XCII.

Clero et populo Massae Trabariae possessiones et antiquas consuetudines confirmantur. Reg. An. V. ep. 219. Tom. III. fol. 42.

Honorius episcopus etc. Dilectis filiis clero et populo Masse Trabarie, salutem etc. Cum in fide sedis apostolice stabiles et in opere vos semper ex- hibere studueritis efficaces, dignum est, ut vos tam- quam speciales filios et fideles speciah gratia pro- sequentes, dignis foveamus favoribus et presidiis tueamur. Eapropter, dilecti in domino filii, vestris supphcationibus grato concurrentes assensu, per-

sonas vestras cum omnibus bonis, que impresen- tiarum rationabihter possidetis, aut in futuram pre- stando domino iustis modis poteritis adipisci, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus. Specia- hter autem tenimenta vestra, prout suis finibus ter- minantur, salvis possessionibus monasterii de Sca- loclia, nec non rationabiles et approbatas consue- tudines vestras obtentas hactenus et observatas, sicut ea omnia iuste et pacifice obtinetis, auctoritate vobis apostohca confirmamus, et presentis scripti patrocinio commimimus. Nulli ergo etc. nostre pro- tectionis et confirmationis infringere etc. Si quis autem etc. Datum Laterani v. Kalendas Decembris, Pontificatus nostri anno quinto.

xcm.

Sanctiones a Friderici II. Imp. de libertate ecclesiastica editae. Ex Iieg. Honorii PP. III. Tom. III. fol. 95.

Dihgens diligenter nota. Hec est nova san- ctio Friderici H. Imperatoris Romanorum edicta- hter edita, et pubhcata in Basilica Principis apo- stolorum in die, qua imperiah diademate coronavit eum Romana ecclesia mater sua. Lex siquidem con- stitutiva de abrogatione et destractione omnium statutorum et consuetudinum adversus ecclesias, clericos vel ecclesiasticam hbertatem, et de abohtio- ne omnium heresum et hereticorum diffidatione et banno etc.

Fkidericus dei gratia Romanoram Imperator et semper Augustus, Ducibus, Marchionibus, Comiti- bus cunctisque popuhs, quos clementie nostre regit Imperium, salutem et gratiam. In die, qua de manu sacratissimi patris nostri summi pontificis recepi- mus Imperii diadema, curavimus ad dei et ecclesie sue honorem edere quasdam leges, quas presenti pagine iussimus annotari, per totum nostrum Impe- riuin publicandas per imperiaha vobis scripta pre- cipiendo mandantes, quatenus eas quisque in suo di- strictu irrefragabihter et inconcusse servetis. Sunt autem hee leges.

Ad decus et decorem Imperii, et ad laudem Ro- mani pontificis nichil magis videtur accedere, quam ut expurgatis quorumdam erroribus, et iniquis quo- rumdam statutis penitus destitutis, de cetero eccle- sia plena quiete vigeat, et secura gaudeat libertate. Sane adeo infidehum quorumdam et perversorum iniquitas habundavit, ut non dubitent contra apo- stohcam disciplinam et sacros canones sua statuta confingere adversus ecclesiasticas personas et eccle- sie hbertatem. Cum ergo ecclesia, que nichil debet preter bonum appetere, dispositione divina faciente nichil veht, quod nobis eodem cursu voluntatum non placeat: Nos Fridericus dei gratia Romanorum Imperator et semper Augustus hac edictah lege irri- tamus, et precipimus irrita nuntiari omnia statuta et consuetudines, que civitates vel loca, potestates, consules vel quecumque ahe persone contra hber

8*

60 HONORIUS PP. III. ANNO CHRISTI 1220.

tates ecclesie, ac personas ecclesiasticas edere vel servare temptarunt adversus canonicas vel hnpe- riales sanctiones, et ea de capitularibus suis man- damus infra duos menses post huiusmodi publica- tionem edicti penitus aboleri, et si de cetero similia acceptaverint, ipso iure decernimus esse nulla, et eos sua iurisdictione privatos, nec non locum, ubi deinceps talia presumpta fuerint, banno mille mar- carum precipimus subiacere. Potestates vero, con- sules, rectores, statutarii et scriptores dictorum sta- tutorum, nec non consiliarii locorum ipsorum, et qui secundum statuta vel consuetudines memoratas iudicaverunt, sint extunc ipso iure infames, quorum sententias et actus alias legitimos statuimus aliqua- tenus non tenere. Qui si per annum huius nostre constitutionis inventi fuerint contemptores, bona eo- rum per totum nostrum Imperium mandamus im- pune ab omnibus occupari, salvis nichilominus ahis penis contra tales in generah concilio promulgatis.

Item nulla communitas vel persona publica vel privata collectas sive exactiones, angarias vel per- angarias ecclesiis ahisque phs locis aut ecclesiasticis personis imponant, aut invadere ecclesiastica bona presumant: quod si fecerint, et requisiti ab eccle- sia vel Imperio emendare contempserint, triplum refundant, et nichilominus banno Imperiah subia- ceant, quod absque satisfactione debita nuUatenus remittatur.

Item quecumque communitas vel persona per annum in excommunicatione propter hbertatem ec- clesie facta perstiterit, ipso iure Lnperiah banno subiaceat, a quo nullatenus extrahatur, nisi prius ab ecclesia beneficio absolutionis obtento.

Statuimus autem, ut nullus ecclesiasticam per- sonam in criminali questione vel civih trahere ad iudiciiun seculare presumat contra constitutiones imperiales et canonicas sanctiones: quod si fecerit, actor a iure suo cadat, iudicatum non teneat, et iudex sit extunc iudicandi potestate privatus.'

Sancimus etiam, ut si qui clericis vel personis ecclesiasticis iustitiam denegare presumpserint, ter- tio requisiti suam iurisdictionem amittant.

Chataros, Paterenos, Leonistas, Speronistas, Arnaldistas, circumcisos et omnes hereticos utrius- que sexus, quocumque nomine censeantur, perpe- tua dampnamus infamia, dhhdamus atque banni- mus, censentes, ut bona tahum confiscentur, nec ad eos ulterius revertantur: ita quod filii ad succes- sionem eorum pervenhe non possint, cum longe sit gravius eternam, quam temporalem offendere maiestatem. Qui autem inventi fuerint sola suspi- tione notabiles, nisi ad mandatum ecclesie iuxta considerationem suspitionis, quahtatemque persone propriam innocentiam congrua purgatione monstra- verint, tamquam infames et banniti ab omnibus ha- beantur: ita quod si sic per annum permanserint, extunc eos sicut hereticos condempnamus.

Statuimus etiam hoc edicto in perpetuiun vah- turo, ut potestates, vel consules, seu rectores, qui- buscumque fungantur ofticiis, pro defensione fidei prestent pubhce iuramentum, quod de terris sue iurisdictioni subiectis universos hereticos ab eccle- sia denotatos bona fide pro viribus exterminare studebunt: ita quod quandocumque quis fuerit in potestatem sive perpetuam vel temporalem assum- ptus, hoc teneatur capitulum iuramento firmare, aho- quin neque pro potestatibus, neque pro consulibus habeantur, eorumque sententias decernimus extunc irritas et inanes. Si vero dominus temporahs requi- situs et amonitus ab ecclesia terram suam purgare neglexerit ab heretica pravitate, post annum a tem- pore monitionis elapsum terram ipsiua exponimus catholicis occupandam, qui eam exterminatis here- ticis absque ulla contradictione possideant et in fidei puritate conservent, salvo iure domini principahs, dum modo super hoc nullum prestet obstaculum, nec ahquod impedimentum opponat, eadem nichi- lominus lege servata contra eos, qui non habent dominos principales. Credentes preterea, receptato- res, defensores et fautores hereticorum bannimus, firmiter statuentes, ut si postquam quihbet tahum fuerit excommunicatione notatus, satisfacere con- temperit infra annum, extunc ipso iure sit factus infamis, nec ad publica ofticia seu consilia, vel ad eligendos ahquos ad huiusmodi, nec ad testimonium admittatur, sit etiam intestabihs, ut nec testamenti liberam habeat factionem, nec ad hereditatis suc- cessionem accedat. Nullus preterea ei super quo- cumque negotio, sed ipse ahi respondere cogatur. Quod si forte iudex extiterit, eius sententiam nul- lam obtineat firmitatem, nec cause alique ad eius audientiam perferantur. Si fuerit advocatus, eius pa- trocinium nullatenus admittatur: si tabelho, instru- menta confecta per ipsum nullius penitus sint mo- menti.

Navigia quocumque locorum perveniant, si quo casu contra gentes rupta fuerint, vel ahas ad ter- ram perveniant, tam navigia ipsa, quam navigan- tium bona illis integre reserventur, ad quos specta- bant, ante quam navigium huiusmodi periculum incurrisset, sublata penitus omni consuetudine lo- corum, que huic adversatur sanctioni, nisi taha sint navigia, que piraticum exerceant, aut sint nobis vel christiano nomini inimica. Transgressores au- tem huius nostre constitutionis bonorum publica- tione multentur, et si res exegerit, eorum audacia iuxta mandatum nostrum modis ahis compescatur.

Omnes vero peregrini et advene hbere hos- pitentur, ubi voluerint, et hospitati, si testari vo- luerint, de rebus suis ordinandi liberam habeant facultatem, quorum ordinatio inconcussa servetur. Si vero intestati decesserint, ad hospitem nichil perveniat, sed bona ipsorum per manus episcopi loci tradantur, si fieri potest, heredibus, vel in pias

HONORIUS PP. III. ANNO CHRISTI 1220. 61

causas erogentur: hospes vero si aliquid de bonis talium contra hanc nostram constitutionem habue- rit, triplum episcopo restituat, quibus visum fuerit assignandum, non obstante statuto aliquo aut con- suetudine, seu etiam privilegio, que hactenus con- trarium inducebani Si qui autem contra presum- pserint, eis de rebus suis testandi interdicimus fa- cultatem, ut in eo puniantur, in quo deliquerunt, alias prout culpe quahtas exegerit puniendi.

Agricultores et circa rem rusticam occupati, dum vilhs insident, dum agros colunt, securi sint quacumque parte terrarum, ita ut nullus invenia- tur tam audax, ut personam, boves, agrorum in- strumenta, aut si quid ahud sit, quod ad operam rusticanam pertineat, invadere, capere aut violen- ter auferre presumant. Si quis autem statutum hu- iusmodi ausu temerario violare presumpserit, in quadraplum ablata restituat, infamie notam ipso iure incurrat, Imperiali animadversione nichilomi- nus puniendus. (Dat. Romse 22. Novembris 1220.)