III. 19.

Archiepiscopi, episcopi, immo clerus Saxonice regionis uni- uersus Hirsaugensi Abbati. Epistolaris pagina, quam domino Her- manno nostro Regi paternilas tua transmisit, sicut nobis diuersos tax maiestatis aflectus ostendit, sie in cordibus noslris affectus diuersos generauit. Nam cum tc in ipsis literarum foribus peccatorem a te ipso uocari conspeximus, humilitali lux non parum gratulati sumus, recolentes scripturam diuinam testari: Quia Justus in prineipio accu- sator est sui *). Cumque Sanctitalis lux uoluntariam humib'tatem laxti *) amplecteremur, tarnen clamosi cordis orationes inremissas eo maiori gaudio suseepimus, quo nos eis multum iuuari sperauimus. quia quas tanla precessisset humilitas, multum fore efficaces ad im- petrandam dei misericordiam non dubitauimus. Verum cum litera rum penetralia legcnles altius intraremus, tantam diuersilatem subito reperimus, vt non eandem personam prineipij linisque crederemns. qua; res adeo nos trahauit2), ut prioris gaudij penitus obliuiscere- mur, non tarn de uestra uituperatione, quam de tantae uirtutis subita mutatione dolenles. In prineipio namque personam quandam spiri- tualem, mundo mortuam, humilitate sublimem, benignitate placidam

7) nisi. 8) es scheint hier etwas ausgefallen zu sein. 9) aeterni.

*) Proyerbia XVIII. 17: Justus prior est accusator sui. 1) Iseti. 2) tnrbaait.

No. XVI. 1081 — 88. 53

suas orationes promittentem agnöuimus; in linc vero personam secu- larem, saperbia lumidam, crudelitale saeuam, de tribunali iudiciario non subditos sed si3) prelatos inaudita temeritate damnantem de- prehendiinus, qui non cucullarios suos regali seueritate corriperet, sed episcopos nimis andacter et inrationabiliter reprehenderet. Seti bis enim, te de nostrae terra; episcopis audisse, quod et ipsi disso- lute uiuant ideoque apostolica precepta nec ament nec timeant et illi- cita queque subditis indulgendo maluit4) cum ipsis deperire quam uiudicando scelera eorum deum si •) et populo placare. Nec hoc 'contentus omnes nostri regni clericos theonino6) dente nimis crude- liter raordes, dum terram contaminatam in operibus eorum et eos for- oicatos in omuibus adinuentionibus suis esse clamosos doclores tocius peruersitatis perhibes et bestialibus eorum voluptatibus slrictissima claustra strui suades. In primis ergo te scire uölumus, quia 7) uou contumelijs contumelias reddere disponimus, sed aut bumiliter, si dignum est, tuam correptionem suscipere, aut quia •) inrationabi liter non •) reprehendisti rationabiliter ostendere. Itaque si crimina aobis obiecta manifestis raliouibus potes ostendere, gratias tibi refe- rentes, parati sumus ea sub iudicio tuae paternitatis emendare. Si autem uis auctorem, a quo haec, que in nos es iaculatus tela uene- nata, accepisli, producere, poleris a te magnam partem suspitionis auferre, vt non maliciae tuae sed simplicitati, qua facile dicenti cre- deres, imputemus et in nos iniuste missa iacula minus moleste fera- mus. Quod si nec potes ea, qua; uobis imposuisti, ueraciter ap- probare nec a te crimen10) incurreris, qui erimen non criminosis infligere lali temeritate uolueris. Omnepolens deus, cuius omuia nada et aperta sunt oculis *), mala Sodomae uoluit audita iudicare. Qui ait: Descendam et uidebo, vtruin clamorem, qui uenit ad me, opere compleuerint**), per hoc nobis exemplum proponetisll), ne ad proferendam sententiam precipites simus, ne mala quelibet audita sine probatione credamus. Et tu Episcopis omnibusque regni nostri clericis, quorum tibi nulla petestas pro crimiue, quod auctore vel nullo vel mendaci cognouisti, carceretn strictissimum parari iussisti. Cham nudum patrem videns risit et crudelem sententiam ultionis ac- cepit***); tu vero nihil in patribus luis verendum uidisti et nos ir- ridere immo dampnare presumpsisti, quorum etiam si aliqua minus

3) ribi. 4) malint. 5) sibi. 6) leoninu. 7) quod. 8) quod. 9) nos. 10) Es scheint hier etwas ausgefallen zu sein. *) Hebr. IV. 13: omuia autem uuda et aperta sunt oculis ejus **) Genesis XV111. 21: Descendam et videbo, utrum clamorem qui venit ad me opere compleveriut. 11) proponens. ***) Genesis IX. 20 -26.

54 No. XVI. 1081—88.

honesta uidisses cum reliquis fratribus regere debuisses. Natu quod episcopis, qui dissolute uiuant et illicita queque subditis indulgeant, imponis , quam fals um sit, a uiris pluribus religiosis agnoscere po- leris, quia Saltzburgensis archiepiscopus et Wormatieusis episcopus cetereque boni testimonij persona;, que noslris in partibus diu fue- runt et12) nostram diligentiam et clericorum obedientiam, cogno- uere, quia et nos totis uiribus, vt apostoiicum preceptura fieret, in- stitimus, et illos domini fauenle dementia obedientes habuimus. Quod si aliquos et ipsos paucos ab illo morbo uondum sauatos audi- stis 13), non propterea totum ordinem clericorum inuerecunde ba- sphemare 14) debuisti. Num quid enim in ordine monachorum nui- lus deuiasse reperitur? Num quid, quia cuculla uestra figuram crucis habet, omnis, qui eam induerit, se mundo et sibi mundum cruci- fizit? Possumus equidem nonnullos vestri ordinis i'ratres nominare et, vbi deuiauerint, cxponere sed volumus16) contumelijs contumelias reponere, quia scriptum scimus: ne respondeas stulto secundum stul- ticiam suam, ne simiiis illi das*). Moises, Isaias a deo pneesse multitudini iubentur et contradicunt opponentes, alter imperitiam **), alter pueritiam; et tu oHicium, quod ex ordine non habes , pseudo- apostolus, usurpas per audaciam. Lex precipit', vt patres honoren- tur; et tu patres luos inhonorasti. Episcopi namque per cousecra- tionem generant abbales, non abbates episcopos. Dominus dicit: Nolile iudicare***); et tu ipsos iudices audes iudicare. Vide ergo, ne tu ex illis sis, de quibus S. Gregorius dicit: Quia ,6) ossa ieiu- nijs arterunt17) et mente turgent, corpus despeclis ueslibus teguut et elatione cordis purpuram superaut; vide, ne, dum alios despicis et tibi solus esse sanclus videris, cum phariseo dicas iu oratione: non sum sicut ceteri****), scilicet Episcopi vel clerici. Kecole quia18) scriptum est: Ex uerbis luis condcmuaberis f). Et si de ocioso sermone rationem reddituri sumns ff), de contumelioso quid faciemus? Sepi ergo secundum prophelam aures tuas spinis et ori tuo fac ostium et vectem et verbis luis staturam19) fff) nec solum,

12) et muss ausfallen. 13) audisti. 14) blasphemare. lö) nolumus. *) Pro- verbia XXVI. 4: Ne respondeas stulto iiixta stultitiam suam, ue efficiaris ei simiiis. *♦) Exodus III. 11. und IV. 10. »*•) Evang. Matth. VII. 1. Nolite ju- dicare. 16) qui. 17) atterunt. ***») Evang. Luc. XVIII. 11: Pharisaeus stans haec apud se orabat: Deus gratias ago tibi quia non sum sicut ceteri hominum. 18) qued. f) Evang. Matth. XII. 37: Ex verbis enim tuis justificaberis. f-j-) Evang. Matth. XII. 36: Omne verbum etiosum , quod locuti fuerint homines, reddent rationem de eo in die judicii. 19) Stateram. +++) Ecclesiast. XXVIII. 28 u. 29: Sepi aures tuas spinis, liuguam nequam noli audirc, et ori tuo facito Ostia et seras. Aurum tuum et argeutnm tuum confla, et verbis tuis facito Stateram.

No.XVI. 1081—88. XVII. 1084. 55

quid dicas, sed cui dicas, saepe uideto; magisque, quod ordini ue- stro congruit, elige silentium, quam, quod peccatum non effugit, mulliloquium. Noll esse maledicus, quia apostolus inter caetera di- cit: Malediciregnum dei non possidebunt*). Gogita quia20) scriptum est: Qui super21) despicit fratrem, qui eum deformare conatur, a cousortio charitatis alienus est. Qui autem a charitale alienus est, a domino est alienus, quia dominus Charitas **) est. Esto imitator dominj, vt sicut ille omnia per uerbum facit, sie tu nihil sine uerbo, id est sine ratione facias. Pone dignum **) ori tuo ***).