Reverendissimi etc. Demisse relata sunt Nobis acta Commissionis art. XXX, an. 1715 determinatae, quae nimirum an. 1721 in libera, regiaque Civitate nostra Pestiensi inchoata, anno vero sequente, in altera libera et regia civitate Nostra Posoniensi reassumta et derminata fuit. Rite proinde ponderatis ac discussis materiis, in ejusmodi actis specifice uberius deductis benigne visum fuit Nobis hac vice sequentem eatenus impertiri resolutionem, — quam Fidelitates Vestrae universis regni Comi- tatibus intimare, hocque modo, pro singulorum notitia et directione pu- blicare noverint. Datum Viennae Austriae d. 21. Mart. 1731. Carolus.

Statthalterei-Verordnung vom 6. Apr. 1731. Actis Commis sionis artic. 30. an. 1715 denotatae, quae nimirum an. 1721 in libera ac Regia civitate Pestiensi inchoata, anno vero sequente, in altera libera Regiaque civitate Posoniensi reassumta et terminata fuit, Suae Majestat! Sacratissimae demisse relatis, materiisque in iisdem specifice ac uberius deductis, rite ponderatis ac discussis habitis, benigne visum fuit Eidem Suae Maj. Sacr. hac vice, sequentem eatenus clementer impertiri resolu tionem. Et quidem:

I. Benignam pientissimae memoriae Imperatoris et Regis Leopoldi resolutionem, sub dato 2. Apr. 1691. typis mandatam, et suo modo

Carolinische Resolution v. 21.MärzundVerordn.v.6. April 1731. 134

publicatam, pro regiis explanationibus articulorum 25. et 26. an. 1681 et 21. an. 1687 per praecitatum articulum 30. an. 1715 confirmatis, habendam, et juxta illum sensu antelati articuli 25 omnibus Augustanam et Helveticam Confess. profitentibus regnicolls, ubique concessum Con- fessionis ipsorum exercitium, privatum duntaxat, dictamine porro sequen- tis articuli 26. ad certa nonnisi loca restrictum memoratum exercitium publicum fore, ac exinde:

IL Praedicantes ad articularia duntaxat loca, quoad confessionis suae erga hanc profitentes, tam ibi degentes, tam et aliunde confluentes exercitium, restringi, in talibus autem locis, tot, quot necessitas et mul- titudo gregis exigit, ministros, praevie tamen remonstrata istiusmodi ne- cessitate, acceptaque desuper benigna Regia concessione, iisdem admitti debere, qui ibidem quoque aegrotos ac captivos visitare, iisdemque opera sua adesse poterunt.

DI. In locis articularibus, neque plebeiae conditionis homines a librorum confessioni suae deservientium pro se et familia sua propria lectione, tanquam ad privatum exercitium spectante, arcendi erunt, abs- que tamen eo, ut alios ejusdem loci incolas eorsum admittant. In quibus quidem non articularibus locis, licet quidem ipsi Acatholici, quoad mu- nia parochiali, parocho Romano-Catholico subsint, is tamen non audebit, ab iisdem majorem quam Romano-Catholicis stolam desumere.

IV. Jure terrestrium dominorum, per articulos et praeallegatas ex- planationes in salvo relicto, hoc deinceps quoque admitti, eo tamen modo ut, si terrestres domini, quoad religionis negotium, in Eegno hoc quid operari, aut immutare vellent, teneantur id ipsum, cum rationibus eosdem ad hoc aut ad illud instituendum permoventibus, praevie Regiae Suae Maj. velut terrae principi et religionis defensori, humillime repraesentari facere, superindeque clementissimam dispositionem et ordinationem ejus dem Caes. Reg. Maj. praestolari.

V. Superintendentes, seu superiores Augustanae et Helv. Confess. addictorum, ubi modo fatorum Confessionum alterutram profitentes, super- inde, in quot et qftalibus locis ejusmodi Superintendentem seu superiorem fcibi admitti petant, apud Suam Maj. Säcr. instaiitiam fecerint, iisdem admittentur. Quorum quidem Superiorum muneris erit, moribus sibi sub- jectorum ministrorum invigilare, ac in exce'ssivos condigne etiam anim- advertere. In rbliquo autem Acatholicortim ministri in causis profanäs, jürisdictionato magistratui, äc in hoc duntaxat, ut cohstet, h'tim eiusmodi ministri rite baptisent, seu ad välide baptisandum suflMenter sint instructi, etiam vi'sitationi et examini Archidiaconorum Catholicorum isubesse debe- äht. Matrimoniales porro causae, fundamento privatarum regni legum, judiciis dioecesanorum Episcoporum ita substerni, ut hi illas plane juxtä principia August. et Helv. Confess. dijudicent, admissa inde ad Archi- episcopum appellatione.

VI. Apostatae demum, praecipue, dum quis ex Augustanae et Helv. Conf. addictis praeprimis catholicam fidem amplecteretur, deinde vero 'ab 'eadism deficiendo, rursus eo redife Ätlfehtatet, gravi arbitraria poena, per jurisdictionatum secularem magistratum sunt puniendi. Ante- quam aufem lejusmodi arbitrariae poenae effective inligantur, de casu In 'Castitn fesu^er praevie ad Augustam Aulam mittten'd-a erit relatio.

Kaiser!. Rescript an die ungar. Statthaltern vom 3. März 1732. 135

VII. Ut disparis' religionis homines, tam in articularibus, quam non articularibus locis, praecise coram parocho loci catholico matrimonium inire possint, admitti.

VIII. Feriae porro ac festivitates Catholicorum, etiam ab Acatho- licis, quoad publicum et forum externum celebrari, mechanici item fun- damento privilegiorum suorum consvetis processionibus interesse debebunt.

IX. In materia demum juramenti, a profitentibus Aug. vel Helv. Confessionem, deinceps in praefato Hungariae Regno desumendi, clemen ter deecrni, ut judices, aliique officia tenentes, prouti et advocati, interea et donec aliud statuatur, jurent ad formulam decretalem, expressis nempe verbis deiparae Virginis ac Sanctorum; a testibus autem desuma- tur juramentum in forma vulgari, ne cursus juridicus, tam civilis quam criminalis, remoram patiatur.

Caeterum contraversiones quasvis, in materia religionis hucusque factas, pro hac adhuc vice, oblivioni tradi, quodsi tamen alterutra par tium, seu quiscunque privatorum regnicolarum, benignis resolutionibus et dispositionibus Caesareo Regiis, in praeallegato religionis negotio in- terventis, privata auctoritate contravenire, et sive Catholicus Acatholi- cnm, sive Acatholicus Catholicum eatenus turbare aut molestare atten- taret, poena conveniente ad instantiam Fisci Regii desumenda, irremissi- biliter puniatur. Deinceps porro, si quis privatorum, in persona vel causa religionis se aggravatum existimaverit, desuper suo privato, et non com- muni nomine ad Regiam duntaxat Majestatem recurrat pro remedio.

Quam benignam Suae Maj. Sacr. Resolutionem Comitatui (Civitati) buic, harum serie pro notitia et directione, debitaque sui accomodatione, intimandam habuit Regium hoc Locumtenentiale Consilium. Datum Po- sonii ex Consilio Regio Locumtenentiali die 6. Apr. Anno 1731. — Eo- rundem benevoli Comes Nie. Pälffy. Georg Fabiankovits.

xcv.

Kaiserliches Rescript an die ungarische Statthalterei vom

3. März 1732.

Carolus etc. Contextu benignae resolutionis Nostrae super statu Aca- tbolicorum in Hungaria degentium die 21. Martii anno proxime praete- rito intimatae, inter alia puncto V et hoc declarato existente, quod Su- perintendentes seu Superiores Aug. et Helv. Confess. addictorum, ubi modo fatas Confessiones profitentes superinde, in quot et qualibus locis ejusmodi Superintendentem seu ^uperiorem sibi admitti petant, apud. Nos instantiam fecerint, eisdem admissuri sumus. Cum autem a tempore factae publicationis, eo in passu apud Nos nulla facta sit instantia; bo- nus interim ordo exigat, ut, si Aug. et Helv. Confess. addicti regnicolae, Superiores aliquos habere cupiant, eosdem a Nobis admitti suppliciter petant: Idcirco Fidelitates Vestrae per universos Comitatus mox publi- cabunt, ut eousque nullus pro Superintendente vel alterius ordinis Supe- riore Augustanae et Helv. Confess. in Hungaria recognoscatur, vel ad aliquod exercitium istiusmodi jurisdictionis admittatur, priusquam indul

136 Kaiserl. kMandat vom 9. April 1732.

tum et concessionem Regiam doaup»»" petierint <* impetraverint. In reli- qua etc. Viennae Austri&e 3, Martf! %To--

/