro- rurn in nullo volumus, quominus prernissa omnia et singula vos vel alter vestrum per vos vel alios possitis exequi in locis quibuslibet, de quibus vobis expedire videbitur, preiudicium generari. Ceterum de premissis omnibus et singulis, que circa boc facienda duxeritis, faciatis confici publica Instru- menta, illa nobis quam primum poteritis commode transmissuri. Datum Avinione xiii. Kal. Decembris, Pontificatus nostri anno quinto.