XIX.

£ennefe Zabbett mtauft fein ®orf фйглй)ог|г fur 100 Wlaxî cm Sofob (Srumbeie. Sübef 1387, Sunç 24.

(F. �?9Г, No. �?�?4.)

Ick Henninge Lasbek«, een knape, bekenne unde betuge apenbare in dessem breve vor alle den jennen, de ene seen edder horen lesen, Dat ick redelken unde recht- liken vorkofft hebbe deme Erlyken manne, heren Jacob Crumbeken unde sinen navolgeren dat gantze Dorp tho der Havikhorst also, alse ick dat hebbe van Syvert Swyne, enen knapen, vor hundert marck lubesscher penninge, De he my ganslyken bethalet heft in ener Summen, unde de ick an myne nutt keret hebbe. Desses dorpes mit syner thulage schal he bruken mit holte, watere, wysschen, mit denste unde mit aller rechticheit also, alse ick dat hebbe van deme vorbenomeden Syvert Swyne. Unde were, dat ene jenich man in dessen dorp unde guede beweren wolde,so schal ick unde-mine medeloveren ehme unde sinen nakomelingen dat entvrigen under mynen kosten unde arbeyde sunder jennigerleye vortoch edder argelist. Unde dat love ick eme stede unde vast tho boldende in truwen, unde vorsake allerleye hulperede unde rechtes, dar ick mv mede helpen mochte jegen dessen vorbenomeden koep. geistlikes unde werlykes. Unde wy Hartich unde Marquard, brodere heten van dem Hagene, unde Henneke Seestede, knapen, bekennen unde betugen apenbare an dessem breve, Dat wy alle desse vorschrevenen stucke hebben lovet unde loven deme vorbenomeden heren Jacobo Crumbeken unde synen nakomelingen siede unde vast tho holdene mit deme vorbenomeden Henninge Lasbeken, he mit uns unde wy mit em, mit ener sameuden haut in truwen, sunder jennigerleye argelist. Unde scholet eme den breff dar up schippen, den ick Henning Lasbeke van deme verbe- nomeden Siverde Swyne hebbe up dat sulve dorp unde gued, de schal eme tho helpe kamen lykerwys alse my sulven. Unde tho ener betuchenfsse so hebbe wy alle unse Ingesegele mit witschop beuget vor dessen breff, De geven unde schreven is tho Lubeke, na gades bordt Dusent Jar, dre hundert Jar, in deme Soven unde achtentigesten Jare, in deme helligen Dage Sancti Johannis Baptisten.

24

XX

SEejkment 3afobê ». Gtrumbef, entfyaltenb fein SSermádjtmjí an boè ju jriftenbe Softer 2írenabóí. gûbef 1387, December 14.

(F. 227, No. /Г.)

In nomine sanctae et individuae Trinitatis Amen. Cum mors sit ex necessitate materiae et nihil certius morte, quia non est homo, qui vivit et non videbit mortem; Igitur dum corpus sanitate vi^et. mens interior in se ipsa collocata majori ratione utitur et ipsius tranquillitate ultimae voluntatis judicium salubrius providetur. Qua propter ego Jacobus de Crumbeke, Archidiaconus terrae Tribuzes in Ecclesia Swerinensi, ac ejusdem et Lubecensis et Hamburgensis Ecclesiarum Canonicus. mente et corpore sanus, bonorum meorum propriorum dispositione cupiens meum praevenire diem extremum. de hujusmodi bonis meis nrdino meum testamentum et condo in hunc modum:

In primis volo. quod omnia debita mea illis. de quibus evidenter apparuerint me esse obligatum, de bonis meis persolvantur: Ac demum devotissime supplico omnibus dominis meisSwerinensis.Luberensis ac Hamburgensis Ecclesiarum C.anonicis. ut. si qua de ipsis Ecclesiis indebite percepi sen quae non deservivi, pure mihi propter Deum illa remittant. CoeterUm animam meam Omnipotent Deo et gloriosae Virgini Mariae commendo et ut corpus meum decenti tradatur Ecclesiasticae sepulturae. Praeterea do et assigno Capitulo et personis Ecclesiae Swerinensis Curiam meam Canonicalem, quam tenen nunc in Zwerin, seu quidquid ex ea provenire poterit, et ad haec Triginta marcas denariorum ad comparandum ibidem redditus perpetuos pro anniversario meo per eosdem singulis annis faciendo. Item do et assigno ad instaurandam unam perpetuam Vicariam in Ecclesia Lubecensi infrascriptos redditus: videlicet decem et novem marcarum redditus. quos habeo in Oldenborch Lubecensis dioecesis singulis annis per Consules dicti oppidi de quibusdam pratis exsolvendos; Et quatuordecim marcarum redditus. quos habeo in septem quartalibus agri prope Papenbusch et in quinque areis dictis Katrepel in dicto oppido Oldenborch, sicut in privilegiis et literis super dictis redditibus confectis plenius continetur. Et volo, quod Vicarius dictae Vicariae provideat de suis redditibus quin- decim lampadibus pendentibus ante chorum Ecclesiae Lubecensis. de pinguedine Traan et de alius necessariis. quo in summis et aliis festivitatibus ardeant, in vesperis matutinis, missa et in secundis vesperis; Item quod idem Vicarius singulis annis solvat in quolibet festo beati Martini Canonicis Ecclesiae Lubecensis duas marcas, et Vicariis duas marcas denariorum ad supplementum memoriarum. et sic particeps erit cum Vricariis in perci- piendo memorias juxta morem Ecclesiae Lubecensis. Item volo, quod, vacante dicta Vicaria, quod nullus ad eandem admittatur nisi actu sacerdos vel qui infra annum velit et possit ad sacerdotium promoveri, et quod resideat personaliter in eadem, et omnibus feriis

25

tertiis decantabit missam de beato Nicolao cum collecta de patronis. Coeteris diebus missam suam leget ad dictum altare meum ante horam primae juxta morem. Item volo, quod post mortem meam unus de consanguineis meis, quem nominavero, jus patronatus dictae Vicariae habeat, quoad vixerit; quo defuncto ad alios devolvetur, prout in literis super dicta Vicaria confectis continetur. Item do et assigne beato Nicolao et Ecclesiae Lubecensi ad fabricam curiam meam canonicalem, quam teneo in Lubeke seu quicquid ex ea vendita provenire poterit, ut tectum chori cum plumbo tegatur et alia reformanda reformentur. Item do et assigno Ecclesiae et Capitulo Hamburgensi decimam meam in villa Horne et in Hamerbruke ad servandum servicium refectoriale in die beatorum Petri et Pauli apostolorum. Item do et assigno dictae Ecclesiae Hamburgensi villam meam Smachthagen ¡ta (ut), cum culta fuerit et quicquid ex eadem provenire poterit5 singulis annis memoria mea et parentum meorum ibidem peragatur. Item volo, quod de decem marcarum redditibus, quos quondam frater meus, dominus Johannes de Crumbeke piae memoriae, dictae Ecclesiae Hamburgensi obtulit, sua memoria et parentum nostrorum singulis annis ibidem peragatur. Item quia Illustris dominus meus, dominus Adolphus, Comes Holsatiae et Stormariae, pie motus Ecclesiam parochialem sanctae Mariae in Arnesboken Lubecensis dioecesis dedit, donavit et assignavit cum jure patronatus pro novo monasterio fundando ibidem Sanctimonialium Ordinis Praemonstrantensium in honorem Omnipotentis Dei et gloriosae Virginie Mariae, pro cujus (ejus) aedificatione et fundatione ego Jacobus de Crumbeke de bonis mihi a4Deo collatis infrascripta lego, do et assigno. In primis do et assigno dictis Monialibus centum et triginta sex marcarum redditus, quos habeo in terra Ymbriae Ottoniensis dioecesis, videlicet in villis Nvendorpe, Metzendorpe, Stobers- torpe, Ghalendorpe et Danitestorpe, quos habeo cum omni proprietate et hbertate; sed in privilegiis super hoc confectis haec plenius continentur. Item do et assigno dictis Monialibus villam Swanow, sitam in parochia Nuchele, cum curia et ipsius attinentiis. Item do et assigno eisdem curiam Vellyn cum molendino et totam villam Wasmerstorpe, sitas in parochia Susele. Item do et assigno eisdem totam villam Ghotendorpe sitam (in) parochia Oytin. Item do et assigno eisdem totam villam Havikhorst, sitam in parochia Gleskendorpe. Item do et assigno dictis Monialibus viginti marcarum redditus, quos habeo in consulatu Novae Civitatis, qui quidem viginti marcarum redditus reemi possunt pro ducentis marcis denariorum monetae Lubecensis; qui si reemti fuerint, volo quod dictae ducentae marcae ad certos redditus perpetuos emendos pro usu dictarum monialium omnino convertantur.

Item do et assigno honestae dominae materterae meae Taleken Breyden, fdiae Borchardi Breyden, si tamen in viduitate permanserit seu in viduitate permanere et Deo servire voluerit, triginta marcarum redditus, quos singulis annis, quoad vixerit, percipere debet de primis redditibus villae Prudenstorpe, sitae in parochia Grobenitze Lubecensis dioe

4

26

cesis. Et volo, quod in quocunque tempore anni dicta domina Taleke suum diem clauserit extremum, quod semper redditus illius anni in festo beati Martini provenientes sibi cedant in usum pro debitis suis solvendis, si qua in vita sua contraxit. Quicquid vero residuum fuerit in dicta villa, hoc totum ad Moniales in Arnesboken cum proprietate et libertate devolvetur. Ipsa vero defuncta, tota villa, ut praemittitur, ad Moniales in Arnesboken pertinebit. Item do et assigno eisdem Monialibus decem marcarum redditus^ quos habeo in villa Deghétouwe prope Grevesmolen Ratzburgensis dioecesis, in hunc modum distribuendum, videlicet quod de aliis bonis meis duarum marcarum redditus comparentur, de quibus duodecim marcarum redditus per duodecim menses anni, pro quolibet mense una marca, distribuatur inter Moniales: ita quod vespere vigilias et de mane missas pro defunctis quolibet mense devote servent et pro anima mea, fratrum, ororum et parentum meorum Deum ac gloriosam Virginem Mariam devotissime exorent.

Item do et assigno dictae materterae meae Taleken Breyden curiam meam in Bussow cum duabus kotis, et volo, quod ipsa quicquid ex eisdem curia et kotis pro- venire poterit, suis usibus applicetur, quoad vixerit, et post ipsius mortem, si alias in statu Canonicatus et praebendae meae Lubecensis permansero, extunc dicta curia cum dictis duabus kotis ad Canonicos et Vicarios dictae Ecclesiae Lubecensis devolvantur pro memoria mea et parentum meorum singulis annis peragenda; alias si privatus fuero et Canonici pro defensione mea mihi assistere noluerint, volo quod dicta curia et praefatae kotae sive areae ad usum Monialium in Arensboken devolvantur post obitum Taleken praedictae. Item do et assigno omnes libros meos et clenodia mea argentea dicto monasterio in Arnes boken et volo, ut dicta clenodia et libri vendantur et quicquid ex venditione ipsorum provenire poterit, omnia ad libros et alia ornamenta dicti monasterii convertantur, exceptis duntaxat illis clenodiis argenteis, quae disposui executoribus testamenti mei distri- buenda. Item do et assigno omnia utensilia domus meae, quaecunque sint, praefatae dominae Taleken Breyden ita duntaxat, si in viduitate permanserit, sic quod ipsa praedictis utensilibus utatur, quoad vixerit; et si medio tempore in Arnesboken Moniales fuerint institutae, volo quod dicta domina Taleke omnia ista utensilia praefato Monasterio in Arensboken ad usum Monialium tradat et cum effectu praesentet. Executores vero dicti testamenti mei eligo reverendos in Christo patres et dominos, Dominos Gherardum Razeburgensis Ecclesiae, ac Dominum Everhardum Lubecensis Ecclesiae Episcopos, ac Illu strem principem et Dominum meum, Dominum Adolphum, Holsatiae et Stormariae terrarum Comitem. Et quia praefati Domini omnibus et singulis suprascriptis non possunt semper personaliter intendere, praefatis dominis adjungo ad executionem dicti testamenti mei venerabiles viros dominos Albertum Rodenborch ac dominum Hartvicum Splyd, si dun taxat mihi solverit debitum, in quo mihi tenetur, et at non. Canonicos ac Dominum Hartvicum de Hamme, perpetuum Vicarium in Ecclesia Lubecensi, ita quod dicti domini

27

simul vel major pars dictum meum testamentum seu ultimam meam voluntatem exe quatur cum effectu. Quibus infrascripta assigno: videlicet Domino Gerardo Ratze- burgensi Episcopo, unum cyphum argenteum, et Domino meo Everhardo Episeopo Lubecensi alium ciphum argenteum, Domino vero meo. Domino Adolpho, Comiti Holsatiae, unum sthouwer argenteum, ac dominis Alberto Rodenborch et Hartvico Splyd, ac Domino Hartvico de Hamme, cuilibet unam taceam argenteam. Si quid vero in ultimo constitutus singulariter dare voluero, hoc ad codicillum, quem super hoc facere intendo, remitto. Et protestor, quod praesens testamentum volo immutare, corrigera. emendare, prout mihi videbitur expedire. Et si non valet ut testamentum, valet ut codicillum. In quorum omnium evidens testimonium praesens testamentum meum seu ultimam meam voluntatem per Johannem Vos clericum, notarium publicum Bremensis dioecesis infra- scriptum, conscribi et publican mandavi, quod et quam etiam mei sigilli appensione feci communiri in testimonium omnium praemissorum. Datum et Actum in Ecclesia Lubecensi, anno domini millesimo trecentesimo octogesimo septimo, indicione decima, mensis Decembris die quarta decima, hora primarum vel quasi, Pontificatus Sanctissimi in Christo patris et Domini nostri, Domini Urbani, divina providentia Papae sexti, anno decimo, praesentibus discretis viris, dominis Johanne Knoke, Hermanno Penne et Jo hanne Cerben, presbiteris officiantibus in Ecclesia Lubecensi, Lubecensis dioecesis antedictae, testibus ad praemissa vocatis specialiter et rogatis.

Et ego Johannes Vos, clericus Bremensis dioecesis, publicus Imperiali auctoritate notarius, praesentis Testamenti seu ultimae voluntatis factioni, ordinationi, donationi et assignationi ac omnibus aliis supradictis, dum sic fierent et agerentur per dictum Do minum Jacobum Archidiaconum, presens una cum praedictis testibus interfui et ea, quae sic fieri vidi et audivi, fideliter propria manu conscripsi et in hanc publicam formam redegi, quam meis signo et nomine solitis et consuetis una cum appensione sigilli dicti domini Jacobi Archidiaconi signa vi. Anno, inditione, mense, die, hora, loco et ponti ficate ac testibus, quibus supra, in testimonium omnium praemissorum.