III. 7.

0. *) Dei gratia Ostiensis Episcopus et apostolicaj sedis legatus V. a) veneraiili fratri et coepiscopo. Postquam te, charissime l'rater, iu colloquio, nuper cum aduersarijs Catholica' pacis habito, salua conscientia in communionem recepi, uerae fraternitatis affectu tuae dilectioni communicare optabam. Prudentiam, que iu te est, libenter honorare, nobilitati dcferre, errori, si quis forte fuisset, plus oleum ienitaüs quam vinum seuerilatis infundere cogitabam. Cum autem mihi te 3) et eos, qui nobiscum sunt, oriri et aperiri dissensio cepla est, factus sum , fateor, uir obiurgans, stupefactus et dolens; et, quod mea interfuit, exoptatissime expectabam, vt cuius auersione tristabar, conuersione gauderem. Quod autem fratemitatem tuam

*) Diese Lücke befindet sich im Manuscripte. 1) Paterin os.

a) Cfr. Annalistu Saxo in Pertz Monumenta Germaniae, Scriptorum Tom. VI. p. 721 n. 722. 1) Otto. 2) Vdoni (episcopo Hildineshemensi). 3) inter te statt mihi te.

No. XVIII. 1085. 57

ad synodalem conuentuni, quem proximis diebus instautis XL" deo annuente habituri somas, inter canteros confratres nostros et co- episcopos non uocaui, id causse fuit, quod iam in omnium nostrum noticiam diffusum fuerat, te iam cum iilis vnuin factum fuisse, cum quibus nihil nobis licet habere commune. Quod reuera a te factum, quoniam tu ipse non iam in tenebris et in aure loqueris, sed, sicut mihi pro cerlo relatum est, predicas super4) recta et profers in lu- mine, fraterna te charitate conuenio. Agnosce, fraler, agnosce, quid in eum peccaueris, discute conscienliam et in quam inmanem ruina m te ipsum precipitaueris, tui queso non iumemor, penitiis in- tuere, meminèris, te in Catholica domini nostri pape obedientia or- dinatum , quam ei debes, utpote Christianus, quam ei multo magis et debes et promisisti Episcopus. Samuele prophela, quod cum do lore dico, scelus idolatría; incidisti *). Quod nimirum absque vlla contradictione commississe *) probaris, cum damnatis et excommu nicato ab Apostólica sede et apostolice sede 6) catholice presidente non modo faues et communicas. Sed omni no corporalem te facis el participent quos 7) et ipse cum archiepiscopo tuo pari sententia con- demnasti, quam, vt euidentissime consequitur, in te ipsum etiam iaculasti. Videas ergo necesse est et videndo expauescas, quam grauiter te ab unitatis compage et a corporis Christi societate ab- scidisti et a catholica communione te alienum fecisti, quod omnibus peccatis grauius, et ait Augustiuus, formidare magis omnis debet Christianus. Memineris per os Ambrosij, a spiritu sancto promul- gatum, bereticum esse constat, qui a Romana Ecclesia discordât. Quid prodest, si vniuersa lucreris, te ipsum autem perdas **)? Non opus est exaggerare, quod geslum est, quia Christo propitio uolu- mus iudicare quod dignum est. Si de iuslicia dubitas, parati sumus satisfacere ueritati et de ipsa, in qua posili sumus, spe rationem reddere poscenti. Desidero enim et obuixe rogo, vt mecum et cum Halberstadensi in competenti loco habeas familiäre colloquium, audias et audiaris, doceas, aut docearis, securus venias, securus redeas. Quid obest? Si de conscientia trepidas et iam si longius, quam dixi- mus aut audiuimus, abisti8), uera conuersio non solum veniam pro- meretur, sed gratiam. Si autem de innocentia confidis, multo ma gis venito vel ad priuatum vel ad commune imo synodale colloquium, quod in ebdomade hujus XL" apud Goslariam largiente dco nos habi taros statuimus. Quod si nullatenus horum assentire vel obedire

4) semper. *) I Reg. XV. 22 und 23. 5) commisisse. 6) sedi. 7) iis quos. **) Evang. Matth. XVI. 26: Quid enim prodest homini, si mundum Universum lucretnr, animae vero suae detrimentum patiatur? 8) abiisti.

58 No. XIX. 1086.

facere ') obdurasti, reslat, sine tacentibus nobis siue clamanlibos, vt cum illis habeas portionem, quos libenter araplecleris, et a socie- talc patris et filij et Spiritus sancti omniuuique Catbolicorum ordine et nomine te uoueris alieuum.

: No. XIX.

Bischof Anselm vonLucca belobt den Bischof Hermann von Metz für seine Treue gegen Pabst Gregor VII. und bringt ihm einen Gruss der Gräfiun Mathilde. 1086 a). III. 21.

H. *) diuina prouidenlia Metensi episcopo frater. A. a) peccator monachus et Lucensis qualiscunque episeopus, in öde constantiam, in charitate diuina abundantiam. Gratias omnipotenti domino super uienarrabili 3) dono eius, quod ecclesiae snse talem hoc tempore spi- ritum tote dilectionis excitauit, quo presidia maiora sponsa eius de- siderat, vt et te pro domo Israel mumm opponeres*) et confratruio tuorum torpentia corda ad matricis Ecclesiae ulciscendam iniuriam libertatemque tuendam prouocares. 0! quanta exultatione pauperum Christi corda repleta sunt, quantaque orationum instantia ad domi num preces pro te Cceterisque fundunt, ut spirilus vester integer ser- uetur vsque in diem domini, quia animam tuam preciosiorem quam te non fecisti, et usque ad sanguinem pro testamento domini resi- stere tempore, quo iniquitate multiplicata Charitas multorum refri- gescit, sicut nobis relatum est, disposuisti. Ecce enim Christus Bo lus in campo est, itcrum cum psalmista clamat: periit fuga a me et non est qui req. a. m.**) Non est iam qui. f. bonum non est vs que. a. unum***). Querunt iterum Ihesum non ut habeant, sed ut perdant. Sed ipse per eundem clamat: Confundantur et reuertantur. o. q. q. a. m. ***♦) Nonne tibi uidentur Christum crueifigere et con- temptui habere, qui, hsereditatem eius vnicam domini Sabaoth vni-

9) In diesem Satze ist, wie es scheint, einiges ausgefallen.

a) Cfr. Gregorii papae VIF. Registrum oder Epistolae LiberVII. No. XXI. (in Harduin's Acta Conciliorum Tom. VI. Pars I. und in Labbeus Concilia Tom.X.), und Hugonis (Flaviuiacensis) chronicon Liberll. in Fertz Monumenta Germaniae, Scriptorum Tom. VIII. p. 453 u. 471. 1) Herünanno. 2) Anseimus. 3) uene- rabili. *) Ezechiel XIII. 5: Neque opposuistis murum pro domo Israel. **) Psalm. CXLI. 5: Periit fuga a me, et non est qui requirat animam meam. ***) Psalm. XIII. 1 u. 3: Non est qui faciat bonum, non est usque ad unum. **♦*) Psalm. XXXIX. 15: Confundantur et revereantur simul qui quaerunt animam meam, ut auferant eam.

No. XIX. 1086. 59

uersalera videlicet Petri Ecclesiam conculcantes, aduersus ipsum apostolorum principem nouo et inaudito blasphemiae genere insurgunl et illius honorem, cui potestas in cailo et iu terra data est, umm auere contendunt, cum ipsi*) ad passionem exhortans ipsa veritas dixerit: Vado Rom am iterum crucifigi. SedEcclesia eius super lir- mam petram a'dilicata est, nec portas inferi possunt aduersus eam preualere *). Super quod fundati et radicati **), viriliter agile, confortamini***) in domino, cobortantes uos inuicem. Et dominus pacis Satan sub pedibus vestris citissime conteret. Salutat te do- mina. M. •) in charitate non ficta, cuius erga te charitalis sinceritas propter fidei conslantiam magis magisque exuberat, et, vt perseueres usque in finem, supplicilcr exorat. [Qui enim perseuerauerit usque in. f. h. s. erit****). Hinc est quod Ioseph talari legitur tunica ue- stitus f); et Moyses: caput mactabis et caudam; et serpens ille an- tiquus Semper calcaneo iusidiaturff); et fines terra; dominus iudica- bit. Audi uocem Kedempioris tui, qui contempta confusione pre 6) omnibus gustauit mortem. Beati inquit eritis cum uos. o. b. et cx- probauerint et. e. n. u. p. f. hominis. Gaudete et exultate, quia m. u. m. est iu coelo-}-J-f).] Commendetque r) se orationibus tuis, qui- bus multum confidiL et per te omnibus qui tecum sunt Calholicis. Ad hanc charilatem vestram quam suppliciter implorat, vt si forte ro- gata a uobis in simili aut in raaiori absque mora exaudiat. Pecuniam, a Briarensibus pro homicidijs pactam, sub spe remuneralionis trans- mitlite. Quod si postulatio, quia immoderata uidebitur, non obti- nuerit, saltem vsque mandatum colioquium, qood per multum ex- optat optatumque expostulat requirere, differte; rebusque suis, maxime quem8) in uicinia veslra baberitur9), prout in uobis con- fidit uosque decet, prouidete et pro uobis orantibus orale. Amen.

4) ipsum. *) Evang. Matth. XVI. 18: et super hanc Petram aedilicabo eccle siam meam, et portae inferi non praevalebunt adversus eam. **) Ephes. III. 17: In charitate radicati et fundati. ***) I Corinth. XVI. 13: Viriliter agite et con fortamini. 5) Mathildis. **•*) Evang. Matth. XXIV. 13: Qui autem perseve- raverit nsque in finem, hic salvus erit. f) Genesis XXXVII. 23: Nudaverunt cum tunica talari et polymha. "H") Genesis III. 15: Et tu insidiaberis calcaneo ejus. 6) pro. "H^t) Evang. Luc. VI. 22 u. 23: Beati eritis cum vos oderint ho- mines et cum separaverint tos et exprobraverint et ejeceriut nomen vestruni tan- quara malum propter filium hominis. Gaudete in illa die et exultate: ecce enim merces vestra multa est in caelo. 7) Commendatque. 8) quia. 9) habentur.

60 No. XX. 1087.

XX

Konrad, Bischof von Utrecht, dankt dem Udo, Bischof von Hildeshein, für seine Sündhaftigkeit gegen den Markgrafen Egbert von Braun schweig. 1087 "). III. 28.

V. l) venerabili Episcopo C. a) doraini gratia quod est, in eadem sancta spe dilet tionem cum fidei deuotione. Ex literie tais iam certior de tua fide, primum de omnibus charitati tuse gratias ago, quia 3) uerbis mese legations satis respondisti pro uoto, precipue quod Marchio E.4) in sita spe frustrabalur, dum te frustra, dando et pollicendo, in meara, ut ait, conlrouersiam sollicitare nitebatur. Quod autera , sicut mandasti, omnes uos inquiétât ad raeam oppres- sionem et, nisi acquiescatis , suam uobis minatur subtrahere fideb'ta- tem, huic 5) certe est, quia e) iam affectauit sibi uiam et accessum ad gratia m doraini noslri regis et, quod postea domino volenle non potest si in hanc partem concesserit, per Saxones, si posset, prius mihi nocere el insidian festinat. Vnde non iuste argueris vel peri- culum times a uicinis, si sui causa mihi nocere aliqualenus disluleris. Desiderantissimam T) mutua: uestrae dilectionis salutalionem ad presens compellor differre, quia rediens de Fresia hanc tuam legationent suscepi Groninne s), in ipso itiuere, quod cœpi Magontiam ubi prin cipes regni condixerant in fes tum. S. Margarethas. Inde cum pri mum diuina dementia nos reduxerit, et locus et tempus colloquij noslri in tuo arbitrio sit. Tua saltern discrelio locum nobis proui- deat, vbi, sicut dixisti, facie ad faciera ore ad os uiua uoee secreta cord i um tutis deponantur auribus et hostium insidias declinare nobis liceat. Ego certe in reformandam Odem operam dabo et hanc minime exigo, quia voluntariam a te non extortara spero. Iam sopitum ue strae dilectionis ignem doraini pietas resuscitet in scintillas, ut fo- mentis sanctœ Charitatis allerutrum nutrilus quandoque latîus surgat in flammas. Vale.

a) Cfr. Annalista Saxo in Pertz Monamente Germaniae, Scriptorum Tom. VI. p. 721, 722, 724 u. 727. 1). Vdoni (Hildeneshemensi). 2) Cuonradus (Traiectensis episcoptu). 3) quod. 4) Ecbertus. 5) hinc. 6) quod. 7) Dcsideratiuùuaro. 8) Groninge.

No. XXI. XXII. H58. 61

XXI

Kaiser Friedrich 1. empfiehlt dem Erzbischof Eberhard von Salzburg seine nach Ungarn bestimmten Gesandten. 1158а)ч V. 20.

> Fridericus Dei gratia Romanorum Imperator semper Augustus fideli suo E. 1) Salisburgensi Archiepiscopo gratiam suam et omne bonum. Quoniam honorem nostrum et Imperij te perfecte diligere credimus et ampiecli, idcirco ea, qua* ad gloriosum statum imperij congruere uidenlur, tua; dileclionj per literas et nunlios nostros in timare curamus. Satis audiuit lua dilectio, quia a) Regnum Hunga- ricum in eo statu non est, in quo esse deberet. lude est, quia 3) de regno eodem iam 1res legatioues accepimus, puerj uidelicet illius, quj expulso palruo regnum sibi usurpauit, et illius etiam Stephanj palruj hui us et multorum dominorum et barouum terre Hungaricae, quj libenter sub iugo nostra; dominationis esse desiderant, el nobis а�? toti imperio nostro magnum honorem offerunt. Quod ab ore Le- gatorum nostrorum , magistri uidelicet H 4) sacrj Palatij noslri Pro- thonotarij , quj de omnibus consilijs nostris magie est secretaries et familiaris, et Comitis H s) de Dietz plenius cognoscere poteris. Quos tuse dileclionj et honestati attendus commendamus, plurimum exorantes, quatinus eos pro nostro honore et amore bonorabiliter suscipias, et necessaria eis ministrando securuin couductum per ter rain tua m eis prouideas et exhibeas.