VIII. Annus 1422. Instrumentaiti componendae pacis cum rege Poloniae commissum delegatia Ordinis. M1422. Instrument zawrzec siç majqcego pokoju z Lrólem polskim, dany postom zakonu. Nos Johannes Warmiensis, Gerardus Pomezaniensis dei et apostolice sedis gracia et aliarmn Christi Henricns Holt in Elbingo, Martinus kempnater iuTho- run Commendatores, VV alra m us de hunsbach Marschalcus prooincialis terre ly- uonie fratres Ordinis beate Marie Thenloniconnn Irosolimitani Necnon Johannes de Czippelyn, Johannes de Logendorff, Nicolaus de Schillingsdorff Milites et cet. Tractatores nnionis, pacis et Concordie perpetue Inter serenissimos prin cipes dominos Wladislaum Dei gracia Regem et snum Regnum Polonie et cetera et Alexandrum alias Witoudum Magnum ducem Litthwanie, terrasque et domiuia ipsorum ex una et Venerabilem et Religiosum Dominum Pawlum de Russdorff Magistrum generalem Ordinis antedicti suumque Ordinem, Terras prussie, et lyuonie ac domiuia ipsius parte ex altera pro parte Magistri et Ordinis antedic- torum. Siguificamus tenore preseucium quibus expedit nnioersis. Quomodo pacem, Concordiam et unionem perpetuam inter serenissimos Principes et cetera Regnum, terras et domiuia ipsorum ab una et Magistrum generalem ac Ordinem ipsius predictum parte ex altera cum prеfatorum principum nunciis cum plena potestate et principum pre fat о rum presencia die date preseucium fecimus, firma- nimus et Conclusimus sub certis punctis, articulis, clausulis et condicionibus re- gulatam infrascriptis. Priiiium nempe quod inter Regnum Polonie et terras Litthuanie, Russie, Mazouie et alias omnes que dominiorum ipsorum complecti- tur amplitude et Subditos ab una et predictum Magistrum generalem, Ordinem, terras et subditos ipsius ta m in Prussia quam in Lyuonia parte ex altera. Om nes dissensiones, controuersie et dampna inter partes hinciude facta, dimissa et totaliter sopita debent esse, tiec illorum de cetero aliqua mencio aut memoria et signanter In querulis aut iu distraccione parcium aliqua coram aliquibus personis babeatur aut fiat. Sed nec una parcium ad infamiam alterius suggeret, consen- ciet, auxilium dabit et fauorem publice uel occulte et quantum in ea fuerit, dela ciones et detracciones fauiusmodi fieri non admittat, sed pocius prohibebit. Item omnia bona Ecclesiarum Gnezuensis, Wladislauiensis, Ploczensis, Poznaniensis prelatorumque, abbatum, Monasteriorum, Conuentunm et aliarum quarumcumque personarum secularium ac Religiosarum que sunt in terris Ordinis situata debeut circa Iura omnia tam ecclesiastica quam secularia et contra antiques couswetu- dines, questus, decimas, Castra, willas, predia, curias et alias utilitates, emolu menta, et prouentus quibuscumque nomiuibus nuncupentur couseruari, Nec ali quibus Donis consuetudinibus, seruiciis aut oneracionibus aggrauari. Atque ea- dem bona non alienentur nec pro eorum alienacione iustetur sine consensu pre- latorum speciali. Item Magister generalis et Ordo predictus propter bona pacis et Concordie ad quam serenissimus Princeps dominus Rex Polonie et cet . ac- clinatus cum ipsis perpetuam fecit et inivit Concordiam domino Regis et ipsius Regni Polonie et cet. territorium Nessouiense cum fundo Castri Nessoua quod demoliri debet et destrui infra hinc et festum Natiuitatis domini proximiim debeut quod res ipsorum omnes cuiuscumque condicionis fuerint deportare et deducere et Castrum ipsum rumpere et desertum relinquere et ulterius usque ad festum sancti Jobannis baptiste materiam Castri predicti educendi et deportaudi ple пani habeant, eciam si quid resultauerit et rumpendi potestatem imperpetuum dare et assignare debet cum omnibus uillis, iuribus et attinencijs que ad dictum Castrum spectabant et siguanter cum uillis OrlawMurczinowNouawies, nee non cum Ryppa et medietate fluminis Wysla et insulis in ipsa medietate existentibus iucipieudo ab eo loco quo flnuius Drewancia intrat, Wyslam et consequenter iuferius descendendo usque ad antiquos limites terrarum Poroeranie et Bidgo- stienses includeudo omnes prouentus in medietate prescripti fluminis Wisla puta nauigia piscaturas et alios fructus quoscumque in prefato flumine et insulis exi stentes. Item quod sub certo et determinato tempore dominus Rex suos consi liarios cum pleno mandato similiter et Magister suos destinare debent ad fir m an das et siguandas greuicies inter Regnum Polonie et terras Nouemarchie, Pome- ranie, Colmensis et Michelauiensis, in qua limitacione Magister et Ordo Reguum et Coronam debet admittere ad limites ab antiquo tentos et obseruatos et pous in flumiue Drawa circa hogczeyt remaneat non distructus et liber transeuntibus usque ad desceusum Consiliariorum illorsum et granicierum predictarum finalem consumaciouem et ulterius si ibidem fuisse probabitur, imperpetunm remaneat. 287 Item duces Mazouie in limitacione greuicierum remanere debent circa litteras quas habent et similiter que in lijteris Magist ri et Ordinis super eisdem conti nent ur, et ubi in Ktteris limites descripti non fuerint ad eos firmandos prefati du ces suos Consiliarios destinare debent Similiter et ordo, que uero euidenciori testimonio parcium probauerit suas fore grenicies remaneat circa ipsas. Item a fine limitum ducum Mazouie iucipiendo in flumine lyk a uado dicto Ca- mynuybrod, quod iacet in superiori parte eiusdem Hominis Lyk alcius quam isti lacus Greywo et Toczylow ab illo loco directe eundo per solitudinein usque ad illum locum qui dicitur Rogors ita quod medietas eiusdem lacus remaneat in ter ris domini ducis Litlwanie et reliqua medietas in terras Ordinis et ab illo loco directo tramite per desert um usque ad quamdam aream dictam Prey- wysti et ab illa area continuandum iter directum usque ad aream dictam Merunysky et a Merunysky directe eundo ad lacum qui uocatur dwisticz, ita tamen quod ille lacus remanent totus in parte Ordinis et ab eo lacn, quo di- reccius i ri potest ad ortum seu summitatem fluminis dicli lympnua eumdem flunium descendendo usque ad consumacioneiu eins, ubi intrat in flnuium "Schiruiuta et ulterius descendendo eumdem fluni um Schiruiuta usque ad consumacionem eins ubi intrat fluuiusScheschuppa et ulterius directe procedendo per sollitudiuem usque ad ryppam fluminisMemel ex opposite fluminis dicti Schwautha, ubi Idem flunius schwautha iutrat flnuiumMemel predictum et hoc quo ad terram sudorum, eumdem flunium schwautha sursum ascendeudo per duo milliaria et ab illo loco deserendo illum flunium transeundum est per sollitudiuem quo direccius iri po test usque ad flnuium Iura relinqueudo flnuium Memmel in sinistro latere ubique fer duo MiMaria et dictum flnuium Iura ascendeudo unum miliare ab eo loco flu uius Iura desereudus est et transeatur per sollitudiuem relinqueudo flunios Mem mel et Rosna lacum qui dicitur hap et Castrum Memmel in samogitico Rupeda appellatum undique a sinistro latere per tria milliaria et sic transeundum est us que ad littus maris salsi et hec siut grenicies terre samagitarum et Prussie. Inter lyuoniam uero, samagittiam, littwauiam et Russiam limites siut incipi- endi a fluuio dicto Heylige A, ubi dictus flnuius intrat mare, eumdem flnuium ascendeudo sursum ad antiques limites inter samagittiam, littwauiam, Russiam ab una et lyuoniam ab altera partibus lentos et seruatosouou tamen ad illos limites qui signat i sunt eo tempore quaudo Ordo terram samagittarum tenuerat Sed ad illos qui autiquitus inter terras predi etas sunt seruati. Item omnes mercatores et quicumque incole Regui Polonie et terrarum ac dominiorum littwanie, Rnssie et Mazouie et e Counerso prussie et lyuouie et aliarum quarumlibet cum suis 288 mercanciis et rebus quibuscumque libere et sine impedimento uel angaria per ter ras et maria, aquas ac flunios quoscumque transire debent imperpetomn quo- cienscumque ipsis expedire uidebitur sine-imposicione theoloueorum, daciarum uel nouarum innencionum quarumcumque theoloneis lamen ac cnnswetudinibus antiqitus tentis ex utraque parte semper saluis. Item Commendatores, uicecom- mendatores, aduocati, terrigene, Ciues et quicumque Ordiuis officiales uel sub- diti aut eciam extranei uel aduene undecnmque ad terras Ordiuis uenientes reg- nicolas Polonie cuinscumqne status et Condicionis existant terrarum littwanie, Russie, ducum Mazouie et uniuersorum Regui Polonie subditorum Incole ad ter ras, Ciuitates, willas uel alia quecumque loca Ordiuis causa negociacionis uel alia qnacumque venientes pro debitis et quibusuis aliis causis minime debent iu- petere uel arrestare. Sed in tern's Regni Polonie et ducum Mazouie, si quid eis restabit accionis cum ipsis causam uel causas suas Iuris polonie terrestris Or- diue, quorum interest, prosequantur. Similiter et Indigene Regni Polonie ac terrarum predictarum uel eciam quipiam extranei aut Aduene Indîgenas Ordiuis pro' quibuscumque causis expressis superius uel non expressis pressis In Regno Polonie uel dominiis supradictis minime debent arrestare sed in terras Ordiuis caussas suas cum eis Juris ordiue similiter prosequantur Item quocienscumque de terris Regui Polonie, littwanie, Russie, Mazouie quorum- cumque Regni subditorum kmethores, Coloni, Tabernatores, hortolani aut qui piam incole non satisfacientes dominis suis iuxta regni couswetudinem ad terras ordinis puplice uel occulte recesserunt Commendatores, aduocati, terrigene Ciues et ceteri ordinis officiales uel subditi ad quos lales venerint ipsos ad sa tisfaciendum dominis a quibus recesserunt compellant aut ipsos cum rebus et bonis omnibus cum quibus venerant, restituere teneautur uiceuersa parimodo et si qui kmethoues Tabernatores vel Incole de terris Ordinis ad regnum et domi- nia predicta non satisfacientes iuxta terre laudum et couswetudinem recesseriut nostri ipsos ad satisfaccionem compellere et restituere teneantur. Item- quo cienscumque fui es, vispilioues iuceudarios aut alios malefactores de Regno Polo nie, terris littwanie, Russie et Mazouie ad terras Ordinis fugere contingent, extnuc Reguicole polonie et dominorum predictorum ipsos libere et sine impedi mento quantumcumque remote se necessitas obtulerit debent insequi, quibus Commendatores, vicecommendatores, aduocati, terrigene, ciues et ceteri ordi uis officiales vel subditi, qui per nostros requisiti fuerint super insequucione, capcione et affliccione dictorum maleficiorum nostris debent facere auxilia, con- silia et fauores ut predictos maleficos capere possint, captosque Jure ipsorum 289 terresiri iuxta de meritorum exigenciam condempnatos affligere el punire Et uersauice si aliqui malefici de terris Ordinis ad regnum polonie pro fuge rent ip- sos subditi ordinis quorum interest libere ac sine impedimento possunt insequi, capere et iuxia excessnum qualitatem nostro indicio terrestri conuictos condig- nis tradi supplier's quibus nostri Capitanei Tenutarii, ßurggraffii et oificiales, terrigene et eubditi quicumque requisiti per eos fuerint similiter auxilia et con- silia pro detencione, insecucione et pnnicioue predierorum maleiicorum debent facere opportuna. Et in casu si capi non poterinl, ordo ipsos fouere in suis non debet dominus. Et si fouere uellet extunc ipsos in metis terrarum. quas huius- modi tangit negocium iurisdiccione teneatur exhibere et cum ipsis iusticie facere complemendim. Item Ordo non debet fouere contra Regunm taies, qui regnum Polonie aut domiuia suprascripta vel Regni subditos ac dominiorum predictorum difiidarent neque dominus Rex nee sui subditi in Regno servare debent contra Ordinem aliquos qui enudem diffidaret vel subditos ordinis qualescumque. Item omnia priuilegia, inscripciones, federa et contractus, munimenta et quelibet lit- tere quas Ordo se babere asserit et specialiter concordia Tborunensis duo sen tencie per Sereiiissimum Dominum Sigismundum Romanorum et cetera Regem Bude uidelicet et in Wratislauia late et littere originales quas habet a principi- bus predictis dominis Rege Polonie et Magno üuce littwanie super terris samo- gittarum et Sudorum et alias quaslibet пec non et ille quas babet super territo- rium et Castrum Nessouiense et uillas Orlaw, Murcziuow et Nawawies et aliis ibidem situatis et cetera a quibuscumque personis cuiuscumque gradus, status et condicionis aut eminencie existant super treugis et quibuslibet concordiis et con- tractibus perpetuis vel ad tempos inpresenciarum restituere debeat. Alieque cassari debent et penitus annullari nec adipsis aliquis in altea debet haberi re- speetus preterquam ad Concordiam et unionem presentes. Et si alique littere, privilegia et inscriptiones reseruati in posterum fuerint, super terris, territorio, Castro et villis predictis ac concordiis et contractibus suprascriptis Ille et illa exiunc prout exnunc et exnunc prout extunc nullius debent esse roboris uel mo- menti. Item quod omnes captiui in presenti gwerra detenti ex utraque parte vicissim de Captinilatibus huiusmodi dimittantur sine dolo et fraude liberi et so- luti. ltem quod antiqua nauigia circa Slothoriam videlicet peditibus, equiiibus et cum levibus curribus ac circa Solicz et Fordan cum equis, rebus quibuslibet et curribus oneratis nоn debent prohiben sed pateant cuilibet transeunti. ltem quod omnes profugi de Regno Polonie ierris Littuanie, Masouie et Russie qui in terris Ordinis hactenus fuerunt libere redire ad Regnum et terras predictas 37 290 valeant et bona ipsorum vendere commutare et pro beneplacito eorum volunta- tem conuertere, hoc ipsum omiies de terris Ordinis profugi uiceuersa facere possunt. Item quod omnia bona que per Magistrum generalem et Ordinem re cepta sunt, hiis qui sunt in Regno Polonie terris Littuanie, Mazouie et Russie debent per Ordinem restitui uiceuersa, pari forma et omnibus iиcolis Ordinis bo na per dominum Regem recepta debeut restituî integraliter et ex toto Item quod omnes Coadiutores et ad bereutes qui in fauorem ordinis tempore gwerrarum presencium dominum Regem et sunm Regnum diffidare vigore presentis coucor- die ab omni impeticione domini Regis et subditorum debeut esse liberi et quieti et e converso qui in fauorem Regni Polonie Ordinem diffidarunt. Item quod terra Pomeranie, Colmensis et terra Micha]ouieusis debent mauere circa ordinem et sentencia legatorum sedis apostolice, quam dominus Rex habet super eisdem Cassa, irrita sit et inanis. Item quod omnibus apostatis qui fugientes de Ordine morantur in terris Polonie, Littuanie et Mazouie larga et libera facultas detur exeundi et de eisdem quo eis placuerit se trausferrendi Et quod omnímodo alii apostate ordinis predicti ibidem numquam foueantur. Item si pars aliqua ex predictis articulos aliquos bonos et parti utrique utiles et placitos excogitauerit infra bine et terminum, in quo presens contractus debet consuman et fiuiri ut ille presenti concordie imponantur et iuferantur. Item si aliquis de Regno Polonie subditos Ordinis in terris ipsorum violenter inuaserit et super eo Capitaneus Regni vel Tenutarius Regni requisitus iusticiam non faceret, extunc pro negli gencia huiusmodi a capitaneatu vel officio est depouendus et hoc si legittime probatum fuerit contra ipsum similiter ex aliqua parte Si commendator in red- denda iusticia negligens fuerit destituatur et nichilominus qui succedet iusticiam teneatur facere expeditam. Si чего is qui pro iusticia racione delicti predicti requiritur simplex fuerit terrigena Et iusticiam facere recusaret extunc dampna iusticiam requirente per Capitaneum de bonis terrigeue predicti compenseutur et solventur. Item pro dampnis personis ecclesiasticis et ipsorum bonis Ecclesijs et monasterijs lu gwerra presenti per dominos Regem Polonie et Magnum Ducem Littuanie antedictos et exercitus in terra Ordinis illatis et econ- tra per ordinem in Regno Polonie pontifices, abbates et prelati partis utriusque sufferre debent et nullus ipsorum racione dampnorum predictorum partem inie- rentem eadem debet Jure aut quauis alia impeticione molestare quolibet fatigare vel turbare quod eciam litteris suis auteuticis et capitulorum suorum aut Con- uentunm roborabuut. Item ad statuendum collectorem peccuniarum nauigij circa Thorun Capitaneus domini Regis Polonie vel is, qui fuerit ad ea deputatus et 291 Commendator Thorunensis pro tempore existens Conueniant et ipsum ad unum annum constituant qui sub prestito parti utrique iuramento peccunias, quas col- legerit diebus domiiiicarum in mauns utriusque presentet equali porcione diui- dendas solutis preciis famulorum et reparacione nauií decursum auni ille collector parti non placuerat, niant et unanimiié!- tam Capitaneus siue ad ea deputatus quam Commendator ali- um eligant quociens fuerit opportunum, Seruicia aero per famulos nauigii pre- dicti qui Scharwerk appellantur partibus predictis alienatis septimauis impen- dautur et tunc pars quelibet in sua septimana ipsis prouideat de expeusis modo et forma sicud attenus eis est prouisum. Item quod si in antea una parcium al- teri bellorum fremitus aut gwerrarum quod absit movere vellet, dissidia contra Concordiam et unionem parantes. Extunc utriusque partis subditi et homagia- terrigene et Ciuitates in hac parte bella mouere uolenti non debent contra consentire in aliqua parte nec adinuare vel assistere auxilio, consilio vel fauore per se vel alium puplice uel occulte super quo utraque pars suis subditis Htteras inscripciones et munimenta specialia dare debet quod ipsos pro buiusmodi non assistentes et inobedientes non debet impetere castigare uel impedire, quod futuri Reges Polonie et Magistri Ordiui: »nein alterius promittaut denuo et se inserebant quod Concordiam inuiolabiliter obseruabunt. Item si aliquando quod absit contingeret quod alique displicencie iniurie siue discordie inter predictos dominos Regem Polemic et Ducem magnum Littuauie ex una et Magistros tam in Prussia quam in Livonia predictos ex alia partibus specialiter emerserint, mox pars lesa alteri 'et debebit litteris suis vel nnucciis illam siguifícare iuiuriam et tandem partes efficere tenebuntur quod ipsarum Consiliarii ad certum locum et pro complanauda huiusmodi discordia et iniuria refundenda couuenireut . de huiusmodi negociis tractaturi . hoc ipsum inter dominos duces et Magistros predictos obseruetur. Item omnes uiolaciones treugarum, pacis, federum, sti- pulacioimm et contractnum, si qui inter partes predictas in gwerris preteritis accidissent vigore presentis Concordie annullamus et Cassamus omnes quoque nobiles Ciues et alios quoscumque homines in terris Magistri et Ordinis existen- homagiis alias nobis factis et prestiiis liberamus et absoluimus Promittimus quod nos tractatores presentis Concordie supra- et spoudemus bona fide sine dolo et fraude pro prefatis Ma- gist ro et Ordine quod dictam pacis concordiam et unionem per nos compositam tractatam et conclusam prefati Magister et Ordo tenebunt, seruabunt et custo- 37* (lient perpetuis temportons et in ewum inconcussa sincera fide sine dolo nel fraudis scrupulo ad ipsam quam ratificandam firmandam, roborandam et in for mam debitam sub titnlis dictorum Magistri et Ordiuis suos prelatos et precepto res cum sigillis suis maioribus unacum sigillis terrigenarum et ci vi tat u m per tractatores alterius partis electarum in Gnywcow super crastinum diem ante festum omnium sanctorum proxime venturum destiuabunt et sub punctis, articulis et Condicionibus superius descriptis ratificabunt, roborabunt et firmabunt, harum quibus sigilla nostra appeusa sunt testimonio litterarum. Datum in loco stacio- nis exercitunm nostrorum antedictorum videlicet ducis in Regis In ilumine Ossa iuxta lacum Melno inter Raczyn et Rogozno Castra in terris Prussie ipso die sancti Stanislai pontificis gloriosissimi. Anno domini Millesimo quadringente- simo vigesimo secundo. Littere Concordie super perpetua pace Inter nos et Regem et Regnum Polonie. Anno Mill. N. С XXii. facta et ordinata. IX. Annus 1422. Litterae Principum Germaniae ad regem Poloniae, quibus cam invitant ad exstirpandos haereticos in Bohemia et ad componendam pacem cum cruciferis. Rok 1422. List ksia^qt niemieckich do króla polskiego, w którym go wzywajq aby wytçpit heretyków w Czechach i zawart pokój z krzyzakamis. Sequitur epistola missa Regi Polouie ab electoribns imperij nomine to- tius christiauitatis. 293 Serenissimo principi et domino domino Wladislao Dei gracia Regi Polonie dncique liltwanie suppremo et cet, amico et domino nobis gracioso. Serenissime princeps et domine post promptam quibusnis complacendi uoluntatem Solent que sni natura grata sunt facile persuaden. Cum igitnr pacis bono ad quod presens aspirat intencio in rebus cristianitatis nichil graciosius audiri nichil delectabilius concupisci nichil denique queat ntilius possideri, Consequens ualde dignum nidetur ut in corde pudentis hortamenta que ad pacem sunt prä ceteris sibi ui- delicet ymmo et captent benigni assensus auditum. Sane serenissime Rex pro ceteris non longe diebus prestantes uiri petrus Cordebug miles et suns college uestre fraternitatis oratores egregij credenciali facultate suffulti narratione nobis diserta nobis exponere uestri nomine satagebant. Quod licet serenitati uestre Corona regni bochemie per nounullos eiusdem incolas attencio fuisset oblata, eadem tamen sereuitas ueritatis amore et catholice fidei contemplacione oblaci- onibus buiusmodi refuta iis ne ram se perpetuamque cultricem Christianam nomi- nis demonstrarat. Idcirco quod contra fidem ratholicam non recta sencientibus nullum umquam impenderet auxilium consilium ant fauorem. Sed nec ad facien dum premissa illnstri principi domino Alexandro alias Witotolda duci littwanie nulgariter nunccupato cousentiret, precantes insuper ut si qua bijs contraria fa- meque uestre serenitatis obscuratiua suggeri coutigisset ueluti falsiloquia sper- nemus nos super recolacione tam grata plurimum exhillarati gracias deo cuius res agitur in hac parte et celsitudini uestre laudes aitencius persoluere stude- bamus succensi sinceriori quomodolibet uestre serenitati complacendi affectu promptique excusare elloquia opportunitate percepta. Verumptamen quod sub- sequens fama premisse narracioni satis dissona in terris istis perstrepuit. Qua- liter uidelicet quidam Sigisuumdns dux cognatus nester nt asseritur illustris no mine ducis Wytoldi supradicti proceris hoc militari agmine stipatus procuratorio nomine insectariorum Wicklefice heresis defensionis auxilium et ad cap tan dum Regni predicii possessionem iugressus fuisset. Que tanto nostra durius afflixere precordia quanto amplios tan tu m priucipem Christiani Regis tytulo insiguitum narratis premissis tam imparia et puritati catholice fidei tam aduersa dedecuis- sent. Verum ex denuo oratorum uestrorum hie in Nurmberg expositis et intel lects relatibus animati, synceritatem uestram sincerissimis deprecantes aflecti- bus exortamur in domino quatenus in sapienciam quam omnium largitor in corde nostro uigere pro ceteris concessit. Eadem uestra Serenitas uero Ordiuem statunmque qualitatem diligenti oculo desideratorum perpendisset, Currentem et gentilitate in uio ad fidei lumen preclarum sereuitatem uestram miseralio diuina 294 uocau it, nonne ad fidei religionem non solum tenendam ant fouendam sed tocios potencie oestre uirtute tenendam, nonne ad bec tam baptismalis quam regalis tylulus uestram claritatem perstringi certe nulle maiores diuicie, nolli thesauri, unlli honores et nulla melior substancia mundi quam diuicie fidei christianae unum et omni (?) post eius religionem poueuda, cui eciam uelusta poteutissimaque non dubitauerct sub imperio ita se harum rerum cu ram bene gerere existiman- cia si diuine potencie bene et constanter famulata fuisset. Quid nam predicto homini non tam regnum littere sed eciam mundum anime lucrari dispendio. Et si uestra celsitudo oblaciones heresum sorde fedatas refutauerat uero refutet que- sumus et opere refutet et effeetu et tam uestra ac dicti Witoldi arma uniuersa in extirpacionem heresum et exaltacionem fidei conuertatis, hoc autem digne recteque fieri existimamus si prefatum zigismundum cum suis ad sua mox redire non tantum reuocet sed compellat proceres que ac subditos dicionis oestre sub- iectos animaduersione precellat quod eciam per uestram sereuitatem e uestigio fieri summis affectibus de precandur . hoc etiam sacre fidei zelus deposcit que nestrûm flores aut folia in testimonio nerum non suscipit sed operum ueritatem inquirit. Ac eteuim ceptacione fortasse deus uos probare disponit quantum as- sumpte sue fidei religionem pro terrenorum regnorum diuiciis diligatis. Quod Ecclesiam que expersequutionibus floret, oppressionîbus crescit contemptibus proficit eciam alijs millibus modis si uos numquam in hoc diligentem conspexerit absque uestra ope et persequ absque mercedis retribucione qu gloriosus con- sequeudum nunc in uestra pouit uoluntate poterit liberare, per hec quoque que ex hac materia quam multipliciter occasionem alloquendi sumencium labea com- primentur et illustrabuntur omuem fame uestre percepimus insuper qualiter se- renitas nestra una cum duce Wilolwdo aduersus uenerabilem Magistrum ac ter ras ordinis sanete Marie Theutonicorum dispoueret arma mouere qui tamen treo- gas parati fuere suscipere sacro sanete Ecclesie Romane ac sancti Romani Im- perij antoritatibus dumtaxat except is Arbitramur autem idipsum eadem et non minora quam supradicta Bohemie materia si processerit scaudala seminare. Quid enim est in effectu prussiam inuadere quam eos quorum auxilio hereses essent extirpande seu extermiuande ne ad hoc suffragare ualeant impedire. Rt quiduam est illorum sanguinem fundere nisi prefatas hereses defensare proinde omnibus modo, forma et attencione qua supra hortamur requîrimus et rogamus. Quatenos in casu quo congressio incepit dei ac nostri contemplacionem exercitus retra- hantur et cessent si uero non cepit retineantur ne fiat et treugas in ultima Con- uencione inter uestram serenitatem Magistrum et Ordinem supradictos Concor 295 datas'et Conuentas nunc et acceptare placeat nec ex eo excusare quod Magister et Ordo prälibati Sacrosancte Romane Ecclesie ac sacri Romani Imperij man- datum et auttoritatem uolunt excipere. Cum ad hec comuni iure fidelitatis sub- ieccione pariter et institucione sui Ordinis asstricti teneantur, has eciain trewgas Magist rum et Ordinem prefatos speramus accepturos quos et nos ad illas infini das ut eo liberius caussis orthodoxe [fidei subuenire queaut inuitaums seriosius scriptis nostris. Quamuis autem desiderij nostri sit.... pericula per hec no stra scripta pro ambula procauere. Nostre tamen intencionis extitit ad honorem et defensionem catholice fidei pro elemento fauencia elementa cum salute pro actu solempne ambusiatam nostram ad serenitatem uestram et prefatos Magistrum et Ordinem destinare desyderio reformande pacis hiuciude. Alijsque papuli Cbristiani rebus salutaribus pertractandum Cupientes ut in hijs que ad pacem sunt ac catholice fidei consenciacionem et proteccionem respiciunt regalis cle- meucia sic se incliuatam exhibuit quod Cbristi sponsa immaculata sine ruga sita Mater Ecclesie ex reformata inter uos et dictum Ordinem deo grata pace capiat succrementum. Ne si quod longe absit secus eueniat et non nisi pugiles sacre baptismatis caractere insignitos cateruatim mere fideliumque sangwinem serio confratrum . .. fundi et exinde obstinatam hereticorum perfidia roborari, adau- geri quod ceutingat sic uobis queat imputari. In hijs itaque uestra Serenitas hortameutis uostris exorabiliter condescendences erga deum et totum mundum copiosius laudem et gloriam cumulabit. Nosque faciet ad uuiuersa que status uestri augmenta felicia concernunt in tesioribus desyderiis aspirare. Datum Norimbergae XXVI die mensis Julij Anno domini Millesimo Quadringentesimo uigesimo secundo nostris Couradi Maguton. et Ottonis treuereusis Archiepisco- porum, Ludowici Com it is palatini rem et cet, Arwerti Ducis Saxonie et ffre- derici Marchionis Brandemburgensis etc. sub secretis. 296 X. Annus 1422. Rex Poloniae invitat incolas terrae culmensis, ut sibi contra ordinem assitant. Rok 1422. Król polski wzywa miçszkancow zieme chelmiñskicj, aby sie z ni m po^czyli. Wladislaus dei gracia Rex Polonie Littwanieque princeps supremus et heres Russie et cet. . Uniuersis et singulis Militibus et Clientibus celorisque nobilibus necnon Com- ludigenis Terre et Ciuitatis Culmensis quibuscumque Credimus a î uniuersitatis noticia non esse peregrinum quoniam post tot gwerrarum deflenda etmesto corde memoranda exercicia que inter nos ex una et Magistrum et Ordinem Cruciferorum parte ab altera heu dolor sunt patrata pacis semper dulcediuem quesiuimus ut sopitis inter nos utrinque gwerrarum disturbijs Terre Regnique ipsorum in amenitate quietis foelicibus gratulari potuisseut incrément!» et quanlos labores quantasue impensas pro ipsa fecimus usque modo nomine (цоnnв?) uobisclaruit uniuersis. Nouissime nerо ad requisicionem et hortacionem Sanctissimi domini nostri Martini pape nobis graciosi treugaspacis cum ipsis ad unius anni decursum facere grato animo uoluimus ut ipsis pendenlibns perpétue pacis federa inter nos et Magistrum et Ordinem tractari comodosius potuissent et maxime ideo ut effusioni christiane sanguinis cuius abominamur profluiua mo do parcemus a quibus Magister et Ordo prout uestre uuiuersitatis speramus . . . . esse noticiam se friuole subtraxerunt. Nos uero uolentes amplioribus regui uostri dispendiosis providere perulicis que nobis et Regno nostro forsitan a prefato Magistro et Ordine imminere potuissent mouimu exercitualiter inuite teste deo gentes nostras cum quibus licet multo ante tempore Terras Ordinis in*rare potuissemus tamen syncerissimo affectu cupientes quod aliqua nobis equalitas a Magistro et Ordine obuiare potuisset cum ipsis tardo gressis non sine graui et 297 notabili terrarum nostrarum dispendio per dominja Regni nostri iransiuimns uti- que in precordiis nostris affectantes manus nostras ab effluxu Christiani cruoris seruare innocencias et desiderate pacis amenitate florida confoneri . postquam autem Terras ipsorum ingressi sumns semper passim paulatimque processi su- mus cupientes cum minoribus dampnis terrarum Prussie omnem adhuc equitatem amplecti si que nobis a prefato Magistro et Ordine fuissent exhibita, Nunc autem flunium Drwancza felici gressu Iransiuimns et quamquam tot uictoriosos triumpbos de hostibus nostris largitur nobis altissimos de ipsorum tamen nolen- tes euentibus et successione felici gloriari extunc si aliqua a prefato Magistro et Ordine nobis porrecta fuerit equalitas ipsarum sicut prius ita et nunc gratissime amplecti nos noueritis esse pronos et insuper nobis clare constat quoniam preter- itarum gwerrarum tempore semper pro posse nostro a destructione et uastacio- ne terre Culmensis incolatus uestri abstinuimus et hncusque si prescriptorum fieri posset remedium velleiiius ab ipsius desolacione abstinere. Verum ipsi nostis exercitnum nostrorum potenciam ex diuersarum gentium nacionibus congre- gatam quam si forte in Terram uestram uos inducere quamuis iunitos teste altis- simo contigerit, ab ipsius graui cruenta letalique uastacione et si uellemus non poterimus proch dolor! tautam fere muhitudinem infinitam eciam qualicunque di ligencia et sollicitudine apposita cobibere. Recordio eciam uniuersitatis uestre reducimus quomodo dum de bostibus nostris congressu campestri altissimus no bis triumphum concesserat, tunc fidelilatis omagia nobis prestitistis a quibus bucusque uos nunquam dimisimus liberos nec solutos, quare uos tenore presen- cium requirimus et hortamnr, quateuus nobis iuxta prestitute fidelitatis ho magia ut perfertur assistere neliiis et secundum formam Iuramentorum per nos presti- tutorum adherere Talia vero iam pleris uicibus uobis direximns scripta nostra nec a uobis responsum habere potuimus usquemodo. Ideo nos hortamur et re quirimus super prescriptis nobis finalem faciatis responsiuam Datum in loco Stacionis Exercituum nostrorum circa Goluby Castrum feria tercia infra Octauas Assnmpcionis Marie uirginis «loriose. Anno Millesimo Quadringente- simo uicesimo secundo. Ad maudatum Domini Regis Sbigneus. ** 38 298 XI. Annus 1422. Legati regis Poloniae certiores faciunt episcopos Prussiae et commendatores, se Gniewkoviam ad indictam conventionem venissc. Rok 1422. Postowie od króla polskiego uwiadomiaja, biskupow pruskich i komturów o swoim przybyciu do Guiewkowa na zjazd zapowiedziany. Reuerendissimi patres et honorabiles domini amici nostri carissimi. Ad me- moriam uestris dominacionibus reducimus Inscripciones uestras de Conuencione inter nos et nos- die date presencium uidelicet in crastino Om. sane tor. in Guew- oow celebranda pro consumaciomc pleniori per utramque partem factam, pacetn perpetuam roborandam ad quam diem et locum predictum uenire non negleximus diuina dementia suffragante . sed multum miramur quod nulla signa uidemus per que cognoscere possemus uestrum felicem aduentum. Ideo rogamus amiciciam uestram quatenus n<>s de uestra intencione in premissis uelitis celeriter informare scienter, quod nobis domiuorum nostrorum Regis polouîe et Aiagui ducis lyth- wanie ordinacionem non licet excedere nec locum mu tare. Datum in Gnewkow feria secunda in crastino Omnium sanctorum Anuo domini Millesimo quadringen- tesimo vicesimo secundo. Johannes Wladislauiensis, Andreas Poznaniensis dei gracia Episcopi, Jo hannes decanns Cracouieusis Regni Polonie vicecancellarius cum aliis baronibus et dignitarijs ad banc conuencionem deputatis. Reuerendis in Christo patribus domiuis Johanne Warmiensis, Gothardo Pome- zanieusis dei gracia Episcopis et honorabilibus Heiurico Holt in Elbing, Martiuo kempuater in Thoron Commendatoribus, Ceterisque in hac parte ipsorum con- sortibus, amicis uostris carissimis. 299 XII. Annus 1423. Litterae regis Poloniae ad Cancellarium regis Romanorum, se cum illo convenire velle. Rok 1423. List króla polskiego do Kanclerza króla rzymskiego, w którym mu pisze, ze chce miec zjazd z królem rzymskim. Wladislaus dei gracia Rex Polonie Lyttwanie princeps supremus et hae- res Russie et cet. Reuerendus in Christo pater, Magnificique et nobiles uiri amicinostriRecepimus pridie litteras uestras ex quarum tenore ex pleno percepimus Sereni.$simum prin- cipem dominum Sigismundum Romanorum Regem et cet. fratrem nostrum caris- simum in hoc proposito firme persistere quod uelit nobiscum secundum disposi- cionem inter utriusque nostrum prelatos et Barones in proxime celebrata Con- uenciuue inter eos conuenire . dummodo nos uelimus uenire ad eandem et esse in Ciuilaie nostra Sandecz uel alio competent loco illi in propinquo adiacenti. Ipse uero Dominus Rex Romanorum m Cassouia Ciuitate sua eciam esse uellet et cet. Et quia non nmbigmms nouisiis quocienscmiq/oe de >eâiuilibae conuencio- nibus sine diebus placitorum disposiciones et conclusiones quibus cogitari non potuerunt Cerciores, occurrebant, numquam de parte nostra defectus aliquis quamuis eciam potuisset aliquibus ceriis et legittmus racionibus excusari contin- gebat, sic et nunc flaute domino non continget, quin ad locum et diem super quo utriusque nostrum prelati et Barones, quos priusquam nostra personalis Con- uencio subsequatur. Ad conueuiendum et tractandum uobiscum de loco et die ■predictis ante nos ad aliquem locum utrique parti compelentem premittere decre- uimue, concordabuut, sine cuiuslibet ambiguitatis dubio ueniemus. dumtaxat uos ipsi disponite quod predictus frater noster carissimus Romanorum Rex in con stituas et electis per Ambaxiatores presencium die loco et termino non negligat eciam qualicumque necessitate occurrente comparere, ut non oporteat nos ultra .constitutum diem, locum et (erшншш aduentus ipsius sicut in pluribus preteritis 38* 300 temporibus recordamur contigisse sub dubio prestolari. Alioquin nobis ipso fratre nostro Rege Romanorum absente comparentibus, exigente negociorum nostrorum uarietate multiplici aduentum ipsius fratris diucius, quamquam id alias pro sua honestate fecerimns, nequaquam ualebimus expectare. Datum in loco uenacionum nostrarum circa Stagnum Thur feria sexta proxima ante festum pu- rificacionis sanete Marie uirginis Anno domini M°, CCCC°. XXiii°. Ad mandatum domini Regis Sbigneus sedis apostolice prothouotarius prepositus et cet . Reuerendo in Christo patri domino Georgio Episcopo patauiensi Anle Regie Romane Cancellario et Magnifiais Nicalao de Gara Palatino Regui Hungarie Monithianusch Pieponi de Ozona Comiti Pomesiensi Czech peter Rozgon Schtwan Henrico filio palatini et Nicolao de Pevein Marschalco amicis uostris dilectis. «5- Х1П. Annus 1423. Foedus inter regem Poloniae et Regem Romanorum initum. Rok 1423. Przymierza zawartc miçdzy bólem polskim, a królem rzymskim. Nos Wladislaus dei gracia Rex polonie Nec non terrarum Cracouie Sando- mirie, Siradie, Lancicie, Cyaawie, Lithuanieque princeps snpremus Pomeranie Russieque dominus et haeres et cet. Alexander alias Wytawdos magnus dux Lithuanie et cet. Notnm faeimus quibus expedit uniuersis, Altitudo diuiciarum sapiencie et sciencie Dei cuneta disponens, numero, pondere et mensura, qui eciam corda tenet regum et illa quo nolnit sua uoluntate defleclit. Nos cum Se- renissimo principi domino Sigismundo dei gracia Romauorum et cet. Rege fratre 301 nostro carissimo conuenire disposuit, ut inter nos mutuis binciude tractatibus, colloquiis et placitis obsernatis et habUis inter nos ab una Et prefatum dominum Sigismundum Romauonnn Regem fratrem nostrum carissimum parte ab altera, Super omnibus odijs displicenciis rancoribus discrepancijs, lesionibus, dampnis, iniuriis et offensis post perpetua paçis federa dndum in biblio inita inter nos utrumqne suborta, suscítata et ocçasione quacumque et quacumque parte transi- gisset mutua caritas et rediuiua fraternitas oriretur. Omnium Rancorum, odiorum, displicenciarum, disseusionum, dampnorum, iniuriarum, offensarum, et discre- panciarum spiritns sc. nos gracia dirigente ammotis prorsus fomitibus et iucen- tiuis peremptis paxque perpetua et tranquilinas iustaurentur, quia non nisi pacis in tempore beoe colitur autor pacis. Idcirco non per errorem aut improuide sed animo deliberato sano prelatorum, principum, Baronum et procerum nostro- rum fidelium accedente consilio huiusmodi pacem, uniouem et fratritatem restau- ramus et reducimus ad fraterne caritatis pristine perfeccionem, Que per que- dam incommoda dampnorum, Iniuriarum et offensarum predictarum fnerant ali- quanto tempore intercepta. Ita quod ad ea mala numquam de cetero sub fide et honore et pondere prestii i Iuramenti instantibus sen obuianlibus suggestionibus persuasionibus et susurris quorumcumque quomodolibet reuertemur. Nec eorum ullo umquam tempore nos et heredes et successores uostri inter nos in malo de- bemus nec uolumus remiuisci, ad auimum reuocare, innouare uel mouere ex nouis uel alijs quibuscumque caussis et casibus emergentibus in futurum In quo- cunque statu uel dignltate eminentiae dirigente altissimo fuimus sublimati. Sed dominum dominum Romanorum et Hungarie Regem et cet. mutuis fauoribus et amoris uinculo persequi tenebimur ac si numquam inter nos et eum dissensiones, odia, dampna, et iuiurie huiusmodi contigissent. Ipsum que uera perfecta Christianica et indubitata caritate eomplecti nuper litteras et inscripciones inter nos in liblio editas et sub fidei puritate et Iuramento firmatas. Insuper promit- timus pro nobis, beredibus et successoribus nostris et sub fide et honore nostro promittîmus pollicemur pro nobis terris et subditis Regnorum nostrorum nostris et ipsorum nominibus quod uuiuersas et singulas litteras, Inscripciouum, priui- legiorum, contractus, paccionum et munimenta omnia inter nos et dominum do minum Sigismundum Romanorum et Hungarie Regem et cet. fratrem nostrum carissimum et eins subditos iuita concepta, edita, facta, et finita sub quacunque formauerborumseu tenore, quocunque temporeet in quibuscunquelociset presertim litteras predictasiu liblio Iuramento firmatas, quas hic habere uolumuspro iusertis seruabimus. Nec racione et occasione huiusmodi odiorum, displiceuciarum In 302 ioriarum, dampnorum, lesionum et perturbacionum inter aos et dominnm fratrem nostrum forte suadente seminatore zyzanie suscitatas, nllam instanciam, lesionem, dampnum, preiudicium et iacturam quoquomodolibet facieinus sed semper huius- modi concepta firuólas pacta federa et caritatis uinculum In solida, perfecta con tinua et firmitate perpetua In eo statu et uigore in quibus a premaeuis eoruin exordijs fuerant debebuut inuiolabiliter remanere Et iugiter pudorem effectum et efficaciam optinere. Easdem lhteras priuilegiorum et contractus prefatos inno- uantes ratificantes gratificantes roborantes et de certa nostra sciencia confir mantes. Et nos Albertus dei gracia Episcopns Craconieusis Regni polonie Cancellarius supremus Semouitus iunior et Alexander eadem gracia duces Ma- zouie, Jobannes de Tharnow Cracouieusis, Sandziwogius de Ostrorog Poz- nanieusis, Nicolaus de Älichalow Sandomiriensis, Matias de Labischin Bresten- sis Palatini, Mosticius de Stanschow Poznaniensis, Dobeslaus de Oleschnitcza, Woymcensis, Fflorianus de Corithnitcza Wisslicensis, Johannes de Tolisch- kow Calisiensis, Martinus de Rithwany zauichostensis, Domeratus de Kobilany, Biecensis, Sbigneus de alto monte Rospergensis, Johannes de lanczeuitze Sanotocensis, Johannes de lichin Sveuiensis Castellani, Sbigneus de Brzezie Marschalcus, Regni Polonie, Gregorius Gedigold, Capitaneus podolie, Nico- laus Sepensky Cousiliarius magni du cat us Lithwanie, Jauiseius Niger de Gar- bow Capitaneus Cruschuitzensis, Heinricus de Rogow Vicecaneellarius Rega- lis, Johannes de dombrowa pincerna Regalis, Albertos Massky lanciciensis, Thomassius Scheliga Syradiensis, Petrus de Pikary Regiualis subcammerarij, Pawlus de Biscupicze, gladifer Regalis, Johannes et Spitko de Melstyn domini, ©obrogostius Swidna de Schamotuli, Stanislaus de Chadaw uenator lanciczi- ensis, Petrus de Medwedz Incisor Regius, Johannes noss. de Dobrkow, Lau- rencius Zaramba Marschalcus Curie Regalis, Sbigneus de Lapanow Camerari- us Cracouiensis Petrus de Curow, Thoniko Callsky, Johannes Glowatz de Oleschnitcza, Nicolaus Powala de Tatzowo, Nicolaos de Caristow, Sta nislaus Ebermuth de Vynary, Johannes Gammrath de Chlimonthow, Iwo de Wywla bona fide et Christiauica Nostris et fratribus Regnicolarumque nniuer- eorum uioe et nominibus assuminus et pollicemur. Quod omnia et singula snperius scripta et expressa dominus noster YYladislaus Rex et dux at ten de t. Nos quoque attendemus et seruabimus suam quoque serenitatem incon- cusse. Obseruandum iuducemus dolo et fraude in omnibus et singulis premissis proculmotis presencium sub nostre maiestatis ac nostri Alexandri alias Wytawdi ac eciam prelatorum, principum et Baronum predictorum sigillorum зиз testimonio litterarum. Datum in Oppido kesszmarck Strigeniensis dioceseos Anno domini Millesimo cuadringentesimo nicesimo tercio feria tercia post domi nicam Ramispalmarum. XIV. Annas 1425. Rex Poloniae commendat magistro generali duos nobiles Misnenses ad sanctum sepulchrum peregrinantes. Rok 1425. Król polski poleca wielkiemu mistrzowi dwóch z slachty z Misnii, pielgrzymujqcych do grobu swiçtego. Magnifico et Venerabili domino Paulo de Rusdorfi* Magistro generali Ordinis Sanete Marie theutunicorum fratrum de Prussia compatri noslro carissimo. Wladislaus dei gracia Rex Polonie lithuanieque Princeps Suppremns et Heres Russie etc. — Magnifice et Religiose compater noster carissime, Hiis diebus proxime pre tentis Nobiles Georgius Enczemberg et Johannes Glanckenberg de partibus Misuen. cum muhis liüeris recommendacionum et testimonialibus diuersorum prineipum Almanie amicorum nostrorum ad nos applicuerunt, et secundum quod ipsi principes in fauorem ipsorum scribentes nos deprecabantur litteras ipsis cum saluisconductibus dedimus opportunas qui per Terras et dominia vestra prussie ad preclarum priucipem dominum Alexandrum alias Witoldum Magnum ducem lithwanie fratrem nostrum carissimum et demum ad Sacrosanctiim Sepulcrum dominicum causa exercicii militaris proficiscuntur. Ideo rogamus caritatem vestram quatenus ipsos Georgium et Johauuem intuitu nostri ac ipsorum princi 304 pnm amicorum nostrorum proipsis scribeneinm grate suscipientes et -benigne per Terras et dominia vestra prussie cum ipsorum Cnmitiua permittatis de saluis conductibus usque ad dominia ipsius Carissimi fratris nostri magui ducis proui- dendo Ineo nobis et dictis fratribus nostris principibus Almanie qui partes suas pro eis inlerponunt . facientes. Datum in Coslan feria secunda octaua die men- sis Julii Anno domiui Millesimo quadriugenlesimo S\\ °. Ad mandaium domiui Regis Stanislaus Czolek. R. P. vioecancellar. XV. Annus 1425. Rex Poloniae invitat magistrum generalem, ut delegates suos ad fînîendum negotium circa limites mittat. Rok 1425. Król polski wzywa wielkiego mistrza, zakonu niemieckiego aby postów swoich . do zakonczenia sprawy okoto granic, zestat. Wladislaus von gotes gnaden konigk czu polen Furste zu Litten Ober ster Erbeling czu Ruwssin. Grossmechtiger vnd erwirdiger vnsir luter lieber gefatter, Wir haben gebort euwir briffe vnd vollkomelichen voruomen, vs den wir czien die geneyt den tag vnd die stad durch vns mit vnseru sendeboten die wir nu vfgenommen haben czu volenden die grentzen czwuschen den landen vnsirs Reichs vnd euwern landen als czu den geynoten der Neweumarke, Ir begert ouch. Eer das man gee czu uolende die egedochten grenitzen das wir vnser Rethe glich mit den euwirn czu eyner bequemen bandelunge czu habin von wegen vnd weisen bi den vorgesprochen grentzen nach Iuhaldunge des Artikels vnd vorschribunge 305 in den briffen des ewigen fredis vnd ouch eynedirforschunge vndeyne eyntracht mache von der bedutunge des selbens artikels ünd ouch wisset das wir noch euwern begerungen vnsir Rathgebiu czu Nieschowa eine Woche nach dem Feste assumtionis Marie uw nebest wellen senden vnd doselbist ouch Ir dir eu wern wellet senden mit voller macht vnd gewalt czu bandeln alle notdurftige ding vnd sunderlich die do not sien bie dem artikel, Als Ir ouch schriebt das zu der egedochten sammelunge der Rath des irluchten Fursten Herrn Allexanders anders Wytawds grossfursten zu Litten vnsers allerliebsten Bruders auch in den vorgedachten gescheften were etc. wen die Ding vnd die geschefte haben nicht eyue vfsehen vf litten, Auch wenn man merket der stadt weyte geleyge- nisse die vns vnd den egedochten vnsirn bruder von eynauder teilen vnd auch die kurze der cziet, in der Man enden sal die gedachten grentzen so vermute wir vns irer kegenwart nicht not czu sien vnd auch die Woyweyden edeln knechte vnd stete vnsers reichs bewegen vnd Irmanen vnd ane vnderlas, das wir nach Inhaldunge der vorgesprochen briefe, den selbigen vnsir briffe gebin. vff das abssich gefyle das die machungen des fredes von vns hin und her das es beydersyth ader durch vnser nachkomelingen werde vorseret das den dieselbi- gen vnser vndersassen vns hulfe vnd bystendikeit czuthunde los wurden vnd von huldungen eeden vnd gemeyniclicheii von allen geloubeden wurden gefry- get, vndirrichtet ouch das die euwern die ir senden werdet das ir ouch desgli- cheu widir suiche briffe den edlen lanilewten steten Inwouern euwer lande vnd vnseru vndirsassen geben wollet das ir von den allen vorgesprochen dingen wellet euwern willen geben czu vorsteyen, dem erwirdigeu in gote vater vnd Herrn Herrn Johannes Bischoff czu Lesslaw Ab ir die zusammenkommunge vorgedocht, czu Nyestowa wellet bewerd vud geneyme czu habynne, das die vnsern czu ziten dorczu wurden gewarnet Gegeben czu Loncicie am donrstage am andern Tage Jacobi apostoli Anno M° Quadringentesimo vigesimo quinto. 39 306 XVI. Annus 1424. Rex Poloniae nuntiat commendatori Thornniensi se prope diem venari Telle. Rok 1424. Król polski oznajmia Komturowi toruiiskiemu ze wkrótce polowac zamysla. Also bat der Konyng vоn Polan geschrieben dem Compthur vо» Thorun. Vladislaus dei gratia rexPolonie et caet: Venerabilis et religiose grate nobis dilecte de venatione nostra iniqua nobis non nimis prosperi successus vobis tunnam feriarum niediam de cervo ac mediani onagei destinamus per presentium ostensorem. Compatri aiamen nostra IV!a- gistro Prussie generali duas tunas earundem et Marschalco unam nec non Com mendatori de dziezgon aliam dirigimus, Quas petimus ipsis per nos presentan et dirigi pro complacencia nostra singulari. Datum in Skaw loco Tenationis no stra die dominica ante Stanislai mertyris Anno et cet. XXIX. Dominus Rex per se. Rex Polonie scripsit commeudatori Thoranensi. 307 XVII. Annus 1424. Rex Poloniae nuntiat Magislro generali, еe novos commissaries ad limitationem finium nominavisse. Rok 1424. Król polski uwiadomia vnelkiegfo mistrza, ze wyznaczyi, nowych komissarzy do oznaczenia grame. Magnifico venerabili viro domino Paulo de Rnsdorf Ordinis beate virginis de domo Teutónica Magistro Prnssie generali amico nostro carissimo. Wladislaus dei gratia Rex polonie litwanieque princeps Suppremus et heres Russie etc. — Magnifice Amice et Religiose dilecte, Recepimus literas vestras quarum tenorem sano comprehendimus intellectu In quibus scribitis quomodo limit- tacio siue distiuctio metarum inter nostras ab vna et vestras terras parte ab al tera iuxta vim et effectum concordie placitata et conclusa snum effectum debi tum nostris prelatis et Baronibus ad id deputatis efficieutibus sortiri non potuis- set. Qui vti scribitis nee ad quasdam literas vestras nec ad aliquas probacio nes legittimas huiusmodi limitationi necessarias intendere voluissent. Sed nec per loca neque aliqua Signa metalia per vos seu per partem vestri demonstrata sequi voluissent propter quod pretenditis quo per ipsos stetisset quo minus hu- jusmodi disiinctiosiuelimitatio metarum sit dilata et protracta,quos lice requisissetis vt duos ex ipsis ad premissa faciendum vigore concordie premisse elegissent Ipsi tamen ut scribitis eligere recusassent. Exaltera vero parte puta prelatorum et Baronum nostrorumpredictorumfuimus de contrario informati qui ut scribunt nobis ad electionem huiusmodi amraissent. Sed ipsam suspendissent volentes a nobis informan de personis eligeudis Et quia nos vna cum preclaro Principe domino Alexandro alias Witowdo Magnoduce lithwanie fratre nostro carissimo a pro- secutioue concordie et eius effectum in nullo recedere quinymo ipsi iusistere io- tendamus Reuerenduni patrem dominum Johannem Episcopum Wladislauien . et Magnificum Mathiam de labischiu palatinumBresteïï . aut eo impedito vel absente 39* 308 magnificum Janussium de Cosczelecz Wladislauieil palatinum nomiuauimus et deputauimus quibus dedimus in mandatisvt ipsi recepta a nobis ipsis tradiia et cou- cessa potentate difficultatis sublatis nbstaculis que pluralitate personarum ut plerumque eueniunt. Cum vestris duobus proparte vestra similiter eligendis in festo .sanctorum Simonis et Jude proxime afiuturo aut aliquo dierum immediate sequencium convenient et prout justum et rationabile fueriut de metis predictis decidant et congnoscant Ad quorum Electionem vos similiter eflficaciter inten- datis et nos informetis de voluntate vestra per quam reddamur cerciores de die bujusmodi et personis scribimus etiam Reuerendis patribus dominis Jobanni pre- dicto et Andree poznanieñ Episcopis mandantes et comittentes eis seriose qua- tenus ab accionibus et propositionibus velud nobis scribitis contra vos iutentatis siue intentandis cessent protinus dummodo ab effectu coucordie dependeant aut ipsi concordie in aliquo derogarent. Dat. in Luczsko ipso die Sancti Michaelis Anno domini Millesimo quadringentesimo vigesimo quarto. — Relatione venerabilis Stanislai Czolck Cantoris Cracouiensis. €®рщ| Ж1¥© Acta diplomática régnante Vladislao Jagiellone, de Anno 1123 ad annum 1427. Akta dyplomatyczne m panowania Wladystawa Jagielly, od roku 1423 do гокп 1427. i. Annus 1423. Rex Poloniae commissaries elegit ad recipiendum Castrum Draheim. Rok 1423. Król polski wyznacza kommissarzy do odebrania zamku drabimskiego. Wladislaus dei gracia Rex Polonie Lithuanieque Princeps suppremus et heres Russie et cetera. Venerabilis et Religiose amice noster, Litt eras uestras nuper accepimus quod Consiliarii nostri qui iuxta inscripciones inter nos utrimque in Weluna faclas 310 grenicies inier Regnum nostrum ex una et Terras uestras parte ex altera limitan et terminan debuernnt, incipientes limitaciouem huiusmodi inter terram nostram dobrinensem ex una et Terram Michalouiensem Ordiuis uestre parie ex aHera, ipsam i/i modica parte termiuandam reliquerunt, quod quidem ad festum natiuita- tis Marie uirgiuis qui fuit terminus limitandi inter Terras nostras et terram Po- meranie, quedam negligencia est commissa, Idcirco Consiliarii nostri, Prelati ac Barones qui in Conuencioue iu Wartha celebrata fuerunt constituti concluse- raut. quod ad perficiendam et terminandam buiusmodi limitaciouem ad festum sancti Nicolai proximum, quem diem ad hoc pro speciali termino elegerunt, ite- ratis nicibus Consiliarios nostros dirigere uellemus, ad quem quidem terminum Reuerendis.Mmum in Christo patrem dominum Johannem Episcopum Wladislaui- ensem, qui tunc qnum primus terminus limitacionis fuit, videlicet in festo natiui- tatis Marie, in u es tris fuit dominiis constitutus et possessionum bonorum dicte sue Wladislauiensis Ecclesie recipiebat, necnon Magnificos et Strenuos Mathi- amde Wansosche Calisiensem, Mathiam de Labyschin Brestensem, Jaunssium de koscaelecz Wladislauiensem Palatinos, Mathiam kooth Nakliensem, Tho- mam de Pakoscz, bydgostienseim, Johannem Brczozoglawy laudensem Castel lanos et Andream Capitaneum Brestensem, quibus hocipsum limitacionis similiter commiseramus uegocium cum pleno mandato et potestate omnimo da transituros deputauimus commisimus quod eisdem quatenus omni remota negligencia sine dilacioue ulteriori dicte limitacioni intendant finaliter cum effectu Velit igitur synceritas uestra Consiliarios uestros et nunccios cum pleno mandato sicut et nos ad dictum terminum destinare, qui illud quod in priori termino est neglectum, in hoc sine aliqua dilacioue terminarent. Nichilominus syuceritatem uestram petimus et hortamur quatenus uuncciis uestris quos illuc destinare uolneritis committatis quod circa antiquas limites tempore domini Casimiri diue memorie predecessors nostri olym Regis polonie tentas et seruatas ex utraque parte relinqnamur, prout hoc ipse tenor Coucordie inter nos nouissime fauente domino inite contiuet, ut autem predicta concordia inter nos solida et constans permanent quam s . , concedente altissimo inuiolabi- liter seruare intendimus, uestris uelitis Compredecessoribus et ceteris officiali- bus committere quod subditi Regni uostri circa libertates antiquas tempore pre- decessorum nostrorum tentas conseruareut soluciones que insolitas et alienas moribus uel quascunque alias angarias temporis non imponant et presertim Mer- catoribus qui se per quasdam nouas et inusitatas exacciones Phnntgeldt dictas, non modicam grauatos per uestros Officiales coram nobis asserebant per quas 311 Concordie huiusmodi non modicum uiderentnr derogari. Insuper iuxta nota et desyderia uestra omnibus Capilaneis et Tenntariis nostris uobiscum iu uicina manentibus commisimus seriose quod deinceps litteras uestras quascuinque nobis direxeritisa vobis et uestris nuncciis suscipiatis et easdem nobis sine negligencia transmittant qnum aliquocies negligencie coiumittebantur ex eo quod nunccium uestrum nos propter longam distanciam non cito accedere potueruot. Inter ce tera syncerilatem uestram requirimns presentes et hortamur quateuns si Magui- ficus dominus Sandiwogius Palatinus posnaniensis et Capitaneus Maioris Polo- nie sincere nobis dilectus infirmitate graui aut aliqua ineuiiabili necessitate oc- cuparetur, cui Castrum nostrum Draheim resignare se obtulistis quod huiusmodi resignacioni personaliter non posset interesse. Et aliqnem filio ram suorum ad sinceritatem uestram pro recipienda dicti Castri possessione destinuit . extunc prefato filio suo quem destinandum duxerit possessionem predicti Castri nostri assignare uelitis sine dilaoione ulteriori, fidem sibi uelud nobis uel eidem San- diwogio adhibentes. Item ad limitandas granicies prescriptas Magnificum Ma- thiam Palatinum Calisiensem unacum aliis nostris Consiliariis deputamus. Si uero prefatus Palatinus infirmitate aliqua detentus Puerit quod huiusmodi limita- cioni non ualeat personaliter interesse extunc uolamus quod ceteri Cousiliarii nostri, qui ibidem fuerint constituti iu absencia sua plenam limitandi et de singulis ipsis commissis concludendi habeant potestatem. Datum in Byecz feria tercia proxima post festum saucti Martini. Anno Millesimo Quadringeutesimo vicesi mo tercio. Ad relacionem Venerabilis domini Czolconis Cal. Cracouiensis et Scolastici Sandomiriensis Regui Polonie Vicecancellarii. Venerabili ac Religioso domino Paulo de Rusdorff, Ordinis beate Marie Vir ginis hospitalis Jerosolimitani de domo Theutonica Prussie Generali amico no stra charissimo. 312 П. Annus 1425. Rex Poloniae concordat cum magistro generali Paulo de Russdorf in negotio limitandarum finium. Rok 1425. Król polski robi z wielkim mistrzem Pawtem de Russdorf ugodç w sporach o granice. Wir Wladislaus von gotis gnaden koningk czu polan etc. Thun kunt mit luwte dysses briffes Allen den is werdt noth thun das am tage vnd stad hir vn- dergeschrebin glich mit dem irluchten vnd claren fursten Alexandro anders wytauwdo grosfursten zcu littauwem vnserm allerliebsten brudere von eyme vnd dem grosmechtigen vnd geistlichen herrn paulo von Rusdorff des ordeus sunto marien des deutschen hawses von Jerusalem homeister vom andern teilen tzusampnekomende von den vnd obir die nachgeschrebin artikeln eutscheidun- gen habe wir gemacht eyne sulche ordenunge vnd vorclarunge als hir nachfol get. „Der erste Artikel ist der, das wir koningk vorgesprochen, sayen. quidt den Meister vnd den orden ebenumpt von dem Ansproche der endunge der gre- nitzen, czwschcn der Newemarke vnd den landen czu polan, vnd die selbige werde wir Thun mit dem allirdurchluchsten fursten vnd herrn herrn Sigismun do Romischin vngrischim vnd behemischim konige etc. adir synen nochkome- lingen noch der stad vnd der czieth bequemekeit vnd abs gefile in deme der vorgedachte herre koningk Romischir vngrischir vnd behemischir etc. mit vns tete dey vorgedachte endunge der grenitz abegynge vnd sturbe, denn dy nach- komelinge ab auch der meister vnd der orden nach dem abegange des vorbe- numpten Komischen etc. kouigis nachkomen. Adir sey in vorsatzunge halden denn als wy nw kegenwertichlich halden vnd besitzen denselbigen grenitzen czwuschen vnsern landen polan vnd der neweumarke entscheiden enden vnd be- steidigen mit vns ader mit vnsern nochkomelingen adir vnsern adir vnsir nach- komelinge Sendeboten dey dorczu geschichet werden ader gesaut sullen seyn vorbunden etc. — 313 — Der andir ariikel ist das wir konig sullen senden ...... senden etzliche vn sers Rathes, dey mit den, dey do sint des Halbes des vorgedachten grosmechti- gen Herrn hoiueisters vnd ordens am drythen Sonntage nach ostern nu tiehest folgende bey Jesnitz czusampnekommende sullen haben folle macht czu enden czti ..... vnd czu besteigende dy grenizen czwuscheu vnsern landen Cuyevie vnd polen von eyme und der laude Colmen vnd ponimern vom ander teile nach dem Iuthe vnd iuhaldnuge der houptbriffe darobir gemacht. Eynen sundertlichden der vorgesprochen Meister vnd ordo des konigis Casimirs vnd der ander herrn heinrichs Thnsyner vorczithen homeisters den wir haben denn von beiden teilen vorczubrengen etc. Item wir vorgedachte koningk werden des glich senden etzliche vnsirs rathes achtage vor pfingsten adir sechs wocheu nach dem ostertage nehestlolgende bei Dryszeu dey sich sammeln sullen mit elzlichen des rathes des gedechten berru meisters und des ordens, vnd sollen handelunge haben von der eudunge der grenitz obir den do selbist von beiden teilen clage adir czwyfel ist, vnd ab sy mogen so sullen sy es fruntlich entschei den vnd ab sey nicht . . mochten fruntlich entscheiden das nicht en sey denn sal ichtlich teil czwey berichts lewte kyszen dey von dem vorgeuanten czwyfel czuirkennen vnd czwenden sullen macht haben nach dem luthe vnd schikunge des briffes des ebenbenumpteu irluchten fnrsten Herrn Allexandri andirs wy- tawdi, grosfnrsten zu Litten vnd ab die egedochten vier also als vorgesprochen ist erwelt und genümpt in eyn orteil nicht Averien obireyutragen denn sal man dey sache beschrebin vnd mit den Ingesegeln aller berichts lewthen vorsegeldt, mit czwen, eynen von vnserm teile, den andern vom vorgedachten Herrn homei sters und seines ordens irweld . sullen senden, czu dem irluchten vnd claren fursten heru Frederich hern Marggrafen czu braudenburg der durch vns vnd den egedochten meister vnd synen orden mit eyutrechtiger volbort in eyueu obirmann ist erweld ab her mag funden werden in der marke, is ab er wurde verre seyn dey vorgesprochen alle berichts lewthe den selbigen czubetende Adir eynen andiru mit eyutrechtiger stymme werden haben vnd haben macht czu ir- welende vnd demselben das gelegeuisze der sachen als obengeschreben ist sul len senden, vnd der noch deme als her hat gesehen vnd gehort denselben czweyfel so hat her synen vndirwysunge inschriften vorsegeldt gebin vnd sen den nach welcher vndirwysunge, den vorhergesprochen czweyfel sollen ein schichten dey berichtes lewthe obewenuyk geschrebin und sullen vssprechen yn orteil, vnd das czu hal den vnd czu luthbaren werden sey habiu und haben macht.... dey teil nach dem anlass derselbin. 40 314 Item den fleis den der meister getan bat vnd der orden anhengende der ingesegel czu den sunderlichen brifen czu besteitgynne dey brife des der allererwirdigsten veter Herrn erczbisschof der heiligen kirchen czu Rige vnd des bisschofs czu wir wollen haben und haben vor eyn getan ding .... den im haupthrife obir den ewigen frede durch den meister und den orden, vns li am en gegeben weren vnd geschriben vnd der egedachten herrn erczbis- schofs vnd bisschofs vnd ab vor derselben ingesegel anhengungen etzliche pressel ledigk weren. Is das dey selbigen namen sint nsgedruckt vnd dey sel bigen pressel ledigk seyn so sal der meister und der orden dorczu thun wyrt- lich mit der tat dey anheugunge der egedochteu ingesegel an den vorgedachten briff is aber das dey namen vnd dey pressel nicht gefunden werden so sal man seyn vorbunden dem meister und dem orden dey brife der vorgedachten vorbyn- dunge widirczugebin. Item das ingesegil des erwirdigeu in gote vaters ..... bischof czu leslau durch den selben ader der uf dey cziet wirt bischof seyn im virczenden tage noch ostern .... cznkonftik czu thorun von vnsirm geloubede sal werden ange hangen an den briff des ewigen fredes wirklichin in der tat, Aller der djngk czu eyme gedechtuisse so habe wir se lassen schriben vnd zeichen mit vnserm ingesegel vnd des vorgedachten unsers bruders des grosfursten hir vnder ge druckt in kegenwertikeit der grosmechtigeu Sandziwogio von Ostroroz czu pozcnaw Johanne benummet Jawund Troczeü . woywoden bostico Wilnen . vinczentio Schamatuli Medznecen., Smigallo Trocen. Castellan . kiejzalo Ca pitan . samagittarum. Rumboldo Marschalko litwanie, Et Jacobo de Kobylami marschalko des hoffes des vorgedochten berro grosfursten vnd vil andern ge- truwirdigen, Gegeben in Grodno am Montage nach sunte lucien iage der Junc- frawen vnd ersamen Merterynne im Jar des Herrn Tusunt virhnndirt vnd im fünfvndczwenczigsten. — 4» 315 ш. Annus 1425. Conventio inter regem Poloniae et magnum ducem Witowdumex una, et Ordinem ex altera parte in negotio regulandarum finium. Rok 1425. Ugoda miçdzy królem polskim i wielkim ksiçciem litewskim Witotdem, z jednej a Zakonem z drugiéj strony, wsprawie oznaczenia granic. Nos Wladislans Dei gracia Rex Polonie et cetera, significamus tenore pre- sencium Quibus expedit uniuersis Quod die et loco subscripts simnl cum Illu- stri et preclaro principi domino Alexandro alias Witondo Magno Duce Lithua nia ffratre jiostro carissimo ex una Et Magnifico et Religioso domino Pawlo de Russdorff Onlinis beate Marie doinus Theutonicorum Irosolimilani Magistro ge nerali partibue ex altera, Convenientes de et super articulorum Infrascriptorum discensionibus talem fecimus ordinacionem et declaracionem ut Infra sequitur. Primus articulus talis est, quod nos rex predictus absoluimus Magistrum et Or dinem prefatos ab impeticione limitationis granicierum inter Nouam Marchiam et terras Polonie Et faciemns eam de m cum serenissimo principe domino domino Sigismundo Romanorum Hungarie et Bobemie Rege et cetera uel eius successoribus loco et tempore se offendentibus et in casu in quo prefatum dominum Regem Romanorum, Hungarie, Bohemie etcetera non facta nobiscum hu- iusmodi limitacionis decedere et ab humanis exire contingent Et tunc successo rs Eciam si Magister et ordo prefatus decessum prefati Regis Romauorum Hungarie Bohemie et cetera successerint uel eam in obligacionem tenuerint prout et nunc de facto tenent et possident liuiusmodi limites inter terras nostras Polonie et Nouam Marchiam distingwere limhationem et firmacionem nobiscum uel cum successoribus nostris aut nostris aus successorum nuncciis ad hoc de- putandis seu mittendis tenebuntur . Secundus articulus est quod nos Rex debe- mus mitiere certosque mitteoius nostros consiliarios, qui cum cousiliariis prefali Magnifici Domini Magistri et Ordinis mittendis tercia Dominica post festum Pasche proxime uenture prope Jesniecz conuenientes habebunt omnimodam po 40* 316 testatem limitandi, distingwendi et firmandi granicies inter terras nostras luya- uie videlicet et Polonie parte ex una et terras Cohnenses videlicet et Pomeranie parte ex altera iuxta tennrem et continenciam litterarum originaliom super hoc confectarum una videlicet quam habet prefatus Magister et Ordo Regis Casi m i ri et alia domini Heynrici Tusemer olim Magister generalis quam nos habeinus pro tunc ex utraque parte producendarum. Item nos Rex pre Tatus mittemus similiter Consiliarios nostros octo diebus ante fest um penthecostarum sen sex septimanis post festum Pasche proximum ueniurum prope Dressznum qui conuenientes cum Consiliariis prefati Domini Magistri et Ordinis tractabunt de limitacione grani- cierum super quibus ibidem inter partes utrasque est questio. Et si potuerit amicabiliter componetur. Sin autem quod absit amicabiliter componere nequiue- rint, extunc eliget quelibet pars duos arbitros qui de huinsmodi dubieiate cog- noscendi et diffiniendi habebunt facultatem secundum tenorem et disposiciouem littere prefati preclari principis domini Alexaudri alias Wytowdi magni Ducis Lithuanie. Si vero predicti quattuor taliter ut prefertur ellecti et nomiuati in unam summam concordare non potuerunt, ex tunc couscriptis meritis cause et sigillis omnium arbitrorum sigillatis duobus inter se una ex parte uestra et alia ex parte prefati dumini Magistri et sui ordinis ellectis mittent ad Illustrem et preclarum priucipem dominum Ffredericum dominum Marchionem Brandeubur- gensem qui per nos et prefatum Magistrum et Ordiuem unanimo consensu in superarbritrum est ellectus Si in Marchia inueniri poterit, qui si remotus fuerit sepedicti omnes arbitri eumdem expectandi uel alium uoce concordie habebunt et babeant facultatem eligendi cui merita cause ut supra dictum est dirigent, qui uisa et audita buiusmodi dubietate informacionem suam in scriptis sigillatam da- bit et mittet iuxta quam informacionem predictam dubietatem decident arbitri suprascripti et scient summam ad quam retineudam et emologandam habebunt et habeant partes compellendi potestatem iuxta arbitrum eorumdem. Item diligen- ciam quam prefatus Magister et Ordo in requirendo appensionem Sigillorum ad speciales litteras pro confirmacione litterarum super fidem pacis perpetue Reue- rendissimorum principum dominoruin Archiepiscopi sanete Ecclesie Rigeusis et Episcopi Tarbatensis uolumus habere et habemus pro reali affectn nisi forte in littera capitali super pace perpetua per Magistrum et Ordiuem nobis data nomina eorumdem dominorum Archiepiscopi ei Episcopi forent descripta et pro sigillis eorumdem appeitdendis pressule uaccareut, que si nomina sunt expressa et hu- iusmodi uaccant pressule magister et Ordo ienentur efficaciter, realiter et cum aftectu appensionem predictorum sigillorum ad Jiüeram predictam. Quorum » 317 nomina el pressnle, si inueuta non fueritrt, exiunc tenebuntur Magistro et Ordini Htteras restituere super obligacionem predictam. Item sigillum Reuerendi in Christo patris domini Johannis Episcopi Wladislauiensis Et per eumdem uel pro tune existentem, Quarta decima die post festum Pasche proxime uenturum in Thornm ex promissione nostra debet appendi ad litteram perpetue pacis rea liter et cum effectu. In quorum omnium memoríam premisse conscribi fecimus et consignan, sigillo nostro et prefati f rat ris uostri ducis Magni sub impremis- sis presentibus Magnificis Sandcziwogio de Ostrorog poznaniensis, Johanne dicto Jawnnt Trocensis palatinis, bostico Vilnensis, Vincencio de Schamotuli Medzerecenin. Sungallo Troczensis Castellanis, kinsgello Capitaneo samogit- tarnm Ruwboldo Marschalco Littuaniae et Jacobo de Kobylany Marschalco Curiae praefati domini ducis magni et aliis quam pluribus fide dignis. Datum in Grodno feria secunda proxima post festum sanctae Luciae virginis et matris glo- rio.sae, Anno Demini millesimo quadringeutesimo vicesimo quinto. IV. Annus 1426. Rex Poloniae petit a commends tore Elbingens^ ut ad se Nieszoviam veniat ad tractanda negotia oportuna. Rok 1426. Kfól polskifprosi komtura elblqgskiego, aby do niego do Nieszawy przybyt, dla traktowania spraw waznych. Houoradili et Religioso Commeudatori Elbieii. Compatri nostro grate nobis dilecto. Wladislaus dei gratia Rex Polonie Lithwanieque Princeps Suppremus et heres Russie etc. Honorabilis Compater uoster grate nobis dilecte. NouerUis quia in vigilia philippi et Jacobi Beatorum apostolorum in Neschowa persoualiter cum turia nostra constitucmur. Quocirca amiciciam vestram hortamur et perimus ex af- fectu. Quatenus ad nos venire ibidem velitis. Nam vobiscum habemus aliqua ardua et oportuna pertraciare Ceterum prout alias Magistro generali Compatri nostro carissimo et vobis scriptis nostris pro medico intimauimus petentes ut ad curandum egritudinem magnifici Johannis de Tharnow palatini Cracouieil. baro- his i;ostri sincere dilecti per vos fuisset ordinatus. Et quia iam idem Maguificus Johannes Palatums ad nos venit et vadit usque in Neschowam nobiscum. Ideo vos petimus vt enndem medicum vobiscum aducatis ut idem medicus in meuse majo circa egritudinem suam aliquid salubri operetur, Datum in Dobrziu Quarta feria incrastiuo sancti Adalberti Anno etc. vicesimo sexto. — Relatione venerabilis Wladislai de Oporovo decretorum doct. .î* V. Annus 1426. Rex Poloniae mittit magistro generali epistolam regis Romanorum in causa regulandarum finium inter Poloniam et Novam Marchiam. Rok 1426. К ról polski poseta wielkiemu mistrzowi list króla rzymskiego w interessie uregulowania granic miçdzy Polskq a Nowa, Marchiq. Wladislaus dei gracia Rex Polonie Lithuauieque Princeps suppremus et heres Russie et cetera. Venerabilis frater et Magnifice, Religiose amice uoster charissime. Scribit nobis serenissimus Romauorum Rex et cet. frater et compater noster charis- simus litteras suas in facto grenicierum inter Regnum nostrum Polonie et Nouam Marchiam erigendarum, quare copiam presentibus iuterclusam vobis dirigimos ut uisa eadem nobis aut Magnifico Sandziwogio de Ostrorog Capitaneo nostro 319 maioris Polonie generali quanlocius rescribere et uestra super premissis remit iere response uelitis, quando ad huiusmodi grenicierum limites descendere uel- letis ut et nos prelatos et barones nostros cum nostre plenitudine potestatis ad distingwendum grenicies huiusmodi super termino deputato dirigeremus. Datum in Ilkus feria sexta proxima post Octauas Christi Corporis Anno domini Mille- simo Quadringentesimo vicesimo sexto. Venerabili et Magnifico Pawlo de Russdorf Ordinis doimis Theutonicorum sanete Marie de Prussia Magistro generali amico nostro charissimo. konigk czu polan. Gekomen czum Thorechtigeuhoffe Am Mittwoche nach Barnabe apostoli Im XXVI Jore. Sigismundus Dei gracia Romanorum Rex semper Augustus ac Hungarie, Bohemie et cet. Reuerendissimo serenissimo principi domino Wla- dislao Regi Polonie ffratri et compatri nostro charissimo salutem et ffraterne di- leccionis continnum incrementum. Serenissime princeps ffrater et compater cha- rissime. Audita et intellecta intencione uestre fraternitatis in facto grenicierum et metarum inter Regnum Polonie et Nonam Marchiam erigendarum pro quibus pendet questio quod ad festum sancti Johannis baptiste ueuturum proxime uelle- mus nostros nuncciosdestinare. Scire placeat quod iura et munimenta pro cog- noscendis et disiinguendis predictis greniciebus et metis opportuna Venerabili Pawlo Magistro generali Ordinis domus de Prussia direximus et iam ipsis man- datum plenum dirigimus et de nouo scribimus ut nobiscum seu cum uestris quos ad hoc peragendum deputaueritis, conneuiant et predictas grenicies iuxta tenores litterarum et probaciones testium fidedignorum terminent et distingwent modum- que teneant quod utraque pars in sua iusticia non frustrelur, et quod differen- ciarum materia si que suboriri ulterius posset penitus amputetur. Ideo fraterni- tatem uestram ex affectu requirimus hortamur, rogamus quatenus aduentum uéstrum seu Nuncciorum quos pro expedicione dictarum grenicierum dirigendum decreueritis uelitis prefatis Magistro generali et suis preceptoribns intimare in tempore ut et ipsi posseut pro ea re cum uestris tempore et loco opportunis conuenire datum in Tata XXIIlI die meusis Maii Regnorum nostrorum Anno Hungarie XL, Romanorum XVI et Bohemie sexto. VI. Annus 1426. Rex Polonîae rogatus a magno duce Witowdo promittit ordini molendinuiu Lubitz, ea conditione, ne ordo illud rouniat. Rok 1426. Król polski ua prozby wielkiego ksiçcîa Witotda obiecuje zakonowi mtyn Lubitz, pod kondycya,, aby go zakon nie obwarowat. Nos Wladislaus dei gracia Rex Polonie nee non terrarum Cracouie, Sando- mirie, Siradie, lancicie, Cuyauie princeps supremus littuanie dominus pomeranie et heres Russie significamos tenore presencium quibus expedit uniuersis, Quomodo preclari et Incliti fratris nostri carissimi domini Alexandri alias Wylawdi Magni Dacis littuanie precibus et instance's sollicilati et permoti, cuius uotis libenter annoimus quocienscnnque mutue dileccionis inier nos affectus in mentis archano renoluimus et feruente caritate erga nos amplexus contemplamur, Molendinum in flunio Drawancza lubitz nunccupatum quod ad nos ex ui cuiusdam Sentencie Serenissimi principis domini Sigismundi Romanorum et Hungarie, Bohemie, Dal- macie Regis fratris nostri carissimi et contractus pacis perpetue inter nos Regnnm nostrum et ierras prussie initi et seruati et quorumdam aliorum iurum et pactorum uirtute pertinebat, damns sibi et largimur omnimodam et integram po- testatem Magnifico Paulo de Russdorff Magistro generali Ordinis Cruciferorum et ipsis Ordini Cruciferorum de prussia perpetuo assignandi et tradendi, Ita tamen quod dictum Molendinum numquam in aliquod fortalicium propugnaculunr uel muncipium erigetur, sed illud iugitur et inewum cum rotis pendentibus ad usum duntaxat molendi et in edifit iis ligueis et non in alcjs semper remanebit, barum quibus Sigillum nostrum est appensum testimonio litterarum. Actum et datum lancicie feria quinta infra octauas peutbecostes. Anno domini Millesimo quadringentesimo uigesimo sexto, priucipibus, Baronibus, prelatis, proceribus, terrigeuis etNobilibus Regui nostri Polonie et aliis nostris fidelibus presentibus dominus Rex per se. 321 — Wlad!slaus dei gracie Rex Polonie et cet Significamus et cet quod preclan et incliti principis domini Alexandri et cet fratris nostri carissimi precibus et in- stanciis sollicitаt! et permoti cuius ootis semper et libeuter annuere consueuimus quocienscunque muttte dileccionis inter nos affectum in archano cordis nostri re- colimus, damos et largimur omnimndam et integrem potestatem. Yeuerabili et religioso domino Pawlo de Russdorff Magistro generali ordinis Cruciferorum et ipsius dominico Ordini de Prussia Molendinum in flunio Dreuenza lubitz ounccupatum quondam per sentenciam serenissimi principis domini Sigismund! Romanor. et cet. Regis fratris nostri carissimi demolitum et destructum uiceuersa in eodem loco edificaudi et faciendi, habendique tenendi utifruendi et cum omni iure et dominio possidendi perpetuis temporibus et inewum prout et prius hocip- sum habuerunt et tenuernut. Actum et datum et cet. Herzoge Wytawdt desse briffe brachte fochs am dornstage uor uiti et modesti. Im XXVI Jore. m Annas 1426. Rex Poloniae rogat Commendatorem Elbingeosem, ut ad proximam conventioirem Thorunii medicus oculista cnm commendatore veniat Rok 1426. Król polski prosi komtura elbla^skiego, aby aa najblizszy zjazd w Toruniu zjechat takze z nim lekarz okulista. Wladislaus dei gracia Rex Polonie Veuerabilis et Religiose Compater et noster dilecte Ex littera tua intelleximus, quod ad uota nostra celskudi- uem nostram personaliter proposuisti uisitare et die dominico proximo in Thonni constitui decreuisti de quo grati multuiu sumus et contend Nosque fauente domino feria quarta proxima in Nyeschowa constituemur feliciter et aliquot diebus ibidem 41 322 stabimus. Insuper Venerabilitatem (nam requirimus ex affectu quatenussi medicos oculista pro quo pridem Magnifico Paulo Magistro Prussie generali Compatri nostra et amico scripsimus nondom uenit in Thorun, ex tunc in obuium sibi nouc- cium celeriter uelit destinare, quod tempore Maii adbuc aliquam operam circa coram Palatini nostri Cracouie posset adhibere, qui Palatinus in Nyeschoua pridem Medicum iam expectat. Datum in Bobrowniki Sabbato post Marci Euan- geliste Anno et cet. XXVI. Dominus Rex per se Venerabili et Religioso Heinrico Commendatori Elbingensi et amico nostro dilecto. vin. Annus 1422. Rex Poloniae notum facit militibus Prussiae, еe ab ordine falso accusari, tamquam contemnat pacem cum ordine concludendam. Rok 1422. Oswiadczenie kröla polskiego do wojska w Prusiech, iz go zakon fatezywie obwinia, jakoby pokoj z nim (zakonem) odrzucat Wladis.laus dei gracia Rex Polonie Lithoanieque princeps supremos et hères Russije et cet. Uuioersis et singulis militibus, Nobilibus, Clientibus et uasallis per terras, domiuia et district us prussie nbilibet constitutis Amiciset beninolis grate dilectis, Graciam Regiam et omnis boni firmitatem, strenui nobiles ac Conspicui amici et beniuoli grate dilecti, Ne sinistre iucusaciouis odiosa et bostilis fama de nobis et fratre nostro carissimo Maguo duce littuauie inducla in uestri presencia locum uendicaret, proeuidentissima inocencie nostre claritate nobis et uestrum cuilibet 323 duximus propalandum. Quomodo nos unacum fratre nostra predicto in animis re- uoluentes quot et quanta mala ex preteritorum bellorum fremitibus et gwerrarum distorbiis hincinde inter nos et Ordinem Cruciferorum durantibus secuta fuere, ampliores cedes et preteritorum occasioues eu i tare quantumcunque potuissemns, peroptautes ad mandata sanctissimi domini nostri pape Martini quiuti uobis per uenerabilem Anthonium Zeno decretorum doctorem et sedis apostolice nuncium in plenitudiue pietatis nunciaia tamquam filii obediencie et cet pacis zelatores ulteriores treugas pacis cum parte aduersa Cruciferorum libeuter facere uole- bamus modo et forma talibus quem ad modum et anno preterito prefatum Sanctis- simum dominum papam et Inclytum dominum Ffredericum Marchionem Brandem- burgensem et ffratrem nostrum carissimum facte fue rant et fírmate et ad hoc Ambaxiatores et Oratores nostras solempnes cum totali nostra facultate ad Con- uencionem in SoleczOppido proxime celebratam miseramus ut huiusmodi treuge- pacis ordinari potuisset. Sed Oratores partis aduerse Cruciferorum in similes facieudas treugaspacis nullatenus uolebant assentire ac quibusdam uotiuis Con- dicionibus quas in Inscripciones Contractunm includere uolebant se affirmaudis treugispacis subtraxerunt et sic sine fine ab inuicem recesserunt Cum enim tanta nostra equalitatis exhibicio prodesse non potuit uec eos ad seruandam nobiscum pacem inuitare iam quantumcunque inuiti successus nostras et euentus in munne omnipotentis domini committentes, iusticiam nostram oportebit quod defendamus uniuersitatem uestram petentes eidem assistera et adherera debere. Ceterum in format i sumus qualiter Magister generalis Ordinis domos Theutonicorum de Prussya nunc in Conuencionibus et nunc in alijs locis nos non cessat infamare, affirmando quod nos ab obediencia Ecclesie Romane et uniuersalis recessissemus et bereticis adhesissemus bijs et alijs siuistris suggestiouibus uos adversum nos Concitando, non enim sapientis esse censemos ea que numquam probari possunt de parte aduersa predicare debere et affirmare cum talia in fine nonnisi pudorem et confusionem reportare uidentur. Quare eandem uniuersitatem uestram deside- riosis requirimus affectibus et hortamur persyncere quatenus accusacionibus talibus si per quempiam in uestri deduceretur presencia fidem dare non uelitis, sed eas tamquam iuiustas et iniquas ab auditu propellentes ut neuem» sludealis deuitare. Datum in Gnezna proxima dominica post Corporis Christi Anuo et cet uigesimo secundo. Ad mandatum domini Regis Johannes decanus Cracouiensis Regui polonie uicecancellarius. «* 41* 324 IX. Annus 1426. Commendator Elbingensis certiorem facit magistrum generalem de conventionc cum rege Poloniae Zlotoriae habita Rok 1426. Komtur elblqgski uwiadomia wielkiego mistrza o zje/dzie z królem polskim który w Ztotoryi miat miejsce. Unnserrnn gar willigenn unnderthenigeu gehorsam czunor. Erwirdiger gnediger lieber herr homeyster Euwer Erwirdickeyt geruche zu wissen das wir mht sampt dem Compthur zu Thorun und voithe zur leyppaw In gebunge dieses brieffies wol umb die dritte stunde des tages noch mittags dem herren konige uon polan entgegen cziende qwomen ken der Slotterie. In noch Ewer Gnoden uorschribunge und uorheysunge gutticlich noch koniglicher eutphangen uffnomen und entpfyngen und Ewer Gnoden dirbitunge des ganczen ordens Als sich das gebort czu koniglicher krone mit worten beleitet und geflegen haben noch allem unsserm bestem vormogen. In dem wir dem herren konige grossen willen und behegelichkeyt beweiseten das wir wol dirkanten. Des so woreu die Burger uffs Thorun och doselbst In snberlich entphyngen des geliehen als da ist eyn zethe. Demie s do nam der herre konig uns mit dem Coinpthur czu Thorun beyde In sein schiff do er selben Inne ffuer. In deme wir mit seynem genaden uns ober Wasser fertigeten bis czu seyner Newenstadt Dybow do wir In dem selbigen obent lossen und uon Im sehyden weder bis ken Thorun. An dem herren konige uff die zil sagen grosse krankbeyt und schwacheyt der beyne das man In och us dem schiff tragen musthe non andern den syneu syne S wach- heit ouch wol uornommen die syne gnod bynnen kortzen cziten sere hat ge- schwechet. Och Erwirdiger gnediger lieber herr homeyster. So senden wir Euch diesen Ingeslosenen des herren koniges brieff uns gekommen uff dem hyn- cznge ken Thorun mitt fleissiger begerunge bittet der herr herr konig umb meyster Heinrich den augen artzt, das Ewer Erwirdickeyt seynen gnoden wollde schicken Jo e Jo besser und unuorezogen dem wir uch geschrieben 325 haben czu kommen dar an Ewer Erwirdickeyt Im gancz grosslichen ihete czu dancken. Ouch Erwirdiger gnediger Heber herr bomeyster geruchet zu wis sen das der herre konig et cet eyne froge an uns thet uon der gabe hertzogs Wytowd et cet. Лр wir die uch uffgenommen hellen uon seyner Irlauchtigkeyt oder nicht. Des so gobe wir syner grosmechtigkeyt eyn antwort In den wor ten: Worum sulde wir hertzogenn Wytowd et cet gabe nicht gutticklich uffue- men wenn wir ganntz wol wissen dass es weder Ewer Grossmechiigckeit nicht ist. Ouch Erlauchtester furste et cet. Begabete uns Ewer konigliche Gnade wo methe wie mochte wir uns der gaben niitt semlicher entslangen entslaen et cet und des gelichen. Erwirdiger gnediger Heber herr homeister. Ewer Er- • wirdige gnode besorge sich nicht das wir uns ettwas czu Hfl dorin geben dem herreu konige doruff zu antwortden sunder was wir mit worten uff seyne froge thun. Wir hoffen das so czu belehen das uns keyn hynderuyss ader schade douon entsche. Ouch Erwirdiger gnediger lieber herr homeyster noch willen und behogelicher begerunge des herren koniges so musste wir Im gelouben und uoruolbortten den sunnabent und ouch den su im lag noch gebnuge des brieffes molczit mit synen Gnoden czu holden. Dirlaren wir ettwas bynneu der czit, das wellen wir Ewer Erwirdigkeyt entpiten uunorczogen. Datum am Dornsta- ge uor Crucis Im XXVI'° Jore. Kompthur czum Elbinge. 'Dem Erwirdigen homeyster mit aller Erwirdigkeyt tag und nacht ane alles sumeu sun der lich grosse macht dor ane leyt. 4* — 326 X. Annus 1426. Responsum regis Poloniae ad varios articules, ab ordine illi missos. Rok 1426. Odpowiedz króla polskiego na rozmaite artykuty, przystane mu od zakona. Nach der beuehlunge des Homeyster seyner Gebietiger und des Ordens uon dem konige uon polan und hertczog Witaud et cet. Czum ersten is das gewerp sunderlichen gescheen an hertzog Witaud et cet. also uon danksagunge wegen der uorsegelunge der Maiestaet obir die mole lobich, den dang nam syne genoden gutlichen und genediglichen uff. Item wart ym uerzeld dy tedynghe der grenzen Jesnicz une des buses Dry- sen, die er uch genediglichen uorhorte und war sien gutduncken und raat das man die egenanthen teydunge dem konige uon polau norczelthe, wen der konig uil lichthe uon den syuen andern machthahan uornomen. Item wart ym gesaid unnsers homeisters gutterwilleu uon der entscheidunge der grenczen uon der Jura bis an die Memel dacz war ym wol zu danke. Item die schelunghe des andern tels der grencz vil he sellbeu beseeu und synen willen do uon schreiben dem Hochmeister. Item uon dem morthorn gab entwort der konig: Item also ym wart uorgegeben die clage der polan et cet. wie sie bedasteu den homeister un synen orden das sie faste gebrechen an dem frede und ir bothen unseru bomeyster czu sienem erkenutnisse ap he in keinen artikeln gebreche, he well de uffuehmen siebe unnderweysunghe dorane stundhe geuungszam. Entwort des koniges uon polan. Item uff den dang der Maiestad obir die mole lobich entwerte syne genoden, danket das unserm lieben bruedere. Item uff das gewerp uon dem morthurn czuentworten bittet he unseru homei ster das er yn nicht mee uon ym hechche. Item uff die uorczelnughe der teydynge der grenczen beyde czu Jesnicz und 327 (lryseii stund he uns zu der vorczelunghe, wie sich die teydinghe betten irlofeu czu dryseu wenth do was gegenwertig sien doctor der bey den teydinghe was gewesen, syne entwert. He beuel uns zu bitten unsseru hoemeister das er umb eynes ewigen fredens willen die grencze des huses gütter drysen und czuchchen der kron zu polan liesse sin die ueczcze und was in diesen sachen sienes willens wer, das he ym deen uff die nechsten weynachten schrebe ke- geu Tracky, von dannen wollde he ym widder schreiben semen willen ap he die schelunghe diesses greucz wellde geen zu den uiren adder zu dem oberma- nen. Item wenth uff den egenanthen tag wurde he do syen mit synen reihen des rycbes czu polan. Entwert des herren koniges von polan und hertzog witaud . das brochte der pfarrer uou Im XXVI**0 Jore nicht weite uon Weyu- nachteu. €®paf Ж¥» iota diplomática régnante Vladislao Jagiellone. de Anno 1428 ad annum 1430. Akta djplomatyczne za panowania Wladyslawa Jagietty, od rokn 1428 do roku Ш0, ь Annus 1428. Rex Poloniae constituit Sandivogium de Ostrorog1 palatinum Posnaniensem, negotiorum gestorem, ad tractandas res cum ordine. Rok 1428. Król polski ustanawia Sçdziwoja Ostroroga, wojewodç poznarîskiego, swoim petnomocaikiem do traktowania z zakonem. Wladislaus Dei gracia Rex Polonie lithuanieque princeps supremus et heres Russie et cet. siguificamus teuore presencia m quibus expedit uniuersis, qnomodo j 329 constituimos, fecimns et ordinauimus, facimus et ordinamns nostro et polonie Corone nostre nominibus uerum legittimum et indubitatum proctn atorem, actorem, factorem et uegociorum gestorem et nunccium specialem Magnifieom Saiidiwo- gium de Ostrorog Palatinum Poznaniensem et Capitaneum Brestensem. In causa quam habemos et mouere intendimus Magnifico et Religioso niro Pawlo de Russdorff Ordinis beate Marie uirgiuis domus theutouicorum de Prnssia Magi- stro generali et sno ordini coram strenuis et nobilibus Martino de Slawsko Ca stellano kalisiense, Petro Corzborg succamerario poznaniensi, Siffrido de Stig- licz in Byerz, Burcardo de Guntensperg in kalisz heredibus iamquam arbitris de et super omnibus et singulis super quibus in eos Comproinisimus cum prefato domino Magistro et ordiue iuxta Contiuenciam littere et tenorem preclari prin cipis domiui Alexandri alias Wytawdi Magni ducis littuauie fratris nostri charis- simi sub sigillo pendente sub dato in Weluna decima octaua die mensis Maii Auni domini Millesimi quadringeutesimi uigesimi tercij et иHarum cedularum hin- clnde iudentatarum seu excisarum. Sigillis uostro et prefatorum domiuorum Magni ducis et Magistri sigillatis sub dato in Groduo feria secunda proxima post festum sanete lucie uirginis et martyris gloriose Auni domini Millesimi Quadrin geutesimi uicesimi quinti. Damus quoque et concedimos prefato Saudiwogio procuratori nostro pleuam et omnimodam potestatem agendi, defeudendi repli- candi conclusionem et sentenciam ierri petendi et alia circa premissa opportuna faciendi et Compromittimus habere teuere seruare ratum gratnui et iirmnm quid- quid per predictum procuratorem nostrum Actum factum siue ordinatum fuerit in premissis et quolibet premissorum. In cuius rei testimonium Sigillum nostrum preseutibus est appensum. Actum et datum in Wylna feria quinta ipsa die Cir- cumcisiouis domini Anno eiusdem Millesimo Quadringentesimo uicesimo octano. «I» 42 и. Annas 1428. Declarado delegatorum regîs Poloniae et ordinis de nonnullis arüculis, Vilnae tractatis. Rok 1428. Deklaracya petnomocników króla polskiego i zakonu wzglçdem niektórych punktów o które w Wilnie rokowano. Tn nomine domini Amen, Anuo natiuitatis eiusdem Millesimo quadringeutesimo uigesimo octauo. In diocione sexta pontificates sauctissimi in Christo patris ac domini nostri domini Martini diuina prouidencia pape quinti Anno eins undecimo Mensis Februarii die vigesimo tercio hora uesperarum uel quasi in stuba siue estuario domns habitacionis honorabilis uiri domini plebaui iu Szamothuli pozna- nieusis dioceseos in mei notarii publici testiumque infrascriptorum presencia personaliter constituti Strennus uir dominus Sandziwogius de Ostrorog Palati nas Poznaniensis procurator serenissimi principie et domini domini Wladislai Regis Polonie ut de ipsius pleno mandato parte ex una et Egregius uir decreto- rum doctor dominus Andreas phaffendorp plebanos in Thorun frater ordinis do- mus theutonice beate Marie uirginis Jerosolimitani Necnon procurator Magnifici et religiosi uiri domini domini Pawli de Russdorff Magistri generalis dicii Or dinis et sui Ordinis parte ex altera prout de ipsorum mandatis ex atraque parte arbitris oblatis michi notario plenius constabat. Quibus sic Constitutis die bora et loco premissis dominus procurator dicti domini Regis Polonie quandam cedu- lam papiream in manu sua teneus asserens eamdem in se continere peticionem coram arbitris electis et factam in Wilna articulatim iu latino concsnptam et quedam alia munimeuta sigillata coram strenuis et nobilibus uiris domino Mar- tino de Slawska Castellano de Calis, Petro Cordebuck Succamerario Poznani- ensi militibus necnon Siffrido de Steghelicz in Ruez et Borghardo de Gunters- perch iu Cal I is heredibus ac arbitris predictas partes electis obtulit et in iudi- cinui ac iudicialiter presentauit. Ex aduerso die, hora et alijs quibus supra do minus doctor procurator dicti domini Magistri et sui ordiuis quasdam respon 331 — siones in theutonico conscriptas cum quadam littera in pergameno conscripta et sigillata coram eisdem nbtulit narraos cum hoc quod essent eedem responsiones quas prius in Wilna coram predictis arbitris in iudicium perduxerant. Sicud tunc ibidem decretum fuerat quod proposiciones et responsiones ibi propositas superductas hic denuo et sub eadf m forma producere et offerre deberent, protes taos quod per hoc satisfaceret termino. Isiis sic oblatis dominus procurator do- miui regis petiuit requisiciones partis aduerse per ipsam partem in Litinum trans- ferre et tunc in iudicium presentare pront in peticio domini sui in latino conscripta et oblata est. Ex aduerso dominus procurator domini Magistri et Ordiuis sui ad hoc respondendo dixit quod easdem ibi obtulit prout ipsas in Wilna prins ob- tulerat et decretum fuerat. Et sic hie et iiide nmltis ac diuersis altercationibus habitis dictus dominus procurator domini Magistri petiuit proposiciones et respon siones ex utraque parte per iudices examinare et iuterloquendo pronuneciare si ita contra et sub ea forma sicud in Wilna proposuerat ipse extunc suas responsi ones secundum decretum iudicum de theutonico in latiunm transferre uellet et indicialiter offerre. Super quo dicti Arbitri electi spacium sibi iuterloquendo usque in consequeutem diem postulabaut et decernebant. Adueniente itaque ter mino deputato uidelicet vigesimo quarto die predicti mensis ac dictis arbitris ac partibus hora terciarum uel quasi in dicto loco iudicialiter Conueuieutibus et pro tribnuali rcsidentibus dicti Arbitri discorditer iuterloquendo pronuncciabant duo uidelicetMartinus et Petrus quod non recordarentur nec uelleut memorarian ce dula papirea iudicialiter oblata prius in Wilna peticiouem uerbotenus coram ar bitris electis omnibus in forma contineret. Alii uero duo Arbitri electi uidelicet Siffridus et Borghardus pronuncciabant primam partem posicionum sine primum articulum esse uerum et ita in Wilna prius esse propositum et dealijs articulis in cedula papirea supradicta ablatis sibi non constare nec ipsas per modum querele ubi fore propositas. Ad quedam alii duo arbitri scilicet Martinus et Petrus di- xerunt se nihil de istis scire quia obliuioni Iradidisseut. Et de responsionibus per dominum procuratorem domini Magistri pronuncciabant alii duo Arbitri scilicet Siffridus et Borghardus esse easdem et ueras que in Wilna uerbotenus et in forma fuerant proposite et oblate. Ad quedam alii duo ut apparuit Conseucieutes ui- chil contradicebant, protestatusque fuit procurator domini Magistri quod per ob- lacionem cedule termino satisfacerent prefixo. Postea partes bine inde a iudi- cibus petierunt ut pronuncciarent an hie oblata uidelicet peticio et responsio es sent in forma prout in Wilna uerbotenus fuerant coram arbitro proposita et ex presse. Arbitris uero in eadem discordia manentibus per procuratorem domini 42* 332 Regis quesiium fuit an procurator domiiñ Magistri supradicti ad cedulam iu qua asseruit se peticioneui factam in Wilna continere uellet respondere et ad que- dam dominus procurator domiui Magistri submisit se decreto iudicum si et in quantum arbitri nnanimiter decernerent banc cedulam in se peticionem in Wilna factam continere paratus esset nomine procuratorio domiui Magistri et Ordiuis respondere. Arbitris uihilominus in eadem discordia quasi iu hora uesperarum mauentibus procurator domini Regis dixit se ad satisfaciendo termino post Hite ras productes se uelle producere uiuos testes ad quod procurator domini Magis- tri dixit ad hoc, terminuin fore, non esse constitum quare merito testes a parte producendos non esse admittendos. Submittens se senteuciam arbitrorum. Ar bitri uero hinc inde multis altercaciouibus habitis duo pronuncciabaut uidelicet Siffridus et Borghardus quod non esset licitum ante concordiam querele et res- ponsionibus admittere testes. Submiserunt quoque se in hoc puncto uelle stare superarbitri cognicioni a partibus electi et nominati. Quo non obstante procura tor domini Regis sine consensu et noluntate arbitrorum obtulit certas personas quas pro lestibus producere uoluit. Arbitris duobus uidelicet Siffrido et Borg- hardo manifeste eis surgentibus et contradicentibus eas non uelle uidere iurare neque deponere, maxime propter causam predictam quia terminus ad hec non est constitutus nec testes essent citati uec uocati. Alii uero duo postaltricacioues iudicum hinciude habitisdicebant nequeiubereneque pronuncciarean proposiciones et responsiones hic oblate essent in ea forma sicud in Wilna coram ipsis arbitris prius fue rant producte prout eciam ex utraque parte sepius petitum fuerat et specialiter ad illos duos sciliet Martinum et Petrum dixit uos nichil pronunciatis in Wilua secundum, Alii uero duo dicunt primum articulum hie oblatum ibi esse prodnctum et proposituin ad quod dicti Martinus et Petrus respondernut quod ille peticiones in cedula papirea supradicta contente et hic oblate essent eedem que prius iu W7ilna uerbotenus essent proposite et expresse quamuis iamen prius ut supra narratuin, dicti duo arbitri dixerunt se de hijs nichil memorari. Ad quod do minus proenrator domini Magistri et Ordiuis respondit quod huiusmodi pronunc- ciacioui consentire uellet si et in quantum concorditer per omnes quattuor arbi tros electos sentencialiter sibi fuerit decretum. Ad quod herum alii duo uideli cet Siffridus et Borghardus contradicendo responderunt quod nichil aliud in Wilna propositum fuisset nisi primus articulus in peticione procuratoris domini Regis positus prout supra per eosdem arbitros uidelicet Siffridum et Borghar- dum narratum existit: Iu ista discordia arbitris mauentibus partes ac arbitri abi- erunt et nichil ultra determinauerunt. Super quibus omnibus et singulis dominus 333 doctor procurator domini Magistri et ordinis predicti requisiuit me notarium pub licum ut sibi unum oel pl и ra conficerem instruineutum sen instrumenta.. Ideoque boc presens confeci Instrumeutum. Acta sunt bee anno Indiccione pontificata mense die bora et loco quibus supra presentibus nobilibus uiris Bernardo Bru ter fratre ordinis sancti Johannis Eggardo de Guntersperch, Cunrado Strutz, Ja- uekyno Preconsule in Arnswold, paschedaghe preconsule in Candesberch et dic- tis dominis et arbitris et proenratoribus supradictis et quam multis alijs personis fide dignis testibus ad premissa uocatis specialiter et rogatis. Et Ego Joabnnes Ficke clericus Caminensis dioceseos publicus imperiali autoritate notarius quia omnibus et singulis dum sic ut premiltitur fierent et agereutur una cum prouuneciatis testibus presens interlm eaque sic fieri uidi et audiui propria manu conscripsi et in banc publicam formam redegi quam signo et nomine meo solito et consueto siguaui in fidem et testimonium omnium premisso- rum rogatus et requisitus.