CCCCIV.

Perusinis privilegium conceditur, ne extra ipsorum civitatem ad iudicium evocari possint. Reg. An. I. ep. 106. Tom. I. fol. 21.

Martinus episcopus etc. Dilectis filiis... Po- testati, Consih^p et Communi Perusinis, salutem etc. Tranquillitati vestre consulere, ac vobis universis et singulis, qui pro fidei puritate atque devotionis sinceritate servanda erga Romanam ecclesiam ma- trem vestram plurima laborum et dolorum nosci- mini gravamina substufisse, a futuris gravaminibus, quantum possumus, precavere volentes, quod au- ctoritate litterarum sedis apostofice, vel legatorum ipsius contra vos vel aliquem vestrum impetrata- rum, vel etiam impetrandarum, que de hac indul- gentia non fecerint mentionem, extra Civitatem Perusinam evocari ad iudicium super aliquibus causis communiter vel speciafiter non possitis, ad instar feficis recordationis Innocentii pp. IV. pre- decessoris nostri, dummodo infra eandem Civita- tem coram competenti iudice de vobis conqueren- tibus exhibeatis iustitie complementum, auctoritate vobis presentium indulgemus. Nulfi ergo nostre concessionis etc. Datum apud Urbemveterem iu. Kal. Martii, anno primo.

In eundem modum Venerabili fratri... Episcopo Perusino. Tranquilfitati dilectorum fifiorum Pote- statis, Consilii et Communis Perusin. consulere etc. ut in proxima superiori, verbis competenter muta- tis, usque eis duximus indulgendum. Quocirca fra- ternitati tue per apostofica scripta mandamus, qua- tenus Potestatem Consilium, et Commune prefatos non permittas super hiis contra concessionis no- stre tenorem ab afiquibus indebite molestari, Mo- lestatores huiusmodi per censuram ecclesiasticam, appellatione postposita, compescendo. Datum apud Urbemveterem ni. Kal. Martii, Pontificatus nostri anno primo.

ccccv.

Regi Siciliae, ut iniustas Galloram militum postulationes, quos in Romandiolam miserit, per nuntium moderari velit. Reg. An. I. ep. 127. Tom. II. fol. 23.

Marttnus episcopus etc. Carissimo in Christo fifio Carolo Illustri Regi Sicilie, salutem etc. Cum sicut accepimus, milites et scutiferi tui Gralfici, quos ad partes Romaniole, prout teneris, ad ser- vitium Romane ecclesie destinasti, de trimestri tempore, quo pro te servire inibi debuerunt, Octo dies nitantur subducere, astruentes, quod non a die recessus eorum de Curia nostra, sed a die stipendiorum receptorum a tua Camera debet tem- pus huiusmodi computari, et quod pro eorum re- cessu, cum ad te remeaverint, quindecim dies de soluto vel solvendo eis tempore computare inten*

dunt, quamquam pro reditu deduci non debeant ulli dies, maxime cum eis iniunctum fuerit per tuas fitteras speciales, quod tempus pro eorum reditu, postquam a servitio prefato recesserint, sub tuis stipendiis et non Camere nostre debeant com- putare, et preter id singulis mensibus, quibus a nostra Camera stipendia receperunt, quatuor se- ptimanas dumtaxat improbe satagunt computare, sicque subtrahere de mense quolibet duas dies, quamvis ad rationem triginta dierum per mensem tam eis quam afiis, qui inibi ad servitium ecclesie extitere, sint stipendia a nostra Camera persoluta: Nos attendentes, quod tafis improbitas et astutia tuis sensibus merito debeat displicere, serenitatem Regiam rogamus et hortamur attente, per aposto- lica tibi scripta mandantes, quatinus aliquem di- scretum familiarem tuum militem, vel clericum ad milites prefatos cum litteris tuis transmittas, ita quod citra finem presentis mensis Martii possit ad ipsos mifites pervenire, quos ex parte tua nuntius ipse ab huiusmodi improbitate cohibeat, ipsosque pro toto tempore, de quo est eis per tuam et no- stram Cameram satifactum de stipendiis, seu etiam imposterum satisfiet, fideliter et devote nostris et ecclesie predicte servitiis, summotis huiusmodi fraudulentis deductionibus et quafibet occasione alia, faciat immorari, ita quod exinde celsitudinem Regiam in domino possimus merito commendare, ac Camere nostre indempnitatibus caveatur. Da- tum apud Urbemveterem v. Non. Martii, Ponti- ficatus nostri anno primo.

CCCCVT.

Processus contra Guidonem comitem Montisferetri a pontifice in die Coenae Domini promulgatus. Reg. An. II. de Curia ep. 1. Tom. 1. fol. 91.

Martinus episcopus etc. Graves et enormes excessus iam in remotis partibus divulgatos, quos Gruido dictus Comes Montisferetri perantique, quin potius antiquate indevotionis oberrans invia, con- tra Romanam ecclesiam eiusque devotos a longis retro temporibus commisisse dinoscitur, et adhuc continuata presumptionis audacia committere non veretur, preterire silentio vel impunitos relinquere non debemus, ne id impune deliquisse se gaudeat, sibique ad glorie titulum multitudinem sue dam- pnate iniquitatis ascribat.

Dudum siquidem dictus Guido pro eo, quod quondam Manfredo Principi Tarentino, et deinde Conradino quondam Friderici olim Romanorum Imperatoris nepoti, necnon et Henrico Karissimi in Christo filii nostri... Regis Castelle ac Legionis Illustris germano eandem ecclesiam persequentibus et excommunicatis adheserat, diversis per felicis re- cordationis Urbanum et Clementem Romanos Pon- tifices, predecessores nostros, excommunicationum sententiis innodatus: demum per Venerabilem fra

256 MARTINDS PP. IV. ANNO CHRISTI 1282.

trem nostrum Latinum Ostiensem Episcopum, tunc in partibus illis apostolice sedis legatum, de spe- ciali mandato pie memorie N. pp. m. predeces- soris nostri benigne in forma ecclesie a predictis sententiis extitit absolutus, eidem inter cetera ex- presse per eundem legatum iniuncto sub debito prestiti iuramenti, quod nunquam ex tunc Roma- nam impugnaret ecclesiam, aut impugnantibus da- ret consilium, auxilium vel favorem, et promissio- ne ac fideiussoribus sub pena Quinque milium Marcharum argenti receptis ab eo, quod nunquam presumeret contrarium attemptare. Verum idem Guido, quamquam postmodum eidem ecclesie fi- delitatis prestiterit iuramentum, ipsius ecclesie do- minium in Romaniola recognoscens, tamen quasi recepti beneficii penitus immemor, et ad gratiam in eadem absolutione perceptam prorsus ingratus, et promisse fidei seu fidelitatis infractor, nec per- iurii reatum abhorrens, resumpto solite rebellio- nis spiritu, associatis sibi parte Lambertacioram de Bononia et nonnuUis aliis tam de Tuscia, quam de diversis aliis partibus, ecclesiam ipsam non est veritus multipliciter impugnare, Civitates Forlivii, ForimpopuH, Cesene, Cervie, Castram Brectenorii et alia loca in eadem provincia ad eandem eccle- siam pleno iure spectantia occupando, et devotos ipsius ecclesie provincie memorate cum suis com- plicibus et stipendiariis, quos ad hoc congregavit, multimodis impugnando, ac dilecto filio Magistro Guillelmo Durandi Capellano et in dicta provin- cia in spiritualibus nostro Vicario, Decano eccle- sie Carnotensis, et nobili viro Iohanni de Epa, per nos ad regendam eandem provinciam destina- to, contumaciter resistendo, ipsosque in oflicioram executione suoram impediendo multifariam, non sine gravibus eiusdem ecclesie dampnis, iniuriis et expensis, propter quod idem Vicarius, habens ad hoc a sede apostolica potestatem, primo ipsum Gui- donem, ut infra certum terminum, quem ad hoc assignavit eidem, Civitates, Castrum et loca pre- dicta libera et vacua ecclesie Romane dimitteret, et postmodum omnes stipendiarios et complices suos alienigenas, quampluribus ex eis nominatim expressis, quod infra eundem terminum dictam Civitatem Forlivii eiusque districtum exirent om- nino, ad ea vel ad alia loca predicta nullatenus reversuri; Potestatem quoque, Capitaneum, Consi- lium et Commune, ac omnes et singulos incolas eiusdem Civitatis Forlivii, quod infra terminum memoratum Guidonem et omnes predictos stipen- diarios alienigenas cum effectu licentiarent, nullum ex eis in Civitate vel districtu predictis morari ulterius permissuri, neque ipsis Guidoni Comiti vel complicibus prebituri auxilium, consilium vel favorem, et quod ad obedientiam et mandata ipsius ecclesie dictique Rectoris provincie memorate ve- nirent, sub excommunicationis et penaram diver-

sarum comminatione, quas incurrerent, si eius mo- nitionibus non parerent, publice monere curavit. Monuit insuper simili modo Clericos, Religiosos et laicos prefate Civitatis Forlivii, ut nullus ipsorum dicto Guidoni consilium vel favorem impenderet in premissis verbo vel opere, publice vel occulte: quodque iidem Clerici et Religiosi, nisi prefati cives Forlivii premissis eius monitionibus parerent, infra terminum supradictum Civitatem ipsam eius- que dyocesim, infra decem dies eundem terminum immediate sequentes, omnino desererent, et ad lo- cum alium se transferrent, ad eam nullatenus rever- suri absque sedis apostolice vel sua licentia speciali.

Et quia eidem Vicario constitit predictis suis monitionibus paritum non fuisse, prefatos Guido- nem et alios non parentes denuntiavit excommu- nicationis sententias, et alias penas iuxta premisse comminationis seriem incurrisse, prout in ipsius Vicarii processibus hec alia plenius et apertius con- tinentur. Nbs autem non intendentes eisdem memo- rati Vicarii processibus in aliquo derogare, sed ad salutem Ghiidonis aliorumque predictoram pio su- spirantes affectu, ut probaremus, an ipsos ad si- num matris ecclesie mansuetudine, quam in nostris actibus libenter amplectimur, revocare possemus, vel saltem ipsius complicumque suorum manife- stior iniquitas fieret, et evidentius iustitia nostri futuri contra eos imposteram processus gravioris, si benignitate nostre mansuetudinis eos abuti con- tingeret, eluceret, penales processus excedentium demeritis et excessuum evidentie debitos tunc mi- sericorditer sustinentes, Guidonem, complices et stipendiarios memoratos, et specialiter Capitaneum, Consilium et Universitatem dicte partis Lamberta- ciorum de Bononia, qui cum eodem Guidone Civi- tatem Forlivii occuparant, occupatam detinuerant et detinere tunc etiam dicebantur, ac ipsius Guido- nis in turbatione dicte provincie commissisque ini- bi excessibus extiterunt complices et existebant; Potestates quoque, Capitaneos, Consiliarios, et o- mnes alios, per quos Civitates, et precipue Forlivii, ac alia loca predicta regebantur, necnon et Uni- versitates Civitatum et locoram ipsoram in festo dedicationis Basilice principis apostolorum proxi- mo preterito apud Civitatem Urbevetanam, in platea maioris ecclesie Civitatis eiusdem, presente tum fidelium multitudine copiosa, monuimus, ut memorati Guido, stipendiarii et alii complices alie- nigene infra mensem computandum ex tunc, quem quidem mensem ad hoc peremptorium assignavi- mus terminum, de predictis Civitatibus et locis aliis occupatis penitus recedentes, ea omnia et sin- gula eidem ecclesie hbere ac in pace dimitterent, nec ipsa vel alia loca eiusdem provincie ulterius occupare, vel ea seu devotos ipsius ecclesie de ce- tero quoquomodo molestare vel impedire attem- ptarent.

MARTINUS PP. IV. ANNO CHRISTI 1282. 257

Dictus quoque Guido ad faciendum super dicta pena quinque milium marcharum, quod iustitia sua- deret, per se vel per procuratorem ydoneum infra dictum mensem coram nobis comparere curaret. Potestates vero, Capitanei, Consiliarii ceterique Rectores Civitatum et locorum eorundem, ac Uni- versitates ipsorum eosdem Guidonem, stipendiarios et complices de Civitatibus et locis predictis licen- tiarent, et ea exire compellerent, eos in eiusdem ecclesie rebellione manentes nunquam ulterius ad- missuri. Et nichilominus tam Guido, stipendiarii et complices sepefati, et speciahter predicti Capi- taneus, Consihum et Universitas Lambertaciorum, quam Potestates, Capitanei, Consiharii Civitatum et locorum predictorum, ac Universitates eorum infra tunc instans festum Cathedre Principis Apo- stolorum proximo preteritum, quod eis ad infra- scripta pro peremptorio termino deputavimus, ad nostra et ipsius ecclesie mandata precise et humi- hter redeuntes, de iniuriis, dampnis et expensis pre- dictis nobis, et eidem ecclesie plenariam satisfa- ctionem impenderent super omnibus et singuhs suis excessibus contra eandem commissis ecclesiam, no- stris ac ipsius mandatis et beneplacitis parituri. Quod si premissis nostris monitionibus parere con- tempnerent, omnes quidem singulares personas eis- dem monitionibus contumaciter non parentes ex- communicationis, nec non Universitates interdicti sententiis, quas extunc in eos tulimus, [et] elapsis prefatis terminis decrevimus subiacere, Non ob- stante quahbet indulgentia sub quacumque forma verborum ipsis ab apostohca sede concessa, quam quoad hoc viribus duximus vacuandam. Et nichi- lominus contra ipsas singulares personas ad pri- vandum eas honoribus et officiis, si qua obtinue- rint, et reddendum inhabiles ad ea vel ad aha obtinenda, et ad privationem feudorum et ahorum bonorum, si qua forsan a quibushbet tenent eccle- siis, omniumque immunitatum et privilegiorum, si qua forsitan obtinerent. Contra Universitates vero, si que essent specialibus dignitatibus insignite, ad privandum ipsas eisdem, et ahas gravius tam con- tra ipsas Universitates, quam contra singulares per- sonas spirituahter et temporahter, prout fore pu- taremus expediens, actore domino, procedere cu- raremus.

Quia vero Guido, stipendiarii et complices memorati, et speciahter predicti Capitaneus, Con- sihum et Universitas Lambertaciorum, necnon et Potestates, Capitanei, Consiharii Civitatum et loco- rum ipsorum, ac eorundem Universitates in suis iniquitatibus et mahtiis perdurantes nostris huius- modi parere monitionibus contempserunt: Nos ip- sorum contumacia seu protervia exigente, omnes prefatas singulares personas excommunicationis, et Universitates interdicti premissas incurrisse senten- tias declaramus. Memoratum Guidonem tanquam

rebellem et hostem Romane ecclesie, ac violato- rem fidehtatis ipsius ecclesie prestite manifestum, suoramque iurium invasorem, occupatorem et de- temptorem sacrilegum, et tanquam inimicorum et rebelhum eiusdem ecclesie ipsorumque comphcum ductorem precipuum et pubhcum protectorem, ac etiam tam dictas singulares personas Comitatus honore, potestariis, regiminibus, iudicatus, tabelho- natus officio, et ahis honoribus et offichs, gratiis et immunitatibus, privileghs omnibus, ac insuper feudis et bonis ahis, que a Romana vel quibusli- bet aliis ecclesiis habent vel obtinent, apostohca auctoritate privamus, ipsosque Gfuidonem et perso- nas reddimus inhabiles ad honores et officia pre- dicta, vel alia obtinendum. Inhibemus autem pre- latis et collegiis ecclesiaram quaramhbet, ceterisque personis ecclesiasticis, et speciahter Venerabih fratri nostro ... Archiepiscopo, et dilectis fihis Capitulo Pisanis, a quibus vel quorum ahqno prefata bona vel feuda tenentur, ne de feudis et bonis ipsis, nisi prius speciah super hoc sedis apostohce ob- tenta hcentia, quomodolibet attemptare, disponere seu ordinare presumant: nos enim irritum decer- nimus et inane, si super hiis secus extiterit attem- ptatum. Nominatum autem Guidonem pro eo, quod ad satisfaciendum super eadem quinque milium marcharam pena, quod iustitia suaderet, per se vel per procuratorem ydoneum in prefixo sibi termino comparere coram nobis contumaciter non curavit, propter huiusmodi suam contumaciam manifestam excommunicationis vinculo innodamus, nichilomi- nus monentes Gfuidonem, comphces et stipendia- rios memoratos, et speciahter Capitaneum, Consi- hum et Universitatem dicte partis Lambertaciorum de Bononia, Potestates quoque, Capitaneos, Con- siharios et omnes alios, per quos Civitates preci- pue Forhvh, Cervie et Cesene, et aha loca predicta reguntur, necnon et Universitates Civitatum et lo- corum ipsorum, ut memorati Guido, stipendiarii et ahi comphces ahenigene de predictis Civitatibus et locis ahis occupatis penitus recedentes, ea omnia et singula eidem ecclesie hbere ac in pace dimit- tant, nec ipsa vel aha loca eiusdem provincie ul- terius occupare, vel ea seu devotos ipsius ecclesie de cetero quoquo modo impetere vel molestare pre- sumant. Potestates vero, Capitanei, Consiharii ce- terique Rectores Civitatum et locorum eorandem, ac Universitates ipsoram eosdem Gfuidonem, sti- pendiarios et complices de Civitatibus et locis pre- dictis hcentient, et ea exire compellant, eos in eius- dem ecclesie rebelhone manentes nunquam ulterius admissuri. Et nichilominus idem Guido infra unius mensis spatium computandum ex nunc, quem sibi pro peremptorio termino assignamus, per se vel per ydoneum procuratorem legitime compareat co- ram nobis de dicta pena quinque mihum marcha- rum, ac ipse Guido et omnes ahi supradicti de

258 MARTINUS PP. IV. ANNO CHRISTI 1282.

iniuriis, dampnis et expensis predictis, ac nichilo- minus de fructibus, redditibus, proventibus et aliis quibuscumque obventionibus predictorum locorum et terrarum, ad ecclesiam ipsam spectantium, nobis et ipsi ecclesie satisfactionem plenariam impensuri. Alioquin ex tunc absque citatione alia, cum hanc quoad premissa et infrascripta etiam pro citatione peremptoria omnino haberi velimus, ad condem- pnationem ipsius Gruidonis et ahorum predictorum super eisdem dampnis, iniurhs et expensis, fructi- bus, redditibus, proventibus et obventionibus, et ahas etiam contra ipsos spirituahter et temporah- ter, prout expedire viderimus, procedemus.

Ceterum iustum animi nostri motum benigni- tatis mansuetudine temperantes, ac experiri volen- tes, si predicte Forhvh, Cesene et Cervie Civitates, ac Universitates Castri Brettenorh et ahorum lo- corum predictorum Guidoni et complicibus adhe- rentium prehbatis, ac in sua inductione ac rebel- hone persistant, Civitates et Universitates easdem presente hac fidehum multitudine copiosa monemus, quod predictos Guidonem, stipendiarios, comphces de Civitatibus et locis eisdem omnino hcentient, et ea penitus exire compeUant, illos in rebelhone huiusmodi permanentes nunquam ulterius admis- suri, ac nichilominus infra mensem computandum exnunc, quem sibi peremptorio termino assignamus, nobis et ecclesie memorate de iniurhs, dampnis et expensis eisdem, ac fructibus, redditibus, proven- tibus et obventionibus supradictis plenariam satis- factionem impendant. Ahoquin ex nunc Civitates, Universitates et loca predicta honoribus, privileghs, hbertatibus, immunitatibus et gratiis, ac iuribus universis, feudis insuper ahisque bonis et iuribus, que a Romana et ahis quibuscumque tenent eccle- siis, apostohca auctoritate privamus. Prefatos quo- que Lambertacios et ahas singulares personas mo- nemus, quod de Civitatibus et locis eisdem penitus recedentes, ad ea, quamdiu in huiusmodi rebelhone permanserint, nuUatenus revertantur, ac nichilomi- nus nobis et eidem ecclesie infra mensem, quem sibi pro termino peremptorio assignamus, de in- iurhs, dampnis et expensis, ac fructibus, redditibus, proventibus et obventionibus satisfaciant supradi- ctis, super omnibus et singuhs excessibus contra nos et eandem ecclesiam commissis nostris et ip- sius ecclesie precise mandatis et beneplacitis pari- turi. Ahoquin bona eorum, que ubihbet tenent vel habent in terris nobis et Romane ecclesie subiectis, nobis et ipsi Romane ecclesie confiscamus, ac etiam pubhcamus, ac ahas etiam spirituahter et tempo- rahter contra eos, prout ipsorum protervia exege- rit, et expedire viderimus, auctore domino, proce- demus. Ut autem huiusmodi nostri processus ad communem omnium notitiam deducatur, cartas sive membranas processum continentes eundem in eius- dem ecclesie Urbevetane appendi, vel aifigi ostiis seu

superliminaribus faciemus, que processum ipsum suo quasi sonoro preconio et patulo inditio pubh- cabunt, ita quod idem Guido et omnes ahi, quos processus ipse contingit, nullam postea possint ex- cusationem pretendere, quod ad eos talis processus non pervenerit, vel quod ignorarint eundem, cum non sit verisimile remanere quoad ipsos incogni- tum vel occultum, quod tam patenter omnibus pu- blicatur. Actum apud Urbemveterem in platea dicte Maioris ecclesie, in die Cene domini, Pontificatus nostri anno secundo.

ccccvn.

Bonaiunte ord. S. Iohannis Hierosolym., ut ccc. milites, quos Marchiani pro trimestri in servitium ecclesiae gratis obtulerat, in Romaniolam deducat. Beg. An. II. ep. 1. Tom. II. fol. 27.

Maetinus episcopus etc. DUecto fiho fratri Bo- naiunte ordinis hospitahs sancti Iohannis Ierosoh- mitani, hostiario nostro, salutem etc. Cum nuper nonnuUi Ambassiatores et nunch speciales ex parte Universitatum Civitatum, Castrorum ahorumque locorum fidehum Anconitane Marchie ad nostram presentiam accedentes, ad prosecutionem instantis negoch Romaniole, quod pre manibus geritur et me- dulhcus insidet cordi nostro, Trecentorum mihtum pro trimestri tempore, et ad eorum stipendia no- bis et ecclesie obtulerint honorabilem comitivam: nos eorum fructuose devocionis affectum in hac parte in domino eo propensius commendamus, quo eiusdem negocii causa necessaria exigente, nuUa exhortacione preambula, per se ipsos votis nostris liberahus coaptantes, nostram et apostohce sedis gratiam noscuntur exinde speciahus meruisse. Cu- pientes igitur, ut dicti milites, cum hoc prefati ne- goch quahtas vehementer exigat, properanter ad dictam provinciam studeant proficisci, tibi presen- tium auctoritate mandamus, quatinus, visis presen- tibus litteris, ad eiusdem Marchie loca, de quibus expedire videris, te personahter conferens, cum di- ctis universitatibus seu eorum nunciis absque more dispendio ex parte nostra ordines et procures, qua- liter dicti milites in certo loco, quem ad hoc de- putaveris, celeriter conveniant, profecturi ad dictam provinciam in servicium nostrum et ecclesie me- morate, ita quod ex eorum oblato servicio deside- rhs nostris fructus optate prosperitatis proveniat, ac eis cum salutis eterne premio favoris aposto- hci plenitudo. Datum (apud Urbemveterem) xv. Kal. Iunh, Pontificatus nostri anno secundo.

ccccvm.

Marescalco Curiae, ut in Qalliis et aliis partibus ultra- montanis milites in servitium ecclesiae stipendiet. Beg. An. II. ep. 9. Tom. II. fol. 28.

Martinus episcopus etc. DUecto fiho Nobili viro Roberto de RicaviUa, Curie nostre MarescaUo,

MARTINUS PP. IV. NNO CHRISTI 1282. 259

salutem etc. De tua experta probitate ac fidelitate probata plenam in domino fiduciam obtinentes, tibi stipendiandi nostro et ecclesie Romane nomine mi- lites armigeros et alios ultramontanos armis et equis duobus sufficientibus munitos, quotquot inveneris, de quibus videris expedire, ita tamen quod unicui- que sic munito quindecim tantum florenos auri pro mense uno, computatis triginta diebus pro quoli- bet mense, exhibeas, plenam auctoritate presentium concedimus facultatem. Datum apud Urbemvete- rem vn. Kal. Iunii, Pontif. nostri anno secundo.