XLVI.

Episcopo Mantuano, ut terras Comitissae Mathildis in sua dioecesi consistentes nomino pontificis recipiat. Reg. An. VII. ep. 64. Tom. II. fol. 125.

Innocentius episcopus etc. Venerabih fratri... Episcopo Mantuano, salutem etc. Fidem et devo- tionem tuam in multis experti, presentium tibi au- ctoritate concedimus, ut terras, que fuerunt bone memorie Comitisse Matildis in tua diocesi consi- stentes, vel etiam tuo episcopatui adiacentes no- mine nostro recipias, et possessionem ingrediaris earum, et fructus ex ilhs percipias, prout videris expedire. Datum Laterani n. Idus Maii (Pontifica- tus nostri Anno Septimo).

XLm

Divisiones Massae Fiscaliae inter quaterios Ferrarienses, in quibus sunt expressi varii confines. Ex libro Con- cordiarum inter Venetos et Ferrarienses fol. 26.

In dei nomine. Anno Christi nativitatis mil- lesimo ccvi. tempore Innocentii pape et Philippi regis, die Martis vi. intrante mense Iunii, Indicio- ne nona, in presentia Gandulfini Rainerii de Fune,

Albertini de Bonofilio, Martini de Persenda de quarterio castri Tedaldi, Albertini Alberti Dezorzo, Decembrini, Bonimercati de Spinabello, Bertholot- ti de Raimundino, Tralucce Oliviroli, Quintevalli Robavillani de quarterio sancti Nicholai, Villani de Alena, Paxetti Furtinelh Preconis, Bai Alber- tini de Pocola, Buietti de quarterio sancti Romani, Petri Quintani Cogomari, Nicholai Leonardelli de Gatariis, Beniamin Guerre, Albertini Arcatoris, Pe- tri de Gregorio, Zanetti de quarterio Vadi, Zufii Paganelh notarii, Biaque et Dominici de Rovereto testium rogatorum, Dominus Iohannes Pericuh de quarterio castri Tedaldi, dominus Ziholus de Mar- coaldo et dominus Carlevarius de Misottis de quar- terio sancti Nicholai, dominus Phihppus de Paga- nis de quarterio sancti Romani, et dominus Advo- catus de quarterio Vadi electi a domino Novelone Potestate Ferarie, voluntate consilii et comunis Fe- rarie, ad dandam tenutam massariis omnium quar- teriorum Ferarie pro comuni quarteriorum: inci- pientes a loco, ubi dicitur albarus de Strazacavallo, dederunt Iacobino de Girardo Alberti Villani mas- sario Gusmarie de quarterio castri Tedaldi pro toto suo quarterio, et Alberto de Verona massario An- drone Mainardorum, et Donusdeo de Prette massario Androne sancte Crucis de quarterio sancti Nicho- lai pro toto suo quarterio, et Bonifacino de Mihtto de quarterio sancti Romani pro toto suo quarterio, et Martino de Patientia massario sancti Thome de quarterio Vadi pro toto suo quarterio, tenutam pre- dicti loci albari de Strazacavallo pro illo loco et pro toto eo, quod continetur infra hos confines, scilicet a loco albari de Strazacavallo percurrendo supra Padum usque ad Taillatam laci, et a Taillata usque ad medium lacum sanctum, et a Brazolo ca- nalis mortui usque ad Yliam percurrente, descen- dendo usque ad medium lacuni sanctum, eo tamen salvo, ut si plus reperirentur, quam infra hos conti- neatur, totum sit comunis quarteriorum et intra quar- terios dividatur, et cuique quarterio pars assignetur et dettrr, qui maessarii pro sua tenuta conservanda statim ibidem tumbas fieri fecerunt. Eadem vero die Martis in presentia Gandulfini de Rainerio de Fune, Decembrini, Bertholotti de Raimundino, Al- berti de Verona, Bonzanini de Iolo, Villani deElena, Buletti, Temporahs, Bucoazoni, Paxetti, Tobie, Pe- tri Quintani, Leonardi de Medelana, Martini Ar- catoris, Iohannis Turte, Vitalis, Carlevarii, Iohan- nis Centenarii, Rubei Pauli Castaldionis et domini Abbatis de Pomposa testium rogatorum. Prefati do- mini scilicet Ziliolus, dominus Carlevarius, domi- nus Philippus de Paganis et dominus Advocatus de consensu domini Iohannis Periculi et eius vo- luntate in capite ville lacus sancti, in medio trivio lacus sancti prope ecclesiam S. Venancii miscrunt Donatinum massarium Burgi de quarterio castri Tedaldi pro toto suo quarterio, et Donusdeum de

38 INNOCENTIUS PP. 1. . ANNO CHRISTI 120C.

Prette massarium Androne S. Crucis de quarterio sancti Nicholai pro toto suo quarterio sancti Ni- cholai, et Danielem massarium convicinie S. Ro- mani de quarterio sancti Romani pro toto suo quar- terio, et Cocomarum massarium contrate S. Marie de Vado de quarterio Vadi pro toto suo quarterio in tenutam de illo et toto co, quod continebatur ab illo loco usque ad Padum, secundum quod va- dit Taillata de lacu descendendo ad Yliam, et ab Ylia usque ad Brazolum canalis mortui, et a Bra- zolo usque ad albarum Strazacavalli, sicuti supe- rius dictum est, qui massarii prefati pro sua tenuta conservanda statim ibi tumbam fieri fecerunt. Post hec eadem vero die Martis in presentia Bulletti, Danielis, Villani de Alena, Paxetti, Buccazoni, Tem- poralis, Bonizanini de Iolo, Decembrini, Bertholotti de Raimundino, Donusdei de Prette, Iohannis nota- rii, Martini Persende, Gandulfini Rainerii de Fune testium rogatonun, prefati domini cum domino Io- hanne Periculi miserunt Albertum de Verona mas- sarium Androne Mainardorum de quarterio S. Ni- colai pro toto suo quarterio, Donatinum massarium Burgi de quarterio castri Tedaldi pro toto suo quar- terio, Mercadellmn de Bisio massarium contrate S. Iacobi de quarterio sancti Romani pro toto suo qviarterio, et Cocomarum massarium convicinie S. Marie de Vado de quarterio Vadi pro toto suo quarterio in tenutam supra Padum in bucca Tail- late de eo, quod ibi erat, descendendo sicuti Tail- lata vadit usque ad medium lacum sanctum, ubi erat alia tenuta data et tumba facta, et descen- dendo ad Yliam et usque ad Brazolum canalis mortui, et a Brazolo usque ad albarum Strazaca- valli, veniendo supra Padum ab albaro predicta usque ad Taillatam lacus, qui massarii pro sua te- nuta conservanda statim ibidem tumbam fieri fe- cerunt.

In eodem millesimo eademque indicione, die Mercurii vh. intrante mense Iunii, in presentia diii Carlevarii, dni Advocati, dni Philippi, dni Iohannis de Periculo, Bonimercati de Spinabello, Daniehs Arardi, Iohannis de Virdiana, Cavarlatti, Albertini de Zorzo, Ghiid. Bonaldi, Nicoletti de Boiolo, Filioh de Mar- choaldo, Martinelh de Pacientia, Ghierre Albertini de Pocula, Paxetti Guidotti, Mercatelh de Bisio, Zacharie Temporahs, Bonimathei Leonardelh, Donatini Za- noni notarii, Bonusvicinus de Mihtto, Villanus de Ele- na, Petrus de la Mella, Bonuszaninus de Iolo, Mar- tinus de Persenda, Petrus Quintanus et Tobias, ta- ctis sacrosanctis evangeliis corporahter, iuraverunt bona fide et sine fraude dividere inter quarterios Ferarie, et assignare unicuique quarterio partem sibi contingentem de omni eo, quod est a loco albari Strazacavalli, descendendo inferius usque ad TaUlatam laci supra Padum, et a Brazolo ca- nalis mortui usque ad Yham percurrentem, descen- dendo ad medium lacum sanctum, eo tamen salvo,

ut si plus reperitur, quam intra hos confines con- tineatur, quod dividere et assignare teneantur, se- cundum quod superius dictum est, non faciendo preiudicium ahcui quarteriorum ahquo in tempore, si aliqua partium esset mehor altera, quod iterum ad divisionem venire non debeat.

In eodem millesimo eademque indicione, die Mercurii vn. intrante mense Iunii, in presentia dni Carlevarii, domini Philippi, Egidii de Marchoaldo, facta mensuratione a Martino Persende, Zanone notario de quarterio castri Tedaldi, Bonozanino de Iolo et Petro Delamella de quarterio sancti Nicho- lai, Villano de Elena et Bonovicino de quarterio sancti Romani, Petro Quintano et Tobia de quar- terio Vadi, iuratoribus et designatoribus supradi- ctorum confinium, de quibus tenute date fuerunt, incipientes supra Padum a bucca Taillate descen- dendo iuxta Taillatam usque ad trivium de me- dio lacu sancto, quod est retro villam laci sancti, ab inferiore capite iuxta vineam sancti Venantii ver- sus meridiem, inventa fuerunt cccccxliih. pertice ad porticas decimpedes ad pedem episcopatus Fe- rarie, de quibus facta divisione inter quarterios, unicuique quarterio cxxxvi. pertice pertinebant: et missis sortibus pars superior a latere Padi supra buccam Taillate pervenit Bonofantino de Siletto pro quarterio sancti Nicholai; secunda vero pars pervenit Martino de Pacientia pro quarterio Vadi; tercia Mercadello de Bisio pro quarterio sancti Romani; quarto vero Cavarlatto pro quarterio ca- stri Tedaldi: quas omnes partes dixerunt debere currere in longum versus occidentem cc. porticas, ita quod si quid superabundaverit vel minuerit a predictis quingentis XLim. perticis, superfluum et minus equahter et comuniter inter predictos quar- terios divideretur, et ab ipso trivio de lacu sancto iuxta Taillatam usque ad mediam viam ville de lacu predicti disignatores mensuraverunt xxxvii. perticas, et ibi in ipso trivio iuxta ecclesiam san- cti Venancii versus ecclesiam sancte Marie assigna- verunt, et tenutam dederunt Danieh pro quarterio sancti Romani de xxxim. perticas casahum cum domibus, et ibi iuxta Cavarlatto pro quarterio ca- stri Tedaldi ahas xxmi. perticas cum domibus, et ibi iuxta Bonavancio pro quarterio Vadi c. perti- cas usque supra Padum: et incipientes supra Pa- dum in capite longitudinis cc. perticas, que vene- runt in parte quarterio sancti Nicholai, designave- runt Gerardo notario pro quartcrio Vadi c. perticas currentes a Pado insusum usque dum currere pos- sunt in terra, aqua et bosco et in valle piscaricia, et ibi iuxta Alberto de Verona pro quarterio sancti Nicholai ahas c. perticas, et ibi iuxta Cavarlatto pro quarterio castri Tedaldi alias c. perticas.

Item iuxta centum perticas quarterii castri Te- daldi designaverunt Petro de la Mella pro quarte- rio sancti Nicholai clxxv. perticas, et ibi iuxta Mar

1NN0CENT1US PP. III. ANNO CHRISTI 1206. 39

tiflo de Patientia pro quarterio Vadi alias clxxv. perticas, et ibi iuxta Danieli pro quarterio saucti Romani alias clxxv. perticas, et ibi iuxta Cavarlatto pro quarterio castri Tedali alias clxxv. perticas. Item incipientes iuxta quarterium castri Tedali de- signaverunt pro casalibus Alberto de Verona pro quarterio sancti Nicholai c. perticas, et ibi iuxtaLeo- nardello pro quarterio Vadi c. perticas, et ibi iuxta c. perticas Cavarlatto pro quarterio castri Tedaldi, et ibi iuxta Danieli pro quarterio sancti Romani alias c. perticas currentes aPado inferius, ut superius dictum est, versus meridiem. Item die Iovis vm. intrante Iu- nio, incipientes iuxta c. perticas assignatas quarte- rio sancti Romani, pro casalibus assignaverunt Io- hannino de Virdiana pro quarterio sancti Nicho- lai ccxxv. perticas, et ibi iuxta assignarunt Nicho- lao pro quarterio Vadi alias ccxxv. porticas, et ibi iuxta Danieli pro quarterio sancti Romani alias ccxxv. perticas, et ibi iuxta Cavarlatto pro quar- terio castri Tedali alias ccxxv. perticas, que ve- nerunt usque ad albarum de Troine, que est ab alia parte Padi. Item incipientes iuxta ccxxv. per- ticas assignatas quarterio castri Tedaldi contra al- barum de Troine assignarunt Iohannino de Vir- diana pro quarterio sancti Nicholai clx. perticas, ibi iuxta Cavarlatto pro quarterio castri Tedaldi alias clx. perticas, et ibi iuxta Danieli pro quar- terio sancti Romani alias clx. perticas, et ibi iuxta Nicholao pro quarterio Vadi usque supra Ruptam de Ravennatibus ahas clx. perticas. Item incipien- tes ab alia parte Rupte de Ravennatibus iuxta clx. perticas assignatas quarterio Vadi ab aha parte Rupte supra Padum mensurarunt mcccxlvih. per- ticas usque ad albarum de Strazacavallo, de qui- bus assignaverunt Bonofantino de Siletto pro quar- terio sancti Nicholai cccxxxvn. perticas currentes usque ad viam de Gadula, et ibi iuxta Paxetto pro quaterio sancti Romani ahas cccxxxvn. perticas, et ibi iuxtaNicholao pro quarterio Vadi ahas cccxxxvn. perticas, et ibi iuxta Bonomatheo pro quarterio ca- stri Tedaldi ahas cccxxxvn. perticas, que vene- runt usque ad albarum de Strazacavallo curren- tes semper a Pado usque ad viam de Gadula. Item incipientes a via Gadule facientes testatam supra Ruptam mensurarunt usque ad Pollicinum de terra, et invenerunt ccxxnn. perticas, de quibus assigna- verunt pro quarterio castri Tedaldi Bonomatheo lvi. perticas, et ibi iuxta pro quarterio Vadi Ni- cholao ahas lvi. perticas, et ibi iuxta. pro quar- terio sancti Nicholai Bonofantino de Siletto ahas lvi. perticas, et ibi iuxta Danieh pro quarterio san- cti Romani ahas lvi. perticas, currentes omnes par- tes a Rupta usque Corigium. Item incipientes a Pollicino de terra, venientes mensurando supra ca- nalem de Buito usque Ruptaclum de rivo Ceco, invenerunt ccxxnn. perticas, de quibus assigna- runt lvi. perticas currentes, quantum currere pos-

sunt, Donusdeo de Prette pro quarterio sancti Ni- cholai, et ibi iuxta Nicholao pro quarterio Vadi alias lvi. perticas, et ibi iuxta Danieh pro quar- terio sancti Romani ahas lvi. perticas. Item in- cipientes designare Brigulam, facientes testatam su- pra Ruptam invenerunt ccccxxxvi. perticas, de qui- bus assignaverunt Bonofantino de Siletto pro quar- terio saucti Nicholai cvnn. perticas, et ibi iuxta Danieh pro quarterio sancti Romani ahas centum et viui. perticas, et ibi iuxta Bonomatheo pro quar- terio castri Tcdaldi ahas ccntum et vmi. perticas, et ibi iuxta Nicholao pro quarterio Vadi ahas c. et vmi. perticas, currentes inferius versus meridiem usque ad Vergelescm. Item sequenti die Veneris in- cipientes mensurare in capite Brazoh canahs mor- tui iuxta Lamam de Zangarino, venientes mensu- rando supra aggerem, qui est in capite Brazoli retro Migliarinum, Fiscaham et Vallem Clusurie usque in buccam canalis de Runchis, invenerunt mille perticas, de quibus facientes testatam supra aggerem assignarunt Bertolotto pro quarterio san- cti Nicholai ccl. perticas iuxta canalem de Run- cliis currentes usque ad Vergelesem, et ibi iuxta Mercadello pro quarterio sancti Romani ahas ccl. perticas, et ibi iuxta Cavarlatto pro quarterio ca- stri Tedaldi alias ccl. perticas, et ibi iuxta Ban- cio pro quarteno Vadi ahas ccl. perticas, que ve- niunt usque in capite Brazoli iuxta Lamam de Zan- garino, et omnes debent currere usque ad Verge- lesem. Item eodem die Veneris mensurantes Lamam de Zangarino invenerunt xlviii. perticas, facientes testatam per viam, que vadit ad campum lougum, de quibus assignaverunt domino Danieli pro quar- terio sancti Romani xn. perticas a latere Miglia- rini, et ibi iuxta Alberto de Verona pro quarterio sancti Nicholai ahas xn. perticas, et ibi iuxta Ca- varlatto pro quartcrio castri Tedaldi ahas XIL per- ticas, et ibi iuxta Bancio pro quarterio Vadi alias xii. perticas.

Et cgo Stabihs sacri palatii et tunc Comu- nis Ferarie notarius hiis omnibus prasens interfui, et ut audivi et intehexi rogatus scripsi.

Et cgo Girardinus dei gratia sacri palatii no- tarius, ut in autentico facto per manum Stabilis no- tarii inveni, nichil addens vel diminuens, quod sen- sum vel sententiam mutet, nisi forte in composi- tione htterarum, verbo recepto a domino Albertino de Salhngucrra et domino Marchesino Parvo et doniino Vindemiatore et a diio Guidolino tunc Con- suhbus capitis ordimun hoc instrumentum exem- plandi, ita in hoc exemplo scripsi atque complevi sub Millesimo ducentesimo xvn. tempore Honorii papo, indicione quinta, feria die ultimo exeunte Ia- nuario.

Et ego Armannus dei gratia imperiahs aule, et tunc Potestatis et Comunis Ferarie notarius, ut in exemplo ex exemplo sumpto vidi scriptum et at

40 INNOCENTIUS PP. 111. ANNO CHRISTI 1206.

tente legi, ita in hoc libero exemplo scripsi, nil minuens, nisi forte in compositione sillabaruni, sed non quod sensus mutetur me sciente, sub Millesi- mo ducentestmo primo, indicione nii. in mense Augusto.

XLVffl.

Populo Sutrino, ut quemquam non assumant extraneum ad civitatis eorum regimen, Pontifice inconsulto. Reg. An. IX. ep. 200. Tom. IV. fol. 126.

Innocentius episcopus etc. Dilectis filiis Po- pulo Sutrino, salutem etc. Receptis a vobis per nuntios nostros corporatiter iuramentis, et inter- posita fideiussione ducentorum tibrarum proven. monete, pro qua se nobis dilectus fitius nobitis vir Stephanus Eainerii de Stephano legitime obtigavit, precipimus vobis sub debito prestiti iuramenti, ut absque ticentia et assensu Romanis pontificis, vel eius vicarii numquam decetero assumatis extra- neum ad vestre regimen Civitatis, salvis aliis pre- ceptis, si qua super hoc duxerimua facienda. In- terdictum autem, cui propter hoc vestram subie- cimus Civitatem, auctoritate presentium relaxamus. Datum Rome apud S. Petrum (iii. Idus Decem- bris, Pontificatus nostri Anno Nono).