In nomine Domini Amen. Ad perpetuam rei memoriam. Approbanda et merito commendabilis piorum, magnificonun, validorum, nobiliumque huius regni Poloniae liberalitas ac devotio, qui scientes se iuxta sententiam apostolicam nihil in nunc mundum intulisse, nec inde quid posse auferre, thesaurizaverunt sibi caute thesau- ros aeternos et immarcescibiles in coelo, ac cum Psalmista decorem domus Dei dili gentes, ecclesias Christi largis, longe lateque distantibus patrimoniis ditaverunt, ad imi- tationem nos provocat, ut non ad instar eorum, qui non ponentes Deum adiutorem suum, sed sperantes in multitudine divitiarum suanun, thesaurizant stulte et igno rant, cui congregant ea, relicturi alienis divitias suas, dormianms somnum nostrum.

et nihil inveniamus in manibus nostris, sed potius temporalibus aeterna, carnalibus spiritualia, terrenis coelestia mercantes, iuxta dominicum consilium faciamus nobis auiicos de Mammona iniquitatis, ut dum defecerimus, recipiant nos in tabernacula sua sempiterna. Proinde nos Iohannes Decanus ecclesiae cathedralis Cracoviensis, Regni Poloniae Vicecancellarius, et Petrus Szafraniec de Luczyce Succamerarius Cracoviensis et Capitaneus Siradiensis, universis Christi fidelibus, tam praesentibus, quam futuris tenore praesentium recognoscimus ac profitemur publice et expresse: nos ob deletionem peccaminum nostrorum, ac animarum nostranun, nec non proge- nitornm et successorum nostrorum salutare remedium, altare in capella nostra nova in ecclesia cathedrali Sancti Stanislai martyris et pontificis gloriosi, castri Craco viensis, in honorem Corporis Christi, Praesentationis Sanctissimae Dei genitricis Virginis Mariae in templo, et Sanctorum Stephani protomartyris et Alexii confes- soris, de speciali reverendissimi in Christo patria domini Alberti Dei gratia Episcopi Cracoviensis, totiusque Capituli ecclesiae praedictae Cracoviensis consensu et volun tate fundavisse ac in tempora perpetua stabiliendo firmiter erexisse, in quo singulis diebus, suffragente Domino, divina per speciales altaristas tres ad hoc depntandos specialiter et eligendos, pro vivis et mortuis in eorum missarum celebrationibus iuxta postulationis nostrae frequens et assiduum postulamen celebrabuntur et peragentur. Et quia praefati altaristae in capella et altari praedictis, sic ut praefertur, diebus singulis divino auxilio suffulti pro animarum nostrarum, nec non progenitorum, suc- cessorumque animabus spiritualia ministrare debebunt affectu puro et animo volenti, merito diebus singulis circa carnalia debent metere largiter et habere: propter quod conferimus, donamus, tradimus et assignamus extunc ad tempora sempiterna villam no- stram Bogucice dictum cum taberna dicta Ezanka, iure haereditario ad nos pertinen tes, in terra Cracoviensi prope Wieliczkam sitas, de mera, libera et spontanea volun tate, nostraque matura animorum nostrorum deliberatione sufficienter praehabita, divinae retributionis intuitu, cum omnibus ipsius iuribus, iurisdictionibus, servitutibus, usi- 1)U8. pertinentiis, proventibus, censibus et reditibus, qui modo sunt et in antea quo- modolibet poterint adaugeri, piscinis, molendinis, tabernis, silvis, gaiis, bonis, me- ricis, rubetis, pascuis, agris, aquis, aquarumque decursibus, ac cum universo iure suo et libertate, prout soli tenuimus et possidebamus, pro nobis et posteris nostris nihil borum in eadem reservantes, prout sunt silvis, gadibus, graniciebus et metis longe lateque et circumferentialiter ab aliis distincta et divisa, capellae et altari praedictis et altaristis, qui ad ea deputabuntur et pro tempore fuerint divinum mi- nisterium in conspectu Domini peragentes, pro dotatione capellae et altaris prae- dictorum. Iuspatronatus pro nobis et successoribus domus et armorum nostrorum Starikon dictorum, per lineam masculinam duntaxat descendentibus, reservamus tali- ter ordinantes: quod dum aliquem ex altaristis, sic ut praefertur, tribus institutis ab bac luce emigrare contigerit et locus per mortem eius vacaverit, pro loci et mi- nisterii suppletione congregatio venerabilium Doctorum almae Universitatis Craco viensis duos ex Magistris vel Scholaribus famae laudabilis, conversations et vitae honestae, Sacrae Theologiae vel Iuris canonici actu clericos et studentes, sub uno ipsorum omnium consensu eligat et seniori pro tempore , qui fuerit et successerit domus et armorum nostronun legitimus possessor, nominet, et in quem haeres -et senior praedictus consenserit, ille per ipsum seniorem Ordinario loci praesentetur, canonico cessante impedimento, investir i et instituí Dictusque senior, qui pro tem

17

pore fuerit, villae praedictae et bonorum omnium capellam et altare praedicta con- cernentium tutor, defensor, protector et adiutor omnimodus debet esse et debebit, ratione huiusmodi defensionis et tuitionis, lucri a temporalibus utilitatibus tam ab hominibus villam eandem incolentibus, quam ab altaristis praedictis nihil inde asse- qui sperando, ita quod quilibet praedictorum altaristarum, qui fuerit pro tempore, duas missas in septimana qualibet, unam de Beata Virgine et aliam defunctorum, pro nostrorum peccaminum deletione, nec non progenitorum et successorum nostro- rum animanun remedio salutari, per se vel per alium idoneum legere et celebrare sit astrictas, nisi impedimentum intervenerit legitimum aut festum solenne occurrerit, in cuius celebritate ad laudem omnipotentis Dei iuxta suae devotionis officium mis- sarum solennia continuabunt et habebunt. Etiam altaristae praedicti omni septimana semel, causa rationabili cessante, coram alus proposita die et hora magis opportu- nis et congruentibus ad hoc sinral vel divisim in loco convenienti Vigilias orare et legere sint astricti et debebunt. Qui quidem altaristae circa capellam et altare praedicta officia debita divina iuxta condignum et praesentem nostram dispositionem peragentes, residentiam faciant et habeant, nisi quem legitima causa et rationabilis excusaret: extunc petita licentia a seniore ipsorum et obtenta, per alium idoneum sacerdotem vice sui missarum et divinorum officia procurabit supplenda et ordinarie prosequenda. Praeterea ordinamus, quod altaristae praedicti clericum et ministmm communem, qui altari et altaristis ad divina officia ministrabit, eligere debebunt unum idoneum et valentem, actu presbyterum vel proxime ad sacros clericorum or- dines processurum, circa quam electionem ipsorum conscientiam oneramus: qui cle- ricus de villae praedictae proventibus iuxta fructuum exigentiam annuatim quatuor marcas obtinebit, et si altaristae praedicti domum communem et propriam habuerint, clericus qui fuerit, cum eisdem moram facere debebit et permanere; eisdem altaristis et omnibus aliis presbyteris, qui in praedicto altari voluerint celebrare, superpelli- ceatus incedendo ministrare sit astrictus; omnesque res ecclesiae et capellae et al- taris praedictorum cum totali diligentia et omnimoda assiduitate debent per clericum supradictum custodiri, componi et servari, capellaque praedicta per eundem clericum mundificari, purgari, claudi, serari, aperiri, et altare praedictum cooperiri debet et disponi sub poena per praefatos altaristas in eundem clericum totiens, quotiens op- portunum fuerit et necessarium, impendenda. Cereos vero et ceram altaristae prae dicti pro capella et altari praefatis tantum quantum pro supplendis divinis officiis opportunum fuerit et necesse. ordinare et procurare tenebuntur et debebunt: in qui- bus omnibus supradictis ipsorum conscientiam oneramus. Harum quibus sigilla no stra sunt appensa testimonio literarum. Actum in Cracovia, in castro (crastino) Sancti Stanislai martyris de mense Martii (Maii), Anno Domini Millesimo Cua dringentesimo vicesimo. Praesentibus ibidem Nicolao Gregorii de Pilsno praebenda- rio Sancti Laurentii in Kazimiria, Paulo Andreae de Byczki rectore ecclesiae de Pelczyska presbyteris et Nicolao haerede de Kunczyce ac Iohanne de Cianowice no- bilibus ac aliis pluribus fide dignis testibus ad praemissa vocatis, specialiter et rogatis.

(Ex duobns transumtis saec. XVII. et XVIII. exaratis, in Archiv. Univ. Cracov. sub Nr. 9370 et 9371 asservatis.)

LXVni.

Martimis Y. Papa litem inter Ioannem de Radochonicze et Petrum Viti de Lan-

cicia. ratione collationis capellae S. Adalberti in Cracovia, Cantori ecclesiae cathe-

dralis Cracoviensis decidendam committit.

Romae, Anuo 1422, die .23 mensis Aprilis.

Martinus episcopus servus servorum Dei, Dilecto filio Cantori ecclesiae Cra coviensis salutem et apostolicam benedictionem. Vitae ac morum honestas, aliaque laudabilia probitatis et virtutum merita, super quitus dilectus filius Iohannes Mi chaelis de Radochonicze rector altaris Sancti Cristofori siti in ecclesia Cracoviensi, apud nos fide digno commendatur testimonio, nos inducunt, ut sibi reddamur ad gratiam liberales. Exhibita siquidem nobis nuper pro parte dicti Iohannis petitio continebat, quod orta dudum inter ipsum et dilectum filium Petrum Viti de Lanci- cia, qui se gerit pro clerico Gneznensis diocesis, super capella Sancti Adalberti Cracoviensi, quam tunc per obitum quondam Angeli de Reate ipsius capellae recto- ris apud Sedem Apostolicam defuncti vacante et antea dispositioni apostolicae re- servata, Iohannes auctoritate apostolica sibi collatam et de fflа provisum, seque il- lam assecutam fuisse canonice, dictumque Petrum se collationi, provisioni et asse- cutioni praedictis contra iustitiam opposuisse et opponere, ac fecisse et facere, quo- minus ipse Iohannes eandem capellam posset pacifice possidere, Petrus vero prae- dicti capellam ipsam ad se de iure spectare asserebant, prout asserunt, materia quaestionis: nos causam huiusmodi, non obstante, quod de sui natura ad Romanam Curiam legitime introducta et apud eam tractanda et finienda non esset, dilectis filiis Magistris Frederico Deys ad instantiam dicti Petri primo, et deinde ex certis causis Hartungo Molitoris Capellanis nostris et apostolici palatii causarum Audito ribus audiendam commisimus et fine debito terminandam; qui quidam Hartungus Auditor ad nonnullos actus, citra tamen conclusionem inter partes ipsas in causa huiusmodi dicitur processisse. Cum autem sicut accepimus, praefatus Petrus liti et causae huiusmodi ac omni iuri sibi in dicta capella vel ad eam quomodolibet com- petenti sponte et libere cedere proponat: nos votis ipsius Petri in hac parte favo- rabiliter annuentes, ac huiusmodi causam, cuius statum praesentibus haberi volumus pro expresso, de partium praedictarum consensu ad nos harum serie advocantes, et ne praefato Iohanni no vus in huiusmodi causa adversarius surrogetur, providere, si- bique praemissorum meritorum suorum intuitu specialem gratiam facere volentes, discretioni tuae per apostolica scripta mandamus, quatinus vocatis partibus prae dictis et aliis qui fuerint evocandi, causam huiusmodi in eo statu, in quo ultimo co ram praefato Hartungo Auditore remanserat, auctoritate nostra resumens, illam ul- terius audias et fine debito decidas, faciens quod decreveris, per censuram eccle

siasticam, appellatione postposita, firmiter observari, et insuper ab eodem Petro vel procuratore suo ad hoc ab eo specialiter constituto, cessione huiusmodi, si eam in tuis manibus sponte et libere facere noluerit, ut praefertur, auctoritate nostra prae- dicta hac vice duntaxat recipias et admittas, eaque per te recepta et admissa prae- fatum Iohannem, dummodo ipse in dicta capella intrusus non fuerit, in iure et ad ius huiusmodi eadem auctoritate nostra surroges, dictumque ius sibi conferas et pro- videas etiam de eodem, ipsumque ad huiusmodi ius ac eius prosecutionem et defen- sionem in eo statu, in quo dictus Petrus tempore eiusdem cessionis erit, et si illam non faceret, posset et deberet admitti, admittas et admitti facias, ut est moris; et nihilominus etiam si per eventum litis huiusmodi tibi constiterit, neutrum dictorum litigantium in praefata capella ius habere, capellam eandem, quae sine cura est, et cuius fructus, reditus et proventus decem marcharum argenti puri secundum com- munem extimationem valorem annuum, ut idem Iohannes asscrit, non excedunt, sive ut praemittitur, sive alias quovis modo aut ex alterius cuiuscunque persona vacet, etiam si tanto tempore vacaverit, quod eius collatio iuxta Lateranensis statuta Con- cilii, ad Sedem Apostolicam legitime devoluta, ve1 ipsa capella dispositioni praefa- tae specialiter reservata existat, et super ea inter aliquos alios lis pendeat indecisa, dummodo tempore dato praesentium non sit in ea alicui specialiter ius quaesitum, cum omnibus iuribus et pertinentiis suis praefato Iohanni auctoritate nostra prae fata conferas et assignes, inducens per te vel alium seu alios eundem Iohannem vel procuratorem suum eius nomine in corporalem possessionem capellae, iuriumque et pertinenti arum praedictorum, et defendens inductum, amoto exinde quolibet illi cito detentore, ac faciens sibi de ipsius capellae fructibus, reditibus, proventibus, iuribus et obventionibus universis integre responderi, contradictores auctoritate nos tra, appellatione postposita, compescendo. Non obstantibus tam felicis recordationis Bonifacii Papae VIII. praedecessoris nostri, quam aliis. constitutionibus apostolicis contrariis quibuscunque, aut si aliqui super provisionibus sibi faciendis de huius modi vel aliis beneficiis ecclesiasticis in illis partibus speciales vel generales dictae Sedis vel Legatorum eius literas impetrarint, etiam si per eas ad inhibitionem, re- servationem et decretum vel alias quomodolibet sit processum, quibus omnibus prae- fatum Iohannem in assecutione dictae capellae nolumus anteferri, sed nullum per hoc eis quo ad assecutionem beneficiorum aliorum praeiudicium generari; seu si vene- rabili fratri nostro Episcopo Oracoviensi vel quibusvis aliis commnniter vel divisim a dicta sit Sede indultuin, quod ad receptionem, provisionem, praesentationem seu quamvis aliam dispositionem coniunctim vel separatim spectantibus nulli valeat pro- videri per literas apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi mentionem, et qualibet alia dictae Sedis indulgentia ge nerali vel speciali. cuiuscunque tenoris existat, per quam praesentibus non expres sam vel totaliter non insertam effectus huiusmodi gratiae impediri valeat quomodo libet vel differri. et de qua cuiusque toto tenore habenda sit in nostris literis men- tio specialis; aut quod idem Iohannes, ut asserit, altare praedictum, cuius fructus, reditus et proventus quatuor marcharum similium secundum extimationem praedictam valorem annuum non excedunt, noscitur obtinere. Attente quoque provideas, ne in cessione huiusmodi, si fiat, aliqua ex parte Iohannis et Petri praedictorum interve- niat pravitas seu etiam corruptela: nos enim exnunc irritum decernimus et inane, si secus super his a quoquam quavis auctoritate scienter vel ignoranter contigerit

attemptari. Datum Eomae apud Sanctum Petrum, viiij. Kalendas Maii, Pontificatus nostri anno quinto.

(Signaturae ad latus et in dorso:)

(Ex archetypo membranaceo. Sigillum pensile avulsum, restat solummodo funiculus cannabinus.— Nr. Archiv. Univ. 8978.)