In nomine sancte et individue trinitatis. Fredericus divina favente clemencia Romanorum imperator et semper augustus. Pro racione debiti, quo ex

130 1179. 125

adrainistracione imperialis celsitudinis oranipotenti deo tenemur, et pro spe bonorum dernorum opere prelium arbitrati sinniis. instaur[a]nde et conseruande Hauelber- gensi ecclesie diligentem curam inpendere eamque in iure suo doraino annuente iugiter inconuulsam manutenere. Proinde ipsara Hauelbergensem ecclesiam ab anlecessore nostro pye memorie Oltone magno iraperatore in honore sancte dei genilricis Marie fundatam et postea gentilium errore et incursu nimis desolatam, in nostram tuicionem speciali defensione suscipimus, et venerabilem eiusdem ecclesie episcopum Hubertum, qui ad reedificationem et restaurationem sue ecclesie feruentissirae laborat, pyo studio adiuuare uolumus, quia eum et religione deuotum et in nostra ac imperii fidelitate firmum et stabilem experti sumus. Prefatam ilaque ecclesiam presenti priuilegio communimus, confirmantes ei, qui[d]quid ante- cessores nostri. tres videlicet Ottones et Henricus secundus, necnon Conradus rex roiiiiilcnint. hoc est: Hauelbergensis ciuitalis medietatem cum omni iure et eiusdem burgwardi medietatem cum omnibus vtilitatibus suis; in prouincia Zemzizi, in comitatu Werenzonis comitis, duas villas in Mellinga Bum, Drogawizi et dimi- dium silue, que dicitur Poregi, cum villis ex ea uel in ea cultis; in prouincia Liczizi Merienburg, que et Cobelize dicitur, cum hiis villis: Priecipini, Rozmoc, Podesal, Cotim, Versewitz, Nieukerim, Malizi, Melcowe, Znirdika, Rabum, Prie- cipira, Jadim; in prouincia Miutga, in comitalu autem Werenzonis, XXX mansos in hiis uillis: Minteshusen, Hagersten, Cythim, Aekestun, in uilla, que dicitur Robele, VI mansos, in prato, quod vulgo dicitur Wisch, V mansos; in prouincia Nielitizi Nizowe ciuitatem cum toto burgwardo, in eadem autem prouincia legalem deciraationem vna cum illius, quod ad nos pertinet, tributi decimacione; in pro uincia Cho[ric]e' Plottim ciuitatem totam cum omni burgwardo; in prouincia Bessere Wizoka ciuitatem cum tolo burgwardo et vnam vjllam Tadenthorpp; in prouincia Linagga Potlustin ciuitatem cum toto burgwardo; et decimam istarum prouinciarum, hoc est Zemzizi, Liczizi, Nielitizi, Desseri, Morizi, et decimam tri buti, quod nobis soluitur de Radwere, et decimam tocius tributi, quod nobis de inferior! marcha soluetur. Et qu[onia]m 2 prenominale ciuitates et ville sepe irruentibus paganis deuastate sunt et depopulate adeo, ut uel nullo uel raro ha- bitatore incolantur, uolumus atque precipimus, ut idem episcopus liberam absque contradictione habeat facultatem in kathedrali sede edificandi ciuitatem ibique et in omnibus locis locandi colonos, de quacumque gente potuerit, ea uidelicet liber- tate, ut iiullus dux, nullus marchio, nulliis comes seu uicecomes, nnllus aduocatus seu subaduocatus aliquam exactionem inde extorquere audeat, nullus sibi aliquod dominium ibi usurpare presumat, nullus peticiones publicas ibi faciat, nullus eos ad secanda ligna uel portanda uel faciendas fossatas cogat, nullus alienus aliquod genus grauaminis eis imponere audeat, sed tantummodo soli Hauelbergensi epi- scopo de hiis omnibus subiaceant et null! homini de aliquo seruicio nisi ei uel certo misso suo respondeant. Preterea speciali priuilegio maiestatis nostre de-

126 1179. 130

s. ul in regno noslro quecumque magna uel parua persona prefate ecclesie uel episcopo terras uel possessiones uel aliquam alicuius rei ohlacionera conferre uel vendere uoluerit, liberam hoc faciendi per se habeat facultatem, et ecclesia liberam suscipiendi ac possidendi per se habeat potestatem, neque illr. qui donat uel uendit, neque ecclesia, que accipit uel emil, propter hoc ad comitatum ire cogatur. Nulla quoque potestas quasi auctorilate regni tales donaciones impedirc attemptet. Confirmamus eciara eidera ecclesie oblacionem comitis Ottonis villam Burgstal cum decima, villam Witemore cum decima, cuius ville medietatem Hein- ricus dux eidem ecclesie contulit. Confirmamus eciam donacionem marchionis Otlonis in usus episcopi uillam Dalchowe cum omni iure et curtem Aland cum omni iure, uillam quoque Drozdowe in usus fratrum, villam quoque Clodene cum omni iure suo. Ecclesiam eciam in Jericho cum omnibus appendiciis suis, quam Hartwigus Hammenburgensis archiepiscopus de proprietate sua Havelbergensi ec clesie ilniiiiuil. confirmamus, in qua uenerabilis Anshelmus episcopus preposituram canonicorum instiluit. Hec igitur omnia, quecunque nunc habenlur uel in poslerum largicione imperatorum, ducum, marchionum, principum, nobilium, seu cuiuscunque condicionis personarum, seu quibuscunque iustis modis adipisci potuerint, sepedicte ecclesie Hauelbergensi et episcopo eiusdem loci confirmamus, omnia regali banno nostro roborantes. Et qu[onia]m2 aduocati plurimum solent grauare ecclesias, precipimus, ut nullus aduocatus aliquid exigat preter consuetum ins aduocacie tempore placiti, quem eciam idein episcopus rite aliorum episcoporum pro sua volunlate conslituat; subaduocatos uero omnino interdicimus, quos eciam communis lex locius regni nostri ab aduocatia iusto iudicio remouet. Omnes itaque ecclesie eiusdem possessiones, tarn in areis, quam in edificiis, mancipiis utriusque sexus, terris cultis et incultis, pascuis, pratis, campis, siluis, uenacionibus. aquis aqua- rumue discursibus, molendinis, piscationibus, uiis et inuiis, exitibus et redditibus. quesitis et inquirendis, ea übertäte donamus, ul episcopus liberam habeat pote statem qualicnnque modo ad utilitatem supradicte ecclesie conuertendi. Sunt autem eiusdem episcopatus termini: ab ortu fluuii, qui dicitur Pene, ad Orienten), ubi idem fluuius intrat märe, ab ortu uero fluuii, qui dicitur Aldea, ad occidentem, ubi idem Humus infinit in Albiam, ab meridie Strumma fluuius, ab aquilone märe Rugianorum, cum interiacentibus nominatis prouinciis: Zemzizi, Lizzizi, Nielietizi, Desseri, Linagga, Morizi, Dolenz, Plote, Mi[z]erezs3, Groswin, Wanzlo, Wo- stroze. Decernimus itaque et imperiali nostra auctoritate sancimus, ut nullus archiepiscoporum seu episcoporum intra prescriptos terminos aliquod ius sibi usur- pare presumat, sed omnia episcopo Hauelbergensi episcopali iure subiaceant, tarn in decimis dandis, quam in aliis, que ad christianam legem speclare uidentur. Quicunque uero contra hanc iraperialis sanccionis paginam temerario ausu agere presumpserit, centum libras puri auri persoluat, Hirn "nimm camere nostre ac dirai- dium prefate ecciesie episcopo. Et ut hec omnia rata permaneant, hanc cartam

131 1180. 127

re^ali aurea bulla insigniri fecimus. t! u ins renouacionis testes sunt: Wichmannus Magdeburgensis, Philippus Coloniensis, Conradus Salzburgensis archiepiscopi, Anno Mindensis, Hermannus Monasteriensis, Arnoldus Osnabruggensis, Sifridus Brande- burgensis, Martinus Misnensis episcopi aliique principes quam plures.

Signum domini Frederici Romanorum imperatoris inuictissimi.

[M.]

Ego Gotfridus imperialis aule cancellarius uice Christiani Moguntini archi- episcopi et Gerraanie archicancellarii recognoui.

Data in curia sollempni Magdeburg celebrata, anno dominice incarnalionis W. C°. LXXIX., indictione XII., regnante domino Frederico Romanorum imperatore gloriosissimo, anno regni eius XX°VIH°, imperii uero XX°V°, III. cal. Julii, feliciter. Amen.

Nach Riedel, Cod. dipl. Brand. I, Bd. 2, S. 442, aus dem Havelberger Copialbuche. Riedel gibt: 1 Chome — * quum — * Mirerezs. Vgl. oben Nr. 52. — Der Abdruck der Urkuude bei Küster, Opusc. u, St. 16, S. 134, ist fehlerhaft. Den Eingang und den Schlags gibt nach einer Abschrift der Süssmilchschen Sammlung (mit dem Monogramme) Buchholtz, Gesch. der Churmark, Anhang unterschie dener Urk. zu Thl. II, Buch l, & 28. Kosegarten, Cod. Pom. dipl. I, S. 114, wiederholt den Abdruck Riedel'«.