Celestinus episcopus servus servorum dei dilectis filiis fratribus hospi- talis sancte Marie Alemanorum1 Ierosolimitani tam presentibus quam futuris regulariter substituendis3 in perpetuum. Effectum iusta3 postulantibus indulgere et vigor equitatis et ordo exigit rationis, presertim quando petencium volun- tatem et pietas adiuvat et veritas non relinquit. Eapropter, dilecti in domino filii, vestris iustis postulationibus clementer annuimus et prefatum hospitale sancte Marie Alemannorum Ierosolimitanum, in quo divino mancipati estis4 ob- sequio, sub beati Petri et nostri protectione suscipimus et presentis scripti privilegio communimus, statuentes, ut, quascunque possessiones, quecunque bona idem hospitale inpresenciarum iuste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, largicione regum vel principum, oblatione fidelium seu aliis iustis modis prestante domino poterit adipisci, firma vobis vestrisque suc- cessoribus et illabata permaneaut. In quibus hec5 propriis duximus exprimenda vocabulis: locum ipsum, in quo prefatum hospitale situm est, cum omnibus pertinentiis suis; domum, quam habetis Scalone, cum vineis et omnibus perti- nenciis suis; Zamzi cum omnibus pertinenciis suis et domos, quas habetis apud Ramas, cum omnibus pertinenciis suis; domum6 et vineas et possessiones, quas habetis apud Iaffam7 cum omnibus pertinenciis suis et domum, quam habetis apud Accon civitatem cum omnibus pertinenciis suis et casale de Capharsin et vultam prope portam sancti Nicholay cum omnibus pertinenciis suis et domum, quam habetis in Tyro cum omnibus pertinenciis suis. Sane novalium vestrorum, que propriis manibus aut sumptibus colitis, sive de nutrimentis animalium vestrorum nullus a vobis decimas exigere aut extorquere presumat. Crisma vero, oleum sanctum, consecrationes altarium seu basilicarum vestra- rum, ordinaciones clericorum vestrorum, qui ad sacros ordines fuerint promo- vendi, et alia ecclesiastica sacramenta a diocesano episcopo, siquidem catholicus fuerit et gratiam atque communionem apostolice sedis habuerit, vobis gratis et sine pravitate aliqua precipimus exhiberi. Sepulturam preterea eiusdem loci liberam esse omnino decernimus, ut eorum devocionis extreme voluntati, qui se illic seppeliri deliberaverint, nisi forte excommunicati vel interdicti sint, nullus obsistat"; salva tamen iusticia illarum ecclesiarum, a quibus mortuorum corpora assumuntur. Paci quoque et tranquillitati vestre paterna in posterum sollicitudine providere volentes, auctoritate apostolica districtius inhibemus, ne infra clausnras domus vestre ullus9 rapinam seu furtum facere, ignem apponere, sanguinem fundere, hominem temere capere vel interficere seu molestiam audeat

exercere. Preterea libertates et immunitates eidem hospitali vestro concessas necnon racionabiles consuetudines actenus observatas ratas habemus et eas futuris temporibus illibatas manere sancimus. Auctoritate insuper apostolica vobis concedimus, ut eligendi magistrum, qui vobis et domui vestre presit, habeatis plenam potestatem, et obeunte illo, qui pro tempore vobis et ipsi domui vestre preerit, nullus ibi qualibet subreptionis10 astucia seu violencia pre- ponatur, nisi quem fratres eiusdem loci vel fratrum maior et sanior pars se- cundum deum providerit" eligendum. Decernimus ergo, ut nulli omniuo homi- num liceat prefatum hospitale temere perturbare aut eius possessiones auferre vel ablatas retinere, minuere seu quibuslibet vexationibus fatigare, set omnia integra conserventur eorum, pro quorum gubernacione ac sustentacione con- cessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolice auctoritate et diocesani episcopi canonica iusticia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica se- cularisve persona hanc nostre constitutionis paginam sciens contra eam temere venire presumpserit, secundo terciove commonita, nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui careat dignitate reamque se divino iudicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore et sanguine dei et domini redemptoris nostri Ihesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine divine ulcioni subiaceat. Cunctis autem eidem loco sua iura servantibus fiat pax domini nostri Ihesu Christi, quatinus et hic fru- ctum bone accionis percipiant et apud districtum iudicem premium eterne pacis inveniant13. Amen. Amen". Amen.

Datum Laterani per manus Cencii sancte Lucie in Orchea diachoni car- dinalis domini pape camerarii xii kal. ianuarii indictione xv* incarnacionis do- minice anno m° c° xc° vi° pontificatus vero domini Celestini pape III1* anno sexto.

I, 59. Ed. in Scriptoribus rerum Prussicarum. Lipsiae 1861. I, 225. 1. elemanorum B. 2. subtituendis B. 3. iuxta B. 4. estis mancipati estis B. 5. hoc B. 6. domos B.

7. B.' 8. correctum in B pro existat. 9. nullus B. 10. subiectionis B. 11. pvi- derit B. 12. inveniat B. 13. Tironice B. 14. III0 B. Deest ap. Jaffe. Impudenter fictum tanquam Coelestini III privilegium de 1191 febr. 12, quod iam novit Lucas David II, 203, edidit Leo in Historia Prussiae. Amstelodami 1726. fol. p. 62, unde valde de fide dubitans repetiit de Wal Histoire de l'ordre Teutonique. Paris et Rheims 1784. 8. I, 44. Hinc nos pro com- paratione cum genuino repetimus. Versionem Germanicam exhibent: I. C. Venator Historischer Bericht vom Marianisch Teutschen Ritteiorden desz Hospitals unser lieben Frauen zu Jerusalem. Jvuruberg 1680. 4. p. 8. Lunig Teutsehes Reichsarchiv, Spicilegium ecclesiasticum pars I cont. (vol. XVI) p. 78 LXX, et Xotice historique sur 1'ancienne grande commanderie des chevaliers de 1'ordre Teutonique dite des Vieux-Joncs dans la province actuelle de Limbourg. Gand. 1849.

8. p. 41. — Episcopus Coelestinus servus servorum dei dilecto filio nostro Henrico Valpach, ma- gistro hospitalis sanctae Mariae in Icrusalem et consociis cius in charitate dei et fraterna fido congregatis, praesentibus ct futuris apostolicam benedictionem et unitatem sanctae Romanae cc- clesiae, cuius nos indigni caput sumus, filiis nostris in domino charissimis, qui nunc in terra sancta contra inimicos crucis Christi pugnant. Cum intellexerimus, qualiter spiritualem statum iuxta sanctum evangelium inceperitis, nempe, ut curam aegrorum habeatis et tempore necessitatis contra gentes pugnetis, in quo etiam hactenus constantes permansistis; ad multorum preces con- firmavimus eum, vos collocantes sub regula et omnium statutorum sancti Augustini, quae cum

tempore ad perfectionem reducetis, cum titulo „fratres domus Teutouicae hospitalis sanctae Ma- riae in Ierusalem", in nomine patris et filii et spiritus sancti, amen; optimam spem habentes, quod vos cum successoribus vestris dei et Romanae ecclesiae laudem et honorem semper aucturi sitis, Datum Romae apud sanctum Ioannem de Laterano duodecimo die februarii pontificatus nostri anno primo, et post natum Christum 1191. — Annotare hic libet Baronii verba Ann. eccles. ad 1198 n. 2, quae tamen minime diplomatis niti videntur, sed chronico nescio quo. „Fuere ciusdem Coelestini digna alia factorum monimenta, quae certis eius pontificatus annis non sunt affixa, et inter alia confirmatio religiosae militiac ordinis Teutonicorum. Rogatus enim ab Henrico impe- ratore donavit eosdem idem pontifex veste alba et cruce nigra, subiecit vero regulae s. Augustini".