Carolus quintus divina favente clementia Romanorum imperator augustus ac rex Germaniae, Hispaniarum utriusque Siciliae, Hierusalem, Hungariae, Dalmatiae, Croatiae, insularum Balearium, Sardiniae, insularum Canariae et Indiarum ac Terrae firmae maris Oceani etc., archidux Austriae, dux Burgundiae, Brabantiae, Lymburgiae, Lucemburgiae, Gheldriae etc., comes Habspurgi, Flandriae, Tyrolis, Barcinonae, Arthoys et Burgundiae, palatinus Hannoniae, Holandiae, Seelandiae, Ferreti, Kiburgi, Namurci et Zutphaniae, landtgravius Alsatiae, marchio Burgoniae, Oristani, Gociani et Sacri Romani Imperii princeps Sueviae, Cathaloniae etc., dominus Frysiae, Molinae, Salinarum, Tripolis et Mechliniae etc., recognoscimus et notum facimus tenore praesentium universis, quoniam nos ad hoc summi principatus et sacrosanctum Christianorum (: cuius deus optimus maximus autor est :) imperii culmen ea potissimum ratione ipsius providentia sumus evecti, ut pacem et tranquillitatem omnium fidelium nostrorum procuremus et praecipue ecclesiarum et ecclesiasticarum personarum omni cura incumbamus, ut et ipsae et earum membra et subditi in privilegiis, libertatibus, concessionibus et immunitatibus ac iuribus ipsorum conserventur illaesae. Itaque quum venerabilem Balthazarem Hildesemensis et Constantiensis ecclesiarum episcopum et administratorem, principem et nostrum per Germaniam vicecancellarium devotum, delectum in singulari gratia et commendatione nostra habeamus propter multiplicia benemerita sua non solum in nos Sacrumque Imperium, sed etiam in orthodoxam fidem atque sedem apostolicam, pro cuius incolumitate, dignitate autoritateque restituenda, adferenda conservandaque strennue omnem operam per varia munera (:neque absque vitae, nedum periculorum quae subiit, discrimine:) impendit: quorum potissimum ratione tum a sacrosancta sede praefata, tum a nobis ipsas quoque ad nominatas episcopales ecclesias promotus est, quod illae praesentium temporum calamitatem insigniter perpessae talem praesulem maxime omnium desyderabant, cuius industria singulari, labore assiduo, prudentia non vulgari eademque dexteritate ad pristinam aliquando dignitatem statumque assurgere, velutque post liminio reverti possint. Ad quod nos quoque partes favoris, auxilii atque gratiae nostra imperialis, quum ex officio nostro tum intuitu eiusdem vicecancellarii nostri, quod illius persona invicto labore, pervigili cura spretisque imminentibus periculis, nihil non sibi a nobis iniunctum pro nostro ac sacri imperii honore atque profectu peragere adnixus sit atque in horas adnitatur interponere volentes motu proprio ex certa nostra scientia praefatam ecclesiam Hildesemensem eiusque episcopum, praepositum, decanum et capitulum omnesque beneficiatos inibi existentes caeterasque ecclesias secundarias et quaecunque religiosa piaque loca et templa etiam regularia atque universum clerum tam in ipsa civitate quam dioecesi constitutum et constituta ipsamque iam dictam civitatem eidem episcopo subiectam illiusque magistratum, consulatum, scabinos, cives, populumque et plebem universam pro tempore existentes et existentem cum earundem ecclesiae dioecesisque eius ac civitatis et districtus sive territorii sui personis, locis, rebus, bonis, iuribus, iurisdictionibus, oppidis, castris, castellis, villis, villagiis, servitutibus, emolumentis et proventibus qualibuscunque, colonis, vassallis, hominibus, servitoribus, familiaribus, civibus, incolis, inhabitatoribus, grangiis et possessionibus tam mobilibus quam immobilibus, tam praesentibus quam futuris quocunque iusto titulo et nomine hactenus tam tentis et possessis quam ab ipso sive ecclesia sua violenter occupatis et amotis ac in posterum tenendis et possidendis cuiuscunque generis, ordinis, gradus, status, conditionis, qualitatis et nominis fuerint, censeantur et reputentur in et sub nostram atque successorum nostrorum in imperio regum et imperatorum certam, indubitatam, efficacem et specialem protectionem, defensionem, tuitionem, salviguardiam, custodiam, curam, brachium et triumphalis signi nostri Romanarum Aquilarum umbram perpetuam suscepimus et assumpsimus prout suscipimus et assumimus per praesentes omni meliori forma, modo, ordine, conditione quibus melius validiusque possumus de nostrae Imperialis potestatis plenitudine, ita quod praefati episcopus ecclesiaque eius, praepositus, decanus et capitulum cum omnibus inibi beneficiatis totaque dioecesis et universus clerus illius necnon ipsa eius civitas Hildesemensis eiusque pro tempore existentes magistratus, consulatus, scabini populusque et subditi omnes respective, quamdiu perfidiae Lutheranae non adhaeserint et in obedientia dicti Balthasaris episcopi et successorum suorum ac ecclesiae Hildesemensis permanserint ab illiusque debita fidelitate ac devotione non recesserint unacum locis, rebus et bonis ut praemissum est, omnibus et singulis immunitatibus, privilegiis, exemptionibus, favoribus, gratiis, praerogativis et indultis gaudeant, utantur, potiantur et fruantur, quibus personae, res et bona nobis et Sacro Imperio immediate subiecta in genere vel in specie utuntur, potiuntur et gaudent ac uti, potiri et gaudere poterunt et possunt, contradictione et impedimento cessantibus quorumcunque, volentes ac decernentes praesenti nostro Imperiali edicto in perpetuum valituro, quod universi et singuli tam nostri quam Sacri Imperii et regni subditi cuiuscunque etiam dignitatis, status, gradus, autoritatis, ordinis, praeeminentiae vel conditionis, etiamsi electores Sacri Romani Imperii spirituales vel saeculares vel alii quicunque principes, duces, comites, barones, civitates, communitates, universitates, oppida aut villae fuerint, ut praefatum Balthazarem episcopum ecclesiamque, praepositum, item decanum et capitulum unacum inibi beneficiatis caeterasque ecclesias secundarias et quaecunque alia religiosa piaque loca et templa, etiam regularia, atque universum utriusque sexus clerum, tam in ipsa civitate quam dioecesi Hildesemensi constitutum et constituta ipsamque iam dictam civitatem illiusque magistratus, consulatum, scabinos, cives populumque et omnem plebem pro tempore existentes et existentem, sic in nostram et Sacri Imperii protectionem, tuitionem et salviguardiam, curam, tutelam et defensionem acceptas et assumptas necnon accepta et assumpta in eorundem personis, iuribus sive corporalibus sive incorporalibus, et iurisdictionibus, bonis item et concessionibus, donationibus, libertatibus, indultis et gratiis, emolumentis, proventibus, redditibus et censibus ad illos seu illa quomodolibet respective spectantibus, quorum omnium et singulorum individuam mentionem, velut si praesentibus inserta essent, omnino habere volumus pro expressis, minime impediant, molestent, impulsent nec eisdem in aliquo contra huius nostrae protectionis, salviguardiae, tuitionis et defensionis Imperialis perpetuae tenorem et continentiam pro quavis causa seu occasione, praetextu et colore, directe vel indirecte, per se vel alios facere vel venire nec ut talia fieri permittere possint, valeant et debeant, quinimo si aliqui eosdem episcopum, ecclesiam et ecclesias locaque praedicta pia et religiosa necnon ipsam civitatem eisque respective subiectos et subditos, quatenus perfidiae Lutheranae non adhaeserint et in obedientia dicti Balthassaris episcopi et successorum suorum ac ecclesiae Hildesemensis debita fidelitate ac devotione perstiterint ut praefertur eorumque bona, res, personas, iura, iurisdictiones, privilegia, concessiones, donationes et possessiones seu alia ut praemissum est ad eos respective communiter vel divisim spectantia et pertinentia contra protectionem, defensionem et salvaguardiam nostram praesentem etiam pro quavis causa seu occasione coram suis competentibus iudicibus prius non convictos molestare, impugnare, impedire, damnificare, diffidare seu invadere et capere aut alias contra [pre]dict[as] mores ususque et consuetudines suas observatas et usuatas temere retardare, prohibere, aut quibuscunque exactionibus, subsidiis, collectis, talliis, superindictis sive aliis similibus novis oneribus ac insolitis et inconsuetis, etiam contra libertatem ecclesiasticam et hanc tuitionem et protectionem nostram iam forte impositis seu etiam in posterum imponendis gravaminibus praegravare, quod absit, praesumerent aut attentarent, tales eo ipso scientia et potestate quibus supra volumus et decernimus per praesentium tenorem banno imperiali subiacere, ex quo extrahi nequeant, nisi prius iniuriam passis condignam praestiterint emendam et se cum Caesareo fisco nostro composuerint, non obstantibus quibuscunque legibus, iuribus et indultis in contrarium a praedecessoribus nostris Romanorum regibus et imperatoribus atque a nobis ad cuiuscunque instantiam quomodolibet concessis et emanatis, aut in posterum per inadvertentiam seu quocunque alio modo, praetextu seu colore concedendis et emanandis, cum quibuscunque clausulis derogatoriis vel derogatoria cum derogatoriis de praesenti nostro indulto expressam ac de verbo ad verbum non facientibus mentionem, etiamsi indulta et privilegia huiusmodi dictis electoribus Romani Imperii spiritualibus vel saecularibus principibus vel aliis quibuscunque et in favorem cuiuscunque concessa fuerint caeterisque non obstantibus quibuscunque. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc nostrae protectionis, defensionis, curae, salviguardiae, edicti, gratiae et voluntatis paginam infringere aut ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attentare praesumpserit, indignationem nostram et Imperii Sancti gravissimam necnon poenam quinquaginta marcharum auri puri pro medietate Caesareo nostro fisco, pro residua vero parte iniuriam passi vel passorum usibus applicandam se noverit irremissibiliter ipso facto incursurum. Harum testimonio literarum manu nostra subscriptarum et sigilli nostri Caesarei appensione munitarum, datis in civitate nostra imperiali Augusta, die vigesimo mensis septembris, anno domini Millesimo quingentesimo trigesimo, imperii nostri decimo et aliorum regnorum nostrorum quintodecimo. ||
||
[Autograph:] Carolus. ||
Notarsvermerk:] Alber[tus] card[inalis] Mog[entinus] etc. archicancellarius sst. ||
[auf der Rückseite:] Ad mandatum caesareae et catholicae maiestatis proprium: Alexander Schweis ssps. ||
Rta. Obernburger.