In Dei nomine, amen. Nos Sifridus , Dei gratia sanctae Coloniensis tcclesiae arcbiepiscopus, saeri imperii per Italiam arcbicancellarius, notum facimus universis praesentes litteras inspecturis, quod nos, super ommbus guerris et discordiis, inter nos ex una parte, et nobiles virus Adolpbum, comitem de Monte, et llenricum de Monte, dominum deWin- deege, fratres, dilectos fideles nostros, ,notis et subortis ex alters, amica- bilis compositio el ordiustio, accedente ad boc consensu dilectorum in Cbristo Conradi praepositi, Tbeodorici decani majoris, Werneri praepositi sancli Gereonis, Jobannis cboriepiscopi, 'Wicboldi scolastici ejusdem majoris capituli, et aliorum praelatorum ecclesiarum et monasteriorum civitatis et diocesis Coloniensis, facta est in bunc modum. Ita videlicet, quod nos arcbiepiscopus, et nostri successores, ac ecclesia Coloniensis, praedictos comitem et Ifenricum et eorum beredes legitimos dimiltemus, et pro,uiltemus in futurum , in omni bereditate sus , in omne jure, favore, gratis, ct bona consuetudine, jurisdiclione et dominio, sicut ipsi ad banc boram possiderunt et tenuerunt, tenent et possident, et ipsorum progenitores ante ipsos tenuerunt et possiderunt, sive sint a nobis vel a nostris antecesso- ribus, et ecclesia Coloniensi ipsis contradicta vel non ; item pro dampnis, eidem comili el suis bominibus per nos et nostros bomines illatis indebile solvemus ipsi comiti, vel suis beredibus, duodecim millia marcarum Colo- niensium, denoriorum bonorum et legalium, duodecim solidis pro marca

— 361 —

quslibet computandis, de quibus solvemus mille marcas infra tres menees , postqnam fuerimus vinculis emanoipati, liberait el absoluti, et infra tres menaes alios continuos, ex tunc proximo subsequentes , mille marcas monetae praedictae persolvemus. Item oppidum nostrum Tuicienae ct officium villicationia ejusdem, cum universis juribus, redditibus, censibus et proventibus, prout ad nos et ecclesiam Coloniensem spectant, excepta curte nostra cum agria et suis attinentiia ibidem, qusm capitulo nostro Coluniensi in restaurum molendini ipsius pendentis in Reno deputavimus et obligavimus , ipsi comes et sui beredes ad decem annos, pro mille marcia monetae praedictae pacifice possidebuirt; et quolibet anno centum marcas defaleabunt, in exsolutiodem mille marcarum praedictarum, quibus decem annis elapsis, Ipsum oppidum cum universis juribus suis ad nos et ecclesiam Coloniensem libere revertetur, salvo ipsi comiti et suis beredibus omni jure suo prius babito in oppido praedicto. Hoc etiam adjecto,quod idem comes et sui beredes, scabinos et bomines dicti 4ppidi, in suisjuribus et libertatibus tenebunt, fovebunt et conservabunt, sine exactionis extorsione medio tempore, sicut nos et antecessores nostri tenuimus et aervavimus, tenuerunt et servaverunt. De novem vero millibus marcarum residuis softenme eidem comiti, aut suis beredibus, annis singulis , primos sex menses praedictos subsequentibns, mille et trecentas marcas monetae praedictae, de tbelonio cervisiae et redditibus molendinorum nostrorum Coloniensium, vel aliis nostris redditibus ubi- cumque, quousquc dicta novem millia marcorum fueriat a nobis, vel a nostris successor ibus aut ecclesia Coloniensi, integraliter persoluts, et recepta de summa praedicta idem comes et sui beredes delalcabunt et recogni- tionem de reeeptis per suss patentes litteras idem comes, vel sui beredes nobis, successoribus nostris vel ecelesine Coloniensi facient singulis annis. Ad majorem etiam aecuritatem etut ipsi comiti et suis beredibus id ratum servetur, per nos, successores nostros, et ecclesiam Coloniensem, ei forte nos, vel successores nostri, vel ecclesia Coloniensis, in solutione novem millium marcarum praedictarum suis terminis ad boc deputatis , negli gentes inveniremur vel remissi; castra ecclesiae nostrae Wede, Wsiden - berg, Rodenberg, et Aspele eidem comiti, titulo pignoris, obligamus; quse castra idem comes, cum turribus et portis, sub expensis nostris, successorum nostrorum et ecclesiae Coloniensis, pro omni sna volun tate ct utilitate lenebit et conservabit, secundum condiliones antedictas et infraseriptas, bocadjecto, quod si nos, vel successores nostri, vel ecclesia Coloniensis, dicta mille et trecentas marcas singulis annis, terminis ad

VOL. VI. 46

( 362 )

boc statutis, ut est praemissum, non persolverimus, ex tunc ipse comes, vel eu i beredes . de omnibus redditibne , juribus, proventibus, jorisdiclio- nibus, et universis attinentiis die to ru m castrorum, se intromiftent, et intromittere pnlerunt, et sine aliqus contradictione nostra, et impedi mento nostro, vel successor um nostrorum et ecclesia Coloniensis, pacifiee et quiete possidebunt, tam diu ,donea ipsi comiti sel suis beredibus super defectu pecuniae, suo termino vet suisterminis non solutae, ad bonam et legitimam computationem fuerit satisfaetum. Becepta et,am et recipienda de redditibus et proventibus diclorum castrorum , qnam diu bujusmodi defectus suppletus non fuerit, non debent defalcari de summa antedicts, nec in sortent computan , defeclu outem bujusu,odi suppleto nos, vel suo- cessores nostri, aut ccclesin Coloniensis, iterum libere intromittimus , intromittent et intromittere pnttrunt de jurisdictionibus, redditibus et proventibus castrorum praed,etoru,n, sine contradictione et impedimento dicti eomitis, vel beredum suorum , secundum conditîones antedictas. Et quum pri,uu,u quarta pars praediclarum nove m millium marcarum eidem comiti, vel suis beredibus, a nobie, vel succesioribus nostris, vel ecclesia Coloniensi fuerit persoluts, idem comes vel sui beredes unum de castris praedietîs, quod voluerit, vel votuerint, nebis, vel successoribus nostris, vel ecclesiae Coloniensi reddere et restituere debent et tenebuntur; et sic fiet proportionaler de castris eidem comiti obligatis. Qusndocunqne vero ipsi comiti, vel suis beredibus t de praefatis novem miilibus marcarum fuerit integraliter satisfactum, idem comes vel sui beredes tenebuntur resssignare et restituere castra p raed i c ta omnis, in manns nostras, succes- sorum nostrorum vel ecclesiae Coloniensis, absque quolibet impedimento et contradictione, nec ex aliqus causa alis, dicta pecunia persoluts, dicta castra poteruut el debent retinere, super quo idem comes et fratres sui nobis, et ecclesiae Coloniensi securitatem praestilerunt. Si vet o, quod nbsit. aliquod castrornm praediclorum per seditionem vel alium c,sum fortuit um amitti routigeritt nos arcbiepiscopus, successor nosier, et cccles,u Coluniensis, una cum nobiiibus v,ris Adulpbo de Monte et Everardo de Мarcka, comi- tibus, ac Henrico domino deWmdecgr, expensis commumbus recupera- bimus, et rescquiremus, et non cessubimus, quousque castrum amissum renuperatum fuc, it et rescquisitum ; caИrcnыз ctiam dictorum castrorum et custodes ipsi comizi fidelitatem, sub debito praestili juramenti, facient de cnstris praedictis, quse durabit usque ad integra m Solutionem pecuniae nntedictae. Item nos arcbiepiscopus bona ducatus Lymburgensis, quse debent recipi et tener i a nobis m lcodo, proof deeceudnnt a nobis et eccle

( 363 )

sia Coloniensi, absque quolibet impedimento l,oslro, et extraditione nostra, prout ad nos, successores nostros, et ecclesiam Coloniensem pertinet, et pertinere poterit, concedeoius et porrigemus cuiounque idem comes de Monte dixerit, et jusserit, seu voluerit per suss pa tentes litteras, sive per vive vocis oraenlum porrigi sen concedi, salvia et reservatis nobis et ecclesiae Coloniensi conventionibus, et juramentis factis et initis per nos cuu, nobili viro Reynaldo, comite Getriae, super castro Wassenberg et attinentiis ipsius, pro certa summa pecuniae nobis et ecclesiae Coloniensi obligatis. Item promitlimus quod nos Adolpbum et dictum Puyts, fratres de Stambeym , Paginum de Hemberg, et Henricum de Ossendorp, milites, Jobannem dictum Longum et dictum Kikepot, Adolpbum de Ralebusen, Sibodonem de Buscbenburg, et eorum adjutores quoscunque in aliquibus nostris munitionibus et castris non fovebimus, nec tenebimus, contra ipsum comitem de Monte, nec contra ejus adjutores, videlicet nobiles viros, fideles nostros Everardum comitem de Marka, Henricum comitem de Virnenburg, et ejus liberes, Henricum de Monte dominum de Windeoge, Hermannum dominum de Tboneburg, Jobannem dominum de Ryferscbeytb, et Jacobum de Upboven, Engelbertum dictum Rusel paffe, et eorum adjutores quoscunque, nec eisdem infra dioce- sim Coloniensem vel extra, contra comitem de Monte et suos adjuto res praedictos auxilium impendemus, omni dolo et fraude penitus ex clusis. Item promittimus , quod nullam supra Renum in una parte Reni, vel in alia parte Reni, a Ilumine quod Sege dicitur, usque ad Sumen quod Angera dicitur, inter stratam communem et Renum, et specialiter a loco Vulen juxta villam Ryncassele usque Berge, retro villam Wurrinc, et a Berge usque villam Durremagen , et a villa Durremagen ultra , prout dicta strata infra terminos praedictos se protendit, nec alibi in terra et districtu ipsius comitis de Monte, munitionem vel castrum faciemus, vel aedificu- bimus, absque voluntate comitis memorati. Item con dictum est et actum , quod nullus lsicus alium luicum, de terra comitis praedicti, citare vel in causam trabere debet, auctoritate nostra , aut officialis nostri pro tem pore existen tis, seu arcbidysconi cujuscunque, super Mis quse spectant ad jus civile et forum secularem; quod ei factum fuer it, id revocabimus, per nostras lilteras super boc requisiti; et si sententia excommunicationis lata fuerit in aliquem vel aliquos de terra comitis de Monte praedicti, occa- sione mutui erediti seu venditi, ad instantiam clericorum seu lsicorum, propter boc in parocbia seu parocbiis excommunicati, seu excommuni- catorum , divina non debent interdici, sed reue seu rei alias pro modo

( 364 )

culpae punientur, nisi excommunicato in sus pertinaoia permanentes in excommunicationie summa duraverint per annum et diem, salvia tamen statu ti a ecclesiae Coloniensis pro libertate ecclesiasticarum personarum, et ecclesiarum factis et editis. Item sacerdotibus et clericis aliis, qui post interdictum si quod a nobis latum fuit, in terras comitum de Monte et de Мarka, et Henrici de Monte domini de Windeege praediotorum , divina celebraverunt ibidem, practextu appellationis pro ipsis ad sedem apostoli- oam ab audientia nostra interpositi, et illis sscerdotibus et clericis, qui cele braverunt divina in loco captivitatis nostrae, praesente vel absente ipso co mile de Monte, vel etiam alibi ubicunque eodem comite praesente, nullam culpam imponemus seu gravamen aliquud inferemus, nec ipsos supercede cetero impetemus. Relaxationes vero aententiarum excommunicationis in personasdictorum nobilium, et interdict! in loca et terras eorundem factas et datas, anctoritate apostolica per dilectum in Cbristo Conradu,u praepositum Coloniensem ratas babemus et babebimus in futurum. Item sententias inter dicti,ubicunque in terras dictorum nobilium latas,anctoritate nostra ex qna- cunque causs, relaxamus in biis seriptis. Item omnibus disaenaionibus, rancoribus et inimicitiis, inter nos arcbiepiacopum ex una parte, st ipaum comitem de Monte ac Henricum de Monte dominum de Win deege, ejus fratrem, et alios eorundem adjutores quoscunque, ex al tera , tam de occisis in conflictu apud Wurrinc, et alibi ubicunque, captivis, exactionatis incendiis , dampnis et rapinis, qusm etiam de des- tructionibus castrorum, oppidorum et villarum, et specialiter occasione captivitatis nnstrae, exortis et babitis , et quiequidex eis aecutum est, per nos, pro nobis, nostris-conssnguineia , amicis, vassllia et ministerialibus, quorum posae babemns, et vice-versa per ipaos comitem de Monte et Hen ricum dominum de Windeege praedictos , pro ipsi ac eorum adjutoribus , eonsanguineis, amicis, vasallis et ministerialibus, quorum posse babent, cst renunciatum, binc et inde , pure, simpliciter, et spontenes voluntate, nec de cetero nos, suncessores nnstri seu eccleaia Coloniensis, nec nostri adjutores, conssnguinci, amici, vasalli et miniateriales, quorum posse babemus, nec ipsi comes de Monte , net: frater ejus , nec eorum ad jutores. consanguinei, amici, vasalli et ministeriales, quorum possebabent, aliqusm impetitionem vel vindictam faciemus aeu facient super praemissis, nec contra praemisss, seu aliquod praemissorum veniemus, nec ipsi renient, omni dolo et fraude penitus exclusis. IIa tamen quod per bujus- modi renunciationem et urvedam generalem nobis, successoribus nostris, et ecclesiae Coloniensi, contra Watramum de Juliaco praepositum Aquensem,

( 365 )

et civitatem Coloniensem , adjutores dictorum comilis de Monte et Henrici domini de Windeege, fratria sui, et vice-veras, ipsia Watramo praeposito Aquensi, et civitati Coloniensi, contra nos, successores nostros et ecclesiam Coloniensem, in nostris et ipsorum juribus, privilegiis, bonia et redditibus, ablatia per ipaos cives et civitatem infra civitatem Coloniensem, post con flictuel apud Wurrinc babitum, et per ipaum praepositum Aquenaem , in terra auu et alias ubicunque et qusndocunque, ante et post conflietum, praedictum, prejudicium nullum generetur. Item si dictam compositionem, quod absit, et ordinationem amicab,lem infringeremus , in toto vel in parte, eligimus et arbitramur, quod nec praelati nec capitntum majoris , nec capitula aliarum ecclesiarum civitatis et diocesia Coloniensia , nec nobiles, nec vasalli, nec miniaterialea, nec oppida ecclesiae Coloniensia contra praemisss nobis aliquod ouxiliom vel juvameu praestabunt, vic- tuslia ministranda , vel alio quoquomodo. Et nos arcbiepiscnpus, omnia et singula praemiass vera esse profitentes, ad observationem dictae compo sition^ et amicabilis ordinationis pro nobis, et nostria adjutoribus qui- buscunque, de quibus posse babemus, super biis tactis saerosanctia corporaliter juramento a nobis praestito, nos firmUer obligamos per prae- sentes ; prominentes sub eodem juramento , quod contra praemissa in toto vel in parte, mdlas litteras a sede apostolica, sen legatis ipsius, impetra- bimus seu prneurabimus impetrari.Sigillanostrum, et ecclesiae Coloniensis, et dilectorum in Cbristo Conradi praepositi, Tbeoderici decani majoris, Werneri praepositi ssnoi Gereonis ejusdem majoris canonici, Jobannis eboriepiscopi, Wicboldi scolastici dictae majoria, et aliorum praelatorum ecclesiarum et monasteriornm civitatis et diocesis, ac oppidorum ecclesiae Coloniensis, quorum copia commode baberi poterat, ex certa nostra acientia et ad petitionem nostram in testimonium praesentibus sunt appenss.

Et nos Cooradus praepnsitus, Tbeodericus decanos majoris, Wernerus praepositus sancti Gereonis, Jobannes cboriepiacopus, Wicboldus sco- lastinus ejusdem majoris, ceterique praelati et capitula ecclesiarum et monasteriorum civitatia et diocesis, ac oppida ecclesiae Colonien sis, quorum sigilla biis litteria sunt appenss, ipsa sigilla nostra ad petitionem reverendi patrie et domini nostri Sifridi Coloniensia arcbi- epiacopi praedicli in testimonium apposuimus buic aeripto. Nos vero praelati et capitula ecclesiarum et monasteriorum praedictorum protesta- mur, quod nolimus per bujusmodi sigillorum appensionem , quo ad es quse nobis sunt ablata per Watramum praepositum Aquensem et suos,

( 366 )

et ropetionem eorundem ablatorum nobis praejudicium aliqaod generar i.

£t nos Adolpbus comes de Monte et Henricus dominus de Windeege praedicti, omnia et singula praemisss vera esse profitantes et urvedam ac renunciationes prout superius est expresa'um facientes, ad observationem dictae compositionis amicabilis et omnium praemissorum, prout unum- quemque nostrum seu aliquem ex nobis contingit, pro nobis et nostril adjutoribus quibusennque, de quibus posse babemus, prominentes nibilominus quod contra praemisss, vel aliquod praemissorum non veniemus in posterum, in toto vel in parte, nec decelero nos et beredes nostri adjutores, conssnguinei, amici, vasalli et ministeriales nostri , quorum posse babemus, aliqusm impetitionem vel vindictam faciemus, vel facientde praemiasis, omni dolo et fraude penitus exolusis. Super biia tactis sserosanctia a nobia corporaliter , interpositis juramentis, nos obli gam us in biis seriptis sigilla nostra in testimonium praesentibus litteris ex certa nostra scientia appendentes. Datum anno Domini Mili». CC°. octusge- simo nono, in die Ascensionis Domini.

Copié sur V origina I, muni de trente-deux sccaux, aux arcbives do la ville de Dus seldorf.