Thomas Bellus Russus, apostolice sedis prothonotarius, archidiaconus Segesdiensis et canonicus ecclesie Wesprimiensis reverendissimique in Christo patris domini et domini Petri, miseracione divina tituli Sancti Ciriaci sancte Romane ecclesie presbyteri cardinalis Regini, episcopi Wesprimiensis locique eiusdem comitis perpetui ac aule reginalis maiestatis summi cancellarii in dicto episcopatu Wesprimiensi locumtenens et in spiritualibus ac temporalibus vicarius generalis, ac iudex et commissarius ad infrascripta unacum reverendissimis in Christo patribus Nicolao Chanadiensi et Francisco Iauriensi episcopis, nostris in hac parte collegis, cum clausula illa, quatenus vos vel duo aut unus vestrum a sede apostolica specialiter deputatus, reverendissimo in Christo patri domino et domino Thome, tituli Sancti Martini sancte Romane ecclesie presbytero, eadem gracia cardinali Strigoniensi, eiusque in spiritualibus et temporalibus vicario et officiali generali, necnon universis et singulis dominis abbatibus, prioribus, prepositis, decanis, archidiaconis, scolasticis, cantoribus, custodibus, tesaurariis, succentoribus, sacristis tam cathedralium quam collegiatarum canonicis parrochialiumque ecclesiarum rectoribus seu loca tenentibus eorumdem, plebanis, viceplebanis, capellanis curatis et non curatis, perpetuis altaristis ceterisque presbyteris, clericis, notariis et tabellionibus publicis quibuscunque, per civitatem et dyocesim Wesprimiensem ac alias ubilibet constitutis, et eorum cuilibet in solidum ac illi vel illis, ad quem vel ad quos presentes nostre littere pervenirent, salutem in Domino et mandatis nostris huiusmodi, ymmo verius apostolicis firmiter obedire. Litteras sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Iulii, divina providencia pape secundi, cum cordula canapis, veris bullis plumbeis ipsius domini nostri pape, more Romane curie impendentibus bullatas, sanas siquidem et integras, non viciatas, non cancellatas neque in aliqua sui parte suspectas, sed prorsus omni vicio et suspicione carentes, ut in eis prima facie apparebat, nobis per reverendum in Christo patrem dominum Thomam, episcopum Nandoralbensem, commendatarium nominatum, coram notario et testibus infrascriptis presentatas, nos cum ea, qua decuit, reverencia noveritis recepisse. Quarum quidem litterarum apostolicarum tenor de verbo ad verbum sequitur et est talis:||
Iulius episcopus, servus servorum Dei, venerabilibus fratribus Chanadiensi et Iauriensi episcopis ac dilecto filio, vicario venerabilis fratris nostri episcopi Wesprimiensis in spiritualibus generali, salutem et apostolicam benedictionem. Romani pontificis providencia circumspecta ecclesiis et monasteriis singulis, que vacacionis incommoda deplorare noscuntur, ut utilium gubernatorum fulciantur presidio, prospicit diligenter et personis ecclesiasticis, presertim pontificali dignitate preditis, ut in suis opportunitatibus aliquod suscipiant relevamen, prout decens est et congruum, de subvencionis auxilio providetur opportuno. Cum itaque, sicut accepimus, monasterium Sancti Aniani ordinis Sancti Benedicti, Wesprimiensis dyocesis, quod de iure patronatus regis Hungarie pro tempore existentis ex privilegio apostolico, cui non est hactenus in aliquo derogatum, existit, et quod condam Simon ex concessione et dispensacione apostolice conmendacionis, dum viveret, obtinebat, conmenda huiusmodi per obitum dicti Simonis, qui extra curiam Romanam debitum nature persolvit, cessante, adhuc eo, quo auctore conmendam eandem vacabat, modo vacare noscatur: nos tam dicto monasterio de gubernatore utili et idoneo, per quem circumspecte regi et salubriter dirigi valeat, quam venerabili fratri nostro Tome episcopo Nandoralbensi, ut statum suum iuxta pontificalis exigenciam dignitatis decencius tenere valeat, de alicuius subvencionis auxilio providere volentes ipsumque Thomam episcopum a quibusvis excommunicacionis, suspensionis et interdicti aliisque ecclesiasticis sentenciis, censuris et penis, a iure vel ab homine quavis occasione vel causa latis, si quibus quomodolibet innodatus existit, ad effectum presencium dumtaxat consequendum harum serie absolventes et absolutum fore censentes ac verum ultimum dicti monasterii vacacionis modum eciam, si ex eo quevis generalis reservacio, eciam in corpore iuris clausa, resultet, presentibus pro expressis habentes, motu proprio, non ad ipsius Thome episcopi vel alicuius alterius pro eo nobis super hoc oblate peticionis instanciam, sed de nostra mera liberalitate discrecioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatenus vos vel duo aut unus vestrum per vos vel alium seu alios monasterium predictum, cuius fructus redditus et proventus ducentorum ducatorum auri de camera secundum communem extimacionem annuum, ut accepimus, non excedunt, quovismodo et ex cuiuscunque persona vacent, eciam si eius provisio ex quavis causa ad sedem apostolicam pertineat specialiter, dummodo tempore datis presencium ei de abbate provisum et charissimi in Christo filii nostri Wladislai, Hungarie regis illustris, ad id expressus accedat assensus, aut illud alteri conmendatum canonice non existat, cum omnibus iuribus et pertinenciis suis prefato Thome episcopo per eum, quoad vixerit, eciam unacum ecclesia Nandoralbensi, cui hodie de persona sua providimus, tenendum, regendum et gubernandum ita, quod liceat sibi, debitis et consuetis dicti monasterii ac dilectorum filiorum conventus eiusdem supportatis oneribus, de residuis illius fructibus, redditibus et proventibus disponere et ordinare, sicuti ipsius monasterii abbates, qui pro tempore fuerunt, de illis disponere et ordinare potuerunt seu eciam debuerunt, alienacione tamen quoruncunque bonorum inmobilium et preciosorum mobilium dicti monasterii sibi penitus interdicta, auctoritate nostra conmendare curetis, curam, regimen et administracionem dicti monasterii sibi in spiritualibus et temporalibus plenarie conmittendo ac faciendo ei a conventu prefatis obedienciam et reverenciam congruentes, necnon a dilectis filiis vassallis et aliis subditis dicti monasterii consueta servicia et iura, sibi ab eis debita, integre exhiberi, contradictores per censuram ecclesiasticam, apellacione postposita, compescendo, non obstantibus constitucionibus et ordinacionibus apostolicis, statutis et consuetudinibus monasterii et ordinis predictorum, iuramento, confirmacione apostolica vel quavis firmitate alia roboratis contrariis quibuscumque; aut si conventui, vasallis et subditis prefatis vel quibusvis aliis conmuniter vel divisim ab eadem sit sede indultum, quod interdici, suspendi vel excommunicari non possint per litteras apostolicas, non facientes plenam ac expressam ac de verbo ad verbum de indulto huiusinodi mencionem, proviso, quod propter conmendam huiusmodi in dicto monasterio divini cultus ac solitus monachorum et ministrorum numerus nullatenus minuatur, sed eorum ac conventus predictorum congrue supportentur onera antedicta. Nos enim ex nunc irritum decernimus et inane, si secus super hiis a quocunque quavis auctoritate scienter vel ignoranter contigerit attemptari. Datum Rome apud Sanctum Petrum anno incarnacionis Domini millesimo quingentesimo sexto, sexto Idus Iulii, pontificatus nostri anno tercio. [1506. júl. 10.]||
Post quarum quidem litterarum apostolicarum preinsertarum ac earundem recepcionem, quia in litteris sanctissimi domini nostri fit mencio de consensu serenissimi domini Wladislai, regni Hungarie et Bohemie regis, idem reverendus dominus Thomas episcopus requisitus, si haberet eiusmodi consensum, exhibuit litteras eiusdem serenissimi principis, recognitos (!) prius per idoneos testes, que erant tenoris infrascripti:||
Nos Wladislaus, Dei gracia Hungarie Bohemieque etc. rex, memorie conmendamus tenore presencium significantes, quibus expedit universis, quod nos attentis et consideratis probitate et virtutum bene meritis fidelis nostri, reverendi in Christo patris domini fratris Thome de Segedino, episcopo(!i) Moldauiensi(s), quibus idem aput maiestatem nostram testimonio fide digno meruit conmendari; tum eciam ex quo idem Thomas episcopus titulum et ius sui episcopatus prefati ad requisicionem nostram honorabili magistro Anthonio de Thauc, notario fidelis nostri spectabilis et magnifici Stephani wayvode Moldauiensis, renuntiavit; et ne idem Thomas episcopus in dedecus pontificalis dignitatis mendicare cogatur: eidem de conmenda abbacie monasterii Sancti Aniani de Thiconio ordinis Sancti Benedicti, per mortem condam venerabilis Simonis, decretorum doctoris, conme(n)datarii dicte abbacie veri, ultimi et inmediati possessoris eiusdem, de iure et de facto vacantis, auctoritate nostri regalis iurispatronatus, quod generaliter in omnibus huius regni nostri Hungarie ecclesiis instar predecessorum nostrorum, divorum regum Hungarie, habere dinoscimur, duximus providendum, seu in conmendam huiusmodi pro recompensa predicti sui episcopatus cum omnibus possessionibus et iuribus possessionariis necnon iurisdiccionibus, proventibus, obvencionibus, emolumentis ac bonis temporalibus ipsius abbacie sibi concedendo et conferendo, ymo ex certa nostra sciencia et motu proprio eidem de specialis nostre gracia prerogativa conmendamus et in commendam damus et conferimus, non obstantibus aliis litteris nostris quibuscunque, tam scilicet iurispatronatus, quam super beneficii vacatura, sive per nos sive per quoscunque alios sub quacunque forma verborum et quibuscunque condicionibus, clausulis derogativis specialibus vel generalibus harum in contrarium quibuspiam datis vel dandis, quas omnes pro hac vice viribus carituras esse presentesque anteferri volumus presencium per vigorem. Ita tamen, quod ipse pro qualitate eiusdem abbacie sufficientes fratres dicti ordinis Sancti Benedicti, ne ministeria divina in ipsa ecclesia negligantur, tenere debeat et teneatur. Quocirca vos, reverendissimum in Christo patrem dominum Thomam, tituli Sancti Martini in montibus sacrosancte Romane ecclesie presbyterum cardinalem Strigoniensem, summum et secretarium cancellarium nostrum etc. presentibus requirimus et hortamur, ut acceptis presentibus prefatum dominum fratrem Thomam episcopum et neminem alium in prefata abbacia Sancti Aniani de Thykonio pleno iure conmendare et dare in conmendam seu auctoritatem illam in conmendam perpetuo tenendam concedere velitis, presentibus perlectis exhibenti restitutis. Datum Bude feria tercia proxima ante festum cathedre Beati Petri apostoli anno Domini millesimo quingentesimo tercio, regnorum [1503. febr. 21.] nostrorum Hungarie tredecimo, Bohemie vero tricesimo tercio.||
Post quarum quidem tam apostolicarum quam regiarum litterarum preinsertarum presentacionem nobis et per nos, ut premittitur, recepcionem fuimus per dictum reverendum dominum Thomam episcopum debita cum instancia requisiti, ut ad execucionem dictarum litterarum apostolicarum et in eisdem contentorum procedere dignaremur. Nos igitur, Thomas vicarius et executor prefatus, volentes dictas litteras ad instanciam dicti reverendi domini episcopi execucioni debite demandare, ut tenemur, quia ex testimonio et relacione nonullorum testium fidedignorum, super hoc productorum et per nos examinatorum, comperimus prefatam abbaciam ex eo vacare, quod venerabilis Symon, decretorum doctor, olim conmendatarius eiusdem monasterii Sancti Aniani de Thikonio, tempore promocionis et prefectionis sue ad dictum monasterium dictam obtinens abbaciam, possessionem pacificam, administracionem bonorum dicti monasterii pacifice, auctoritate apostolica est assecutus; idcirco auctoritate apostolica, nobis conmissa et qua fungimur in hac parte, prefatam abbaciam, sicut premittitur, vacantem cum omnibus iuribus et pertinenciis suis prefato reverendo domino Thome episcopo conferimus ac assignamus et providemus eciam de eodem ac eundem reverendum dominum Thomam episcopum, coram nobis propter hoc constitutum, in corporalem possessionem seu quasi abbacie iuriumque et pertinencium predictorum per biretri sui tradicionem induimus et investimus de eodem. Que omnia et singula vobis omnibus et singulis supradictis conmuniter et divisim intimanus, insinuamus et notificamus ac ad vestram et cuiuslibet vestrum noticiam deducimus et deduci volumus per presentes, quocirca vos dominos conventum et vasallos et alios subditos dicti monasterii omnesque alios et singulos supradictos, quibus presens noster processus dirigitur, tenore presencium requirimus et monemus, primo, secundo ac tercio et peremptorie conmuniter et divisim ac vobis et cuilibet vestrum in virtute sancte obediencie et sub penis infrascriptis districte precipiendo mandamus, quatenus infra sex dies, post presentacionem seu notificacionem predictarum litterarum apostolicarum et presentis nostri processus vobis factas inmediate sequentes, quorum sex dierum duos pro primo, duos pro secundo et reliquos duos dies vobis universis et singulis supradictis pro tercio et peremptorio termino et monicione canonica assignamus, eundem reverendum dominum Thomam episcopum preficiatis in dicti monasterii Sancti Aniani abbatem et ab aliis prefici faciatis eundemque prefatum reverendum Thomam episcopum in et ad realem corporalemque et actualem possessionem abbacie iuriumque et pertinencium ac regiminis et administracionis predictorum recipiatis et inducatis et ab aliis recipi et induci faciatis inductumque defendatis, amoto exinde quolibet illicito detentore, quem nos, in quantum possumus, auctoritate et tenore premissis amovenus et denunctiamus amotum ac eundem dominum Thomam episcopum ad abbaciam huiusmodi, ut est moris, admittatis et admitti faciatis ac eidem domino Thome episcopo debita et consueta servicia et iura integre exhibeatis et ab aliis exhiberi faciatis sibique de ipsius abbacie fructibus, redditibus, proventibus, iuribus et obvencionibus universis, prout ad vos conmuniter vel divisim pertinet, respondeatis et faciatis ab aliis, quantum in vobis fuerit, plenarie et integre responderi. Quod si forte premissa omnia et singula non adimpleveritis mandiatisque ... nostris huiusmodi, ymmo verius apostolicis non parueritis realiter et cum effectu, nos in vos omnes et singulos supradictos, qui in premissis culpabiles fueritis, et generaliter in quoslibet contradictores et rebelles ac impedientes ... dominum Thomam episcopum, necnon impedientes ipsum, dantes auxilium, consilium vel favorem publice vel oculte, directe vel indirecte, quovis quesito colore cuiuscumque dignitatis, status, gradus, ordinis vel condicionis existentes ... tunc singulariter in singulos, predicta sex dierum canonica monicione premissa, excommunicacionis in conventum dicti monasterii Sancti Aniani, suspensionis a divinis et in ipsum monasterium interdicti ecclesiastici sentenci(am) ... scriptis et eciam promulgamus, vobis vero reverendissimo in Christo patri et domino, domino Thome, cardinali Strigoniensi prefato, dumtaxat excepto, cui ob reverenciam vestre pontificalis dignitatis deferim(us) ... premissa vel ipsorum aliquid feceritis seu fieri mandaveritis, per vos vel submissas personas publice vel oculte, directe vel indirecte, quovis quesito colore, extunc, prout exnunc, predicta sex dierum can(onica monicione premissa ... ing)ressus ecclesiarum interdicimus in hiis scriptis. Si vero huiusmodi interdictum per alios sex dies, prefatos sex inmediate sequentes sustinueritis, vos in eisdem scriptis simili canonica monicione premissa suspendimus ... et suspensionis sentencias per alios sex dies, prefatos duodecim inmediate sequentes, animo, quod absit, sustinueritis indurato, vos exnunc, prout extunc, et extunc, prout ex nunc huiusmodi canonica mo(nicione premissa ...) auctoritate apostolica supradicta innodamus. Ceterum cum ad execucionem ulteriorem in huiusmodi negocio faciendam nequeamus quoad presens personaliter interesse, pluribus aliis legittimis prepe ... (abb)atibus, prioribus, prepositis, decanis, archidiaconis, scolasticis, cantoribus, custodibus, thesaurariis, succentoribus, sacristis tam cathedralium quam collegiatarum canonicis, parr(ochi)aliumque lectoribus (!) (seu loca tenentibus eorundem, pleba)nis, viceplebanis, archipresbyteris, vicariis perpetuis, capellanis curatis et non curatis, altaristis, presbyteris, clericis ceterisque viris ecclesiasticis, in quibuscumque dignitatibus grad(ibus ...) constitutis, notariis (et tabellionibus) publicis quibuscumque, per civitatem et dyocesim Wesprimiensem ac alias ubilibet constitutis et eorum cuilibet in solidum super ulteriori execucione dicti mandati apostolici atque nostri facienda au(ctoritate ... su)pradicta tenore presencium plenarie conmittimus vices nostras, donec eas specialiter et expresse duxerimus revocandas, quos nos eciam et eorum quemlibet in solidum eisdem auctoritate, tenore presencium requirimus et monemus pr(imo, secundo ac terc)io et peremptorie conmuniter et divisim eisque nichilominus et eorum cuilibet in virtute sancte obediencie et sub excommunicacionis pena, quam in vos et eorum quemlibet, nisi fecerint, quod mandamus districte precipiendo, mandamus, quatenus infra sex dies, post presentacionem seu notificacionem presencium et requisicionem pro parte dicti reverendi domini Thome episcopi de super factis inmediate sequentes, quos dies ipsis et eorum cuilibet pro omni dilacione terminoque peremptorio ac monicione canonica assignamus. Ita tamen, quod in hiis exequendis alter eorum alterum non expectet, nec unus pro alio seu per alium se excuset, ad vos omnes et singulos supradictos, quibus huiusmodi noster processus dirigitur, necnon ad monasterium huiusmodi personasque et loca alia, de quibus, ubi, quando et quociens expediens fuerit, personaliter accedant seu accedat et prefatas litteras apostolicas huncque nostrum processum ac omnia et singula, in eis contenta, vobis omnibus et singulis supradictis conmuniter vel divisim legant, intiment, insinuent et fideliter publicare procurent necnon prefatum reverendum dominum Thomam episcopum ad regimen et administracionem dicti monasterii Sancti Aniani in spiritualibus et temporalibus recipiant et admittant ac recipiat et admittat sibique, tanquam vero et indubitato dicti monasterii abbati reveverenciam (!) et obedienciam congruentem ac debita et consueta servicia exhibeant et exhiberi faciant. Et nichilominus omnia et singula, nobis in hac parte conmissa, plenarie exequantur iuxta predictarum litterarum apostolicarum et presentis nostri processus vim, formam, continenciam et tenorem. Ita tamen, quod dicti subdelegati nostri vel quicunque alius seu alii nichil in preiudicium dicti reverendi domini Thome episcopi valeant attemptare quomodolibet in premissis neque in processibus per nos habitis aut sentenciis per nos latis, absolvendo vel suspendendo, aliquid inmutare. In ceteris autem, que eidem reverendo domino Thome episcopo predicto in premissis nocere possent vel quomodolibet obesse, prefatis subdelegatis nostris et quibuscunque aliis potestatem omnimodam denegamus. Et si contingat nos super premissis in aliquo procedere, de quo nobis potestatem omnimodam reservamus, non intendimus propterea conmissionem nostram huiusmodi in aliquo revocare, nisi de revocacione ipsa specialem et expressam in litteris nostris fecerimus mencionem, per processum autem huiusmodi nostrum nolumus nec intendimus nostris in aliquo preiudicare collegis, quominus ipsi vel eorum alter, servato tamen hoc nostro processu, in huiusmodi negocio procedere valeant, prout eis vel eorum alteri visum fuerit expedire. Prefatas quoque litteras apostolicas et hunc nostrum processum ac omnia et singula huiusmodi negocium tangencia volumus penes dictum reverendum dominum Thomam episcopum remanenere (!) et non per vos aut aliquem vestrum seu quencumque alium ipso invito et contra eiusdem voluntatem quomodolibet detineri. Contrarium vero facientes prefatis nostris sentenciis, prout in hiis scriptis late sunt per nos, dicta canonica monicione premissa, ipso facto volumus subiacere. Mandamus tamen copiam fieri de premissis eam petentibus et habere debentibus, petencium quidem sumptibus et expensis, absolucionem vero omnium et singulorum, qui prefatas nostras sentencias aut earum aliquam incurrerint seu incurrerit quoquomodo, nobis vel superiori nostro tantummodo reservamus.||
In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum presentes litteras sive presens publicum instrumentum, processum nostrum huiusmodi in se continentes sive continens, exinde fieri et per notarium publicum infrascriptum subscribi et publicari mandavimus nostrique sigilli iussimus et fecimus apensione conmuniri. Datum et actum Thykonii in monasterio Sancti Aniani sub anno a Nativitate Domini millesimo quingentesimo sexto, indicione nona, die vero Mercuri, (! Martis, kedd) prima Septembris, [1506. szept. 1.] pontifcatus eiusdem sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Iulii, divina providencia pape secundi, anno eius tercio, presentibus, ibidem venerabilibus et honorabilibus viris dominis Mathie Korto succentore, altero Mathie Ienew decano canonicis ecclesie Wesprimiensis, necnon Iohanne plebano de Zenthbalasalya ac Philipo magistro scole Wesprimiensis aliisque quampluribus testibus fidedignis, ad premissa speciatiter vocatis atque rogatis.||
Et ego Iohannes, natus nobilis condam Anthonii Milethynci de Strigonio, apostolica regalique in hoc regno Hungarie auctoritatibus notarius publicus, quia preinsertarum tam apostolicarum, quam regiarum litterarum presentacioni, monicioni et requisicioni, necnon sentenciarum et censurarum fulminacioni, subdelegacioni presentisque processus peticioni et decreto omnibusque aliis et singulis, dum, sicut premittitur, fierent et agerentur unacum prenominatis testibus, presens interfui, eaque omnia et singula, dum, sicut premittitur, fierent et agerentur unacum prenominatis testibus, presens interfui eaque omnia et singula sic fieri vidi et audivi, ideo hoc presens publicum instrumentum, manu mea propria scriptum, exinde confeci, subscripsi, publicavi et in hanc publicam formam redegi signoque et nomine meis solitis et consuetis signavi in fidem et testimonium omnium et singulorum rogatus et requisitus.