In nomine Patris et Filii et Spiritus sancti, amen. FraterGuido, miseratione divina titulo Sancti Laurentii in Lucinum presbyter cardiualis, apostolice sedis legatus, ad cautelam presentium et memoriam futurorum. Cum notorium sit per regnum Dacie et loca circum vicina atque provincias et adeo notorium quod nulla potest tergiversatione celari, venera- bilespatres Jacobum, Arehiepiscopum Lundensis et Petrum, episcopum Roskildeusis, perillustrem regem Dacie et reginam matrem ejns suis sedibus esse destilutos, necnon magistrum Sace- rum , prepositum Lundensis, Nicholaum Gotonis, canouicum Roskildensis, magistrum Ro, cano- nicum Ripensis et David, rectorem ecclesie de Rythe, Roskildensis diocesis, per eosdem regem et reginam locis et bonis ac juribus ecclesiarum suarum et suis spoliatos, de quo notorie nobis constat, ut judici qui regnum predictum pro majori parte nostrum exercendo officium perambulavimus ccclesias in civitatibus et diversis locis dyocesis, majores et minores regularium et secularium clerum et populum visitavimus, synodis in Lundensis et Roskil- densis Cathedralibus ecclesiis in defectum archiepiscopi et episcopi prefuimus, ad quas synodo omnis cause ecclesiastice ex antiqua regni cousuetudine per singulas dyocesis consuevere deferri. Inter cetera, querimonias et acclamationes sacerdotum, predictos prelatos suos in- stantissime repetentium, audivimus clamores frequentes super prelatorum absencia multis animabus dampnosa et libertatibus ecclesiarum perniciosa sepe et sepius a magnis et parvis in villis et campis intelliximus ; quibus excitati clamoribus, plures tractatus cum rege et regina, episcopis et majoribus et nobilioribus regni segregatim et simul habuimus qualiter archie- piscopus et episcopi supradicti cum pace et benevolentia regis et regine possent reverti ad sedes suas atque loca et specialia exercere officia et qualiter dicti: magister Sacerus, pre- positus Lundensis, Nicolaus Gotonis, canonicus Roskildensis, magister Ro, canonicus Ri- pensis et David, rector ecclesie de Rythe, Roskildensis diocesis, possent similiter reverti ad loca et ecclesias suas, qui propter justum metum terram regis intrare non audebant. Cum- que post longas moras et quinque mensium expectationes prolixas, videremus hujusmodi tractatus iuanes non sortiri pacis finem optatum, ad viam justicie recurrentes, petentibus a

601

nobis per nuncios et litteras, prelatis et clericis supradictis, cum ad nos aditum habere nou possent, ut ipsis exhiberemus justitie complementum, requisivimus regera et reginam sepe et scpius, ut nobis locum idoneum et securum constituerent in ipso regno, cum ipsos nolleuius trahere extra regnum ob reverentiam rpgie majestatis, in quo loco, vocatis partibus, cognoscereraus de causa super qua nunquam potuimus exaudire. Quaraobrem regem et reginam peremptorie citari mandavimus ad diem competentcm quadraginta dierum, vel circiter spacium continentem ad civitatem Sleswitensis, intra terminos regni constitutam, pre- dictis.. Archiepiscopo et.. episcopo conqucrentibus se per ipsos propriis sedibus destitutos, predictis etiam magistro Sacero, preposito Lundensis, Nicholao Gotonis, canonico Rosleilden- sis, magistro Ro, canonico Ripensis et David, rectori ecclesie de Rythe, Rosleildcnsis diocesis, similiter conquerentibus per eosdem regem et reginam beneficiis suis destitutos et locis ac boni3 et juribus ccclesiaruin suarum et suis spoliatos, necnon prelatis et clericis de eodem regno dicentibus se spoliatos bonis et locis suis per ipsos, per se, vel per procuratores ydoneos sufiicienter responsuros. Quibus citatis sicut per rescriptionem executorum, quibus citationem fieri mandavimus, nobis constitit evidenter die citationis pendente ex parte regis et regine fuit propositum corara nobis ipsos per hujusmodi citatiouem gravari pro eo quod nos ipsos citari fecerainus ad locura minus tutum et ipsis multiplici de causa suspecturis , utpote talem in cujus vicinio capti fuerant et captivi detenti. In cujus etiam vicinio qua- liter clare memorie Ericus, rex Dacie, patriciis rcgis a suis emulis tractatus fuerat, nobiles non ignorabant de regno predicto inimicos capitales et habebant in propinquo, tamen extra regnum propter quorum insidias non poterant accedere ad locum nisi forsan manu armata et exercitu congregato. Civitatem tamen ad quam citabantur non dicebant se habere suspcctam et que est ducis et tota terra ducatus, quem ducatum recognoscit ipse dux se tcnere a rege in feudum et est regis vassalus ratione ducatus et se recepcrunt in amicitiara et gratura ad invicem tanquam consanguinei et est bona pax et firma inter eos. Quibus respondimus quod non credebamus ipsos regem vel reginam in aliquo gravasse et si gravassemus eos iu aliquo, illud revocabamus. Et licet evidenter appareret locum essc tutum et secure pos- sent comparere per procuratores ad illum, cum causa talis nature esset quod debebat per procuratores tractari, nec decebat majestatem regiam in judicio super tali causa sui presentia exhibere, omnes etiam persone, que ad veritatera eliciendam in juditio requiruntur, possent secure ad locura assignatum comparere, cura bona pax esset inter regem et ducem , ducatum et regnum, que contingua sunt et ipse ducatus est de regno, ob reverentiam tamen majes- tatis regie parati eramus convenire ad civitatem Ripensis, in qua rex dominatur ad plenum et in qua libere per se et justiciarios suos omnimodam jurisditionem secularem cxercet. Que etiam civitas faraosior, populosior et major reputatur de regno, cautione tamen prestita Archiepiscopo, episcopo et aliis clericis supradictis, si vellent personaliter accedere Ripis et interesse tractatui cause sue, super securitatem personarum suarum et nobis renuncia- rent ante diem, si hoc regi et regine placebat an non, ita quod ad diem assignatam ibidem possemus commode interesse, cum non intenderemus diem assignatam, sed locum tamcn mutare, alioquin in loco et die, in citatione contentis, procederemus prout de jure esset procedendum. Qui in civitatem Ripensis pro sue voluntatis arbitrio minime acceptantes nec aliam causam, nisi quod civitas Ripensis murata non erat, allegantes seclem apos-

S

70

602

tolicam appellarunt nulla renunciatione, seu remandatione, nobis facta ante diem, utrum loci mutatio regi et regine placent, perseverunter et ussistentibus Arcbiepiscopo, episcopo et aliis clericis supradictis, se personaliter velle prosequi causam suam. Sane predicti archie- piscopus, episcopus et alii clerici supradicti ad diem assignatam et locum se representave- runt personaliter in juditio, coram nobis, cum justitia postulantes in causa ipsa procedi, libellum et pctitionem fecerunt in hunc modum: In nomine Domini amen. A vobis domine Guido, tituli Sancti Laurentii in Lucinum presbytro cardinali, apostolice serlis legato, petunt Jacobus, Lundensis archiepiscopus, Suecie priinas et Petrus Rosleildensis episcopus, magister Sacerus, prepositus Lundensis, Nicolaus Gotonis, canonicus Rosleildensis, magister Ro, canonicus Ripensis et David, rector ecclesie de Rythe, Rosleildensis diocesis, quod cum ipsi per illustres dominos Ericum regem et Margaretam reginam Dacie, matrem ejus sint suis sedibus, locis et dignitatibus destituti et bonis suis et juribus spoliati et hoc sit notorium per facti evidentiam, ita quod nulla tergiversationo celari potest et vobis constet ut judici per generales clamores cleri et populi denuntiationes, acclamationes et in synodis, quas sollempniter in ecclesiis cathedralibus Rosleildensis et Lundensis, astantibus episcopis et clericis et laycis, religiosis et secularibus, tenuistis et etiam in aliis locis vicinis constet ut juxta mandatum apostolicum nobis directum ipsos prelatos et clericos, suo loco et in statum suum, ante omnia admonilis exinde quibus libet detentoribns, sive custodibus et sublato cujuscunque difficultatis obstaculo plene et libere restitutione ac omnia que quo- rumque insidiis eis ablata fuerant reintegrare procuretis et reformationem dictarum eccle- siarum faciatis et ad hec petunt rcgem et reginam per diflinitivam scntentiam condempnari, salvo eis in omnibus jure addendi, diminuendi, vel etiam mutandi. Salvis ctiain si omnibus aliis querelis et causis eis competcntibus ex forma ipsarum litterarum apostolicarum in quibus offerunt se coram nobis velle procedere et ad quas dicti domini rex et regina sunt citati. Proponentes etiam factum adeo esse notorium, quod nulla poterat tergiversatione celari et quod nobis, ut judici notoriurn erat, de ejectionibus et spoliationibus predictis, hec propo- nebant et petebant in juditio, coram nobis piesentibus et audientibus, magistro Petro, archi- diacono Artisiense et magistro Banone, canonico Rosleildensis, procuratoribus regis et regine constitutis per litteras eorum divisim et diversis diebus presentatas ad supplicandum tamen ut assignaretur dominis suis tutus locus. Qui procuratores protestati sunt et coram omnibus et recognoverunt de plano, quod locum non habebat suspectum propter ducem, cum bona pax esset inter duceai et regem et boni essent amici, sed propter inimicos, quos dicebant regem et reginam habere in vicinio, tamen extra regnum , quos nominare noluerunt, super hoc pluries requisiti. Quibus procuratoribus assistebant alii nuncii ad nos missi cum litteris de simplici credcntia regis et regine refricantes aliqua de predictis, quantum ad locum non tutum propter mortem clare memorie regis Erici, occisi in vicinio. Quibus respondebatur exadverso, quod rex Ericus occisus non fuerat ab inimicis Christofori regis et Clii ejus, qui modo regnat, vel ab emulis eorundem, et si aliquis Iocus sollempnis in regno Dacie debeat dici non tutus, pro occisione alicujus regis, fcre omnia sollempnia loca de eodcm regno deberent haberi suspecta, cum major pars regum Dacie, qui reguaverunt relroactis temporibus, occisi fuerint in diversis civitatibus regni, pauci vero vita finierunt morte na- turali. Postea supervenerunt alii sollempniores nuntii, videlicet episcopus Ripensis, Johaunes

603

marescalcus regis et alii consiliarii et secretarii regis cum ipsis, afferentes litteras de siraplici credentia , nichil aliud petentes, nisi locum quem dicebant minus tutum mutari, quibus respondimus, ex replicatione tot nuntiorum et tam sollempnium evidenter liquere locum tutum esse et sicut rex et regina miserant tot excusatores sitiiiliter potuissent misisse procuratores et sicut secure venerant isti, sic et secure potuissent venisse et illi et omnibus constare poterat, quod per terram inimicorum non transibant, sed ad locum ad quem citati fuerant rex et regina secure patebat accessus. Perseverantibus itaque in predicta petitione sua archiepiscopo, episcopo et aliis clericis supradictis super celeri restitutione sua et instantibus de die in diem expectatis rege et regina diutius post diem assignatam, videli- cet post sex dies, ut per procuratorem, vel defensorem ydoneum comparerent cum statum eorum non decent in hujusmodi causa suam presentiam in judicio exhibere nec appareret procurator vel defensor pro ipsis et sicut miserant excusafores, sic potuerant misisse pro- curatores sive defensores, maxirae cum non essent personaliter citati, sed ut per se, vel per procuratores ydoneos comparerent, ipsos exigente justitia reputavimus contumaces, non deferentes appellationi in tali notorio, sicut nec erat deferendum. Volentes igitur formam apostolici mandati cum exacta diligentia firmiter observare, cum nobis constet de facto tan- quam de notorio , videlicet de ejectionibus et spoliationibus supradictis et nobis conslet ut judici de notorio, quod et notorium est, adeo quod nulla post tergiversatione celari atten- dentes imminens periculum in restitutione differenda, cum jam unus de ejectis episcopis, videlicet Othoniensis, mortuus fuisset in persecutione juris sui attendentes et quod propter absenfiam prelatorum pereunt jura ecclesiarum, enervantur libertates earum iminente peri- culo animabus subditorum, per diffinitivam sententiam pronunciamus venerabiles patrcs dominos Jacobum, Archiepiscopum Lundensis, Petrum , episcopum Rosleildensis, magistrum Sacerum, prepositum Lundensis, Nicolaum Gotonis, canonicum Rosleildensis, magistrum Ro, canonicum Ripensis et David, rectorem ecclesie de Rithe, Rosleildensis diocesis, ad sedes suas atque loca et bona, atquc jura cum integritate sui honoris quibus destituti erant et ejecti per regem et reginam predictos et etiam spoliati debent restitui et quod ipsis reintegren- tur omnia ablata quorumcunque insidiis, admonitis custodibus et detemptoribus quibuscunque et quod ad loca unde abcesserant, revocentur et eos juxta mandatum apostolicum resti- tuimus ad omnia supradicta. Quia vero nobis non constat ad plenum, nec est ita notorium sicut ipsum factum de quatitate et quantitate rerum ablatarum, de valore earum, de damp- nis et expensis habitis occasione ejectionis et spoliationis predictarum, idcirco diem assigna- vimus archiepiscopo, episcopo et aliis clericis supradictis, coram nobis, apud civitatem Lubicensis, ad crastinam beati Luce evangeliste, si non fuerit dies feriata, alioquin ad pro- ximam diem non feriatam sequentem, ad faciendum fidem super predictis, prout exigit ordo juris. Denunciamus etiam, astante hac fidelium multitudine et in hoc loco sollempni^ nunciis regis et regiue, qui sunt hic presentes et significamus eisdem ut rex et regina raittant ad illam diem si velint et sua crediderint interesse ad audiendum et videndum declarationem quantitatis predictorum; scituri quod sive miserint, sive non, nichilominus procederemus prout de jure fuerit procedendum. Preterea cum archiepiscopus, episcopus et clerici memorati ad loca sua redire et archiepiscopus et episcopus officia episcopalia exer- cerc non possint, non ipsi et familia eorum plena securitate gaudeant personarum sua

604

rum et sit notorium quod proptcr timorem Regis et Regine redire non audent, nec suum officium cxercere, jubemus juxta mandatum apostolicum, pronunciamus atque decernimus, ut rcgina, rex prestent eisdem infra instans fcstum apostolorum Sjmonis et Jude ydoneam cautionem et qua dcbeant esse contenti de fida securitate personarum suarum. Itaquod archicpiscopus suam possit visitare provinciam et suum excerccre ofiicium et similiter episcopus visitare suam dioccsem et episcopale officium excercere et possint ire et redire per reguum libere et securc archiepiscopus, episcopus et clerici supradicti, alioquin ex hoc nunc regem et reginam excomunicaraus in scriptis et terram eorum ubicunque fuerint, infra terminos legationis nostre, gencraliter ecclesisastico supponimus interdicto et si ipsi ad alia Ioca extra regnum Dacie se transtulcrint, loca illa intra terminos legationis nostre constituta ecclesiastico similiter supponimus interdicto. Volumus tamen qucd, durante sententiainterdicti, exhibeantur penultime morientium ct baptisma parvulorura. Jubemus etiam quod Templarii, Hospitalarii, cistercien- ses, predicatores et minores et alii exempti, sive privilegiati, teneantur ad observatiouem hujusmodi interdicti, alioquin sciant ipsi quod nos penis gravissimis eos puniemus. Epis- copos autem, qui hujusmodi intcrdictura non servaverint et per suas dioceses observari non feccrint exnunc suspendimus a divinis et ab executione episcopalis officii, quam suspen- sionem si per quindecim dies sustinere presumpserint nos ipsos exnunc excomunicamus in scriptis. Ceterum cum, sicut intelleximus, impositum fuit alioquin Jacobo, archiepiscopo Lun- densis et Petro, episcopo Rosleildensis, quo tamen zelo nescimus , quod ipsi turbationem et seditionem faciebant et sic procurabant in regno predicto exhabundanti precipimus eis ut de hoc se purificent atque purgent proprio juramento coram nobis. Jurent etiam quod fideliter erga regem E. dominum suum semper se habuerunt et amodo se habeant, ut bonos viros sibi adjungant, jurantes se credere archiepiscopum et episcopum verum et bonum prestitisse juramentum. Predicti autem archiepiscopus et episcopus juraverunt ad preceptum nostrura sub forma predicta et secum juraverunt dominus Bondo, electus Sleswicensis.. abbates monasteriorum de Cara Iusula et de Rure regio, cisterciensis ordinis, Artusiensis et Sleswi- censis diocesis et quidam alii fide digni, se credcre quod archiepiscopus et episcopus bonum, verum et legitimum prestiterant juramentum. In cujus rei tcstimonium et evidcntiam ple- niorcm prcscriptam sententiam per Guillelmum infrascriptum notariura scribi et publicare raandavimus ac nostro sigillo munire. Lata fuit hec sententia in scriptis et pronuntiata in ecclesia cathedrali civitatis Sleswieensis, mense Septembris ultima die exeunte, sub anno Domini M°CC° sexagesimo sexto, indictione decima, Poutiiicatus domini Clementis pape llll* anno secundo. Presentibus predictis Bondone, qui se gerit pro electo ecclesie Sleswicensis .. abbatibus monasteriorum de Cara Insula ct de Rure regio ,cisterciensis ordiuis, Artusiensis et Sleswicensis diocesis .. prepositis ecclesiarum Sleswicensis et Otthoniensis, magistris Thru- gillo, Symone, Yvaro et Johanne, canouicis Sleswicensis, Nicolao, qui se gerit pro cantore cjusdem ecclesie Sleswicensis clcrico et speciali nuntio regis Dacie, domino Alberto, railite et nuntio ejusdem Regis. Presentibus etiam magistris Petro de Orbaco, doctore in decretis, Odone de Charivaco, doctore in medecina, canonicis ecclesie saucti Gaugerici camera- ccnsis, magistris Albcrto clerico viri nobilis Johannis marchionis Brandeburgensis, Silvio judice de Murcone , Beneventani dioccsis, Egidio de Benivento, canonico Wratislaviensis, Matheo canonico ecclesie beate Marie in Vallibus Chatalani, domini pape subdiacono et

605

magna multitudine religiosorum et secularium clericorum militum et aliorum laicorum. Et ego Guillelmus de Alisia, publicus sancte Romane ecclesie auctoritate notarius, prelec- tioni prescripte sententie interfui et eam de mandato et auctoritate predicti domini cardina- lis scripti et in publicam formam redegi, meoque signo signavi rogatam.