Bonifacius episcopus servus servorum dei dilectis filiis magistro et fratribus hospitalis sancte Marie Theutonicorum Ierosolimitani ac universis commendato- ribus, preceptoribus et fratribus domorum1 eiusdem bospitalis ubilibet consisten- tium salutem et apostolicam benedictionem. Ilis, que fidelibus, presertim sub religionis habitu domino militantibus ex graciosa apostolice sedis bcnignitate pro- vide facta sunt, ut illibata consistant, libenter adiicimus roboris firmitatem. Dudum siquidem, ut vobis et cnilibet vestnnn in presbiteratus ordiue constituto liceret totiens, quotiens expediret, capellas seu altaria in ecclesiis ad vos pertinentibus sita et alia pia loca de locis suis removere et removeri facere et ad alia loca ad hoc congrua et apta reponere et reponi facere, ac etiam in ipsis vestris

ecclesiis capellas et altaria de novo erigere, dotare et fundare, ordinarii loci et cuiuscumque alterius licentia super hoc minime requisita, quodque, si ordina- rius loci, ad hoc alias debite requisitus, capellas et altaria huiusmodi sic ad alia loca reposita seu de novo erecta consecrare seu consecrari facere differret et resusaret, liceret similiter vobis et cuilibet vestrum, etiam absque specialibus mandato et licentia ordinarii ipsius et cuiuscumque alterius, ipsas capellas et altaria ad huiusmodi alia loca, ut prefertur, reposita seu de novo erecta per alium catholicum antistitem gratiam et communionem dicte sedis habentem facere consecrari, vobis et cuilibet vestrum duximus indulgendum; et deinde pro parte vestra nobis exposito, quod quilibet vestrum, postquam regularem professionem dicti hospitalis emiseratis, ex laudabili consuetudine septies in anno, videlicet in nativitate domini nostri lesu Christi et purificationis beate Marie virginis necnon in die lovis sancta ac in resurrectionis domini nostri Iesu Christi ac in pentecostes necnon assumptionis dicte beate Marie festi- vitatibus ac celebritate omnium sanctorum eucharistie sacramentum sumere consueveratis, nos vobis et familiaribus vestris vere penitentibus et confessis, qui huiusmodi septem vicibus sacramentum predictum devote sumerent, ut pre- fertur, illam indulgentiam et remissionem peccatorum suorum concesseramus, quam devote visitantibus ecclesiam Warmiensem in octava dicte festivitatis assumptionis dicte beate Marie autoritate apostolica erat concessa. Et quod plerumque contingebat nonnullas personas laicales causa devotionis fraternita- tem vestram assumere ac se et bona sua, usu tamen bonorum ipsorum sibi ad eorum vitam dumtaxat reservato, ad diversas domos hospitalis s. Marie Theu- tonicorum in perpetuum offerre et donare et sic iu seculo remauentes vir- tutum domino famulari; nos omnibus ex eisdem personis similiter penitentibus et confessis, qui sic fraternitatem predictam assumpserant et bona sua ad domos dicti hospitalis contulerant et donaverant et inantea assumerent, offerrent, dona- rent, et qui iuxta prefatam consuetudinem huiusmodi septem vicibus predictum sacramentum devote sumerent annuatim1, similes indulgentiam et remissionem peccatorum suorum concessimus, que vobis per nos, ut premittitur, erant con- cesse, ipsisque personis, ut" omnibus et singulis aliis indulgentiis, privilegiis, immunitatibus, libertatibus et exemptionibus uti et gaudere possent, quibus vos potiebamini seu quomodolibet gaudebatis, duximus indulgendum. Privi- legia3*, immunitates et gratias vobis et vestris hospitalibus ac domibus et preceptoriis a predecessoribus nostris Romanis pontificibus ac a quibuscunque prelatis et personis ecclesiasticis, etiam a regibus et principibus ac aliis do- miuis temporalibus et per nos eisdem hospitalibus et domibus ac preceptoriis predictis concessa confirmamus et litterarum nostrarum patrocinio communimus. Et quia, sicut pro parte vestra nobis significato vos nonnullos questuarios ha- bebatis, declaravimus constitutionem felicis recordationis Clementis quinti pre- decessoris nostri in concilio Viennensi contra questuarios editam, que incipit ,Abusionibus?, ad vos vel hospitalia ac domus et loca seu privilegia vel indulgen- tias vestra et vobis concessa aliqualiter non extendi. Et3° deinde, ad dilectorum

filiorum commendatoris et fratrum domus hospitalis beate Marie Theutonicorum Ierosolimitani in suburbio Argentinensi instantiam, ut in ecclesia beate Marie virginis dicte domus eucharistie domini nostri Iesu Christi venerabile sacra- mentum in cristallo vel vase perspicuo seu perlucido, ita quod quilibet volens huiusmodi sacramentum videre posset in nativitatis, epiphanie, resurrectionis et ascensionis prefati domini nostri lesu Christi, pentecostes, necnon nativi- tatis, assumptionis, purificationis et annunciationis beate Marie virginis, ac inventionis et exaltacionis sancte crucis et4 in beate Elisabethe vidue ac in ipsius ecclesie dedicationis festivitatibus necnon in celebritate omnium san- ctorum a primis vesperis cuiuslibet festivitatum et celebritatis huiusmodi us- que ad5 secundas vesperas, donec completorium finiretur, in patenti teneri et in qualibet earundem festivitatum et celebritatis tempore missarum ad hoc congruo cum processione per ambitum dicte ecclesie solemniter et devote por- tari licite valeret, duximus similiter indulgendum, dummodo tamen dictus locus generali non subiaceat interdicto. Et nihilominus omnibus, ut premittitur, penitentibus et confessis, qui dictam ecclesiam in prefatis festivitatibus et ce- lebritate devote visitarent et coram dicto sacramento orationem et salutationem huiusmodi dicerent, ut prefertur, illam videlicet indulgentiam et peccatorum suorum remissionem concessimus, que visitantibus ecclesiam sancti Petri iunioris Argentinensem bona feria- quarta scilicet proxima post dominicam palmarum dicta erat auctoritate concessa. Et insuper, quia, sicut pro parte vestra nobis exposito, nonnullis archiepiscopis, episcopis et aliis locorum or- dinariis a sede apostolica indultum seu alias eadem vel ordinaria auctoritatibus sub certis penis in diversis partibus mandatum fore dicebatur, quod in ipsorum archiepiscoporum, episcoporum et ordinariorum .episcopatibus et diocesibus lit- tere seu mandata apostolica publicari seu executioui demandari non possent nec ipsis litteris subditi archiepiscopi vel episcopi, in cuius civitate vel diocesi fieret, obedire tenerentur, nisi prius per eundem archiepiscopum vel episcopum, in cuius civitate vel diocesi fieret, seu per alium ab eo ad hoc deputatum ipse littere et mandata visa et examinata et in signum visionis et examinationis huiusmodi eiusmodi archiepiscopi, episcopi et ordinarii litere testimoniales, quas vulgariter vidimus appellant, existerent concesse; nos vobis, ut, quascun- que literas et mandata, privilegia et indulgentias seu alias concessiones sive gratiam sive iusticiam continentes ab eadem sede vobis hactenus facta vel con- cessa seu in posterum concedenda ac processus eorum vigoie liabitos et ha- bendos in quibuscunque civitatibus et diocesibus et alias ubicunque expediret publicari et executioni demandari facere libere et licite valeatis, ac executores, conservatores et alii iudices vobis ad hoc deputati et deputandi seu eorum sub- delegati etiam ad publicationem huiusmodi et executionem procedere tene- rentur et deberent, literis testimonialibus per vos a quocunque archiepiscopo, episcopo vel ordinario seu alias ad hoc deputato non petitis nec obtentis duximus eadem auctoritate similiter indulgendum, decernentes executores, conservatores, iudices et subdelegatos huiusmodi necnon notarios et testes,

quos hniusmodi executioni et publicationi interesse contingeret, nullis pro- pterea penis et sententiis posse laqueari, ac irritum et inane, si secus super his a quoquam quavis auctoritate scienter vel ignoranter contingeret attentari. Mandamus etiam executoribus, conservatoribus, iudicibus, subdelegatis et tabel- lionibus, notariis et testibus, necnon aliis clericis civitatum et diocesium qua- rumcunque, etiamsi exempti essent, super hoc pro parte vestra pro tempore requirendis sub excommunicationis pena, quam, si secus facerent, ipsam in- currere volumus ipso facto, quatinus ad publicationem et executionem huius- modi diligenter et debite procederent ac etiam personis, quas litere et man- data apostolica a nobis impetrata seu impetranda concernerent, ut eis humiliter obedirent et intenderent, prout alias tenerentur et deberent. Et6 deinde, ut quilibet ex vobis in sacerdotio constitutus in capellis et ecelesiis etiam non parochialibus ad vos et vestras domos pertinentibus verbum dei, quotiens hoc vestrum alicui placeret, publice ad populum predicare seu per alios sacerdates facere predicari, alicuius licentia super hoc minime requisita, libere et licite possetis, vobis predicta auctoritate duximus indulgendum. Et nihilominus omni- bus, ut premittitur, penitentibus et confessis, qui huiusmodi predicationes de- vote audirent, singulis videlicet vicibus, quibus huiusmodi predicationes audi- rent, ut prefertur, unum annum et unam quadragenam de iniunctis eis peni- tenciis misericorditer relaxamus, eadem auctoritate districtius inhibentes universis et singulis, ne vos in huiusmodi predicationibus quomodolibet impedirent aut Christi fideles ab huiusmodi predicationibus retraherent quoquo modo. Et in- super motu proprio, non ad vestram vel alicuius alterius pro vobis super hoc nobis oblate petitionis instantiam, sed de nostra mera liberalitate, eadem aucto- ritate irrefragabiliter statuimus et etiam ordinamus, quod de cetero nulli, cuius- cunque status, gradus aut conditionis esset, liceret sub excommunicationis pena, quam post insinuationem presentium ei factam, si non desisteret, incurreret ipso facto, ecclesias etiam parochiales, capellas, altaria aut alia beneficia ec- clesiastica cum cura vel sine cura vobis aut hospitali seu alicui vel aliquibus ex domibus eiusdem hospitalis, ubicumque consistenti seu consistentibus dicta apostolica vel alia quavis7 auctoritate incorporata, a sede predicta vel alias aliunde impetrare, vel ea quovis quesito colore petere vel super ipsis vos impe- dire seu quomodolibet molestare, prout in diversis nostris inde confectis litteris, quarum tenores alias presentibus haberi volumus pro sufficienter expressis, plenius continetur. Cum autem, sicut exhibita nobis nuper pro parte vestra petitio continebat, a nonnullis vertitur in dubium literas ipsas et alia inde secuta in aliquibus sui partibus iuribus non subsistere, vosque posse super ipsis in posterum molestari, pro parte vestra nobis fuit supplicatum, ut eisdem et iDde secutis apostolice confirmationis robur adiicere et alias vobis providere super hoc de benignitate apostolica dignaremur; nos igitur vestris in hac parte supplicationibus inclinati prefatas literas et quecunque inde secuta et que in futurum proinde sequi poterunt rata habentes et grata ea auctoritate apostolica et certa scientia tenore presentium confirmamus et presentis scripti patrocinio

communimus supplentes omnes defectus, si qui commissi fuerint in eisdem8. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre confirmationis et sup- plementi infringere vel ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attentare presumpserit, indignationem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se noverit incursurum. Datum Rome apud sanctum Petrum idus aprilis pontificatus nostri anno undecimo.

Ioh. 41. Edd. Caorsinus c. 6; Senner F. v.; Duellius in appendice 10 n. 11 valde mutilum. Cf. n. 697. 1. dominorum D. 2. pro annuatim: ut prefertur S. 3. ac S. 3* Pri- vilegia — Et deest D. 4. ac — et decst D. 5. post D. 6. dummodo — deberent. Et deest D. 7. vcl alia quavis II deest. 8. Cum autem — in eisdem deest D.