CCLX.

Instramentum publicum de cessione coraitatus Eugubini ab Alexandro PP. IV. Perusinis pro quinque annis sub annuo censu cc. libr. Senensium parvorum facta. Ex Cencio Camerario fol. 265.

In nomine dni Amen. Anno eiusdem a nati- vitate M.cc.Lvm. Indict. i. die n. mensis Ianuarii intrante, tempore dfli Alexandri pp. TTTI. Nobilibus viris Potante (Potestate), Capitaneo, Consilio ac Commune Perusinis per Ambaxatores suos, ad hoc specialiter destinatos, a sanctissimo patre domino Alexandro sacrosancte Rom. ecclesie summo pon- tifice instanter petentibus, ac humiliter supplican- tibus, ut Comitatum Eugubinum, quod est ipsius ecclesie speciale, et ad ipsam spectat ecclesiam pleno iure, iura, iurisdictiones et proventus ipsius cum suis pertinentiis ipsi Communi Pcrusino, ad certum tempus sub annuo certo censu, certis con- ditionibus concedere dignaretur: idem dominus ipsorum petitioni annuens et assensum benevolum impendens, quia concessio huiusmodi apud sedem apostolicam non poterat commode expediri, ex eo potissime, quod dicti Ambassatores mandatum suf- ficiens non habebant ad complendum ea, super quibus iidem Ambassatores supphcarunt attente, discretum virum Magistrum Ubertum de Cochenato subdiaconum et capellanum suum pro concessione Comitatus eiusdem, iurium, iurisdictionum, et pro- ventuum et pertinentiarum ipsius sub certa forma et certis conditionibus, sicut in htteris eiusdem diii plenius continetur, ad Civitatem Perusinam trans- misit. Idem vero Magister mandatum apostohcum volens, ut tenetur, exequi dibgenter, diium Rayne- rium Barthoh Beneveniatis Petrutii Iudicem sin- dicum sive procuratorem a Potestate, Capitaneo, speciah et generali Consilio, Centum per portam Rectoribus artium et Baihis societatum Civitatis

Perusine creari fecit solempniter, ut est moris, ad recipiendum Comitatum ipsum nomine ipsius Com- munis usque ad certum tempus tenendum sub cer- tis conditionibus et certo censu, et ad iurandum in omnibus ipsorum, et ad obhgandum Commune sub pena x. mihum marcarum argenti de attenden- dis, et observandis omnibus conditionibus in littera dni pape bullata expressis, sicut in instrumento sindicatus exinde confecto plenius continetur: eo- que creato, dictus Magister vice et nomine Ro- mane ecclesie et auctoritate sibi commissa in pre- sentia Potestatis, Capitanei et Antianorum, Consihi speciahs et generahs, centum vocatorum per portam Rectorum artium et Bailitorum societatum Commu- nis Perusini dictum Comitatum Eugubinum, iura, iurisdictiones et proventus cum pertinentiis suia dedit, contuht et concessit tenendum et possiden- dum, et ex eo fructus et proventus percipiendum a Kalendis Ianuarii Anni dni m.cc.lviil usque ad sequentes v. annos completos, et ad percipienda iura et servitia reaba et personaha, que Romana ecclesia, sive nuncii eius, qui fuerunt per tempora, perceperunt vel percipere debuerunt ab hominibus degentibus in eodem, et ad omnia et singula fa- cienda et exercenda usque ad tempus constitutum) que Romana ecclesia et eius nuncii in eodem Co- mitatu facere, exercere vel statuere possent, con- ditionibus in httera dni pape contentis in suo ro- bore nichilominus duraturis. Quam concessionem et omnia supradicta fecit Communi et Syndico no- minatis usque ad tempus pretactum pro censu an- nuo cc. hbr. Senensium parvorum, quas idem Syn- dicus pro Communi predicto vice et nomine Com- munis eiusdem promisit, et convenit per sollempnem stipulationem ipsi diio Uberto stipulanti et recipienti nomine Romane ecclesie et diii pape, dare et sol- vere Camere dni pape singulis annis predictis in Kalendis Ianuarii, ubicumque idem diius papa fue- rit. Promisit etiam et convenit idem Syndicus vice et nomine Communis Perusini et predictorum Po- testatis, Capitanei et Consilii specialis et generahs et Centum per portam Rectorum artium et Bailitorum societatum in palatio Communis Perusii, propter hec specialiter congregatorum, ipsi duo Uberto re- cipienti vice et nomine dni pape et ecclesie Ro- mane, quod pro posse ipsum Comitatum Eugubi- num, iura, iurisdictiones et proventus eiusdem ex- pensis propiiis recuperabunt1 a quohbet detentore, ac etiam invasore, et ipsum a quohbet molestatore pro posse defendent, et eumdem in bono statu per omnia conservabunt, tenebunt et possidebunt dum- taxat ipsum usque ad tenninum constitutum no- mine ecclesie supradicte, et extunc eundem Co- mitatum cum omni mehoratione, etiam propriis ex- pensis facta, et hiis que emerint vel acquisierint aliquo titulo in eodem seu infra fines eiusdem, Ro- mane ecclesie, vel eius nuntiis seu nuntio resti

138 ALEXANDER PP. IV. ANNO CHRISTI 1258.

tuent integrum, liberum et a conditione qualibet absolutum, et quod idem Comitatus cum omnibus iuribus et pertinentiis suis, necnon melioratione, emptis et acquisitis huiusmodi libere, et sine aliqua expensarum et pretii restitutione extunc, etiam ne- mine petente, ad dictam ecclesiam revertatur. Et quod dictum Commune contentum hiis, que dicta ecclesia in Comitatu habet eodem, ipsum vel per- sonas degentes ibidem indebite nullatenus pregra- vabunt, nec minuent iura ipsius ecclesie, nec ab aliquo pro posse minui ahquatenus patientur, et sumptus, si quos pro recuperatione dicti Comitatus vel iurium seu pertinentiarum eius, vel defensione, detentione seu conservatione sive mehoratione qua- cumque fecerint, vel etiam pretium emptorum vel acquisitorum ibidem nuUatenus repetent, nec oc- casione huiusmodi expensarum vel acquisitorum Comitatum ipsum vel partem eiusdem aliquam re- tinebunt, nec in eo ius sibi ahquod vindicabunt. Promisit etiam dictus Sindicus nomine et vice Com- munis predicti eidem Magistro Uberto, legitime stipulanti et recipienti nomine ecclesie Romane, sub pena decem mihum marcarum argenti omnia et singula superiora inviolabihter observare: que pena totiens committatur, quotiens contra predicta vel ahquod predictorum fuerit contraventum: qua commissa et exacta, nichilominus predicta et quod- hbet premissorum cum eiusdem pene commissione in sua permaneant firmitate. Et ut predicta omnia firmius et inviolabihus observentur, idem sindicus in presentia omnium supradictorum in anima sua, et in animabus ipsorum ibidem existentium nomine Communis totius Perusii, de omnibus et singuhs predictis attendendis et observandis corporale pre- stitit iuramentum, et tunc incontinenti ibidem idem Magister Ubertus nomine et vice Romane ecclesie auctoritate sibi commissa ipsum sindicum nomine et vice Communis Perush de dicto Comitatu, iu- ribus, iurisdictionibus, ac etiam pertinentiis eiusdem per suum palleum investivit, non obstante conces- sione, quam Venerabihs vir Iohannes Compater tunc Rector Ducatus, nunc Anagninus Electus, Potestati et Communi Eugubh motu proprio fecisse asseritur, quam dfius papa tanquam presumptam ahquatenus voluit non valere, seu ahquibus htteris sive indulgentiis a quibuscumque personis a sede apostohca impetratis, per quas posset effectus con- cessionis huiusmodi impediri, vel quomodohbet re- tardari, in omnes et singulos contradictores et re- behes auctoritate diii pape, eidem Magistro in hac parte concessa in scriptis, extunc excommunicatio- nis sententiam promulgando. Ad horum autem fir- mitatem et certitudinem pleniorem idem Syndicus, a predictis Potestate et Capitaneo, Consiho speciah et generah, Centum vocatis per portam Rectoribus artium et Baihorum societatum ad hoc habens suf- ficiens et speciale mandatiun, ibidem in presentia

omnium supradictorum in anima sua et predicto- rum omnium, tactis sacrosanctis evangehis, iuravit, quod Potestas et Capitaneus, qui erunt pro tem- pore, iurabunt in principio sui regiminis predicta omnia et singula inviolabihter observare, et ista ponentur de statuto in statutum usque in quin- quennium supradictum. Reservavit sibi idem Ma- gister nichilominus plenariam potestatem, ut quos- hbet contradictores et rebelles per se vel ahum pena temporah possit multare. In cuius rei testi- monium et maiorem firmitatem dicti dnus Ubertus, Potestas et Capitaneus et Consihum sigilla eius- dem Magistri, et Communis Perusii necnon popuh Perusini concessioni et promissionibus predictis, eeu instrumento prefato fecerunt apponi. Actum Perush, dfio Bono presbfo et Capellano ecclesie sancti Severi de platea, dfio Girardo de Ghiazo mihte Potestatis, dfio Iacobo Preitis Iudice, dfio Iacobo de Posterla Iudice, Petro Portonario no- tario, Giliolo notario, Lanfranco notario, Ugone Dalferri notario Parmensi, dfio Iacomino Iudice dicti Capitanei et dfio Symbaldo magistri Mathei Iudice, dfio Huguiccione Iacobi Uguiccionis Bucti Iudice, dfio Phihppo Bernardini Iudice, dfio Sal- vatico Iudice Pemsino, dno Octaviano priore san- ctorum Apostolorum de Florentia et Alamanno de Cremona famihare predicti magistri Uberti, testi- bus vocatis et rogatis.

Et ego Nicolaus Rustici imperiali auctoritate notarius, et nunc notarius Antianorum Communis Perusii, hiis omnibus interfui, et predicta omnia de mandato predictorum magistri Uberti, Potantis (Potestatis), Capitanei et Consihi scripsi et autenti- cavi rogatus unacum notario infrascripto, et supe- rius ubi dicitur in animabus consignavi.

Et ego Petkus (Paris) de Spoleto notarius pu- bhcus predictis omnibus interfui et mandato predi- ctorum dni Uberti, Potestatis, Capitanei et Consihi subscripsi et signum meum apposui.

CCLXI

Traditio praedicti comitatus Eugubini Perusinis concessi. Ex originali et Cencio Camerario fol. 264.

In nomine domini Amen. Anno eiusdem a nativitate Millesimo cc.Lvm. Indictione prima, die n. mensis Ianuarii intrante, tempore dfii Alexandri pp. TTTT. Consiho speciah et generali, et Centum vocatorum per portam Rectorum artium et Bailito- rum societatum Civitatis Perusine ad sonum cam- panarum et voce preconia, ad petitionem Vene- rabihs viri domini Uberti de Cochenato, dni pape subdiaconi et capellani, in palatio Civitatis predi- cte more solito congregato, dfius Orlandus Grui- donis Bovis de Parma Perusinorum Potestas, et dfius Gallus Horimbellus Capitaneus populi Civi- tatis ipsius in ipso Consiho, et totum predictum

ALEXANDER PP. IV. ANNO CHRISTI 1258. 139

Consilium simul cum eis et omnes et singuli de ipso Consilio unanimiter, nemine discrepante, fe- cerunt, constituerunt, ordinaverunt et creaverunt dfium Rainerium Beneveniatis Bartholomei Petru- cii Iudicem suum et Communis Perusii Syndicum, actorem seu procuratorem ad recipiendum nomine ipsorum et Communis predicti Comitatum Eugu- binum, quod est Romane ecclesie speciale (sic), iura, iurisdictiones et proventus eiusdem cum omni- bus pertinentiis Comitatus ipsius, a Kalendis Ia- nuarii Anni dni m.cc.lvui. usque ad quinquennium, a dicto diio Uberto concedente et dante nomine ecclesie Romane, habente super hoc speciale man- datum, sicut in litteris ipsius dni pape vera bulla bullatis plenius continetur, sub censu annuo ducen- tarum libraruni Senensium parvorum Camere dni pape in Kalendis Ianuarii, ubicunque fuerit, sol- vendarum et conditdonibus infrascriptis: videlicet quod ipsum Comitatum, iura, iurisdictiones et pro- ventus eiusdem expensis propriis recuperabunt a quolibet detentore, ac etiam invasore, et ipsum a quolibet molestatore defendent, et eundem in bono statu per omnia conservabunt, tenebunt et possi- debunt ipsum dumtaxat usque ad terminum con- stitutnm nomine ecclesie supradicte, extunc eundem Comitatum cum omni melioratione, etiam propriis expensis factis, et hiis que emerint vel acquisierint aliquo titulo in eodem seu infra fines eiusdem, ipsum Eomarie ecclesie seu nuntiis vel nuntio ipsius re- stituent integrum, liberum et a conditione qualibet absolutum, et quod idem Comitatus cum omnibus iuribus et pertinentiis suis, necnon mehoratione, emptis et acquisitis huiusmodi hbere et sine ahqua expensarum vel pretii restitutione ex tunc, etiam nemine petente, ad dictam ecclesiam revertatur, et quod dictum Commune contentum hhs, que dicta ecclesia in Comitatu habet eodem vel habere de- bet, vel consueta est habere vel aha persona no- mine ecclesie, ipsmn vel personas degentes ibidem indebite nullatenus pregravabunt, nec minuent iura ipsius ecclesie, nec ab aliquo pro posse minui ah- quatenus patientur, et si quos sumptus pro recupe- ratione dicti Comitatus vel iurium seu pertinentia- rum eius, vel eorum defensione vel detentione sive mehoratione quacumque fecerint, vel etiam pretium emptorum et acquisitorum ibidem nuhatenus re- petent, nec occasione huiusmodi expensarum vel acquisitorum Comitatum ipsum vel partem eiusdem ahquam retinebunt, nec in eo ius sibi ahquod ven- dicabunt, et quod censum premissum annis singulis Camere dni pape, ubicunque fuerit, in termino su- pradicto persolvent, et ad recipiendum tenutam et corporalem possessionem Comitatus ipsius, iurium et iurisdictionum et proventuum Comitatus eiusdem nomine Communis Perusii, et ad promittendum nomine ipsorum et Communis Perush eidem diio Uberto, recipienti nomine ecclesie Romane, sub pena

decem mihum marcarum argenti, quod omnia et singula superiora inviolabihter observabunt, ad prestandum iuramentum in animabus ipsorum et singulorum ipsius Communis de omnibus et sin- guhs supradictis attendendis, ac etiam observandis, et ad obhgandum ipsum Commune et omnia bona ipsius Communis eidem dno Uberto recipienti no- mine Romane ecclesie per legitimam stipulationem, tam pro observandis omnibus supradictis, quam pro pena etiam nominata, et ad promittendum in anima sua et predictomm omnium in virtute pre- stiti iuramenti eidem dflo Uberto recipienti nomine ecclesie Romane, quod Potestas et Capitaneus, qui erunt per tempora, iurabunt hec eadem in princi- pio sui regiminis per omnia inviolabiliter observa- re, et quod ista ponentur in hbro statutorum Com- miuhs Perusii, et super ipso statuto iurabunt Po- testas et Capitaneus et Consihum usque ad quin- quennium supradictum, et generahter ad omnia facienda et obhganda et recipienda in premissis, circa premissa et quodhbet premissorum, que ve- rus, legitimus et generalis sindicus seu procurator, habens hberam et generalem administrationem, facere et exercere potest, Promittentes idem Po- testas, Capitaneus et Consihum ratum et firmum habere, quicquid per predictum Sindicum in pre- missis, circa premissa seu ahquod premissorum actum, promissum fuerit, sive etiam ordinatum. In cuius rei testimonium et maiorem firmitatem dicti Potestas, Capitaneus et Consihum nomine Communis Perush procurationi seu sindicatui pre- dicto eorum sigiha fecerunt apponi. Actum Perusii in palatio Communis coram domino Bernardo Epo Pemsino, dno Bono presbfo et capellano ecclesie sancti Severi de platea, duo Girardo de Guazo milite Potantis (Potestatis), dno Iacobo Pincis(?) Iudice, Petro Portonario notario, Giholo notario, Lanfranco notario, Ugone Dalferri not. de Civitate Parmensi famiharibus dicti Potantis (Potestatis) de Perusio, dno Iacomino Iudice dicti Capitanei, dno Sinibaldo Magistri Mathei Iudice, diio Uguiccione Iacobi Uguiccionis Bucti Iudice, duo Phihppo Ber- nardini ludice, diio Salvatico Iudice, dno Octaviano Priore sanctomm Apostolorum de Florentia, et Alamanno de Cremona familiare magistri predicti Uberti, testibus vocatis et rogatis.

Et ego Nicolaus Rustici imperiali auctoritate notarius, et nunc notarius Antianorum Communis Perush, creationi predicti syndici presens existens, predicta omnia mandato dictoram Potantis (Pote- statis) *), Capitanei et totius Consihi scripsi et auten- ticavi rogatus unacum notario infrascripto.

Ego Paeis de Spoleto notarius pubhcus pre- dictis omnibus interfui, et mandato Consihi predicti subscripsi et signum meum apposui.

*) Iq hoc et praedenti documento pluribus originalium locis le- gitur «Potans» pro «Potestas».

18*

140 ALEXANDER PP. IV. ANNO CHRISTI 1258.

CCLXIL

Concordia inter marchionem Estensem communeque Fer- rariense et Venetos de portoriis solvendis inita. Ex BvJXa Clementis PP. V. de reconcil. Venetorum, vide infra Nr. DCXXIX.

In nomine domini nostri Ihesu Christi Amen. Anno eiusdem Nativitatis Millesimo cc. quinqua- gesimo octavo, Indictione prima, Ferrarie die duo- decimo intrante mense Ianuarii, tempore domini Alexandri pp. in maiori consilio credentie congre- gato more solito per campanam in Palatio Com- munis Ferrarie.

Hoc est pactum et concordia tractata et fir- mata inter nobiles viros dfios Leonardum Quirino et Iohannem Permarino Ambaxiatores, scyndicos et procuratores dfii Eaynerii Geno dei gratia Illu- stris Ducis et Communis Venetiarum ex una parte, et nobilem virum dfium Azonem, dei et apostohca gratia Estensem et Anconitanum Marchionem, Po- testatem et Commune Ferrarienses ex altera, vide- licet quod idem dfius Azo Estensis Marchio Pote- stas verbo et consensu, et auctoritate ac voluntate Consilii Ferrariensis, et ipsum Consihum nomine suo et totius Communis Ferrariensis remiserunt et relaxaverunt, et cassaverunt a modo in antea omnia datia, et omnes novitates et gravamina impositas super mercatores et mercationes in Civitate Ferra- riensi vel districtu contra antiquam consuetudinem, et promiserunt et convenerunt nomine dicti Com- munis et hominum Ferrariensium ipsis predictis Ambaxiatoribus recipientibus nomine iam dicti Ducis et Communis Venetiarum, quod Commune vel homines Ferrarienses non accipient, nec accipi permittent de cetero modo aliquo datium ahquod, nec teloneum, seu male ablatum ahcui mercatori, nec alicui persone de mercandaria, nec de ahquibus rebus eundo, stando, nec redeundo per Civitatem Ferrariensem vel districtum contra antiquam con- suetudinem, neque novitatem ahquam facient, nec gravamen in Civitate Ferrariensi vel districtu super mercatores, nec mercationes decetero ullo modo contra antiquam consuetudinem, et quod omnes ho- mines Venetiarum et districtus habebunt salvos et securos ubicunque per totam suam fortiam et di- strictum eundo, stando et redeundo in personis et rebus, et omnes honorificientias et bonas consue- tudines antiquas, quas homines Venetiarum con- sueverunt habere in Civitate Ferrarie vel districtu, concedent et promittent eis habere sine impedi- mento.

Promiserunt etiam et convenerunt nomine di- cti Communis et hominum Ferrariensium, quod Commune et homines Ferrarienses a modo in an- tea habebunt et tenebunt stratam Padi, et ahas stratas omnes per totam suam fortiam et districtum, tam per aquam, quam per terram, apertas et securas libere secundum antiquam consuetudinem omnibus

mercationibus, et universis hominibus Venetiarum et districtus: ita quod mercatores omnes de omnibus Civitatibus et terris et homines Venetiarum possint venire, stare et redire, et mercationes eomnes orum conduci et reduci libere per Civitatem Ferrariensem et districtum non solvendo datium, nec teloneum sive male ablatum aliquod modo ullo contra anti- quam consuetudinem, eo salvo, quod idem dfius Marchio Potestas et Commune Ferrarie non tenean- tur per pactum forbannitos suos, videhcet de Fer- raria et Ferrarienses in terram suam recipere, et si robaria vel preda facta fuerit super ahquem mer- catorem, sive super ahquam mercationem in Fer- raria vel districtu Ferrariensi, debeat et teneatur Commune Ferrarie satisfactionem exinde facere dampnum passis, vel eorum nuntiis expedite et si- ne dilatione.

Simihter si robaria vel predafacta fuerit su- per ahquem hominem Venetiarum in Ferraria vel districtu Ferrariensi, debeant et teneantur Com- mune et homines Ferrarienses satisfactionem exin- de facere dampnum passo, vel suo nuntio expe- dite et sine dilatione, excepto quod Commune et homines Ferrarienses nolunt teneri de ahquibus predis sive robariis, que fierent per stratam, per quam itur versus Osehnum, incipiendo a turri Fos- se, et eundo per turrim Pontonarie eundo Oseli- num, et ab ilhs viis superius per valles, que perti- nent suo districtui, eundo versus Finale. De predis autem et robariis, que per homines Ferrarienses et districtus ibidem fierent, teneri debeant Commune et homines Ferrarienses ad restitutionem iuxta formam, que superius continetur: et de illis, que per ahos, videhcet tam inimicos quam amicos, in dictis valhbus fierent, non teneantur ad restitu- tionem, sed promittunt, quod dabunt operam bona fide, quod restituantur; ita tamen quod cessante guerra, teneantur tempore pacis stratas per valles ipsas sicut per ahum districtum suum tenere se- curas: excepto quod non teneantur Commune et homines Ferrarienses homines de Marchia, qui sunt cum Ezehno de Romano, inimicos suos in terram suam recipere, quousque inter ipsos Com- mune et homines Ferrarienses ac predictos homi- nes de Marchia guerra fuerit; guerra quidem ces- sante, predicti teneantur et debeant stratas predi- ctas, ut dictum est, securas et apertas tenere et habere universis libere, et ipsos homines de Mar- chia in terram suam recipere, secundum quod de ahis aharum Civitatum dictum est superius.

Predicta quidem omnia et singula iamdictus dflus Azo Marchio Potestas et Commune Ferrarie promiserunt, et ad maiorem firmitatem iuraverunt, idem Potestas et tahs homo, videhcet Falzonus preco et bannitor Communis Ferrarie, in animas illorum de Consilio Ferrariensi, habita ab eis sic iurandi hcentia, presens pactum et concordiam, et

ALEXANDER PP. IV. ANN0 CHRISTI 1258. 141

que in ea sunt, attendere et observare, sicut di- ctum est, a modo in antea, et non contravenire modo ahquo vel occasione, et quod omnes Pote- states sive alii Rectores, qui decetero in Civitate Ferrariensi fuerint, iurabunt in introitu sui regi- minis presens pactum et concordiam, et que in ea sunt, attendere et observare, sicut dictum est: ita quod quelibet Potestas teneatur in exitu suo boc sacramentum nove Potestati sive aliis Rectoribus accipere, et quod in statuto Communis Ferrarien- sis hoc pactum et concordiam facient addi et poni, excepto videUcet de facto sabs, de quo datium accipi debet, secundum quod ordinatum est in pacto inde confecto inter Commune Venetorum et Commune Ferrariense, vel quod decetero fue- rit ordinatum.

Pro quibus omnibus observandis et plenarie adimplendis dictus Potestas et Consibum nomine Communis et bominum Ferrarie obbgaverunt bona Communis, et bominum Ferrariensium ad penam Mille marcbarum argenti, solvendam diio Duci et Communi Venetiarum per Commune et bomines Ferrarie, si per eos predicta non fuerint observata, et pena soluta et data, presens pactum et promis- siones et obligatio in sua nicbilominus permaneant firmitate.

Promiserunt insuper et convenerunt iam pre- dicti Potestas et Commune Ferrariense eisdem Am- baxiatoribus nomine iamdicti dni Ducis, Communis et bominum Venetiarum attendere et observare omnia aba, que promiserunt, et tenentur dno Duci et Communi Venetiarum per pacta bactenus inter Commune Venetiarum et Commune Ferrariense stabibta. Ex aba quidem parte iamdicti Ambaxia- tores nomine et vice iamdicti dni Ducis et Com- munis Venetiarum per potestatem sibi traditam ab eodem dno Duce et Communi Venetiarum, sicut patet per cartam procurarie et scyndicarie, tenor cuius inferius continetur, promiserunt dicto dno Marcbioni Potestati recipienti vice et nomine Com- munis et bominum Ferrariensium observare, et ob- servari facere Communi et bominibus Ferrariensi- bus in Civitate Venetiarum et districtu omnes bo- norificentias et bonas consuetudines antiquas, quas Commune et bomines Ferrarienses in Venetiis et districtu Venetiarum babere consueverunt et de- bent, et eos habere salvos et securos in Venetiis et districtu Venetiarum eundo, stando et redeundo in personis et rebus, et novitates sibi factas in Ve- netiis et districtu removere et cassare, nec ipsis novitatem, nec gravamen facere decetero modo abquo contra antiquam consuetudinem.

Et si robaria vel preda facta fuerit super ab- quem bominem Ferrariensem in Civitate Venetia- rum vel eius districtu, dnus Dux et Commune Vene- tiarum debent inde satisfactionem facere dampnum passis, vel eorum nuntiis expedite sine dilatione.

Ad bec fuerunt testes presentes rogati, dni Henricus de Vincentia, Litaldus Notarius de Ter- visio, Bonmercatus Notarius de Conte Paxe Notar., Grbardmus Notar. de Zinglario, Leo Avenante et abi.

Ego Petrus Bonus dei gratia Imperiabs aule et Potestatis et Communis Ferrariensis Notarius, biis omnibus presens inteifui et rogatus de man- dato Potestatis Ferrarie et omnium de Consibo scripsi et pubbcavi.

Item de communi concordia predictorum do- mbiorum Alberti Onufrii et Francisci nominibus quibus supra predicto pacto proxbno scripto in Capitulo ibo, ubi dicit, quod Commune et bomi- nes Ferrarie non accipient, nec accipi permittent decetero modo abquo datium abquod, nec telo- neum seu maleablatum abcui mercatori, nec abcui persone de mercandaria, nec de abquibus abis re- bus eundo, stando et redeundo per Civitatem Fer- rarie vel districtum contra antiquam consuetudinem, neque novitatem abquam facient, nec gravamen in Civitate Ferrariensi vel districtu super mercatores, nec mercationes decetero uUo modo contra anti- quam consuetudmem, facta fuit addictio in bec verba: Ita tamen quod boc non extendatur ad fo- renses, qui nec Venetias veniunt, nec de Venetiis veniunt, nec ad mercationes vel abas res, que nec Venetias deferuntur, nec de Venetiis apportantur.

In nomine dei eterni amen. Anno ab incar- natione domini nostri Baesu Christi mulesbno du- centesbno quinquagesbno septimo, indictione prbna, die duodecbna intrante mense Novembris, presenti- bus nobibbus viris Bartholomeo BeUigno, PbUippo Contareno, Marino Dandolo, Iohanne Ferro et abis multis Venetis in palatio Ducatus, dommus Eay- nerius Geno dei gratia Venetiarum, Dabnatie atque Cbroatie Dux, dominus quarte partis et dimidie to- tius imperii Romanie, verbo, consensu et voluntate totius minoris et maioris ConsilU Venetorum, ad sonum campane more soUto congregati, et ipsum ConsUium universum suo nomine et Communis Venetiarum fecerunt, et constituerunt nobUes viros Leonardum Quirini et Iobannem Permarini suos nuntios, scyndicos, actores et procuratores ad agen- dum, componendum et faciendum pacem et con- cordiam cum Potestate et Communi Ferrarie super omnibus datiis, novitatibus et gravaminibus remit- tendis et relaxandis, et super strata Padi, et abis stratis apertis et securis tenendis et babendis, necnon super omnibus abis, que ipsis Scyndicis et Amba- xiatoxibus facienda et utiba videbuntur, et ad pro- visiones faciendum et recipiendum pro ipso dommo Duce et Communi Venetiarum, sacramenta peten- dum et recipiendum, et generabter ad omnia fa- ciendum in predictis et cbca predicta, que fuerint oportuna, promittentes firmum et ratum habere, et tenere quicquid dicti Scyndici et procuratores in predictis duxerint faciendum.

142 URBANUS PP. IV. ANNO CHRISTI 1261.

Ego Taglamentus Notarius et ducalia aule Venetiarum Cancellarius predictis interfui et scri- psi et roboravi.

Ego Petrus Bonus dei gratia sacri palatii et Communis et Potestatis Ferrarie Notarius, hoc ex- emplum sumpsi ab autentico scripto manu Tagla- menti notarii, ut inveni, in millesimo cc.Lvm. die xiii. intrante Ianuario, nichil addens vel minuens.

ccLxm.

Gr. Pietoso eiusque filiis in Castro Stimiliano Sabinensis dioec. omnia iura ecclesiae Romanae, quoad vixerint, con- ceduntur. Beg. An. IV. ep. 124. Tom. II. fol. 136.

Alexander episcopus etc. Dilecto filio Guillel- mo dicto Pietoso, familiari nostro, quondam Ostiario felicis recordationis I. pape predecessoris nostri, sa- lutem etc. Sicut petitio tua nobis exhibita conti- nebat, totum demanium, quod ecclesia Romana in Castro Stimiliano Sabinensis diocesis in domibus, canapinis, ortis, terris et rebus vel iuribus aliis no- scitur obtinere, tibi quamdiu vixeris, ad instar fe- licis recordationis Innocentii pape, predecessoris nostri, de gratia concessimus speciali. Quia vero grata devotionis obsequia, quibus eidem ecclesie diutius placuisti et studes iugiter complacere, te dignum reddunt, ut a nobis specialem gratiam con- sequaris, concessionem huiusmodi ad filios tuos le- gitirnos de speciali gratia duximus extendendam. Nulli ergo hominum omnino liceat hanc paginam nostre concessionis infringere, vel ei ausu temera- rio contraire. Si quis autem etc. Datum Viterbii Idibus Maii, Pontificatus nostri anno quarto.