CLXVHI.

Episcopo Cerviensi sententia de sale exportando pro ipso contra Ravennates lata, inserto sententiae instrumento, confirmatur. Reg. An. VII. ep. 115. Tom. IV. fol. 28.

Gregorius episcopus etc. Venerabih fratri I. Episcopo Cerviensi, salutem etc. Ea, que iudicio vel concordia terminantur, firma debent et ilhbata persistere, et ne in recidive contentionis scrupulum relabantur, convenit apostohco presidio communi- ri. Sane cum inter te ex parte una, et... Potesta- tem et Comune Ravennates ex altera super eccle- sie tue privileghs et instrumentis, que per violen- tiam ab eis illatam ammissa dicebas, sale ipsius ecclesie hbere deferendo per districtum eorum, re- laxandis bannis et statutis in tuum et ecclesie tue

preiudicium et gravamen editis ab eisdem, et qui- busdam ahis articuhs coram dilectis fihis nostris... Penestrino Electo et 0. sancti Nicolai in carcere Tulhano, diacono Cardinah, tunc in partibus ilhs apostohce sedis legatis questio verteretur; demum cum hte super hhs contestata, dictus Electus a no- bis legationis oflicium in Ungariam suscepisset, et idem Cardinalis ad nostram presentiam remeasset: nos tandem tibi et M. predictorum Sindico in no- stra presentia constitutis, eundem Cardinalem su- per hiis deputavimus auditorem, qui visis et au- ditis utriusque rationibus, habitoque consiho sapien- tium, de mandato nostro pro te et ecclesia Cer- viensi, sicut in pubhco instrumento inde confecto plenius continetur, diffinitivam sententiam promul- gavit, quam nos ratam habentes, tuis supphcatio- nibus inclinati, auctoritate apostohca confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus. Teno- rem autem ipsius instrumenti presentibus duximus inserendum: qui tahs est.

In nomine domini nostri Iesu Christi Amen. Anno Incarnationis eiusdem Mccxxm., Indictione vi. die Martis x. die intrante Madio, in presentia in- frascriptorum testium. Venerabihs pater dominus Otto sancti Nicolai in carcere Tulhano diaconus Cardinalis, a domino papa datus auditor Venera- bili patri ... Episcopo Cerviensi, et Marchoaldo Sindico et procuratori Communis Ravennatis in ne- gotio, quod vertebatur inter ipsos, tuht sententiam in hunc modum.

Cum olim in partibus Lombardie una cum domino Penestrino legationis officio fungeremur, Ravennam pro quibusdam arduis negotiis acceden- tes, civitatem ipsam invenimus suppositam auctori- tate apost. ecclesiastico interdicto, et tam Potesta- tem quam Consihum excommunicationum senten- chs innodatos pro Venerabih patre Cerviensi Epi- scopo et ecclesia Cerviensi, quibus cives Ravennates dicebantur graves et multiphces iniurias irrogasse, pluribusque modis dampna intulisse plurima et in- ferre. Nos autem tam indempnitati Episcopi et ec- clesie supradicte, quam saluti prefatorum civium prospicere cupientes, prout nostrum officium expo- scebat, utramque partem ad concordiam monuimus dihgenter. Qui tandem de omnibus controversiis et causis, pro quibus dicti Potestas et Consilium erant excommunicationum vincuhs innodati, et Ci- vitas supposita interdicto, nostro se arbitrio, dicto et ordinationi totaliter et plenarie commiserunt, dictus videhcet Episcopus nomine suo et ecclesie Cerviensis, et ipsi Ravennates per Sindicum ad hoc speciahter deputatum. Demum prefatus Epi- scopus proposuit coram nobis, quod Cives Raven- nates, divino timore postposito et amore, Cerviam accedentes in ecclesiam suam hostiliter irruerunt, privilegia, instrumenta et alia bona sua ibidem in- venta inde nequiter asportantes.

GREGORIUS PP. IX. ANNO CHRISTI 1233. 99

Item quod impediebant eum salem suum, in quo redditus ecclesie sue pro magna parte consi- stit, per districtum suum portare quo vellet. Fe- cerant preterea statuta et banna, quod nullus salem portaret extra Civitatem Cervie absque illorum li- centia et consensu in suum et ecclesie sue grave preiudicium et gravamen, alias sibi et ecclesie sue iniuriosi non modicum existentes. Licet autem sin- dicus prefati Communis negaret dictam violentiam de mandato Communis fuisse commissam, factam tamen a Ravennatibus recognovit, et ad satisfactio- nem faciendam pro ipsa se nostre supposuit vo- luntati, asserens dictum Commune satisfecisse ni- chilominus iam in parte. De aliis vero questionibus iure ordinario respondere voluit coram nobis. Nos quoque acceptis pignoribus et in parte fideiussoria cautione pro satisfactione dampnorum Episcopo facienda, de consensu eiusdem excommunicationis et interdicti sentencias, a iudicibus, qui eas tule- rant, procuravimus relaxari, ab omnibus excom- municatis receptis de parendo mandatis ecclesie iuramentis. Demum pro restauratione dampnorum, que predictus Episcopus se passum fuisse in pre- dicta violentia fidem fecit, exceptis privilegiis et instrumentis, quorum amissionis dampnum trium milium librarum idem Episcopus faciebat, quingen- tas Hbras restitui fecimus episcopo sepedicto, de privilegiis et instrumentis propter eorum magnam extimationem, sperantes ea posse inveniri et re- stitui, in extimationis satisfactionem iniungere dif- ferentes, sicque ventum est ad negotium principale, in quo libellus ab episcopo Ravennatibus est ob- latus, et ab eorum sindicis litem contestando re- sponsum, facteque sunt positiones et testes hinc inde producti. Libelli autem tenorem et litis con- testatdonis inserendum duximus, qui est talis.

Iohannes de Rosa et Henglebaldus, Sindici Communis Ravennatis, litem contestando respon- derunt libello sibi porrecto a venerabili patre... Episcopo Cerviensi, dictum Commune non teneri in aliquo articulorum, qui exprimuntur in dicto li- bello: cuius tenor talis est.

A vobis dominis Iacobo Penestrino Electo, et Ottone sancti Nicolai in carcere Tulliano diaconis Cardinalibus, apostolice sedis legatis, petit Iohan- nes Cerviensis Canonicus, procurator sive actor domini Iohannis Episcopi Cerviensis, nomine ipsius Episcopi et Episcopatus, quatenus compellatis Po- testatem et Commune Ravennates, quod predictum Episcopum salem, quem de iure et redditibus sui episcopatus percipit, undecumque per districtum eorum hbere deferre permittant, et quod non per se nec per alios impediant, quominus hbere et absque ulla difiicultate salem predictum per suum districtum pbrtare possit Item petit quod bannum sive statuta, quod vel que fecerunt in preiudicium et gravamen episcopi et episcopatus Cerviensis,

debeant relaxare: scilicet quibus statuerunt, quod nec ahquis Cerviensis, nec etiam ahquis ahus ex- trahat salem de Cervia per terram vel per aquam sine ipsorum hcentia speciali, debeant relaxare, nec de cetero faciant. Et ut compellatis Commune et homines de Ravenna desistere de cetero ab omni iniuria et molestatione Episcopi et ecclesie Cer- viensis.

Item petunt Commune et homines de Raven- na compelli seeuritatem prestare, ne Episcopum, clericos sive laicos Cerviensis ecclesie in personis vel rebus offendant, sed ipsos securos reddant, et faciant pro posse suo in personis et rebus ubique tam in districtu suo quam ahbi. Salvo iure etc. Dumque prefatus dominus Penestrinus et nos in- tenderemus finem imponere negotio memorato, ac- cidit eum a sede apostohca legatum in Ungariam destinari, sicque fuimus a nostro proposito impe- diti. Verum ne obtentu nostri Cerviensis ecclesia enormem incurreret lesionem, si causa remaneret tahter indecisa, cum dicti Ravennates essent ex facto nostro a sententiarum excommunicationis et interdicti laqueis expediti, partibus iniunximus, ut in termino, qui in nostris htteris super hoc editis est expressus, se per sufficientes responsales apo- stohco conspectui presentarent, quod iustum foret, in toto negotio recepture. Nobis quoque ad Curiam redeuntibus, et prefato Episcopo et Marcoaldo Sin- dico et Procuratore Communis Ravennatum con- stitutis ibidem, dommus papa nos eis auditorem concessit ad totum negotiiun terminandum. Coram nobis denique negotio instaurato, Sindicus Raven- natum testes Episcopi voluit reprobare, sed eo deficiente ad rubricas faciendas de utriusque partis attestationibus est processum. Tandem super toto negotio est multiphciter allegatum. Dicebat nam- que Sindicus Ravennatum nos de privilegiis et in- strumentis uon posse ratione arbitrii, nec legatio- nis, neque delegationis ahquid dinmire, cum super eis in partibus Lombardie neque hic fuisset more iudiciorum, per libellum videhcet et htis contesta- tionem processum. Dicebat preterea, quod in pri- mo hbelh articulo erat Commune Ravennatum pe- nitus absolvendum, cum de iure communi nemini hceat per terram alterius, in qua sibi servitus non debetur, invito domino pertransire, quod per iura ostendere nitebatur. Idem in secundo debere fieri asserebat, cum Ravennates in civitate Cervie iuris- dictionem habeant manifeste. Quare in ea possunt banna et statuta ponere, prout volunt, ad quod probandum privilegia Principum et summorum Pontificum, necnon instrumenta etiam composi- tionum inter ipsos et Archiepiscopum Ravenna- tem, item inter ipsos et Commune Cervie initarum plurima ostendebat. Quare tam in hiis, quam in ahis articuhs in libello subiectis petebat instanter absolvi Sindicus memoratus. Econtra vero ipsum

13«

100 GREGORIUS PP. IX. .NNO CHRISTI 1233.

debere in omnibus condempnari asserebat Episco- pus sepefatus, et in primis in extimatione privile- giomm et instrumentorum, cum vis coram nobis ibi fuerit patefacta, et notorium fuerit violentiam sibi factam, idque Sindicus Communis recognove- rit et satisfacere inceperit coram nobis, unde ibi non fuit alia cognitio vel ordo iudicarius requiren- dus. Ad primum libelli articulum pro se multa iura inducere conabatur, quibus astruitur manifeste nemini debere ire per vias publicas interdici, cum a iure, ne probibeatur, sit potius interdictum. Ad secundum dicebat, quod etiam si iurisdictionem baberent in Cervia Commune predictum, quod mi- nime fatebatur, non tamen licebat eis statuere vel bannum ibi ponere in eius preiudicium et grava- men, ad quem proprietas Cervie pertinebat, et qui de quolibet onere sabs, quod inde ferebatur, per- cipere quiddam certum de iure poterat et debebat, quod ex rubricis suprascriptis dicebat liquido ap- parere, unde tam in biis, quam in aliis petitis pe- tebat dictum sindicum et Commune sibi cum ex- pensis propter boc factis sententiaUter condempnari.

Nos autem visis et intellectis actis totius ne- gotii dibgenter, habito multorum consilio sapien- tmn, et nichilominus super dubiis domini pape ac fratrum certificati responso, de mandato eiusdem domini condempnamus prefatum Marcoaldum, Sin- dicum Communis Ravennatis, nomine ipsius Com- munis, ipsumque Commune, ut solvat dicto Epo et ecclesie Cerviensi pro privilegiis et instrumentis perditis per violentiam supradictam, mille libras Eavennates, cum tanti dampnmn ammissionis ex- timaverit idem episcopus, et firmaverit propiio iu- ramento.

Item condempnamus predictum Sindicum et dictum Commune per ipsum, ut predictum episco- pum salem suum, quem de iuribus et redditibus sui episcopatus percipit, undecumque per districtum eorum libere deferre permittant, et quod non per se, nec per alios impediant, quominus libere et absque ulla difficultate salem predictum per suum districtum possit portare quo vebt. Per districtum autem intemgimus civih modo, scilicet per vias publicas et meatus, per terram videhcet et per aquam.

Item condempnamus eosdem, ut bannum sive statuta, quod vel que fecerant in preiudicium et gravamen Episcopi et Episcopatus Cerviensis in- tollerabilem lesionem, scihcet quibus statuerunt, quod nec ahquis Cerviensis, nec etiam ahquis ahus extrahat salem de Cervia per terram vel per aquam sine ipsorum hcentia speciah, debeant relaxare, et attemptare simiha de cetero non presumant, cum sit aperte probatum dicta statuta vel banna vergere in Episcopi et ecclesie Cerviensis non modicum detrimentum. Super ahis vero petitis, que ad offi- cium pertinent, providebitur domino concedente.

Actum Rome apud sanctam Mariam novam in Camera dicti domini Ottonis Cardinahs, Testes do- minus ... Episcopus Perusinus,... Episcopus Au- ximanus et dominus Gregorius de Alatro, et Magi- ster Petrus de Supino, clerici ipsius dni Cardinahs, et dominus Rdinus de Aretio et dominus Scillerius de Auximo Iudices, et multi alii. Ego Guilelmus de Mercorengo, sacri palatii Notarius, presens fui et de mandato sepedicti domini Cardinahs hanc sententiam scripsi, et in publicam formam redegi.

Nulh ergo nostre confinnationis etc. Si quis autem etc. Datum Laterani xrra. Kalendas Iunii, Pontificatus nostri anno septimo.