In nomine Domini. Nos prepositus, decanus totumque ca- pitulum ecclesie Spirensis congregati post obitum felicis me- morie Heinrici, patns ac domini nostri Spirensis episcopi, et in unum vocati, cum inter varios tractatus et diversas cogi- taciones per nos habitas non solum de substituendo ponti- fice, sed eciam super libertatibus ecclesiarum ac iuribus et consuetudinibus diu obtentis et approbatis in ecclesia nostra corroborandis et confirmandis sollicita meditacione ac deli

1272 marz 3. 325

beracione provida pensaremus, occnrrif nobis inter cetera, qualiter diversis jniuriis et pressuris retroactis temporibus .p"CT~ quosdam ponfifices nostros super articulis postpositis sepe perpessis minus debite gravati, possemus in posterum preca- vere, verum ef ne contra nos quidquam horum aut consimi- lium deinceps attentari contingat, prevenire salubrius ante creacionem substituendi pontificis tempus elegimus, quam dis- pendium temporis exspectare, presertim cum id frequenter soleat evenire, ut preteritorum cauta provisio salubre con- silium prebeat in futuris, propter quod subnotatas constitu- ciones sive statuta literarum nostrarum indiciis volumus eter- nari, ne per oblivionem processu temporis evanescant, sed per nos nostrosque successores, quos ad observacionem dic- torum statutorum, sicut et nos nostrosque episcopos crean- dos iureiurando volumus obligari, recitata sepius in luce clarescant, ne quis forte per ignoranciam eorundem statuto- rum se valeat excusare. Quorum utique statutorum tenor talis: Episcopus suspensionem solempnitatis a capitulo fac- tam propter iura ecclesie conservanda ratam babebit, et quidquid exinde subsecutum fuerit. Item contra iniuriatores et molestatores capitulorum Spirensium erit defensor et ad- iutor pro posse et nosse. Item contra prelatos, canonicos et alios clericos cuiuscunque ordinis vel condicionis, capitu- lis Spirensibus obligatos, et eorum familiam, nullam babebit iurisdictionem, nec aliquis nomine suo, nisi decanus et capi- tulum negligentes fuerint, vel nisi decanus et capitulum denunciaverint eum inobedientem. Item non cudet mone- tam, nisi libratam sine consensu capituli. Item tam servi- cia, quam pensiones capitulis debitas dabit terminis statu- tis cessante qualibet occasione. Item nec minis, nec ter- roribus coget aliquem recipi, vel beneficiari canonicis invi- tis, sed liberam habebunt electionem. Item quantum in eo est, sedabit omnes discordias in capitulis. Item in causis ad eum devolutis et coram eo tractandis, solum Deum ha- bens pro oculis, tribuens cuique ius suum, non erit acceptor personarum, nec per se vel alium per minas vel terrores coget aliquem cedere iuri suo. Item tam in specie, quam in genere ratas habebit omnes consuetudines approbatas et obtentas capitulorum Spirensium et eis attinencium cum iuri- bus eorum et contra quoslibet eos impugnantes temere tue- bitur pro posse. Item privilegia eorum in toto et specialiter in quolibet articulo rata habebit et faciet rata haberi. Item

326 1272 marz 3.

nullam sentenciam a suis iudicibus vel aliis latam revocabit, nisi iusticia mediante. Item contra quamlibet potenciam lai- calem defendet quemlibet clericum pro posse. Item a cle- ricis neque servicium vel aliud dando vel exigendo sibi exi- get, minis, precibus intermixtis. Item iudices erunt canonici Spirensis ecclesie vel unus. Item cammerarius erit canoni- cus ecclesie Spirensis vel ministerialis eiusdem. Item reddi- tus omnium officiorum et beneficiorum non minuet, sed offi- ciatis et beneficiatis integre relinquet. Item officium con- cedet aurifabro, qui sciat omnia ordinare, fabricare et refi- cere ad ornatum episcopi et ecclesie Spirensis, tam in altare, quam alias pertinencia. Item officium fabri perito fabro con- cedat, qui in palacio suo et in ecclesia Spirensi fabricet ne- cessaria. Item non procurabit, nec ipse vel alter nomine suo aliquem ad beneficium admitti, in quo alteri est ius ac- quisitum. Item de bonis canonici vel alterius clerici eccle- siarum cqnventualium Spirensium, sive sint mobilia, sive im- mobilia, eciam si intestatus decesserit, se non intromittet ius aliquod in eisdem sibi temere vindicando. Item non pacie- tur aliquem clericum trahi ad ius civile, nisi racione bono- rum, que possidet, vel ex alia causa legitima et honesta. Item non faciet vocari vel vocabit decanum et capifulum extra ecclesiam Spirensem super aliquibus tractatibus, sine eorum consensu. Item non debet se ingerere tractatibus in capitulo vel ingredi, quando indictum est capitulum super electionibus prelatorum, canonicorum et aliorum, nisi de om- nium canonicorum voluntate et consensu. Item habebit, si voluerit, de capitulo Spirensi capellanum tantum canonicum, quem ad hoc inducere poterit, cui vestes dabit et alia ne- cessaria et in sua curia et alias secum erit continue, nisi aliquando eum miserit in provincia ad sua negocia expe- dienda. Hic exemptus a iure capituli tunc vocem in capitulo non habebit et si aliqua vacancia fuerit ante capellanie sue renunciacionem coram capitulo publice factam, ad ea non admittetur. Hic ideo est exemptus, ut negocia capituli epis- copo oflferat et ea prompte et efficaciter quantum in eo est, sine mora dispendii procuret expediri. Item nullum cano- nicum nostre ecclesie ad aliquod tempus ei de sue ecclesie consuetudine non indultum eximere potest ex aliqua causa, nisi de consensu capituli et permissione. Item aderit sibi, nobis et toti clero civitatis et diocesis Spirensis in appella- cione facta supra visitacione contra dominum archiepiscopum

1272 marz 3. 327

Moguntinum et in eadem nos et predictum clerum suum non deseret, paterne infendet iniuriis per cives .Spirenses nobis et toti clero civitatis eiusdem super evectione anjnone et aTiis~lemeire Trrogatis, nos et dictum clerum tuebitur manu pofenti, et contra eos tam auctoritate spiritalis iusticie, quam brachio secularis auxilii procedet, si eorum meruerit protervitas obstinata. Item non procurabit vel procurari factet visitacionem vel mandatum aliud a superiori aliquo, quod sit contra iura et consuetudines obtentas et appro- batas ecclesiarum conventualium et personarum, quod in eorundem verget incommodum et iacturam. Item contra ecclesias et maxime suam vel earundem personas, ipsi si offeratur mandatum sponte non recipiet, sed resistat, quan- tum de iure fuerit resistendum. Item quia officiorum. red- ditus episcopus minuere non debet, sicut antepositum est, bomines custodie cum omnibus iuribus suis ad custodem ecclesie Spirensis reserventur, ne amplius episcopus vel alter ullum ius habebit in eis, sed pleno iure ad ipsum per- tinebunt eique suberunt et intendent. Item nove plantacio- nes villularum Hegenehe et Hazenbuhel, in terminis paro- chie de Hergesheim site, ad cantorem ecclesie Spirensis pertinentes, tam in decimis novalium, quam aliis iuribus, si- cut parochia Hergesheim, suberunt cantori ecclesie Spirensis et ei tamquam vero pastori obedient et intendent ammoto quolibet detentore. Item ad curiam nostram Mathern, que fronhofe dicitur, omnes agriculturam agentes in matrice ecclesia et in filiabus eius Mathern dictis residentes, servi- cium, quod fronphluge et fronferde dicitur, et ad messores tenebuntur, vel quilibet eorum pro eodem servicio domino curie singulis annis solvet modium spelte, sicut obtentum est multis retroactis temporibus et observatum. Item tam domini de Herde de curia sua, in terminis Schweinheim sita, quam alii ville dicte homines solvent decimam feni, sicut quilibet de iure communi tenetur. Item castrum et oppidum Luder- burg et alia loca infra limites parochie de Luderbach sita, tam in decimis, quam in aliis iuribus subesse debent rectori parochie de Luderbach et capitulo Spirensis ecclesie, qui easdem decimas percipere debent, sicut alias decimas eius- dem parochie hactenus perceperunt cessante quolibet impe- dimento. Item curia de Luderbach et alie curie officiorum capituli Spirensis. silve, que buwalt dicitur, contigue, secare et vehere debent ligna in eadem silva ipsis curiis utilia et

328 1272 marz 3.

necessaria et in aliis iuribus quiete manebunt per omnia se- cundum quod sentencia hubariorum dictis curiis attinencium, cum sub iuramento iidem requisiti fuerint, dictaverit, nullo super hoc ipsis contradicente. Item promovendus vel eli- gendus in episcopum nichil per se dabit vel promittet dare, vel aliquis nomine suo alicui causa sue promocionis, nec ali- quibus signis vel indiciis dabit alicui spem futuri doni vel muneris, cum talem promocionem canones detestentur, Item de possessionibus et aliis rebus episcopatus sive ad eccle- siam Spirensem pertinentibus de novo nullum infeodabit, ne- que alienabit sine consensu capituli Spirensis. Item feoda tam a vasallis vel ministralibus Spirensis ecclesie quiete 1 obtenta, ad alios tansferri non sinet racione permutacionis sive recompensacionis aliquorum bonorum sine capituli Spi- rensis consensu. Item nec ipse vel aliquis nomine suo im- petrabit apud superiorem quemcunque aliquid contra predicta statuta in toto seu in parte revocari, sed ipsa et quemlibet articulum in eisdem statutis positum fideliter et firmiter ser- vabit cessante quolibet dolo et fraude. Item clerico civi- tatis vel diocesis Spirensis aliquo decedente, testato vel in- testato, nulla secularis persona se de rebus suis intromittet, sed eedem res a decano loci Yel aliis sacerdotibus sue fra- ternitatis videlicet conservate assignentur ei, cui ius decre- verit assignandas. Item in alienandis rebus vel possessio- nibus monasteriorum et ecclesiarum civitatis vel diocesis non adhibebit consensum, nisi suo capitulo secum consenciente. Item non permittet aliquod monasterium vel ecclesiam pro- ventibus alicuius parochie perfrui et gaudere, vicarii iure duntaxat excepto, nisi de sui capituli Spirensis beneplacito et consensu. Item ecclesiam maiorem et omnes ecclesias conventuales, parochias et capitula et personas ecclesiasticas et ipsorum bona, domos, curias, homines civitatis et dioce- sis et familiam in suis iuribus, statutis, consuetudinibus et immunitatibus inviolabiliter observabit. Ut autem hec omnia rata et inconvulsa perpetuo permaneant, ego Wernerus pre- positus Spirensis profiteor et protestor fide data et iura- mento corporali prestito sub hac forma, quod si nunc vel in posterum in episcopum contigerit me assumi, omnia et sin- gula anteposita sine dolo et fraude inviolabiliter observabo. Ego Albertus decanus eodem modo ad eadem me profiteor obligatum. Item nos Bertholdus cantor, Berengerus de En- thringen, Adelvolcus scolasticus, Gerhardus prepositus sancti

1272 marz 3. 329

Germani, Dippertus, Waltherus, magister Dietherus cellerarius, j Fridericus de Boubenberg, Richwinus, Rudegerus, magister Albertus de Lachen, Eberhardus de Entringen, Walramus custos, Albertus de Remchingen, Petrus de Fleckenstein, Wernherus de Annenvelth, Eberhardus de Stralenberg, Con- radus Kago, Hugo de Spiegelberg, Fridericus de Bolandia, Heinricus de Fleckcnstein, Wernherus de Wilre, profitemur et publice potestamur fide data et iuramento corporali pre- stito sub forma prescripta, quod quicunque ex nobis nunc vel in posterum fuerit assumptus in episcopum Spirensem, omnia et singula supradicta sine dolo et fraude inviolabili- ter observabit. Actum in capitulo Spirensi, anno Domini MCCLXXII. V. nonas marcii.