Univcrsis presentes litteras inspecturis Willelmus, divina permissione abbas sancti Andres juxta Brugis, magister Willelmus, decanus ecclesie beati Petri Insulensis, et Henricas plebanu*

208

de Barsele, salutem in Domino. Cum viri religiosi domnus Nicholaus abbas et conventus de Dunis, cisterciensis ordinis, curari fecissent, auctoritate apostolica, coram Domino Waltero, abbate sancti Winnoci in Bergis, morinensis diocesis, Gilbertum pape, Wilmarum, Arnoldum Aman, Willelmum de Echove et Gerardum fratrem ejus milites, Aruoldum Folcard, Nicho- laum et Walterum fratres , Egidiuin canonicum Antwerpie, Johannem filium fratris ejusdem Egidii, Paulum de Alneto, Willelmum de Lira et eorum coheredes, ac postmodum petitione ab eisdem domno Nicholao abbate et conventu ibidem edita contra eos cujus tenor talis est. Dicit ecclesia beate Marie de Dunis contra Paulum de Helst et Hugonem de Strate quod cum ipsa esset in possessione triginta annis, vel quasi triginta annis et amplius, ducendi navigio res suas quascumque et qualescumque, libere et in pace et sine aliqua exactione, per aquam que vocatur Scalda, currentem juxta Antwerpiam, dicti Paulus et Hugo, vel eorum servientes res ipsius eccleMe necnon navem ipsas deferentem in dicto Scalda, in ipsius ecclesie gravamen et prejudicium, arrestarunt, exaetionem videlicet theloneum de rebus ipsius ecclesie extorquentes. Unde cum dicta ecclesia tanto temporis spacio in pacifica possessione fuerit predictorum et jure communi ab hujusmodi exactionibus debeat esse immunis, petit dicta ecclesia a dictis Paulo et Hugone ea que per hujusmodi exactionem ab ipsa extorta sunt, que estimat ad valorem quindecim librarum Flandrensium, sibi reddi et ipsos compelli atl hoc per vos domine judex, ne de cetero hujusmodi ab ipsa ecclesia vel rebus suis, exigant nec extorquere presumant, et sua possessione pacifica gaudere per- mittant et eis super hoc pcrpetuum silentium imponi et hec dicit et petit ipsa ecclesia salvo sibi in omnibus perpetui edicti beneficio. Dicte partes in nos super dicta querela sub pena centum librarum compromiserunt, prout in litteris super hoc confectis plenius continetur, cujus tcnor talis est. Universis presentes litteras inspecturis. Gilbertus pape, Arnoldus Aman, Wilmarus, Willclmus de Echove et Gerardus frater ejus milites, Arnoldus dictus Folcard, Nicholaus et Walterus fratres, Egidius canonicus Antwerpie, Johannes filius fratris ejusdem Egidii, Paulus de Alneto et Willelmus de Lira, eternam in Domino salutem. Universitati vestre notum facimus quod cum viri religiosi dominus Nicholaus abbas et con- ventus de Dunis coram viro religioso domino Waltero, abbate sancti Winnoci in Bergis, auctoritate domini pape, nos traxissent in causam, petentcs per procuratorem suum in jure ut nos eis ablata, que estimabant ad valorem quindecim librarum Flandrensium, redderemus, et ipsos de cetero libere et pacifice transire permitleremus, prout in petitione dictorum Domini Nicholai abbatis et conventus de Dunis edita coram judice, plenius continetur lite per procuratorem tam nostrum quam ipsorum super dicta pctitione plenius contcstata; tan- dem de consilio bonorum virorum ad parcendum laboribus et expensis in viros venerabiles dominum Walterum abbatem sancti Andrce juxta Brugis, magistrum Willelmum decanum ecclesie beati Petri Insulensis, et Henricum plebanum de Barsele, tunc temporis decanum christianitatis in Wasia, compromisimus sub pena centum librarum artesiensium, parti observanti arbitrium a parte resiliente ab arbitrio, solvendarum, conditione tali quod dicti arbitri die par- tibus assignata ubi duobus ex dictis arbitris videbitur expedire, convenient, et causam audient, libellum editum iu jure, coram judice antedicto, inspicient. Inspectis privilegiis nostris et aliis que judicaverint inspicienda, auditis testibus nostris quos usque ad decem producere possumus, sine strepitu advocatorum, de plano procedent et causam ipsam infra festum beati Bemigii

209

proximo futurum compositione vel judicio terminabunt. Hoc autem sciendum quod ecclesia Dunensis, pendente arbitrio, libera erit a solutione thelonei et judici ipsius videlicet domino Waltero, abbati sancti Winnoci iu Bergis supradicto, jurisdictio sua reservabitur, ut coram ipso secundum retroacta procedatur, si per arbitros antedictos causa, quod absit, infra termi- num prefatum, non fuerit terminata. Item sciendum quod si arbitri antedicti omnes in unam sententiam sive compositionem, quod absit, convenire non possint, sententie sive com- positioni duorum stare, et ipsam inviolabiliter, sub pena memorata, tenebimur observare. Preterea sciendum quod si dicti arbitri vel aliquis eorum a suo officio, quacumque de causa. amotus fuerit, vel officium suum dimiserit nichilominus tamen in dicta causa, arbitri ut prius, remanebunt, et si ad aliquam diem partibus assignatam tertium arbitrum, quicunque sit ille, abesse contigerit nichilominus, tamen duo presentes in arbitrio procedent, ita tameu quod ad diem que assignabitur partibus ad audiendam sententiam diffinitivam, omnes arbitros oporteat interesse. In hujus rei teslimonium, quia omnes sigilla propria non habemus, usi sumus sigillis virorum venerabilium Folpredi, cantoris beate Marie Antwerpie, et Samuelis decani christianitatis ejusdem loci. Actum anno Domini millesimo ducentesimo quadragesimo nono, mense Junio, ac postea etiam a procuratore dictorum domini Nicholai abbatis et conventus de Dunis, pro dictis domno Nicholao abbate et conventu de Dunis, et a Wilmaro, Gilberto pape militibus, Egidio canonico Antwerpie, Arnoldo et Nicholao fratribus pro se absolute et pro coheredibus suis, videlicet Arnoldo Amman, Willclmo de Hechove et Gerardo fratre ejus militibus, Waltero fratre Arnoldi Folcarts, Johanne filio fratris Egidii clerici, Paulo de Alneto et Willelmo de Lira, sub cautionc quadraginta librarum, data fuisset nobis potestas ordinandi super dicta causa, prout nobis expediens vidcrctur, nos visis et intellectis hinc inde prepositis et attestationibus partium diligenter inspectis, dicimus ordi- nando quod predicti Wilmarus, Gilbertus pape, Arnoldus Amman, Willelmus de Hechove et Gerardus frater ejus milites, Arnoldus Folcard, Nicholaus et Walterus fratres, Egidius clericus, Johanncs filius fratris ejusdem Egidii, Paulus de Helst et Willelmus de Lira, thelonearii Antwerpiensis et eorum successores ab ecclesia dunensi, de rebus quibuscunque ipsius ecclesie venientibus Antwerpiam, sive per terrara sive per aquam, nomine thelonii, nichil accipient nec requirent, nisi forte contingat quod dicta ecclesia aliquas res emerit vel causa permutationis acquisierit ut venundet. Super quo, juramento ductoris, si laicus fuerit, standum erit, si vero monachus vel conversus exstiterit ei quod de hoc super suum ordinem dixerit, standum erit. In quibus casibus ordinamus quod dicta ecclesia de rebus sic acquisitis theloneum solvere teneatur, et quod in aliis dicta ecclesia a prestatioue thelonei perpetuo sit immunis. In cujus rei testimonium, presentem paginam sigillis nostris fecimus sigillari. Actum anno Domini millesimo ducentesimo quadragesimo nono, mense Septembri.

27

210