In nomine veri dei. Amen. Vicesimo tertio die mensis maii, feria sexta, anno ab in- carnatione domini m.cc.viii., indictione xi., anno regui serenissimi Romanorum regis Phi- lippi xi. Talis est concordia inter dominum regem Philippum et Senenses. Iurabunt omnes cives et omnes tam de episcopatu, quam de comitatu, fidelitatem regi Philippo a quindecim annis supra et septuaginta infra, ad voluntateiu recipientis. Et restituent castra, comita- tum et tenumenta omnia, que possedit imperator Heinricus bone memorie tempore mortis sue. Assignabunt ea in manu domini patriarche Aquilegensis et legatorum domini regis recipientium ea vice et nomine domirii regis hoc modo, ut nomine et vice domini regis cu- stodire fidei Iohannis Struzii potestatis Senensium [etj eius successoruin recipientium ea pro comuni Senensium noniine domini regis cominittant, ut teneant ea nomine domini regis [et] custodiant boua fide. Ita quod si pax facta fuerit per dominum patriarcliaiu Aqui-

Bshmer AcU Imp. 40

626 * REICHSSACHÊN. 1208 MÄRZ 23.

legensein et nuncios domini regis inter comune Scnensium et comune Florentinorum, que bona fide pláceat et acceptabilis coinuni Senensiiun sit, statim restituantur et resignéntur in manibus domini patriarche et nunciorum domini regis. Et si pax facta non f'uerit, re- signabuntur oinnia suprascripta in adventu domini regis ipsi domino régi aut certo nuncio suo, qui primum veniret cum tercentis militibus Teutonias et de patriarchatu Aquilegensi, aut pluribus. Resignabuntur autem omnia suprascripta cum omnibus fructibus et pensio- nibus inde provenientibus ab hac die in antea, deductis expensis factis in custodia castro- rum bona fide. Medio autein tempore utetur potestas Senensium et eius successor bona fide omnibus predictis et comitatui ad utilitatem comunis Sene, sicut hactenus usus est, [donec] fiet resignado predicto modo. Omnes possessiones et tenutas, proprias et feuda, iura et privilégia, que cives Senenses habent de aliquibus rebus in comitatu Senensi, sine inquietatione libere habeant et possideant. Dominus autem rex recipiet Senenses in pleni- tudinem gratie sue et in suam protectionem, et remittet comnni Senensi, universis et sin gulis, universas offensas et debita et tributa et iniurias, quas vel ipsi domino régi vel im perio in nunciis eorum vel in hominibus de comitatu fécerunt aut fecisse dicuntur. Iura autem et consuetudines et concessiones omnes et iurisdictiones, quas imperator Henricus clare memorie concessit comuni Senensi, ratas et firmas habebit dominus rex, et suo pri vilegio corroborabit, et novum privilegium faciat eis secundum tenorem privilegü facti super hoc a divo imperatore Henrico de supradictis omnibus. Preterea civitatem Senensem faciet et habebit dominus rex specialem suam cameram in Tuscia; proteget, defendet et iuvabit Senenses et ipsum comune Senense contra omnes, qui offenderint aut gravaverint illud vel ¡líos, si nollent stare arbitrio et mandatis domini regis et nunciorum suorum, ita quod placeret comuni Senensi. Si vero aliqua civitas, locus vel persona de societate Tuscie Senam aut Senenses offendcrit propter predictam fidelitatem factam domino régi, dominus rex iuvabit eos [et] defendet bona fide et sine fraude. Item Senenses iuvabunt personam vel locum, qui propter adiutorium, quod fecerit Senensibus, habuerit guerram.

�?е�? omnia supradicta ego Wolfgerus dei gratia Aquilegensis patriarcha, totius Italiae legattis, nomine Ot vice domini regis Philippi, tibi Iohanni Struzio Senensium potcstati, recipienti nomine universitatis Senensium et successorum tuorum, facio et faciam oinnia supradicta confirman, fieri et adimpleri a domino rege Philippo et s.uo privilegio corrolw- rari ad inquisitionem tuam vel tui nuncii. Et de omnibus supradictis faciendis et adiin- plendis oseulum pacis tibi dedi una cum Heinrico de Smalnegke et Eberhardo de Lültero.

Actum in Sena.

Iluiusce rei testes sunt: magister Ferraudus, Albertus Struzius, Aussus Melluz, Scolarius de Clusino \ Reinaldus comes, Wido cornes de Scalenga2, Wido de Monasterio, Ildebrandus Meluz, Iacob Ildiber, Bartolomeus Renaldini, Maizo Guidonis Maizi, Ubcrtus Gilii, Ranuzius Philippi, Ildebrandinus Bolgarini, Trombettus et Clibertus Salsidonii, et alii quam plures.

Valentinelli aus abschr. des De Rubels in hs. der bibl. Marciana, Lat. IX, 125 f. 51, zu Venedig. — 1 icolariits de ClmisdinoT — " Hs. Selmga.

916» Die ritter von Mantua verpflichten sich denen von Cremona zur hülfe gegen iedermann und insbesondere zur bekriegung von Sreseia. Hei S. Lei 1208 oet. 2.9.

Anno ab incurnatione domini nostri Iesu Christi millesimo ducentésimo octavo, in- dictione duodécima, die mercurio, tertio exeunte iliense octubris; in exercitu Mantuanorum

HElCHSSACHEN. 1208 OCT. 29. 627

prope castnun San Lei snb tentorio doinini Azzonis marchionis Estensis; presentia etc.1 — ibi testinm.

Hoc est sacrainentum, qnod fecerunt omnes infrascripti milites Mantue cum Cremo- nensibus coram snprascriptis testibus, cuius sacramenti tenor talis est: — Ego iuro ad sancta dei evangelia adiuvare conimune Cremone de omnibus suis guerris, quas habent vel habituri erunt meis propriis expensis et dampnis et perditis, salvis sacramentis factis inter Mantuanos et Cremonenses secundum qnod in cartis concordii facti inter eos continetur, et specialiter contra Brixienses faciendo guerram a domo nostra et a domo Crcmonensium cum Crenionensibus et sine Creinonensibus ad voluntatein communis Cremone. Et hoc nominatim et express.im ibi dicitnr, quod nullum sacrainentum ab ipsis Mantuanis supra- scriptis Brixiensibus antea factum debeat nec possit nocere, quominus teneantur supra- scripti Mantuani adiuvare suprascriptum commune Cremone contra ipsos Brixienses, se- cundum quod superius dictum est et scriptum, ad voluntatem connnunis Cremone. Et hoc totuin, quod superius dictuni est et scriptum, teneatur et observetur et teneri et observari debeat usque ad viginti annos. — Ibique in continenti, secundum quod superius dictuin est et scriptuin et detenninatuin, iuraverunt ad sancta dei evangelia attendere et observare etc.1 — Ibique statim domiuus Azo Estensis marchio et Mantuanoruin potestas et oinnes infrascripti milites iuraverunt sacramento corporaliter a se prestito, quod pro suprascripto concordio facto vel faciendo non dederant nec promiserant, nec dari nec promitti fecerant per se nec per sumissam [personam], nec sciebant aliquem dedisse nec promisisse, nec honorem potestatis sciebant alicui vel aliquibus per hoc promissuin fore, nec aliquid aliud quod possit sciri vel putari, et si scirent vel invenirent vel scire vel invenire possent, quod statim manifestabunt. Et hoc totum, secundum quod superius scriptum est et dictum et determinatnm, iuraverunt ad sancta dei evangelia omnes infrascripti milites attendere et observare usque\ad prefatuin tenninum, videlicet etc.2

• Ego Nicolaus de Ianuariis Sacri palatii notarius interfui et haiic cartam scripsi.

Winkelmann aus abschr. CeredVs ans dem archive zn Cremono, E. 21. — 1 Folgen die namen. — 2 5C namen.