MV.

ln nomine sancte et indiuidue trinitatis. Aduocatus, Consules et Burgenses ciuitatis Lubicensis. Omnibus in perpetuum. Quia ea, que in tempore fiunt, simul cum tempore labuntur, necessarium prospeximus2 scripturarum linguis et testium subscriptionibus ea memorie commendari, que nec a uobis nec a posteris uolumus ignorari. Nouerit igitur etas presentium et discat successio futuroruin, quod, licet generali uoluntate ciuitatis cautum sit, ne alicui in ciuitate manenti liceat molere preter quam ad molendina ad ciuitatem pertinentia, ob reuerentiam tamen Domini Episcopi et Capituli Lubicensis ab hac generalitate exceptum esse uoiumus molen- dinum,3 quod positum est ad aquam, que Premize vocatur, ita ut ad4 idem mo-

1) 'Wahrsclieinlicli <ler altere Hcinricli ans der Wildcshaiiscnschen Linic, dcr 1233 gegcn die Sia- dinger ficl.

2) Die bcidcn Registra Episcopi hahen „perspeximns".

3) Eine spalcrc lland liat im Peg. Cap. Iiier binr.ugeselr.ti „ccclcsieu.

4) Von spalcrer Hand ist im Rig. Cap. aus „ad" gemacht wordcn: „in".

64 1233. Miirz 45.

lendinum eadem licentia ac libertate unicuique de ciuitate Lubicensi molere liceat, qua licentia et libertate molere licet ad alia molendina, que ad ciuitatem pertinent pleno iure. Vt autem hoc factum inuiolabiliter seruetur, presentem paginam sigillo domini Johannis, abbatis Lubicensis, et fratrum predicatorum, fratrum quoque mi- norum et nostre ciuitatis sigillo necessarium duximus communire. Testes uero sunt: Godescalcus aduocatus, Heinricus wllenpunt, Godescalcus de Bardewic, Heinricus albus, Willehelmus vasburgis, Helyas ruce, Hinricua de bocholt, Bertrammus stal- buc, Olricus gir, Richardus de bocholt, Bertrammus wischele, Meinbernus, Mein- wardus de Bardewich, Rodolfus wrot. Uatum anno gratie MCCXXXIII, Idus Marcii, in ciuitate Lubicensi.

Aocn der Copie im Regittrum Capituli Lubic. I. SO. zu Eutin, aut welehem eine Copie in das Reg. Epitcopi Lubie. I. 13. und rfotm aui dietem fn dat Hcg. Kpitc. Lub. 111. 1o. ubergegangcn ist.

Papst Gregor IX. nimmt den Hafen zu Liibeck und die von dort nach Liejland segelnden Pilger in seinen apostolischen Schulz. 1234. Febr. io.

Gregorius episcopus, seruus seruorum dei. Uniuersis christi fidelibus per Lubicensem diocesim constitutis salutem et apostolicam benedictionem. || Ne chri- stiana religio, in partibus Liuonie nouiter propagata, quam irrigui celestis humore foueri cupimus, discrimeu uel || dispendium patiatur, cum inimicus homo adhuc messi dominice superseminare Zizania sit paratus, renatis unda baptisma|jtis partium earumdem quietem et tranquillitatem libenter, quantura dominus nobis dederit, co- gitamus. Cum itaque, |j sicut fuit propositum coram nobis, peregrini euntes in Li- uoniam, sicut Lubicensem portum, nullum habeant adeo sibi aptum: quidam, qui ad terram ipsam aspirant, ut eam sue facilius subiciant ditioni, et peregrinos eos- dem liberius impedire ualeant transeuntes, portum ipsum omnino destruere moliun- tur. Quare fuit nobis humiliter supplicatum, ut super hoc eis prouidere paterna sollicitudine dignaremur. Ipsorum igitur supplicatiunibus benignum impertientes assensum, predictos peregrinos et nautas, qui eos in nauigiis suis ducunt, quamdiu fuerint in seruitio iehsu christi cum omnibus bonis suis, que impresentiarum iuste ac rationabiliter possident, ac portum eundem sub beati petri et nostra protectione suscipimus et presentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre protectionis infringere uel ei ausu temerario contraire.

1234. Febr. 15.

Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignationem omnipotentis dei et be- atorum petri et pauli apostolorum eius se nouerit incursurum. Datum Laterani, XV kal. marcii, pontificatus nostri anno septimo.

Aacft dcm auf der Trese beflndlichen Originale mit der an roth und gelber Seide hangenden Bulle.

Papst Gregor IX., ubertriigt dem Bischofe von Ratzeburg, dem Abte des St. Johunnis- Klqsters zu Liibeek und dem Decane des Stiftes daselbst die Aufrecht- haltung des Schutz-Briefes fiir den Hafen von Liibeck und die von dort nach Liefland segelnden Pilger. 1254. Febr. 15.

Gregorius episcopus, seruus seruorum dei. Venerabili fratri . . episcopo Racesburgensi et dilectis filijs . . Abati sancti Johannis || et . . decano Lubicensi Salutem et apostolicam benedictionem. Ne christiana religio in partibus Liuonie nouiter propagata, quam irrigui j| celestis humore foueri cupimus, discrimen uel dispendium patiatur, cum inimicus homo adhuc messi dominice super||seminare zizania sit paratus, renatis unda baptismatis partium earumdem quietem et tran- quillitatem libenter, quantum dominus nobis dederit, cogitamus. Cum itaque, sicut fuit propositum coram nobis, peregrini, euntes in Liuoniam, sicut Lubicensem por- tum, nullum habeant adeo sibi aptum, quidam, qui ad terram ipsam aspirant, ut eam sue facilius subiciant ditioni et peregrinos eosdem liberius impedire uale- ant transeuntes, portum ipsum omnino destruere moliuntur. Quare fuit nobis hu- militer supplicatum, ut super hoc eis prouidere paterna sollicitudine dignaremur. Cum igitur predictos peregrinos et nautas, qui eos in nauigiis suis ducunt, quamdiu fuerint in seruitio iehsu christi, cum omnibus bonis suis, que impresentiarum iuste ac rationabiliter possident, ac portum eundem sub beati petri susceperimus pro- tectione ac nostra, discretioni uestre per apostolica scripta mandamus, quatinus ipsos non permittatis contra nostre protectionis tenorem ab aliquibus indebite mo- Iestari, Molestatores huiusmodi per censuram ecclesiasticam appellatione postposita compescendo. Quod si non omnes hijs exequendis potueritis interesse, tu, frater episcope, cum eorum altero ea nichilominus exequaris, Presentibus post septennium minime uahturis. Datum Laterani, XV kal. Martii, Pontificatus nostri anno septimo.

Nach dem auf dcr Trcse befindlichem Originale mit der an Bindfaden befestigten kleineren Bulle.

Bd. I.

9

66 1234. Febr.

Albert I., Herzog von Sachsen, schenht der Stadt Liibeck fiir die ihm von derselben geleisteten Dienste die Burg Travemiinde und den dabei liegenden Ort.

1254. Febr.

In nomine sancte et indiuidue trinitatis. Albertus dei gratia Dux saxonie et dominus Nordalbingie. Omnibus presentem paginam inspecturis in perpetuum. || Ne facta mortalium ab eorum successoribus ualeant immutari, statuerunt acta sua tem- poribus ipsorum et scriptis commendari et sigillorum suorum ap||pensione pariter roborari. Vniuersis igitur, ad quos presens scriptum peruenerit, tam presentibus quam posteris, notum esse uolumus, quod nos, tum propter || fauorem ac dilectio- nem fidelium nostrorum Burgensium Lubecensium, tum propter multimoda seruicia, que ipsi nobis uoluntarie sepius exhibuerunt, de puro nostro arbitrio castrum traue- nemunde et uillam adiacentem cum omnibus attinenciis suis et omni iure, quod in dicto castro dinoscimur habere, concedimus et condonamus ipsis perpetuo libere possidendum; volentes et statuentes, ut iam dictum castrum sit lubecensis ciuitatis et iam quocunque uel euentu illud sibi poterit uendicare, eo uidelicet iure, quod in uulgari dicitur wichbiletherech. Vt autem hec nostra donatio robur obtineat per- petuum, et scriptis inpingi et sigilh nostri appensione fecimus communiri. Huius rei testes sunt: Bertrammus pincerna, Teodericus Marscalcus, odalricus et heinricus, fratres de chune, fridericus nudipes, gerhardus falco, milites; presentibns etiam: heinrico albo, gerhardo de bardewic, helia ruz, arnoldo de wiscalo, wilhelmo albo et aliis quam pluribus. Datum Lubeke, anno dominice jncarnacionis Mccmoxxxmoiiir°, mense Februario, Indictionis Quinte.1

Nach der Urschrift mit wohlsrhaltenem Siegel, auf der Trese.