useridguestuseridguestuseridguestERRORuseridguestuseridguestuseridguestuseridguestuseridguest
Charter: edizione digitale dei documenti dell'abbazia di S. Maria della Grotta di Vitulano (BN). 1200-1250 16
Signature: 16
Zoom image:
Add bookmark
1205 giugno
Canturberio di Città Nuova, giudice di Benevento, fa redigere uno scriptum memorie funzionale a produrre una copia di un documento vescovile portatogli da Roberto, abate del monastero di S. Maria della Grotta, per parte della chiesa di S. Nicola dei Greci, per evitarne una pericolosa spedizione e l’eventuale smarrimento; nel documento, rogato a Benenvento e datato al mese di marzo del 1004, Alfano, arcivescovo di Benevento e di Siponto, su sollecitazione di Leone, originario della Calabria e ora longobardo, figlio del fu Sisinini, che aveva intenzione di fondare a sue spese e nella sua casa, sita nella Città Nuova di Benevento, una chiesa intitolata a S. Nicola e a Gesù Cristo, dipendente dalla sede vescovile, e che aveva chiesto di poterne detenere il possesso e di potervi ordinare sacerdoti e custodi, impegna se stesso e i propri successori, in buona convenienza, sotto pena di duemila soldi costantinati, a riconoscerne la proprietà e a non contrastare in alcuno dei suoi diritti il detto Leone e i suoi eredi, concedendo inoltre ai futuri custodi e ai presbiteri il diritto di poter risiedere liberamente nella chiesa, di poter ricevere in elemosina cibo, oblazioni e lampade nonché di seppellire in essa i morti.
Source Regest: Antonella Ambrosio
 

Originale
Current repository
Italia, Napoli, BSNSP, 3 AA II17

Material: Membrana.
Dimensions: mm 368 x 365/370
Condition: Pergamena in buono stato di conservazione, fatta eccezione per alcune macchie di muffa che interessano la scrittura alla r. 12.
  • rubrum
    • A recto segnatura numerica: 18. A tergo annotazioni e segnature tarde.
Graphics: 
x

||
(signum crucis) In nomine Domini. Anno dominice incarnationis millesimo ducentesimo quinto, et octavo anno pontificatus domini nostri Innocentii tertii summi pontificis et universalis pape, mense iunii, indictione octava. Scriptum memorie ||
a me Canturberio iudice institutum de hoc quod in mea et aliorum presentia affuit frater Robbertus, venerabilis prior ecclesie Sancte Marie de Cripta montis Drogi, deferens privilegium unum quod sibi ad partem ecclesie ||
Sancti Nicolay de Grecis in Benevento exemplari petebat, eo quod originale propter impedimenta viarum alibi transmittere verebatur, quod per omnia ita continet: In nomine Domini. Anno vicesimo tertio principatus dompni ||
Pandulfi gloriosi principis, mense martio, secunda indictione. Ego Alfanus, gratia Dei archiepiscopus huius Sancte Beneventanae Sedis, declaro quoniam quidam Leo, qui fuit ortus ex finibus Calabrie et nunc est Langobardus, filius quondam Sisinini, ||
inspirante divina clementia, pro suis delictis et anime suorum parentum, vellet, in honore beatissimi confexoris et ipsius domini nostri Iesu Christi, ecclesiam construere in propria domo sua, quibus ipse pertinentem habet intus nobam ||
Beneventanam civitatem
, iuxta plateam puplicam que pergit ante ecclesiam Sancte Tecle, subditam nostri archiepiscopii, set dum ex hoc ipse predictus Leo nos postulare cepit, quatenus si ipse eandem ecclesiam, Deo auxiliante, constru||
xerit, ut securus illam tam ipse quam et eius heredes seu et illis cui ab ipsis data paruerit illorumque heredibus possideret; cum omnia quaeque in eadem ecclesia cum hedificata fuerit, tam ipse quam et a qualibet homine ibidem oblatum ||
fuerit, securiter ipsis et sacerdotes et custodes, qui ab eis in eadem ecclesia hordinatus fuerit, faciendo ex ea ecclesia et de omnibus rebus, que ad eandem ecclesiam pertinuerit omnia quod ipsis voluerit, sine mea et de meis ||
successores seu partem eiusdem nostri archiepiscopii aliqua contradictione seu requisitione; et ideo ego, superius dictus Alfanus archiepiscopus, dum hoc audivi, ideo pro Dei amore ea que superius nos postulavit, eodem Leo nobis ||
obtime faciendi esse comparui, pro eo quod ecclesias Dei per orbem terrarum potius augende sunt quam minuende et, sicut teste beato Ieronimo, rebus Ecclesie fraudare sacrilegium est, denique et sicut, Gelasio papa||
instituente, thesauri ecclesiarum, augendi potius quam minuendi sunt, ita sine aliqua congrua vicissitudine inde quicquam demere graviter penale credendum est. Idcirco et nos pro postulatione eiusdem Leoni et ||
pro salute christianorum hic istam esse previdimus per hunc scriptum convenientie, ut Deo tuente, quomodo eadem ecclesia constructa et dedicata fuerit, sive ego vel meos successores seu partem eiusdem nostri archiepiscopii seu ||
quiscumque eadem ecclesia seu de rebus eiusdem ecclesie tollere temptaverit, seu de eiusdem Leonis vel de suis heredibus et de illis cui ab eis data paruerit vel de illorum heredibus tollere vel subtrahere proprietatem ||
et dominationem vel hordinationem voluerit, sub anathematis eo tenus incurrat periculum ut ultionem incurrat anime et corporis atque iram maledictionis que et perhempnem condempnationem habeat ab omnipotente Deo et ||
domino nostro Iesu Christo et alienamus a sancto corpore et sanguine domini nostri Iesu Christi cum Iuda traditore et cum eius atrociis, eternis incendiis sit exurendus. Is gestis et propter hanc conbenientiam ideo remi||
niscente vos ea que in lege Langobardorum pro pars ecclesiarum de conbenientia scriptum est. Ideo iuxta institutionem eiusdem legis interessent, vocavimus ideos homines id est iuxta institutionem eiusdem legis ut hoc ||
quod inter nobis hordine conbenientie firmaremus, omni tempore firmum stabileque maneat. Et dum predicti idoney interfuissent, ideo firmavimus inter nos hec conbenientiam iuxta eandem legem. Quapropter ego, ||
superius dictus Alfanus archiepiscopus, unam cum consensu sacerdotum ac levitarum eiusdem nostri archiepiscopii et iuxta legem interessent predicti idonei homines seu et pro firmam stabilitatem nobiscum habentem Sadelgrimum||
notarium atque advocatorem predicti nostri archiepiscopii per hunc videlicet scriptum, per eandem conbenientiam, iuxta legem inter nos factam, obligo me qui supra Alfanus archiepiscopus, et meis obligo successoribus partem ||
predicti nostri archiepiscopii tibi eidem Leoni et ad tuis heredibus et ad illis cui a nos data esse paruerit et ad illorum heredibus, ut si aliquando tempore ego aut meos successores seu partem eiusdem nostri ||
archiepiscopii, tecum ipse Leo vel cum tuis heredibus et ad illis cui a nos data esse paruerit et ad illorum heredibus ex ea ecclesia quibus vos feceritis in eadem vestra domo de intus eadem nobam Beneventanam civitatem, ||
velut superius legitur, vobiscum causaverimus per quacumque inventa ratione querenda eadem ecclesia vel rebus eiusdem ecclesie de eorum tollere vel subtrahere proprietatem et dominationem vel si hoc remobere quesierimus, duo||
milia solidi constantinati per eandem conbenientiam, iuxta legem inter nos factam, componere obligo me et meis obligo successoribus partem eiusdem nostri archiepiscopii, perpetuo tempore, tibi eidem Leoni et ad tuis heredibus et ad illis cui ||
a vos esse data paruerit et ad illorum heredibus; simulque et per eandem conbenientiam, iuxta legem inter nos facta, dedimus et tradidimus tibi eidem Leoni, ut tam tu quam et tuis heredibus et illis cui a nos datum||
esse paruerit et illorum heredibus, presbyteros et custodes quibus a vos in eadem ecclesia hordinati fuerint nullam a me neque a nostris successoribus nec a pars eiusdem nostri archiepiscopii patiantur aliqua contrarietate ||
nec per excommunicationem nec per alique modum set liceat illis custodibus et presbyteris quibus a nos in eadem ecclesia conducti et hordinati fuerint ad eandem ecclesiam inlibate residere et cibaria et oblationes ||
et luminaria ab ipsis hominibus, qui illud ibidem dederit vel obtulerit recipere et mortuos ad eandem ecclesiam sepelire; et sepulturia ab eis tollere et tam ex ea sepulturia seu et de ea cuncta, ||
que superius legitur, omnia facere quem amodum nobis et illorum oporte fuerit, sine mea et de meis successoribus seu partem predicti nostri archiepiscopii aliqua contradictione seu requisitione de quibus per eadem conbe||
nientiam iuxta legem inter nos facta, obligo me, qui supra Alfanus archiepiscopus, et meis obligo successoribus tibi eidem Leoni et ad tuis heredibus et ad illis, cui a vos data esse paruerit et ad illorum heredibus ||
ut si hec ea, que supra legitur, ego vel meos successores tecum vel cum tuis heredibus seu cum illis cui a nos data esse paruerit vel cum illorum heredibus causaverimus per quacumque inventa ratione ||
querendum illud de nostra tollere vel subtrahere proprietatem et donationem vel si hoc remobere quesierimus, ideo supradicta pena que prelegitur me et meos successores per eandem conbenientiam iuxta ||
legem inter nos facta tibi tuisque heredibus et ad illis cui a vos data esse paruerit et ad illorum heredibus, penam ordine conbenientie iuxta legem componere obligo. Denique ego, superius dictus ||
Alfanus, archiepiscopus huius Sancte Beneventanae et Sipontine Sedis, declaro, quia predicta ecclesia quod diximus ipse Leo illam vult consecrare in honore beati Nicolay confexoris et episcopi, de quibus per eandem ||
conbenientiam obligo me iuxta legem et meis obligo successoribus ut si hec cunctaque superius legitur vobis et ad illis cui a nos data esse paruerit et ad illorum heredibus non adimpleverimus ||
et si hoc remobere quesierimus, ideo supradicta pena, que superius legitur, vobis et ad illis cui a vos data esse paruerit et ad illorum heredibus me et meos successores per eandem conbe||
nientiam iuxta legem inter nos facta, penam componere obligo. Et hunc scriptum conbenientie in predicta ratione et rogatus ab eodem domino archiepiscopo scripsi ego idem Salegrimus notarius. ||
Actum in eodem sacro archiepiscopio, feliciter. Ego qui supra Alfanus archiepiscopus. Ego Dauferius archipresbyter me subscripsi. Ego Garipoto diaconus et abbas. ||
Ego Dauferius diaconus et abbas. Ego Grimoaldus presbyter. Ego Liberius subdiaconus. Ego Petrus presbyter. Ego Petrus notarius me subscripsi. Ego Marinus notarius me subscripsi.
Quod tibi Guilielmo notario taliter exempla||
ri precepi. (signum notarii)

||
(signum crucis) Ego qui supra iudex Canturberius Nove Civitatis. (signum iudicis)

Source Fulltext: Edizione e codifica a cura di Antonella Ambrosio.
Editions
  • Mazzoleni, Le pergamene della SNSP, I, pp. 75-78, n. 23, con molte varianti rispetto alla presente edizione.
abstracts
  • Elenco, ASPN, 12,1887, p. 708, n. 57.

Comment

Osservazioni sull’inserto del 1004 marzo, Benevento: La data del documento vescovile è stata ricostruita sulla base del ventitreesimo anno del principato di Pandolfo e della seconda indizione. Entrambi gli elementi cronologici riconducono al 1004. La datatio riferisce a Pandolfo II principe di Benevento (981-1014) e si può dedurre che l’autore del documento è Alfano II arcivescovo di Benevento e di Siponto (1001-1045); per quest’ultimo cfr. Holtzmann, Italia Pontificia, IX, pp. 56-57. Il dettato è in più punti scorretto. Sono state operate diverse emendazioni degli errori ritenuti frutto di fraintendimento dell’originale da parte del notaio Guglielmo. Edizione dell’inserto: Ambrosio, Le pergamene, pp. 1-3, n. 1.


Languagelat.
Places
  • Beneventum (/Benevento, BN/)
  • Beneventum, civitas nova
  • Calabria
  • S. Maria de Cripta eccl. /v./ S. Maria de Grupta
  • S. Nicolaus de Grecis, eccl. Beneventi
  • S. Tecla, eccl. Beneventi
geographical name
  • montis Drogi
    • Regular Form: Mons Drogi
Persons
  • Alfanus, archiep. Sancte Beneventanae et Sipontinae sedis
  • Canturberius, iud.
  • Dauferius, archipresb.
  • Dauferius, diac. et abb.
  • Garipoto, diac. et abb.
  • Gelasius, papa
  • Grimoaldus, presb.
  • Guilielmus, not.
  • Innocentius III, papa
  • Leo, fil. qd. Sisinini
  • Liberius, subdiac.
  • Marinus, not.
  • Pandulfus, princeps Beneventi
  • Petrus, not.
  • Petrus, presb.
  • Robbertus, prior eccl. S. Mariae de Grupta
  • Sadelgrimus, Salegrimus, not.
  • Sisininus, /v./ Leo, fil. qd. Sisinini
x
There are no annotations available for this image!
The annotation you selected is not linked to a markup element!
Related to:
Content:
Additional Description:
A click on the button »Show annotation« displays all annotations on the selected charter image. Afterwards you are able to click on single annotations to display their metadata. A click on »Open Image Editor« opens the paleographical editor of the Image Tool.