Scriptum recens ad prineipem Yranife missum**).

Illuslrissime prineeps, domine clemenlissirae!

Cum ab ineunle selale tuas admiralus sim uirtutes obque eas 1c summa obseruanlia complexus sim, intermittere in hac rerum noslrarum perlurbalione non polui, quin de quibusdam te hoc scriplo, quse mihi tum ad personam luam tum uero ad salutem atque incolumitalem pa triae noslrae spectarc uidentur, commonefacerem. Id quo minus coram faciam, plurimse occupaliones tu», quibus assidue detineris, impediunl. Ad eam causam accedit alia; cum enim in scribendo maior nobis libertas concessa sit, commodius me id, quod apud ultimum proposilum habeo, cnlamo quam orp. perfecturum existimo. Ea, cum ab animo tui obser- uanle proficiscanlur, ut benigne aeeipias obnixe pelo.

Quoties rerum luarum cursum, prineeps inclile, considero, non pos- sum non uarias earum uices summe admirari. Quamuis enim sajpenumero in eas angustias fueris redactus, ut de salute tua omnes fere desperarint, tua tarnen singulari prudenlia et fortitudine omnes fortunae iluclus et gra- uissimos impetus superasli et hostium tuorum astutissimos conatus atque infinilas technas non semel clusisli. Quae omnia a deo immortali tibi obtigisse, cuins tu bcnignilalem et patrocinium tolies expertus es, nulluni dubium est.

Quod uero, aduenienle in has prouincias Johanne Austriaco, tan- quam post sfuissimam lempcstalem ad pacis consilia animum tuum ap- plicueris, non ignoro. Quae cause hoc pientissimum proposilum impe- dierint, dicere nunc non attinet.

Cum non sincera fide nobiscum ageretur atque eae occasiones ei manihus nostris elapsae sinl, en, offerunlur alia;. Diu multumque cogi-

*) cfr. II. Leo Zwölf Bücher niederländischer Gescbichteh. Zweiter Theil. Halle 1835. 8« Buch IX. Kap. 3. pag. 623, 634, 635, 642, 643 und 646; N. G. van Kampen Geschichte der Niederlande. Erster Band. Hamburg 1831. Buch III. Viertes Kapitel pag. 446.

**) Diese Worte stehen auf der Ausscnseite der gleichzeitigen Ab schrift, aus welcher vorliegender Abdruck entnommen ist.

No. CXV. 1578. 375

tatum est, qua ralione Auslriacus absque ignominise nota ad regem suum reuerteretur, et nulla profecto uia hucusque inueniri potuit. Dum itaque grauissimum belli incendium uicissim exardel, dum omnes animos et gla- dios ad conflictum paratos gestamus, is, nescio quo fato, in flore iuuentae e uiuis euocatur***; et slatioriem, quam absque multorum hominum csßde et maxima sanguinis effusione deserere non potuerat, deo ita uolente, relinquit. Nousb itaque morte ipsius pacandte patriae noslrae et ad prisli- nuin iltirentemque rcrum stalum reducenda) occasiones tibi, princeps, olieruntur, quas ut amplectaris et in eam rem sedulo incumbas, pietas te tua, qua erga has prouincias affeclus es, hortabitur.

Non ignoramus, quod Hispanix rex superioribus bellis tantopere de- fessus fuerit, ut aliquoties de pace constiluenda cogitarit. (juod sanclis- simum institutum aliquoties quidem inceptum cum buc usque ad eficctum perduci non potuerit, nunc uullum mihi dubium est, quin is ad pacem, sequis conditionibus faciendam, paratissiinus fulurus sit. Vt uoti com- poles fiamus, (uis nobis opus csl, princeps, prudenlissimis consilijs, qui- bus res fractas et conuulsas stabilias et fessis helam pacem reslituas. Cum enim prudentia et perspicacitate tua regi ipsi tantum negocij fecc- ris, ut indignalioni erga te su«e satisfacere minime potuerit, eo faciliori nunc quoque negolio res omnes luis auspicijs sedari et componi posse, omnes sibi persuasissirnum habent, modo ne occasiones, quce se hoc ipso tempore offerunt, e manibus tuis elabi patiaris. Vt itaque et conscientiae tu* rationem quoque habeas et ad eam rem perflciendam omnes animi tui cogitationes adhibeas alque, ne quid in tarn arduo negolio pra:ler- mittatur, quod in posterum contemlum et infamiam nomini luo parerc posset, elabores, ego quoque a te, princeps optime, summopere pelo. Et quantum quidem ad ipsam rcgis personam ntlinet, inlelligit is, uitio eorum, quos ad gubernacula Belgica misit, rem eo redactam, ut pro animi sui libitu quicquam agcre non possit. Non ignoral, quantum tu fauorem apud uniuersum populum in hisce locis consecutus sis, ut omnes te unum suspicianl, te pro palre et patrono colant et tecum mortem quo que ipsam oppetere non dubitent. Eam ilaque ob causam facili negolio, uti exislimo, adduci polcrit, ut de rigore suo aliquid remittens, quaecun- que ex utililate harum regionum fore iudicaueris, concedat easquo pa- calas potius quam seditiosas (andern aliquaudo recipiat. Quod aura tibi populnri et fauore vulgi opus fuerit, nemo est, qui non inlelligat. Cogi- tabis autem, cum omnia fatales suas habent periodos, idem hoc in ne golio fieri posse. Cum itaque eum fructum, qui ex islo fauore sperari

***) 1. October 1578 cfr. H. Leo I.e. Zweiter Thcil. Buch IX. Kap. 3 pag. 631 und 631.

37Ü No. CXV. 1578.

potuil, iam assecutus sis, ut amplius inde ne sperari quidem possit, ne, quteso, neruum nimis intendito. Cogita pro prudentia loa, quam oanj sint uulgi animi, quam instabiles, quam facile in diuersas senlenlias rapi possint. Cerle, ut libere dicam, ex communi rerum hutnanarum euren ego sane non exislimo, istum plebis fauorem, quo te cuncti prosequuntar, diu consistere aut ulla maiora incrementa sumere posse.

Intellexere Romani imperij principes atque uiri graaissimi, propltr quas causas tanlopere auram populärem captaueris, ut uidclicet eo fa- cilius indignalioncm regis sufferre et te contra ipsum dcfendere posses. Yident etiam, te id, quod uoluisli, iam adeptum esse, teque faaore el beneuolenlia complectuntur. Si igitur animaduerterint, te nihiloraints in proposito perseuerare et uulgi potentiam, quae summis uiris omnibns temporibus suspecla fuil, adhuc amplificare, animos erga te suos pro- fecto immutabunt el amicitiam, quam huc usque lecum coluerunt, dissol- uere ineipient. Nec non et nobilitas ipsa, quas honoris et eminentis ins conseruanda? causa lateribus prineipum lanquam patronis adherere solet, si animaduerterit, tua permissione uulgi potentiam in dies augeri, suam uero dignitatem, uli iam apud te mulli nobiles uiri, utriquereligioni addidi, grauissimas querelas non raro deponunt, diminui, ut fere nullo in precio habeantur1), de uindicanda autorilate sua profeclo aliquando cogitabunl1!. Si itaque a phneipibus et ipsa quoque nobilitate desertus fueris, cogita, qua?so, quid de rebus tuis futurum sil. Quod fauor inconstantis vulgi nunquam fere frelicem exilum habuerit, et ueteres et nostrorum temporum hisloriae testantur. Quo minus hoc quoque loco boni aliquid sperem, multis causis addueor. Quo res uulgi redactae sint, non ignotun est Mulla onera sibi imposita uix sufferre polest. Deplorat tarn longam belli calamitatem, qua3 plerosque ad extremam pauperlatem redegit, et nihilo- minus pecunise ad belli sumtus faciendos in dies extorquenlur. Eam ob causam maxime singulis fere horis exaudiunlur querelte et quiritaliones. Si nullum hisce rebus finem imponi uiderint, quis dubilat, facili negotii) seditiones excilari posse, in quibus contra omnes eos, qui autorilate ali- qua prsediti sunt, seuiatur, qua in parte tibi, prineeps clementissime, non parum profecto metuerem. Vti itaque uulgo nihil detrahendum est. qood ipsi debetur, ita quoque minime ea, in quibus nullum ius habeat, con- oedenda ipsi sunt. Ouantum enim ea in re Sit periculi, omnes prudenles facile intelligunt. Ea omnia ut euitentur et ne rursum fortunae ludibria experiamur atque fundilus pereamus, summopere necessarium est, ot res nostrae pace constiluta loco firmo collocentur. Id uero cum sub isla uulgi gubernatione et rerum omnium pro libilu administratione fieri nonpossil,

1) habeatur. 2) cogiliibit.

No. CXV. 1578. 377

Qua enim ralione tot diuersas prouincias, que diuersas quoque habent eges et priuilegia, muluis tamen foederibus colligate sunt et ad inte grum corpus pertinent, a uulgo regi poterunl? Quid exeiusmodi guber- tatione aliud, quam bella ciuilia et intestina et tandem extrema pernities ;perari potest?) cum inquam res nostras sub ista vulgi potentia stabiliri ion possinl, nullum prefecto aliud remedium inuenire possum, quam ut ini nos principi subijciamus, qui omnes subditos autoritate et potentia iua ad debilam obedientiam reducat et rem publicam nostram conuulsam 3t dilaceratam in integrum restituât.

Ne uero limor, metus et suspiciones in animis hominum resideant, caute nobis prouidere debemus, ut priuilegia et immunitates nostra? se cundum pacificationem Gandauj factam confirmentur. Qu» cum et a rege et eiusdem subdilis adprobata sit, omnino salua et illassa permanere de bet. Sed cum hominum animi ob diuersitatem religionis non sint con cordes, sed alij ab alijs sibi meluant, ut eo maior securitas et tranquilli- tas haberi possit, pax quasdam religionis "*') commodissime fieri poterit, qua animi hominum dissoluti et distracli rursus coalescant et ad mutuam beneuolentiam rediganlur.

Cui vero principi has prouincias committendœ sint, diuersas homi num uideo opiniones, diuersa iudicia et consilia. Si oculos per totum chrislianum orbem circumferamus, nullos inueniemus alios, quam uel Hispanias regem, ad quem has prouincias iure hereditario pertinent, vel alium quempiam ex inclyta domo Austriaca vel regem Francia} aut fra- trem ipsius, ducem Alanzonium, vel reginam Anglias, quibus principatus et Imperium deferri possit. Nisi enim unum ex ijs habeamus, nihil uideo aliud, quam ut totum harum prouinciarum corpus discerpatur et singuli suos sibi principes eligant. Hoc uero cum seditiones, bella ciuilia et intestina et tandem exlremam uastitatem et interitum omnino secum af ferat, summopere nobis, ne quid Piusmodi tentetur, laborandum est.

Quid animi Angliae regina habeat, satis superque perspectum habe rnos. Non enim aspirât ad occupandas res alienas, sed hoc solummodo nunc agit, ut regni sui fines tueatur, ne quid ob uicinitatem detrimenti accipiant. Itaque non alio quam uel ad domum Auslriacam vel Gallicam confugere poterimus.

Yt uero rem quasi collalione institute diligentius et adhibilo absque aífectibus recto animi iudicio perpendamus, nihil est pietati, nihil rationi, nihil fidei nostras tarn consenlaneum, ni nobis et toti posteritati nostras aelernam infamias et perfidias notam inurere uolumus, quam ut cum eo principe, ad quem has regiones iure hasredilario pertinent, (ransigamus

*♦**) 1578 cfr. H. Leo. I.e. Zweiter Theil. Buch IX. Kap. 3. peg. 625.

378 No. CXV. 15 78.

ita tarnen, ut überlas patriae, priuilegiorara confirtnatio iustis et aequis conditionibus oblineatur, vt pax firraa et solido fundamento innii» con- stituatur omnisque metus etsuspicio ex animis horainura eximatur (quibus in ipso instituto negocio satis abunde prouideri poterit). Atque ad eam rem commoditates nobis diuinilus offerunlur. Hispaniae enim rex, qui profecto nullam aliam in fide subditos suos retinendi rationem inuenire potest, totum hoc transigendi negotium sacratissirao Romanorum impera- tori permisitf), qui hoc grauissimum onus, si prasertim Serenissimi ar- chiducis Mathias, qui a stalibus non leuibus de causis ad gubernalionem uocatus et acceptus est ff), intercessio accedat, pro clemenlissimo erga has prouincias aiTectu, uti speramus, haud grauatim suscipiet, cum pra- serlim iam anlea legatum suum, virum prudenlissimum et sapientUsimum, com item Schwartzebergium, ut saluli nostrae consuleretur, huc amandant. qui res et nogotia nostra non solum oplime intelligil, sed maxime quo- que idoneus est ad ea perficienda, qua? ad incolumitatem noslram speclare uidentur.

Cumque imperatoria? maiestali et inclylae domui Austriaca; bmdi- taria successio harum regionum debealur, eo maiorem, uti speramus, ad- hibilura est diligenliam, ut hoc tarn sanctum negotium, tot annis fnislra tentatum, landein aliquando perficiatur et hisce afflictis prouincijs, qua; penilus nunc exhausta) sunt, firma aliqua pax reslituatur. Dum uero or- dines rebus suis recte prospicere uolcnt, occurrent quaedain non pirui momenli, qua; a rege propter rigorem et scrupulositalem Hispanicam nullo modo impetrari poterunt. Qua in parle non dubitandum est, quin impe- rator autorilatem suam inlcrpositurus sit, ne propter ca totum hoc pacis conficiendse negotium dissoluatur.

Sed clamitant nonnulli, hsec omnia non minus commode, si princt- patus duci Alanzonio deferatur, transigi posse idque eo magis, quodiam de certis quibusdam capilibus cum ipso aclum sitfff), ex quibus ap- pareat, quantum utililatis ex ea re ad nos redundaturum sit. Doleo, homi- nes istos in lanta rerum omnium ignoratione uersari et non inlelligere, quod ad impetrandam pacem, tot annis desideratam, uia in Germaniam longe sit tulior, facilior et firmior, quam ea, qua? est in Galliam. Qoi enim fronte hasce regiones non solum ab ipso legitimo domino sed loU eliam domo Austriaca abalienabimus? An non nobis et toli posteritali nostrae hac ignominiosissima defectione seterna bella atque aternam in-

f) cfr. H. Leo I. c. Zweiter Theil. Buoh IX. Kap. 3. pag. 639 und 640 ff) 18 Januar 1578 cfr. H. Leo 1. c. Zweiter Theil. Buch IX. Ka».3. 617 und 646.

fff) Zu Möns am 13. August 1578 cfr. IL Leo I. c. Zweiler Theil. Buch IX. Kap. 3. pag. 629.

No. CXV. 1578. 379

famiam conciliabimus? An ignoramus, quum Hispani tyrannice agant, Gallos leuitatem simol cum lyrannide coniunctam habere? Ni itaque deus nos respexerit, incidemus in Scyllam, dum uolumus uitare Charybdim. Sed consolatur me, princeps, prudenlia tua, qua hsec omnia melius per- spicis. Solatur inlegritas tua, solalur fides Germanica, solatur animus sincerus el subiectissimum Studium, quo erga maiestatem imperatoriam et totam domum Austriacam affectus es.

Obuiam igitur ito omnibus conalibus, qui contra Germaniam susci- piuntur. Nola3 sunt tibi fraudes et imposturae Gallic»; ijs quo minus in hisce locis circumueniamur, tuum erit prouidere. Obijciunt praeterea, qui Gallicae factioni addicli sunt, nunc rem non esse inlegram, iam enim cum Alanzonio eatenus transactum, ut retractari amplius non possit, re- dire itaque se ad nouam transactionem cum domino suo legitimo et na- Itirali, qui culpa sua hisce florentissimis prouincijs exciderit, non posse. Hsec nullius esse momenli et facile refutari posse, quilibet intelligit. Quo enim cum Alanzonio acta sunt, eo spectant, quod ordines se sub certa conditione obligauerint, si coacti alium sibi principem eligant, ipsum reliquis omnibus, uidelicet externis, praelatum iri. Neque uero etiam crediderim, cum sub inilium aduenlus sui omnibus testatum fecerit, se non aliam ob causam quam propter bonum publicum, ut uidelicet rebus afiliclis opem atque auxilium afferret, aduenisse, quod pra'textu eorum, quae iam cum ipso gesta sunt, hoc salulare opus impedire uelit. Ipse enim sibi contrarius esset, si beneuolentiam oflerendo ea, quae ad salu- tem noslram perlinent, admittere nollet. Neque uero statuum is fuit ani mus neque, ut mihi persuadeo, unquam erit, ut exigui auxilij gratia, quod nobis attulit Alanzonius, omnem sibi potestatem ea, quae ad inco- lumilatem harum regionum perlinent, oblala occasione perficicndi ade misse uelint.

Cum ilaque intelligant, nihil se magis decere, quam ut cum legi timo principe suo transigant, ipse per te intelligis, nihil tibi quoque con- uenire magis, cum praesertim ex illustri Germanorum familia descendas, quam ut omnes cogitatioiies tuas ad domum potius Austriacam quam Gallicam conuertas. Quod cum ita sit, nulluni mihi dubium est, cum imperatoria maieslas autoritatem suam inlerposuerit et regis nomine hoc propositum adgressa fuerit, quin uniuersi homines, cum praesertim pacis conditiones absque dolo aut ulla ullius fraudis suspicione factas uiderint, hoc sint approbaturi et optimam spem de futuro rerum statu et pace firma concepluri, cum e contrario iniusla transactio, si quae cum Alanzonio in- stilualur, omnibus patriae et honestatis amantibus non polerit non sum- mopere esse molesta et ingrata, vt interea de conscientiae stimulis taceam, quos ob uiolatam fidein ij, qui harum rerum aulores fuere, extra omnem

380 No. CXV. I57S.

controuersiam persentiscent. Restat aliud impedimentum. Quarauis enin sibi persuaserit Alanzonius, quod oranium animos ad sese uno quasi ii- pelu allicere atque altrahere possit, longe lamen falsum esse, uel unici saltem Hannouia lestatur, in qua uoluntates hominum adeo sunt dislraclt, adeo iam ab ipso abalienatae, ut nihil minus, quam quod ipsius fideisese subiecturi sint, sperari possit. Quod si in alijs quoque prouincijs acci- derit, uti animo iam mihi prospioere uideor, quid aliud, quam seditio- nes, ciuiles tumultus et bella intestina, quibus funditus perearaus, spt- rare possumus? En itaque, o princeps, incommoda, en detrimenla, qot in nos omnino redundabunt, si ad partes Gallicas nos ueluli fluctibus marinis abripi passi fuerimus. Qua? tu pro sapientia tua melius, quam a mcscribi possunt, inlelligis, cui ne diffidere uidear, allingere ea po- tius quam longa cnumeralione uti uolui. Si uero ad pedes imperalor* maiestalis proiecli tolos nos ipsi permiserimus, tum demum rebus noslris afflictissimis prospectum fueril, tum omnino ha? prouinciae ex tantis, qai- bus hactenus afflicla? fuerunt, miserijs et tumultibus eluclabuntur laelam- que pacem, tot annis exoptalam, cum florenli rerum umnium statu con- sequenlur; cum imperij Romani corpore, a quo haclenus magno noslro malo reuulsi fuimus, rursum coalescemus, amicitiu quoque et vicinilas, quam cum imperij principibus superioribus annis mutuo coluimus, red- inlegrabitur, ciuilales imperiales sponte sua ad nos acccdent et, cum haclenus uicem nostram deplorauerinl, de adepla foclicitate gratulabunlur et una nobiscum in mutuo amore suauiter conquiescent. Quin et ipsi regina? Angliae, qua? animum suum erga nos aliquot iam legalionibusde- clarauit, hoc sanctissimum institutum summe probabitur.

Postquam itaque hsec ad exitum perducta fuerint, facile ralionfo iniri poterunt, quibus nos contra omnes hosles, qui saluli et tranquillilati nostra? insidiari et pacem publicam turbare uoluerint, defendere possi- mus, qui tarnen hac ipsa, quam dixi, conditione facile, ne quid ttntenl, absterrebuntur. Ha?c uero ut impetremus secundum diuini numinis fa- uorem, tua imprimis, optime princeps, nobis opus est prudentia, qua non solum ipse hoc pium opus adiuues sed aliorum etiam animos atquc mentes, ut hsec omnia penitus considerent atque intelligant, inform« alque erudias. Quod si a te factum fuerit, uli nullum mihi dubium est, et pacem publicam nobis impelrabis et tuis etiam rebus optime constiles casque ex dubio, quo fuerunt haclenus, statu ad summam securilalem perduces et tibi totique posteritati tua? ob tarn excellens beneGcium, quo maius ne cogitari quidem potest, selerni nominis famam et insigne deciis assequeris.

Sed si his omnibus posthabilis nihilominus cum Alanzonio transege- rimus, animos principum a nobis alicnabimus, qui non ignorant, quo

No. CXV. 1578. 381

tendant astuta Gallorum consilia. Non enim poterunt ferre, ea regnum Gallisc summere3) incrementa, ut ad monarchiara aspirare uidealur. Vt itaque hoc omnibus rationibus impediant, dabunt operam, ut uel in serui- tutem Hispanicam rursus nos redigant uel assiduis bellis ad internecio- nem usque distineant. Cuius rei culpa omnis in te, qui consiliorum omnium moderator es, conferetur. Ab omnibus, quod patriae noslrae pacem et tranquillilatem inuideris et a pace publica alienus fueris, ac- cusaberis; gloriam nominis tui, cuius causa hactenus tantos labores susti- nuisti, perdes et rebus tuis pessime prospicies. Quod Galli omnem ad- hibituri sint diligentiam, ut te multis et amplis promissionibus, ijs tarnen uanis et incertis, uti mos est gentis, in partes suas pertrahant, omnes in- telligunt. Nulla tarnen ratione mihi persuadere possum, tantum rebus tuis stabilitatis alque auxilij apud eam factionem, quam si omnes cogi- tationes tuas ad imperium Romanum conuertas, tibi posilum esse, cum quod inter sinceritatem Germanicam et leuitatem Gallicam permagna sit differentia, tum quod plerisque imperij principibus sanguine iunctus sis, quorum omnium animos magis magisque conciliare et deuincere tibi po- teris. Sed obijciunl quidam, faciliori se negotio sub imperio Gallico libertatem suam, pro qua hactenus tot bellis dimicarint et tot sanguinis effuderint, tueri posse. Errant profecto et ingenia Gallorum nondum penilus perspecta habent, qui hasc cogitant. Quod enim illi absolute imperare uelint, nullo habitu4) respeclu, qua; ab ipsis sub gubernationis initium promissa fuerint, nemo fere est, qui non oculis suis aspexerit. Fostquam itaque sese in nostras hasce regiones, nescio quibus technis, insinuauerint, paulatim in id incumbent, ut non minorem in nos, subditos nouos, quam in suos Gallos authoritatem habeant et paulo posl in serui- tutem, priori non muito tollerabiliorems), redigant. Quid fratri tuo Ludo- wico in Gallijs acciderit, non ignoras et memoria recens est. Quae res te sola, si nihil esset aliud, ne factioni Gallicae locum permitteres, ad- monere debebat, quod te et facere et in poslerum facturum sedulo, tua me prudenlia, quam toti lerrarum orbi testalum 6) fecisti, plurimum con- solatur. Et ut ad id, unde digressus sum, reuerlar, hie laboris, dili gentia?, curarum denique et molestiarum tuarum scopus est, ut libertatem patriae alque omnium ordinum tuearis alque res nostras conuulsas et nu- tantes in integrum restituas. Enitere ergo, inelyte prineeps, ut reclis medijs eo, quo tendis, peruenias, et ne permitle, ut hoc dulce nomen libertatis in eilrenatam licentiam degeneret, neue concede, ut pnpulus in noslram perniciem nimia potentia armetur. Ea enim res temporis suc- cessu pro uno multos nobis tyrannos proereabit, ut plus periculi ex hac ox^ozQUTia, quam ex unius tyrannide nobis metuendum sit. Vidisli 3) sumere. 4) hahito. 5) tolerabiliorem. 6) testatam.

382 No. CXV. 1578.

hactenus, qua ratione ex una rerum pertnrbatione in aliam inciderimo», et finem tarnen adhnc nulluni conspicimus. Ni itaque hoc ipso tempore remedia conuenienlia adhibeantur, de aris et focis nostris actum etil, extrema nos ruina et pernities omnino opprimet. Cum uero a nenine rebus nostris affliclissimis, uti supra dictum est, quam a sacralissimo Ro manorum imperatore medicina efficatior') adhiberi possit, qui omnino, si prsesertim de rebus omnibus ueram cognilionem assecutus fueril, com- moda regionum harum non negliget: obnixe a te peto, nunc euigila el tuo fungere munere atque omnibus ordinibus remedia, qua; rationi con- sentanea sunt et minus periculosa, demonstra eosque ab ijs consilijs, qua? patriffi nostrae exitiosa sunt, tua autoritate reuoca omnemqoe temeri- tatem cohibe. Cum hse regiones non solum ad Romanum imperium sed etiam ad sacratissimam maiestatem caesaream haereditario iure pertineani, erga eas non polest non optime esse affecta, ut de hisce, qua? proposili sunt, certissimam spem concipere possimus. Sed ad ipsum quoque lm- peratorem non parua redundabit utilitas. Perficiet enim, si negotium hoc rite fuerit transactum, ut prouinciie hse perpetuo in fide, clientela et soc- cessione inclytae domus Austriacae permaneant, qua ex re, quod autori tate sua rebus omnibus fere desperatis hoc obtinuerit, teternam nomiois sui gloriam consequetur et de successoribus suis, qui tanlum beneficium non parui facient, optime merebitur. Tu uero, princeps illuslrissime. qui hactenus uarijs forlunse fluctibus circumagitalus es, qui inier gra- uissima pericula tuam tarnen salutein deo duce hucusque conseruasti, landen aliquando laboribus, molestijs et inflnitis curis, quas pro uindicanda pa triae libertale sustinuisli, finem impones, immortalem nominis luifaman consequeris, familiam tuam inclytam subleuabis et stabilies et ipse quo que, quod reliquum est setatis, placide et tranquille, rebus foeliciter peractis, Iransiges, vtque posleritas tua, poslquam tu rebus humanis cxemlus fueris, omni honore afiiciatur et summam amplitudinem relineal, hac ratione efficies. Si uero, quod absit, belli tumultus continuabunlor, qua ex re nihil aliud quam ruina et pernicies extrema nobis meluenda est, quin te quoque haec calamitas publica oppressura sit, fieri nulla ratione poterit; qua ex re, cum mullis iam annis tibi fuerim addiclissitncs, tanto dolore afficerer, ut uerbis id exprimere nulla ralione possim.

Finem scribendi facturus obnixe peto, cum te summa obseruanlia complectar, ut haec, qua) a me animo sincero et aperto scripta sunt, be nigne et clementer accipias, deumqne precor, ut spiritu suo animum tuum salutaribus consilijs, prudentia et sapienlia illuslrare uelit, quo haec omnia, qua; ad incolumitatem harum regionum spectanl, quantum quidem in te est, fneliciter ad exilum perducere possis.

7) efflcacior.

No. CXVI. 1580. 3«;j