XCVIII.

-j- In nomine sanete et indiuidue trinitatis. Ydalricus dei gratia sacrosanete patauielms aecclesie episcopus eunetis successoribus suis et omnibus christi fidelibus in perpetuum. — Pastoralis sollici tudo et episcopalis circumspectio pro nostri officii debito admonet, immo cogit nos filiorum nostrorum quieti et securitati tam future quam presenti prouidere, sed enixius et adtentius eorum tuicioni insudare, qui diuinis cultibus diu noctuque familiarius atque deuotius noseuntur uacare. Quapropter fili karissime hinberte, qui monasterio beate Marie uirginis et preciosi christi martyris Floriani presidere cogno- sceris, tibi tuisque fratribus et per uos eunetis successoribus uestris manum nostre defensionis contra omnes aduersantium infestastaciones extendere curamus, quatinus deo tanto liberius pro peccantium erra- tibus supplicetis, quanto nostre auetoritatis protectione ab aduersa

143

riorum iucursibus muniti existitis. Decernimus atque statuimns, ut bona omnia, que prefatum monasterium liberalitate nostrorum prede- cessorum sen aliorum christi fidelium, nostra etiam donatione uel in presentí possidet uel in futuro iuste ac legaliter potent adipisci, uobis uestrisque successoribus profutura firma et illibata permaneant eo scilicet tenore, ut communem et apostolicam uitam agentes nichil priuatis proprietatibus uendicetis, sed a prelatis dispensanda, prout rerum necessitas et utilitas et ecclesie facultas postulat, communiter perfruenda possideatis et ecclesie Patauiensi familiarius atque deuo- tius subesse debeatis. Licet enim plurima beato christi martyri floriano in ipsa prima fundatione sui monasterii fuerint collata, omnibus tamen postmodum in destructione ipsius monasterii distractis fratribus tune temporis ibidem deo mili tan tibns tantum hec paucissima remanserunt : Villa scilicet, in qua ipsum monasterium fundatum est, cum omnibus ad eam pertinentibus, agris scilicet et uinetis, pascuis, pratis, siluis, aquis aquarumque decursibus, piscationibus, uenationibus et molen- dinis, Ad waehelingen mansus unus et dimidius, Ad vrienliutin mansus unus et dimidius, Curia in Phajfenhouin cum omnibus ad eam pertinentibus, Curia in Lilinhouin cum omnibus suis pertinen tes, Curia in Gerlantingen cum omnibus ad eam pertinentibus, Ad Goemerichingen duo mansi et dimidius cum omnibus illuc perti nentibus, agris, siluis, pratis et pascuis. Antecessores itaque nostri pie recordationis episcopi Eigilbertus scilicet et Altmannus desolatio- nem iam dicti monasterii miserati ipsum tandem spiritu sancto inducti nec non et de beati floriani martyris sufl'ragio quam plurimum confisi in prestinum statum religionis reformarunt quasdam episcopatus nostri proprietates in subsidium prebende fratrum ibidem deo famulantium conferrendo (sic) Parrochiam uidelicet, in qua ipsum prefati mar tyris monasterium s ¡tum est, et in omnibus terminis ipsius parrochie tam cultis quam colendis decima tota et indiuisa exceptis triginta sex domibus; Almisuelt uillam totam cum omnibus ad eam pertinenti bus, transitu scilicet fluminis Trvne et piscationibus, pratis, pascuis, siluis et duas partes decimationis in omnibus terminis eiusdem eccle sie tam cultis quam colendis; Ad Svnilburch mansum unum et dimi- dium et duas partes decimationis; Curiam in Enzingen, Curiam ad sanctum Stephanum iuxta waeninpach cum omnibus suis pertinen tes; Ad Ebilisperch duos mansus et dimidium; Ad Strummingen augeam cum omnibus ad eam pertinentibus. Nos itaque talem ante

144

cessorum nostrorum donationem ratam habentes et presenti priuilegio confirmantes quedam etiam licet pauca in subsidium prebende fratrum ecclesie iam dicti martyris contulimus, Viginti scilicet tres decimas portarias in diuersis parrochiis distinctas, Ad amistetin unam deci- mam, Ad Stevensharde decimam unam, Ad aspach -unam, Ad Glunich unam. Ad Sibenbach unam, Ad Oftheringen unam, Ad Geroldistorf unam, Ad Heresingen unam, Ad Tenin duas, Ad Terinpach unam. Ad Limitingen unam, Ad Lintze unam, Ad Chirchdorf'unam, Ad Rute unam, Ad Meirstorf unam, Ad Horbach unam, Ad Tabirsheim unam, Ad Pulgarn unam, Ad Luffenberch unam. Ad Riede unam, Ad Mittir- chirchen unam, Ad Sahsinchirchen unam et decimam uini totam in duabus parrochiis Tabirsheim et Lintze et ad Assha tres uineas in sacrificium altarium ipsius monasterii contulimus. Cetera, que secun- tur, alii fideles christi spe diuine remunerationis fratribus supradicti monasterii contulerunt, inter quos maximum et precipuum deo munus offerens Eppo quidam nobilis et religiosus homo de Windiberge omnia predia sua, que possedit, tam hereditaria quam aquisita, tam culta quam colenda cum omni utilitate, cum agris scilicet et pratis, pascuis, piscationibus et uenationibus et siluis, que protenduntur usque ad fluuium, qui Wultha uocatur, potestatiua manu super altare beati floriani tradidit. Preterea idem Eppo tres ecclesias parrochiales in eodem predio sitas, ecclesiam scilicet sandte Marie in Watichir- chen et ecclesiam sancti Petri et ecclesiam sancti Johannis una cum ipso predio iam dicto monasterio donauit. Decimas quoque earumdem ecclesiarum, quas de manu nostra in beneficio habuit, ea condicione nobis resignauit, ut ipsas prefato monasterio conferremus, quod et ad peticionem ipsius fecimus et sic tandem prenominatus Eppo dona tionem prediorum et ecclesiarum priuilegio Heinrici imperatoris huius nominis quinti confirman impetrauit. Preterea quidam nobilis homo Fridericus nomine ecclesiam in Munichspach cum dote ipsius eccle sie sepedicto monasterio tradidit.

Quidam etiam nobilis homo Sighardus nomine ecclesiam in Wartperch cum dote eidem monasterio contulit.

Decimam uero eiusdem ecclesie, quam a nobis in beneficio habuit, ea nobis condicione resignauit, ut ipsam antedicto monasterio conferremus, quod et ad peticionem ipsius fecimus. Rudolfas quidam homo nobilis de Perge quatuor predia in Trungav et rogatu cuiusdam Wilbirgis predium in Poesinbach super altare beati floriani tradidit.

145

Pertholda s quidam homo nobilis hubam in Austin et quidam Geroldus mansum unum et dimidium in Geilspach. Quidam Noppo nobilis homo predium in Heresingen, quidam Ozo et Hat tu mansum in Gol- dinstorf. Quidam Izo et uxor sua Willa duos mansos in Stadelen. Quidam Ritthart et frater suus Gotto mansum unum in Nezzilbach et alii fideies christi quam plures predia sua ipsi beato christi mar- tyri contulerunt, que tediosum esset priuilegiis annotari. Nos tamen omnes possessiones ipsius monasterii et tam collatas et quas adhuc deo dante potent adipisci, in dei omnipotentis et nostram pro- tectionem suscipientes talem tibi frater Isinberte et fratribus tuis uestrisque successoribus indulgentiam facere decreuimus, ut, si ministeriales nostri seu quicunque homines ecclesie nostre predia sua ad nos quocunque iure spectantia uobis conferre decreuerint, liberam habeant potestatem conferendi, quando et ubi uelint. Preterea liberam uobis sepulturam indulgemus ita, ut quicunque apud uos sepeliri uoluerit, libere non obstante alicuius plebani uel uicarii con- tradictione sepeliatur. Adicientes quoque banc libcrtatem uobis indul gemus, ut, si quando ptelatum monasterii uiam uniuerse carnis ingredi contigerit, uos et successores uestri liberam habeatis potestatem eli- gendi alium, quem magis ydoneum et utilem inueneritis, episcopo etiam irrequisito. Volumus etiam et quasi pro lege semper tenendum statuimus, ut nullus successorum nostrorum uel alter quispiam siue ecclesiastica siue secularis persona aliquem uobis aduocatum uel in hominibus uel in prediis uestris aliquatenus presumat ordinare, nisi quem prelatus ecclesie cum consilio fratrum sibi elegerit aduocatum, hoc adicientes, ut si forsitan et is postmodum, ut plerumque fieri solet, grauis uobis et iniuriosus exstiterit, dum admonitus emendari noluerit, ad arbitrium ipsius prelati ab episcopo uel si episcopus noluerit, a sede romana mutetur altero ad peticionem ipsius prelati substituto. Ut igitur hec omnia rata, firma et inconuulsa uestris successor umque uestrorum usibus permaneant, iudicio dei patris omnipotentis et filii et Spiritus sancti interdicimus, ne quis succes sorum nostrorum aut aliqua ecclesiastica uel secularis persona hec temere inuadere, minuere uel auferre presumat, sed usibus fratrum in una societate apostolica inibi uestigia seruantium per manus dispen- satorum conseruentur u'deliter offerenda. Si quis ergo huius prece- ptionis nostre paginam sciens contra eam temere uenire et eorum quid auferre presumpserit, si tercio commonitus congrua satisfactione non

Urkundenbuch des Landes ob d. Enns. 10

146

emendauerit, iram dei perpessurum et cum Juda pcssimo mercatore partem habiturum se recognoscat. Conseruantibus autem pax et mise ricordia a deo patre et domino nostro iesu christo. Amen. Et ut hee ad futura quoque tempora indubia perueniant, presentem Kartam nostre ymaginis impressione sigillatam huius confirmation^ uadem testemque relinquimus.

Acta sunt hec consilio et consensu tam kathedralium quam ministerialium nostrorum, quorum nomina presenti scripto sunt anno tata: Ulricus maior prepositus, Imbertus decanus, Baldwinus scola- sticus, Engilbertus archydiaconus, Imbertus capellanes, Heinricus. Fridericus, Almarus, Hugo, Egino, Otaker canonici. Hartwieh de Chraenzingen, Porno de Holtzhusin, Hartmut pincerna, Sibot da- pifer, Egilolf de velbach, Imizo de Stegebach, Livtkoz de Tage- brehtishusin et alii quam plures.

Datum Patavie Anno ab incarnatione domini MCXF. Indict. IUI. X. kalend. sepfemb. regnante Henrico imperatore buius nominis V. anno regni eius VII., imperii uero I. feliciter. Amen.

Original auf Pergament mit Siegel im Archive des Klosters St. Florian. — Stülz, Geschichte von St. Florian, pag. 216.

XCIX

1113. 26. Juni. Passau. — Bischof Ulrich von Passau bestätigt die Freiheiten und Besitzungen des Klosters St. Florian und verordnet, dass die Pfarr kirche zu Niederwaldkirchen als Conventualkirche angesehen werde.

f In nomine sanete et indiuidue trinitatis. Vodalricus dei gratia sacrosanete patauiensis ecclesie episcopus eunetis successoribus suis et omnibus christi fidelibus in perpetuum. Pastoralis dignitatis sollici tudo nos admonet et inuitat, omnium christi ecclesiarum utilitatibus tam prouide, tam sollicite inuigilare, ut non solum presenti sed et future quieti et securitati ipsarum iugiter intendentes eas contra omnium ipsis aduersantium malignitates omni, qua possumus, cautionc diligentissime premunire studeamus. Hinc est, quod ecclesiam beati Floriani martyris christi in pago Lauriacensi iuxta riuulum, qui Iplin uoeatur, ab antiquissimis terre illius incolis quondam fundatam sed postmodum continua barbarorum inuasione destructam, tandem uero ab antecessoribus nostris episcopis Eigilbertp uidelicet et Alt- manno in pristinum statum religionis plene reformatam, nos quoque uestigiis nunc ipsorum inherendo ipsam in defensionem nostram susceptam contra quorundam hominum quieti ecclesiarum inuidentium

147

iniquas machinationes aliquatenus premunire uolentes possessiones omnes, quas uel ab ífntecessoribus nostris uel etiam ab aliis christi fidelibus in subsidium fratrum ibidem deo famulantium coJIatas iam dudum priuilegio nostro confirmauimus, nunc denuo nominatim sed compendiose huic scripto adnotare et sic tandem pro iure ipsas possi- dere debeant, presenti scripto duximus confirmare. .Possessiones igitur, quas fratres predicti cenobii iam nunc undecumque collatas possident, sunt bec : Parrocbia, in qua ipsum beati floriani marlyris monasterium fundatum est, et in omnibus ipsius parrochie terminis tam cultis quam colendis decima tota et indiuisa preter triginta sex domos. Villa, in qua ipsum monasterium situm est, cum omnibus ad eam pertinentibus, agris scilicet etuinetis, pascuis, pratis, siluis, aquis aquarumque decursibus, piscationibus, uenationibus et molen- dinis. Almsuelt uilla tota cum omnibus ad eam pertinentibus, agris scilicet et pascuis, pratis, siluis et due partes decimationis in omnibus ipsius parrochie terminis tam cultis quam colendis. Ad Svnilburch mansus unus et dimidius et due partes decimationis. Curia in Phaffen- houin cum omnibus ad eam pertinentibus. Ad Waethelingen mansus unus. Ad vrienlivtin mansus unus et dimidius. Curia ad Enzingen. Curia ad Lilinhouin cum omnibus ad eam pertinentibus. Curia ad sanctum Stephanum iuxta waeninpach cum omnibus ad eam perti nentibus. Curia ad Gerinntingen cum omnibus ad eam pertinentibus. Ad Goemerichingen duo mansi et dimidius. Ad Ebilsperch duo mansi et dimidius. Ad Strummingen Augea cum omnibus ad eam pertinen tibus. Viginti tres decime portarie in diuersis parrochiis site: Ad Amistetin una, Ad Stevensharde una, Ad aspach una, Ad Glunich una, Ad Sibenbach una, Ad Oftheringen una, Ad Geroltstorf una, Ad Heresingen una, Ad Tenin due, Ad Terinbach una, Ad Livn- tingen una, Ad Lintze una, Ad Chirchdorf una, Ad Rvte una, Ad Meirstorf una, Ad Horbach una, Ad Tabirsheim una, Ad Pulgarn una, Ad Luffenberch una, Ad Riede una, Ad Mitterchirchen una, Ad Saehsinchirchen una et decima uini tota in duabus parrochiis Lintze et Tabirsheim, Predium quoque domni Epponis in Windiperge cum omnibus eius adtinentiis, aquis scilicet et pratis, pascuis et siluis, que usque ad terminos boemie protenduntur ad fluuium, qui Wultha uocatur, et in ipso predio tres ecclesie parrochiales, cella uidelicet S. Marie in Waltchirchen et decima una, Ecclesia S. Petri apostoli cum decima una, Ecclesia S. Johannis cum una decima, Ecclesia in

10 ♦

148

Munnichspach cum una decima, Ecclesia in Wartperch cum una decima et alia quam plura prediola, que tediosum esset priuilegiis adnotari. Possessionibus igitur omnibus nominetenus designatis nunc pro iure fVatres supradicti monasterii iam nunc sibi collatis nec non et postmodum iuste et legaliter sibi conferendis frui debeant presenti scripto coufmnatum omnium successorum nostrorum et omnium cbristi fidelium memorie firmiter commendamus : Primum, quod et maximum est, parrochiam, in qua ipsum beati floriani monasterium fundatum est, ipsis prius quidem ab antecessoribus nostris pleno iure collatam nunc et nos in eodem iure ipsis perpetuo possidendam confirmamus auctoritate dei omnipotentis firmiter inhibentes, ut nullus successoruni nostrorum ipsos uel secularem clericum uel etiam de fratribus unum iam dicta parrochia inuestiendum representare sibi compellat, sed ipsius monasterii prelatus eam uni de confratribus suis, quem ad hoc ydoneum ihuenerit, committat, qui et plebem in diuinis procurare non negligat et in singulis diebus et ad refectorium et ad dormitorium suum redire non omittat, quem etiam, si pro tempore negligentem inuenerit, mutet alterum substituendo et hoc faciat, quandoeunque uiderit expedire, et episcopo et arehydiacono et eorum decano incon- sultis et irrequisitis. Decernimus etiam et iure perpetuo confirmamus, ut supradicti monasterii prelatus cellam S. Marie in Waltchirchen, que conuentualis ecclesia esse debet, uni de confratribus suis, uiro tamen discreto et religioso committat adiunetis sibi duobus uel tribus de collegio suo uiris religiosis, qui et plebem parrochialem in diuinis et adiunetos sibi fratres cum familia competenti de prouentibus dotis et decimarum ipsius cellule tam prouide procuret, ut, si quid residui super necessaria domus annuatim ualeat colligere, totum illud in utili- tatem domus S. Floriani fideliter studeat redigere. Reliquis autem parrochiis, quandoeunque uacauerint, seculares clericos ipse prelatus domus S. Floriani pleno iure inuestiat nullum super cura animarum récipienda uel episcopo uel arehydiacono representans. In omnibus enim ecclesiis ad monasterium prefati martyris spectantibus donum altaris prelato ipsius monasterii in ipsa sui confirmatione una cum prelatura debere conferri, sicut ab antecessoribus nostris statutum est, nos quoque confirmamus. In aliis autem possessionibus, decimis scilicet, prediis, agris, uinetis talem iusticiam et libertatem sepedicto monasterio donamus et confirmamus, ut ipsius monasterii prelatus plenam in eis habeat potestatem cum consilio tamen fratrum suorum

149

dandi, uendendi, precariandi, commutandi in omnem utilitatem, sicut commodius sibi et ecclesie uiderit expedire, non obstante nec factum suum impediente uel episcopi patauiensis uel ipsius etiam, quem pro tempore sibi elegerit aduocatum, contradictione. Vt ergo hec nostre institutionis et coufirmationis iura rata et perpetuo ab omnibus ser- uari debeant inconuulsa, presentem paginam sigilli nostri inpressione consignamus auctoritate dei omnipotentis sub pena eterne dampna- tionis firmiter inbibentes, ut nullus successorum nostrorum nec alter quispiam hanc nostre institutionis formam uel infringere presumat uliquatenus uel infirmare. Si autem quispiam successorum nostrorum, quod deus auertat, eam temere postmodum infringere uel infirmare presumpserit, si tercio commonitus resipiscere noluerit, prepositus ipsius monasterii hoc utens priuilegio super tanta iniuria querimoniam coram domino papa deponat, ut ipse super hoc, quod iustum fuerit, decernat. Si ergo super hoc, quod forte fieri potest, indignatus domi nus papa predictum monasterium a iurisdictione patauiensis ecclesie in iurisdictionem et defensionem romane sedis transferat, deus omnium iniquitatum uindex iustus dispendium tanti honoris ab auctore ipsius mali requirat in euum. Amen.

Data Patauie Anno abincarnationedomini MCXШ. Indictione IUI. VI. kalend. Julii Kegnante Heinrico imperatore huius nominis V. Anno regni eius X. Imperii uero III. feliciter. Amen.

Original auf Pergament mit Siegel im Archive des Klosters St. Florian. — Stülz, Geschichte von St. Florian, pag. 223.

1115. 9. Juni. — Markgraf Leopold IV. (Ш.) von Österreich befreit die in

der Riedmarch gelegenen Besitzungen des Klosters St. Florian von der ihm

zu entrichtenden Abgabe.

Nouerint omnes fideles christi tam futuri quam presentes, qua- liter ego liupoldus orientalis regionis marchio absoluerim in honore sanete dei genitricis marie et saneti floriani martiris rogatu isinberti eiusdem ecclesie prepositi cuneta predia, siqua sunt a fidelibus illi ecclesie oblata uel adhuc a quoquam fuerint offerenda, a redibitione uel reditu mei iuris in ridmarcha uel in omnibus locis mei regiminis trans danubium positis. Hoc uero feci in augmentum prebende fra- trum illie deo deuote famulantium pro remedio anime mec et memoria debitorum meorum, ut intercessione eorundem sanctorum et oratione

ISO

fratrum iura potestatis mee si abi lian tur et parentum meorum anime a peccatis absoluantur. Igitur donatiuum meum, ne ab aliquo successore meo, quod absit, irritetur, inpressione sigilli mei confirmetur. Acta sunt hec millesimo C'.'XV'.' anno incarnationis domini nostri iesu christi, indictione VIII. V, IDVS IVNII, in recordationem futurorum. Et hec sunt nomina allodiorum, de quibus prefati sumus, predium march- uardi threbeia, predium stoigèi, predium threbessf brumizlaistorf, predium sunzonis willihartisdorf, predium rafoldi fratrisqiie eins arnoldi ibidem, predium ortuuini et perihtoldi iuxta eandem villam, predium uolcrade uidue begeringin, predium penzonis threbinicha. Hec nota sunt fidelibus nostris herchinberto, Macilino, hiringo, Hei- moldo, durinchardo.

Ego Kupoldus oriental-is marchio ista rata facio et inconuulsa perpetualiter in nomine patris et fîlii et spiritus sancti AMEN.

Original auf Pergament mit einem aufgedruckten, gut erhaltenen Reitersiegel im Archive des Klosters St. Florian. Das Pferd links ausschreitend, der Mark graf mit einem Kübelhelme, der mützenartig aussieht, bedeckt, das Gesicht ofTen, den Schild am linken Arme, in der Rechten einen Schaft (ob von einer Fahne ist nicht erkennbar). Die Umschrift ist- verwischt. — Pez, Historia S. Leopoldi 71. — Kurz, Albrecht IV. II. 453 vollständig. — Stülz, Geschichte von St. Florian 228.. Nr. XIII im Auszuge.