C. In nomine sancte etindividue trinitatis, amen. Fridericus secundus divina favente clementia Romanorum imperator sem- per augustus Ierusalem et Sicilie rex. Ad hoc deus imperium nostrum pre regibus orbis terre sublime constituit et per diversa mundi climata ditionis nostre terminos ampliavit ut ad magni- ficandum in seculis nomen eius et fidem in gentibus propagan- dam prout ad predicationem evangelii sacrum Romanum impe- rium preparavit sollicitudinis nostre cura versetur ut non minus ad depressionem quam conversiouem infidelium gentium inten- damus, illius provisionis gratiam indulgentes per quam viri catholici pro subiugandis barbaris nationibus et divino cultui reformandis instantiam diuturni laboris assumant et tam res

123

quam personas indeficienter exponant. Eapropter per presens privilegium notum fieri volumus modernis imperii et posteris universis qualiter frater Heinricus de Hohenloch venerabilis ma- gister sacre domus hospitalis sancte Marie Theutonicorum Ie- rusalem. fidelis noster devotam animi sui voluntatem attentius reserando proposuerit coram nobis quod ipse et fratres domus sue pio estuantes desiderio ad dilatandam fidem catholicam et cuHum divini nominis ampliandum sub confidentia divini auxilii laborem libenter assumerent et insisterent oportune ad ingre- diendum et obtinendum terras Curlandiam, Letoviam et Semi- galliam, ad honorem et gloriam veri dei, et celsitudinem nos- tram attentius implorabat, quod si dignaremur annuere votis suis ut auctoritate nostra fretus inciperet aggredi et persequi tantum opus, et ut nostra sibi et domui sue concederet et con- firmaret serenitas nostra omnes terras que in partibus predictis, Curlandia videlicet Letowia et Semigallia, per suam et fratrum suorum instantiam fuerint acquisite, et insuper domum suam immunitatibus libertatibus et aliis concessionibus quas de con- quisitione predictarum terrarum petebat nostre munificentie pri vilegio muniremus, ipse ad ingressum et conquisitionem terra- rum prescriptarum continuis et indefessis laboribus bona domus exponeret et personas. Nos igitur attendentes promptam et ex- positam voluntatem et ferventem devotionem eiusdem magistri, qua pro terris ipsis sue domui acquirendis, ferventer in domino estuabat, et quod terre ipse sub monarchia imperii sint con tente, confidentes quoque de prudentia magistri eiusdem, quod homo sit potens opere et sermone et per suam et fratrum suo rum instantiam potenter incipiet et conquisitionem terrarum ipsarum viriliter prosequetur nec desistet inutiliter ab inceptis sicut plures multis laboribus in eodem negotio frustra temptatis cum viderentur proficere defecerunt: auctoritatem eidem ma- gistro concessimus, terras predictas cum viribus et totis conati- bus invadendi, concedentes et confirmantes eidem magistro successoribus eius et domui sue in perpetuum omnes terras quas in partibus Curlandie, Letowie et Semigallie deo faciente conquiret, velut vetus et debitum ius imperii, in montibus pla- nitie nemoribus lluminibus et in mari, ut eas liberas ab omni servicio et exactione teneant et immunes et nulli teneantur inde nisi tantum nobis et successoribus nostris Romanis principibus respondere. Liceat insuper eis per omnes terras conquisicionis

124

eorum sicut acquisite per eos et acquirende fuerint, ad com- modum domus passagia et thelonia ordinare, nundinas et fora statuere, monetam cudere, tallias et alia iura taxare, directuras per terram, in fluminibus et in mari sicut utile viderint stabi- lire, fodinas et megeras auri et argenti, ferri et aliorum metal- lorum ac salis, que fuerint vel invenientur in terris ipsis, pos- sidere perhenniter et habere. Concedimus insuper eis, iudices et rectores creare, qui subiectum sibi populum tam eos vide licet qui conversi sunt quam alios omnes in sua superstitione degentes iuste regant et dirigant et excessus malefactorum ani- madvertant secundum quod ordo exegerit equitatis. Preterea civiles et criminales causas audiant et dirimant secundum cal- culum rationis. Adicimus insuper ex gratia nostra quod idem magister et successores sui iurisdictionem et potestatem illam habeant et exerceant in terris suis quam aliquis princeps im perii melius habere dinoscitur in terra quam habet; ut bonos usus et consuetudines ponant assisias faciant et statuta quibus et fides credentium roboretur et omnes eorum subditi pace tranquilla gaudeant et utantur. Ceterum auctoritate presentis privilegii firmiter prohibemus ut nullus princeps dux marchio comes prelatus advocatus officialis nullave persona sublimis vel humilis ecclesiastica vel mundana contra presentis concessions et confirmationis nostri tenorem audeat aliquid attemptare. Quod si presumpserit indignationem nostri culminis et penam quingentarum librarum auri se noverit incursurum quarum me dietas camere nostre reliqua vero passis iniuriam applicetur. Ad huius igitur concessionis et confirmationis nostre futuram memo- riam et robur perpetuo valiturum presens privilegium fieri et bulla aurea typario nostre maiestatis impressa iussimus communiri.

Huius rei testes sunt: Chunradus illustris Romanorum in regem electus. Eberhardus Salzpurgensis archiepiscopus. Sifri- dus Ratisponensis episcopus imperialis aule cancellarius. Roge- rus Pattaviensis episcopus. Chunradus Frisingensis episcopus. Heinricus Babenbergensis electus. Egeno Brixinensis electus. Fridericus Campidonensis abbas. Chunradus Elwacensis abbas. Fridericus dux Austrie et Stirie. Otto dux Meranie. Bernhardus dux Carinthie. Albertus comes Tirolensis. Ulricus comes de Ultimis. Rudolfus comes de Habchesburch. Ludowicus comes de Froburch. Godefridus et Chunradus de Hohenloch, et alii quam plures.

125

Signum domini nostri Friderici dei gratia invictissimi Romanorum imperatoris semper augusti (M.) Ierusa- lem et Sicilie regis. Acta sunt hec anno dominice incarnationis millesimo ducentesimo quadragesimo quinto, mense iunio, tertie indictionis. Imperante domino nostro Friderico gloriosissimo Romanorum imperatore semper augusto Ierusalem et Sicilie rege; Romani imperii anno vicesimo quinto, regni Ierusalem vicesimo primo, regni vero Sicilie quadragesimo septimo. Feliciter, amen. Datum Verone per manus magistri Werdensis prepositi imperialis aule notarii, anno mense et indictione prescriptis.