64. Acta synodi Brixinensisd. • (E 164)

Anno dominicae incarnationis 1080, mediante serenissimo 1080 rege H(einrico) quarto, anno regni eius 26 7 Kalend. Iulii, m'2i feria quinta, indictione 3, cum apud Brixinam Noricam triginta episcoporum conventus nec non et optimatum exercitus non solum Italiae sed et Germaniae iussu regio congregaretur, facta est vox una velut ab ore omnium, terribiliter conquerentium super truculenta vesania cuiusdam Hildebrandi1 pseudomonachi, Gre- gorii papae septimi cognominati: cur tam diu ipsam rex semper invictus sevire pateretur intactam; cum vas electionis Paulus testetur, principem non sine causa gladium ferre3, et Petrus apostolorum * primus non solum regem praecellere verum duces ab eo mittendos clamet esse, ad vindictam videlicet malorum, ad laudem vero bonorum4.

Ad quorum igiturb satisfactionem visum est ipsi glorio- sissimo regi principibusque eius iustum: ut iudicium episco- porum divinae animadversionis sententia gladium materialem in ipsum Hildebrandum praecederet; ut, quem praesules eccle- siarum prius a superba praelatione deponerent, eundem post- modum regalis potentia licentius persequendum decerneret.

Quis ergo fidelium, qui illum novit, dampnationis iaculum contra ipsum metueret intorquere? qui ab ineunte etate mundo1

a. ago G. b. sum G. c. Valete add. G. d. ex V 73—73v, Z p.132— 133: De depositione Hildebrandi papae, qui et Gregorius septimus (Gregorii septimi V); H (cod. Hannoveranus saec. XV/, quo Pertzius usus est in Mon. Germ. LL. 11 51). c. XXIII VZ, 26 //. f. Hiltebrandi Z. g. pastor VZ, apostolornm H. h. om. VZ. i. modo VZ, mundo //.

1. 2 Maccab. 1, 4. 2. ordinationis a. 26, regni 24. 3. Rom. 13, 4: „non enim sine causa gladium portaf. 4. 1 Petr. 2, 13. 14: „Subiecti igitur estote — sive regi quasi praecellenti, sive ducibus tanquam ab eo missis ad vindictam malefactorum, laudem vero bonorum".

134 UDALRICI CODEX. 64

1080 se studuit per inanem gloriam nullis suffragantibus meritis Iun'25 super" hominem commendare1; somnia et divinationes proprias etb aliorum divinae dispositioni praeponere; habitu monachus videri et professione non esse; ecclesiasticae disciplinae, nulli subditus magistro, se extorrem iudicare; obscenis theatralibus ludicris ultra laicos" insistere; mensas nummulariorum in por- ticu transigentiumd turpis lucri gratia publice observare. His itaque questibus pecunia cumulata, abbatiam beati Pauli invasit, supplantato abbate. Inde arripiens archidiaconatum, quendam nomine Mancium, ut sibi officium venderet, decipiendo seduxit; 1059-1061 et, Nicolao" papa nolente, tumultu populari stipatus, in economum se promoveri coegit. Quatuor namque Romanorum pontificum super inproba morte — per manus cuiusdam sibi intimi Io- hannis scilicet Brachiuti' propinato veneno — homicida ex- titisse convincitur; ut, ceteris tacentibus*, ipse minister mortis, urgente mortis articulo, diris clamoribus, licet sero penituerit, testabatur. Hic denique sepe dictus pestifer ipsa nocte, qua 1073 funus Alexandri papae in basilica Salvatoris exequiarum officio Apr'21 fovebaturb, portas Romanae urbis et pontes, turres ac triumphales arcus armatorum cuneis munivit; Lateranense palatium militia comparata hostiliter occupavit; clerum, ne auderet contradicere, cum nullus eum vellet eligere, gladiis satellitum evaginatis mortem minando perterruit; et prius diu obsessam assiliit ca- thedram, quam corpus defuncti obtineret tumbam. Dum vero quidam ex ipsis decretum Nicolai papae — a centum viginti quinque episcopis sub anathemate promulgatum, eodem Hilde- brando laudante — ad memoriam sibi vellent reducere: „quod, si quis sine assensu Romani principis papari praesumeret, non papa sed apostata ab omnibus haberetur", riegavit, se regem uspiam scire; et se posse asseruit sentenciam praedecessorum vacuam iudicare. Quid plura? Non solum quidem Roma sed

a. supra H. b. et om. VZ. c. lucos H. d. transigentium scripsi pro transeuntium VZH. e. Nycolao V. f. Brachtuti V, Brachiuti Z, Brachinti H.

g. caetero tacente H. h. foveretur H.

1. 2 Corinth. 10, 18: „Non enim, qui se ipsum commendat, ille pro- batus est".

UDALRICI CODEX. 64 135

ipse Romanus orbis testatur: illum non a Deo fuisse" electum, 1080 sed a se ipso vi fraude pecunia impudentissime obiectum. Cuius 1<m-25 fructus patefaciunt radicem, cuius opera manifestant intentionem; qui ecclesiasticum subvertit ordinem; qui christiani imperii per- turbavit regimen; qui regi catholico ac pacifico corporis et ani- mae intentat mortem; qui periurum et proditorem defendit regem; qui inter concordes seminavit discordiam, inter pacificos lites, inter fratres scandala, divortia inter coniuges et, quicquid quietib inter pie viventes stare videbatur, concussit.

Quapropter, ut praelibatum est, nos" auctore Deo congre- gati in unum — legatis ac litteris freti decem et novem epi- scoporum, die sancto preteriti pentecostes1 Mogontiae congre- gatorumd — eundem procacissimum" Hildebrandumr sacrilegia ac incendia praedicantem, periuria et homicidia defendentem; catholicam atque apostolicam fidem de corpore et sanguine Do- mini* in questionem ponentem, heretici Beringarii antiquum discipulum; divinationum et somniorum cultorem, manifestum nicromanticumb, phytonico1 spiritu laborantem et idcirco a vera fide exorbitantem; iudicamus canonice deponendum et expellen- dum et, nisi ab ipsa sede his auditis descenderit, in perpetuum condempnandum.

Egok Hugo Candidus, sanctae Romanae ecclesiae presbyter cardinalis de titulo S. Clementis regionis tertiae Urbis, huic de- creto a nobis promulgato assensum praebui et subscripsi vice omnium cardinalium Romanorum.

Ego Diepoldus Mediolanensis archiepiscopus subscripsi.

Ego Cuono Brixiensis episcopus subscripsi.

Ego Otto Terdonensis electus subscripsi.

Ego Wilhelmus Papiensis episcopus subscripsi.

Ego Regenaldus Bellunensis episcopus subscripsi.

a. esse U. b. quiete VZ, quieti H et Ekkehardus, v. not. c. c. nos — Mogontiae congrcgatorum om. VZH; leguntur ap. Ekkehardum (Mon. Germ. SS. VI 204), qui actorum horum fragmentum in chronico suo posuit. d. non recepi contra,