V. Annus 1431. RexPoloniae refutat querelas ordinis, qui se laesum a Polonis dicit. Rok 1431. Król polski zbïja skargi zakonu к tory siç od Polaków , skrzywdzonym bydz mieni. Wladislaus Dei gracia Rex Polonie lithwanieque princeps suppremus et heres Russie et cet. Praeclare princeps frater noster carissime. Heri sedentibus nobis ad mensam Umicza nunccius fraternitatis uestrae uenit ad nos et litteram inscripcionis si- gillo uestro roboratam attulit in qua uestra frateruitas promittit et se obligat ad statuendum et preseutaudum Rompoldum et Gastoldum cum aliis captiuis dicto loco et termino in dicta littera inscripcionis uestra coutentis et cet. frater caris- sime nisa et recepta eadem littera uestra ad uota et complacenciam uestrae íra ternitatis eosdem demittemue et in proximo ad propria proficiscentur. Eciam id nunccius uester presentauit nobis alias liKeras vestrae fraternitatis in quibus contiueutur querele Cruciferorum et Walachorum quod per nostros sub spe ea- rum pacis Treugarum asserunt se uexari et dampnificari et cet. frater charissime saepius per scripta et nunccios nostros uestram fraternitatem habuimus anisare super Iuiurijs, uiolenciis, rapinis et multis offensis, quibus per prefatos Crucife ros et Walachos nos et nostri subditi uexamur et absque iutermissione lacessi- mur. Et nouiter strennum Manzyk dilectum nostrum in aliis et eisdem negocijs direximus conquirentem contra eosdem Cruciferos et Walachos Ecce iterum su» peruenit nobis littera Capitanei nostri Maioris polouie in qua scribit quod idem Cruciferi de nowa Marchia pontem super fluuium Drawa in ochziet retro Cas trum nostrum wieleny succiudere et fnuditus distraere procurarnut et maudaue- ruut manu forti et multa alia ab eis sustinemus que ista uice describere praeter- mittimus. Vestra autem frateruitas querelas nostras parui reputatis in iusticiam deduceudae. Ecce scribit uestra frateruitas quod nostri in quodam molendino Magistro Prussie uioleuciam fecissent, de quo nos deberemus querelare quod 46 362 ab eis nobis talis uiolencia sit illata prout hoc ipsum predicto Manzikoni commi- simus uestrae fraternitati referendum lacios Similiter Walachi conquiruntur de nostris quod aliquibus iniuriis uexantur pro quibus dum a nostris Capitaneis ex- perimur hoc ipsum ita non iuuenimns, pocius enim nostri molestiis ab eis perfe- runtur Ceterum pridie per Michalconem nostrum scribit fraternitas uest ra uolens informare utrum congregatis potencijs nostris ad Conueucionem inter nos cele- brandam exercitualiter transire debeamus et de eo uestra fraternitas auisaretur et cet. frater charissime non iutcndimus neque uolumus nee inueuietis conceptu huiusmodi aliquando quod gentes armorum ad buiusmodi conueucionem ducere- mus, solum treugaspacis inter nos faclas attendimus, quas teuere et illese uolu mus obseruare. Sed si uestra fraternitas hoc ipsum pretendit potencias uestras mouere ad eamdem conuencionem prout de eo pluries a diu informauimus quod tamen nequaquam credere possumus et nec audienciam de talibus concedere cu- ramus. Extunc super hijs uestra fraternitas ne meutem uestram nobis per scripta oelit aperire. Item scribitis eciam de Hrodlo et Lopacziu quod nostri iusserunt se de eisdem ut pridie scripsit uestra fraternitas quod eadem bona fecisset ues tra fraternitas teuere pro se in possessionem. Et similiter hoc ipsum dux Ca- zimirus nepos uoster scribit nobis quod eadem bona de facto per vestros jam oc- cupantur. Animad vertat vestra fraternitas si haec concernant fraternitas vestra eam rem quod ex una parte quaerelamur et ex alia parte tollitis vi quod frater- nitatem vestram facere non licet. Si quid autem videretur vobis fore onorosum saper eo debetur vestra fraternitas usque ad decisionem domiuorum supersedere. Et nos ipsi taliter consueti sumos facere. Item frater charissime nnnciatur nobis de Curia romana quod cruciferi ipsi de nobis sunt conquesti quod nos deposnis- semus puchalam cum aliquibus Bohemis terras ipsorum devastare et pacis fe dera violare. Hoc tamen manifestum est, quod nos nec aliquid nomine nostra contra ipsos aliquid attemptavit et talis querela est contraria in omnibus veritati. Multa enim alia similia eis coram fraternitate vestra fuissent volentes inter nos majores discordias seminare. — Item fraternitas vestra affectat ut unum ex Ba- rouibus nostris ad Complanandum et videndum injurias et differencias inter sub ditos nostros et vestros exortas versus terras Podoliae mitteremus, hoc libenter facere parati su mus. Sed quia conventionis tempus appropiuquat quod interim eadem tempestive non potent determinan. Nihilominus si placet vest rae frater nitati in eo effect um habere aviset nos et quem ad id deputare praetenditis. — Datum Cracoviae feria quarta ipso die Sancti Stephani, Anno domiui millesimo quadringentesimo XXX primo. Relatione venerabilis Vladislai de Opporow regni polonie vicecan- cellarii. — Praeclaro principi domino Boleslav alias Switrigail duci Lithwanie fratri nostro charissimo. VL Annus 1432. Rex Poloniae queritur Pontifici mâximo de Sigismundo magno duce Lithuaniae et de episcopo Vilnensi. Rok 1432. Król polski uskarza siç papiezowi na Zygmunta wielkiego Xiçcia litewskiego i na biskupa wileiiskiego. Serenissime iu Christo pater domine Reuerendissime filiali recommendacioni in omni humiliiate ac Reuerencia premisse cam omnimoda promptitudine famula tos ad denota pedum oscnla beatorum pater beatissime. Rediene ad dos neue- rabilis pater dominus Petrus Capellanus uoster deuotus dilectus quem uti sanc- titati uestre placeat eadem sanctitas nuper in Episcopum promouit Samaytharum et pastorem pro quo Sanctitati uestre dignas referimus graciarum acciones. Idem dominus Episcopus retulit nobis qualiter sanctitas uestra certas bullas no bis in causa nostra contra Sigismundum assertum litthwauie ducem Episcopos Wilnensem et Camenicensem aliosque emulos nostros sicuti ab eodem Episcopo samaytharum Capellano nostro intelleximus ut ipse Sigismundos Canthoralem nostram nobis reddere et de nos tro patrimonio terra littwanie condescendere a�? alias ipse cum Episcopo Wilnensi aliis emulis nostris nobiscam deberet Concor dare. Teuerem autem earn mdem bullarum sanctitas uestra nobis ad plenum non uoluit explicare, quoniam easdem bullas sanetitatis uestre ipse dominus Episco pus redeundo ad nos in terra Wallachie siue Moldavie arrestatus presens coac 46* 364 tas fuit occulte circa quemdam sunm fautorem antiqunm derelinqnere propter immineus sibi periculum. Nam Woywoda dominus terre Eiusdem non stat in bonis pnuctis nobiscum Bnllasque sanctitatis uestre Erasmo Metropolis terra- rum Russie per Sanctitatem uestram destinatas apparuit et cum intellexisset quod pro sola unione uestra Sanctitas scriberet, eidem ipsas reddi mandauit quas bul las deportauit usque ad nos. Illas nerо bullas sanctitatis uestrae in causa nos tra cum predicto Sigismundo et Episcopo Wilmensi et cet. secum portare au- sus non fuit cum ipse occulte per fautores de terra ipsa fuit Conductos et usque modo ipse bulle ad uostram noticiam non potuerunt peruenire. Sanctilati ues trae pater beatissime multimodas referimos graciarum acciones de pio et paterno fernore quem sanctitas uestra pro honore nostro exhibait et in futurum spera- mus non cessabit exhibere. Ut autem sanctitas uestra perfectius innocessat ma- Iitia Illius Sigismund! et Episcopi Wilnensis aliorumque traditorum nostrorum quam ferunt et excogitaut contra nos incessanter. Ipsi enim sicuti dominum sunm naturalem nerum et legittimum pronum et beredem terre littwanie nullis demeritis nostris contra nos iusta et probabili causa non habita tam iniuriose tamquam scelestiuo se contra Juramenta propria nobis prestita contra omnem iuris et equitatis disposicionem et contra honorem et dignitatem immemores om nis dileccionis et beneficii que multimode eis Impendimus sathagentes personam nostram apprehendere atque prodere quod tamen Altissimus custodiuit de sua et imensa pietate nos pro eadem terra nostra hereditaria prodicione tradiderunt et de eadem expulerunt et quod dolenter referimos consortem nostram legitimam deceutem com omni familia utriusque sexus inhoneste tenent Captiuam ut nos et ipsam sine spe sobolis si perdere non possent saltem tenerent in hac uita. Hijs malis non contenti. Sed de die in diem quibus modis et uijs et studijs contra nos effundunt et incessanter mala et hijs deteriora excogitaut lingwa hominis deprimere nec stylus scribentis ualet exarare. Nam hijs nouissimis diebus quod Sanctitati uestre pater beatissime multa amaritudine cordis propouimus ipsi ne- phandi et scelestuosi traditores uestri Sigismundus etEpiscopus Wilnensis per- iniquam et miram astuciam iuduxerunt quosdam Rutheuos principes et nobiles qui cum ipsis nos in lithuania tradiderunt ut ipsi tam quam sub spe ueritatis ad Erasmum predictum Metropolitum generalem omnium terrarum Ruthenorum de- stinarent pro gracia nostra per eum ipsis Ruthenis impetranda et cum eis in gre- nicijs super eo Conueuiret quia pociores de terra littwanie ad nos Conuertere uellent et cum eis nobis fideliter inseruire. Cumque ergo ipse Metropolitus cum eis Counenisset sicuti informationem a Sigismundo et Episcopo Wiluensi ipsi 365 Rutheni acceperant datis mnltis paclis' et promissis preterea quod in proscripci- onibus eorumdem Sigismundi et Episcopi et aliorum expresse sunt, quae pro scripciones eciam eidem Metropolite assignaient ut nos et fideles nostros Catho- licos iuxta formam et informaciouem sîbi datam traderet atque perderet. Ipsis- que Sigismundo et Episcopo Wilnensi assignare terras nostras accepta igitur in sese tradicioue illa. Ipse Metropolitus quibus modis processit diffusum esset describere et thediosum andire uestre sanctitati. Sed ultimo sic finem recepit Cum iam Castrum nostrum Smolensko tradere debuit presens tamen unita tota terra et iurameutis inuicem astricta sub spe boni non dans eis intelligere animitm maligimm propositum praeter paucos in eodeim Castro Smolensko et aliqui- bus alijs priucipibus in alio districtu. Tandem palatinus noster eiusdem Castri Georgius butrim Catholicus fidelissimus instructu spiritus sancti ut estimamos maculose premunitns Ininuctis iam in terra preuoribus existenlibus in unum ab- sencia animositati amabili iu Curiam ipsius Metropoliti irruit, ipsum detinuit cum sibi adherentibus traditoribus et litteras proscripcionis eorumdem traditorum re- perit quas deConsilio uostrorum maudauimus sub publica manu transsummi et de Ruthenico iu latinum transferre procuratorique nostro uenerabili domino Jo h a uni Niclosdorf procuratori nostro Sanctitatis uertre Cubiculatorio transmitti Sancti- tati uestre et omnibus Catholicis qnibu.s expedit exhiberi ut pateat filiitas et lra- dicio predictorum uniuersis Sanctitati uestre bumillime supplicamus ne tradici ones huiusmodi dueentur in sequelam aliorum dignetur Sanctitas uestra sicuti melius nouerit talia nerо pertransire surda aure neque imp unita permanere ut alijs cederet in exemplum Sauctitatis uestrae bullas ipsi Metropolito traditori directas occasione unionis sanete legi inandanimus Coram terrarum nostrarum Russie subditis priucipibus spiritualibus et secularibus licet dudum eos ad hanc uniouem hortando iuduximus qui solum ad patriarch tim Constantinopolitanum respiciunt plurimum tamen ex scriptis Sauctitatis uestre fuerunt Consolati. Coi Patriarche et imperatori Grecorum aliisque omnibus in terra Ruthenorum prefec- tis longe ante scripsimus per sacrum Concilium basilieuse auisati sunt et nunc ad bullas sauctitatis uestre recentes misimus nunccios nostros et quantum uole- mus iuxta uires Curam geriimus Circa ipsos Ruthenos pro eorum ad sauctam Ro- manam Catholicam et sedem apostolicam reduccione Immenses graciarum acci ones referimus Sanctitati uestrae pro graciis spiritualibus a pena et a culpa no- bis destinatis utinam altissimus aperiret pacis et tranquillitatis uias quas Poloui et littwani Occupant ut possemus prout efficiamus Sanctitati uestrae condignam Reuerenciam et honorem exhibere Quam ut obuixe precamur ipse Creator om 366 — uium conseruare dignetur sanam et incolumem per diuturna tempora Regimini Ecclesie sue sanete datum est in Smoleusko Castro nostro die XXIII mensis Junij Anno et cet. * ... Renerendissimi in Christo patres domini prestantissimi seruicia nostra semper parata cum debita renerencia et honore premittimus Renerendissimis patribas uestris dudum ex litteris et legacinuibus diuersis Reuereudissimorum iiitellexi- mas studiosissimos labores sanctissimi opens quos in sacro Concilio indefesse geritis pro santa fide Catholica et singula rit er pro unione et reduccione Grecorum et Ruthenorum et ritum susciperent et ienerent quam sancta Romana teuetEcclesia Catholica nostra mater bortantes nosquatenus nostram adhuc operam et cu ram Circa Imperatorem Grecorum patriarchas et Metropoliianum studeremus adhibere ut ad ipsa m sanctam nnioncm se efficaciter paratos et beniuolos exhiberent et ad sa crum Concilium celerius proficerentur et cet. Cupimus Rcuerendissimis patribus uestris notum fieret quod nos receptis primis litieris uestris Reuerendissimis pa- tribus cum dicta Reuerencia dudum eosdem Imperatorem et patriarcham Con- stantinopolitanum necnon et Erasmum Metropolitanum generalem omnium terra- ru m Russie multa sollicitudine auisauimus prout et exnnuc iterum ad ipsos Im peratorem et Patriarcham Constautinopolitanum misimus litteras et nunccios nos- tros diligencius adhortando ut ad haue sanctissimam unionem mentibus et Corde uehemencius aspirarent terrarum quoque nostrarum subditos spirituales et secu lares ad haue unionem sanctam adhortando indnximus qui ad ipsam unionem sanctam tota mente anhelant et super eo dirigunt patriarchas Constantinopoli- tano sua scripta ad eamdem sanctam unionem ipsum incitando et au iucomitiua ipsius patriarche uel pro se suos Ambasiatores ad sacrum Concilium destinare debeant ipsum requirendo. Misimus eciam adulteriores terras Ruthenorum uide- licet in Moskwan, Tseram, pskoro et ad magnum nowegrod quemadmodum de aшю preterito sic et depresenti eos studiosissime hortantes ut se disponerent ad hanc sanctam unionem et beniuolos et paratos exhiberent qui respec- tum habeut ad summum patriarcham Constautinopolitanum. Nos eciam cum ip sos Rut henos ad sacrum Concilium cogiiouerimus proficisci Ambasiatores uos- tros solempnes non tardabimus illinc destinare cum pleno mandato et au to ritate ad Confirmandum et tenendum ea omnia que in hoc sacro Concilio per sedem apostolicam et uestras Reuerendissimas per decreta fuerunt Conclusa et deter- minata. - - Porro Reuereiidissimi patres lamenlabili querela ad uestrarum Reuerendissi- marum paternitatum deduCimus noticiam dolorose proponentes contra aduersos 3*7 Episcopum Wilnensem et Sîgismundum littwanie ducem qui non Content i de eo quod nos dominum snum naturalem et uerum heredem Terre et magui ducatus Littwanie et memores fidelitatis et iurameutl nobis prestiti nulla iusta et raciona- bili caussa contra nos habita contra omnem iuris equitatem contra omnem spiri- tualium et secularium fidelium dignitatem et honorem, contra animam et Con- scienciam propriam et breuiter contra omnium celestium et terrestrium ordines et Contra Coeli et mundi et que in eis sunt creatorem tam maliciose, scelestuose et inique tradiderunt personam nostram apprehendere et de hac luce delcre non mientes de ipsa terra nostra Littwanie nos fugamus. Conthoralem nostram Ca- rissimam legitimam ac eius familia utriusque sexus hucusque Captiuam detineut iuhoneste hijs malis non Content i sed quod dolenter referimos incessauter mali- ciam suam contra nos exquirentes. Nouissimis diebus noua Contra nos subor- dinauerunt tradimenta. Nam quosdam Ruthenos qui cum eis prius iu terra nos tra littwanie nos tradiderunt eosdem iniqua astucia induxerunt ut ipsi quasi in spem uirtutis predictum Erasmum Metropolitanum geueralem omnium terrarum Ruthenorum scriptis et nuncijs suis sollîcili auisarent et Rogarent quod ipse eis- dem Ruthenis principibus de littwauia graciam nostram impetraret et eos uice- uersa ad nos reduceret et cum eis in granicijs super eo Conueuiret. Cumque sic ipse Metropolitanus cum aliis Rutheuis per Sigismundum et Episcopum Wil nensem missis et subordiuatis Couueuisset. Commissum eis tradimeutum per Sigismundum et Episcopum Wilnensem cum ipso Metropolito multis pactis ei- deni promissis ad effectum perduxerunt et litteras Sigismundi et Episcopi Wil- nensis aliorumque barouum de littwania assignarunt eidem et econuerso Metro- politus eisdem litteras suas assiguauit. Jamque ipse Metropolitus iuxta illorum missorum Sigismundi et Episcopi Wilneusis informacionem et de morte nostra et nostrorum fidelium et de tradicione Castrorum Ordinare. Sed pijssimus Salua- tor noster Jesus Christus qui saluat sperantes in se tradimeutum illud mirabili- ter a nobis et fidelibus nostris auertit. Nam unica die ante cum Castrum nos trum Smoleusko per Metropolitanum iuiquum traditorem ad mauus Sigismundi et Episcopi Wilueusis nostrorum traditorum et inimici eraut preuoribus tradi et recipi debeant in nostri absencia fidelissimus noster Georgius butrim palatinos ipsius Castri uerus Catholicus imaculose premunilus et talia tradimenta cognos- eens mira auimositate in Curiam ipsius Metropoliii irruit et eam cum alijs tradi- toribus detinuit. Castrumque ipsum et Consequenter alia Castra et totam terram atque Patrimonium nostrum et nostrorum fidelium saluam proseruauit pro quo saluatori nostro et ipsi fideli nostro tamquam priucipali agimus gracias imnien 368 aas Шarи m igiiur proscripcionum Sigismund! et Episcopi Wilueusis et aHorum- que traditorum ipsius adherencium. Ipsi Metropolite traditori nnstro factorum Copias sub transsumpto publici notarii dirigimos procuratoribus nostris venera- bilibus domino Andree phaffendorf decretorom doctori et domino Jobanni niclos- dorf legum quibus iucommissis dedimus ipsas Copias coram Reuerendissimis pa- ternitatiti uestris et ubi necesse fuerît producere el demonstrare. Quamobrem Reuereudissimos paires denotissimo studio depreca mur quatenus animaduerten- tes uepbandissima tradimenta et iuenarrabilia mala predictorum Sigismundi ducis et precipue Episcopi Wilueusis qui persona spiritnalis reputatur dignemini nos patres Reuereudissimi in hoc circa ipsos traditores et maléficos exhibera prout decet ne malicia eorum maueat impunita Sed puniatur. Wladislaus Dei gratia Rex polouiae liUwauiaeque princeps supremas et haeres Russiae et cetera. Praeclare princeps, Illustris fraier noster carissime. Reuersi ad nos a. f. v. Oratores uostri videlicet reuerendns in Christo pater Dominus Joannes Epis- copus Wladislaviensis et Magnificas Laurencius zaranaba Castellanas Syradi- ensis et Capitaueus Welunensis syncere nobis dilectus inter cetera retulerant qaomodo f. v. de dampnis quae nobis per prutenos seu cruciferos et Walachos continue inferuntur coridolet offertque se f. v. et promittit pro eisdem quod hu- iusmodi dftmpna et Ininriae per eos nobis et nostris non debent inferri ffrater carissime qaamnis ut credimus (. v. doleat et grato uideret animo qnum huius- modi iniuriae nobis et subditis nostris non fierent a partibus predictis. Attamen nostri subditi cottidianis inuasionibus ab eisdem perturbantur. Nouiter namque pruteui inuadentis uillam Slotawa palarmisse Wladislauiensis de eadem spolia multa, equos et pecora abduxeraut et procuratorem ibidemmet quartum interfi- cieutes in aquis submerserunt ac alia multa ac infinita dampna quae longum esset perorare continue absque intermissione non cessant irrogare. Praeterea frater charissime Officiales nostri possessionem castri В . .. . receperunt contra in- scripsionem circa luczkam factam ibique bona de manibus familiarum et subdito- rum nostrorum recipientes aliis distribueront, petimus igiturf. v. et bortamnr, qua- tenus efficere uelitis ut nobis et nostris a partibus iam diet is et ab officialibus uestris huiusmodi dampna et iniuriae non inferantur et ad alia quae nobis per praefatoi oratores nostros iutimastis dum dante domino cum consiliariis nostris conveniemus f. v. curabimus responsionem. Datum in Pobiedziska feria quarta ante festum eauctae triuitatis. Anno Domini XXXII. — vin. Annus 1432. Rex Poloniae scribit magno duci Swidrigaloni, sibi falso imputari amicitiam cum Hussitis. Rok 1432. Król polski pisze do wielkiego ksiçcia Swidrygiety, iz mu (królowi polskiemu) fatszywie zarzucaja, przyjazú z Hussytami. Wladislaus Rex Poloniae, Dei gratia, litthwauiaeque princeps Supremus et baeres Russiae et cet. Preclare princeps frater noster carissime heri Nuncciua fraternitatis uestraе ap 47 plicuit hie tum litteris. In quibus scribit fraternitas aestra, quod exercitus Bo- bemorum trans flunium Odra descendissent ex induccione nonnullurum Regni nostri Incolarnm qui ipsis dietenus congregat i transirent in suceurs om terras Crnciferorum inuasuri Et si quid idem Bobemi attemptarent, uiderelur inscripsi- ouibus inter nos factis per nos esse conuentum eo quod boc non absque nostro consensu esset, quouiam nunuium eorum ad nos et nostri ad eos saepius visita- reutet cum eishaberemus multos tractatus subiungentes qualitermodo uobis fuis- eemns locuti iactitantes potenciam eorumdem Bohemorum contra uns iuducere uelle et cet. frater carissime frequencius fraternitas uestra nobis duris et aspe- ris uerbis ecribere de pluribus nos iueusando consueuit quod a fraternitate ues tra corde doloroso quod aliter non disponiinus nisi ut Christianus et fidelis prin ceps ac Rex Coronatus treugas autem pacis de quibus iunnitt... prout alias sae pius affîdantes nos auizanimus tenemus unacum subditis nostris et adhaerentibus tenereque volumus incoucusse dummodo nobis reciproco obseruabuntur et tene- buntur. Bohemos uero praefatas ad impetendum terras Crociferorum treugis predictis peudentibus neque subditi nostri ut uobis false suggeritur ipsis Bohe- mis se in snbsidium transferuntur. Eciam non recolimus imo certi, quod num- quam gloriabamur coram aliquo nomine de Concitacioue et induccione predicto- rnm Bobemorum ad debellandum siue deuastandum terras seu prouincias quas- cumque. Ergo fralernitas uestra talibus ficticinijs ei ueritati onmio contrariis non credat et nos decetero talismodi scriptis non turbet. Quod autem nunccius inter nos et praedictos Bohemos ut scribitis saepius equitant nolite admirari ha- bemus in commissis apostolicis imo monuerunt mandatis tum domiui Martini prope nuper defuncti quam eciam Serenissimi Domiui nostri Eugenii Moderni ut quibus- cumque modis siue tractations eosdem Bohemos flectere et redducere ad uni- ouem sanctae matris Ecclesiae possemus. Idem formidiue et suspicione quibuslibet ultraiectis aggredi in Christique no- mine prosequi et fatere debemus quod pro posse nostro a retroaclis temporibus non absque grauissimis fatigiis, expeusis el impensis fecimns facimusque de- presenti et continuare Domino adiunante cuius res agitur intendimus et uolumus in quo finem consequi speramus sal u tare m quia negocia nostra taliter com eis dis- posuimus el conclusimns prout fraternitati uestrae pridie scripsimus. Ceterum scribit nobis fraternitas uestra de triumpho Caesaris Tartarorum et cetera de quo fraternitas uestra nobis persepe solet intimare et quamuis ipsi sunt pagani, Nihilominus frateruitas uestra pro eo non arguimus eciam si Bohemos aut quos- cumque amicos uobis alliceremus pro defensioue nostri non uideretur nobis per 371 tos esse imputandum ad culpam. Dubitare tamen non expedit de Obsernanda per nos treuga praedicta ad tempus limitatum. Praeterea scribit fraternitas uestra de Captiuis Cruciferorum mittendis Nouit fraternitas uestra quomodo ter minus Conuenciouis inter nos mutuo celebrandae appropinquat, In qua auspice Domino de hijs negociis et aliis concludemus. Insuper litterarum sine inscripti- onum vestrarum pro Gastoldo et cet. disponemus fraternitas vestra in brevi fieri restitutionem Item festum sancti Laurencii est in proximo ad quod judices binc inde deputati per nos admitas Dominiorum utriusque nostrorum debent convenire et fraternitas vestra nostris licet eorum nomina sciatis usquemodo litteram, *alvi conductus non destinavit nos vero vestrorum deputatorum nomine ignoramus. — Ideo fraternitas Vestra eo celerius hujusmodi salvum conductum nostris dirigat et nos similiter vest ris dirigemus per nos in hoc facto negligentia non committe- tur. Datum in Oppoczuo Sabbato in festo sanctae Annae matris Mariae. — Anno Domini MCCCXXX secundo Dominus Rex per Se. Praeclaro principi domino Boleslao als. Switrigal Duci Litthuaniae fra- tri nostro charissimo. IX. Annus 1432. Delegat! regis PolonJae et ordinis recedunt ab habita conventione. Rok 1432. Poatowie króla polskiego i zakonu odstçpujq od zjazdn umuwionego. Man sall wissen dass uff dem tage der uff Sente Lorennz tzwischen den po- lan und unsirm Orrden Inkegenwertikeit des Herrenn Grossfursten Sendeboten Als Sudwaygen und hern Jorge Butrym bey Ostermitz uff eym werder In der Weisyel ist geteidinget und gehandelt die schaden die In diesem beifrede bei 47* 372 den landen Als dem Reiche tzu polan und unsirs ordens lande sien tzugetzo- gen nach deme allso demie der selbe tag uon dem herren Grossfursten ist uor- ramet und uffgenommen. Desse nochgeschreben herren sieu uon des koni- ges-wegen kegenwertig gewesen uff m tage tzum ersten, der herre uon Briske, herr Jacob Sweynchen uom strige, Troyanns de blekuo, Stentzlaus Ostrorog, Nicolaus Scharliski, dobbrogost uon Ostrorog, petrus uon Dzelin Jon uan Kretkow, Nauslaus uon Crauschow, Nicolaus non Slessmo. Desse nochgeschreben herren sien uon des ordens wegen gewest izum obgeschreben tage mit den polan Czum ersten Groskomthur kumprhur czu Christburg, kump- thur czu Thorun, kumpihur czum-Swetze, kumpthur czu Aldenhwse, kumpthur czu Golaw her hans uon logendorff, Johau Stertz Burgermeyster czum Colmen. Desse obengeschreben herren des koniges und des ordens Relhe haben uff diesem uorgedachten tage ere schaden dirzelt die en tzugelzogen sien In dem beifreden uon beiden teillen. Ouch sien die obengeschreben beider land Aethe eyus wurden in beiden theillen durch uonnydunge grosser und forder schaden und sich undireuander also geeynnet und so freundlichen uon enander geschie den, das mau denselben beifrede uortau bitz zum uorschrebenen iage siete feste und unuorseret sali halden. Iu sotaner weisze das die heru uou polan meren grenitzen sullen bestellen ahn dessen nochfulgendeu steten kegen der nuwe- marck czu mezeritz und guyrin Item kegen Glochaw und Tuchel tzum Nakel und izembelborg, Item kegen der Swetz zw Crone und Bromberg, Item kegen Thorun und Nessaw Ingeleslaw und Gnibekaw Sluszaw und Briske, Item Strassburg und Golaw und kegen dem Colmischen lande leipchen und Rippin, an des ordens grenitzen sall man bestellen zu Pratchen Lutterberg, Strassburg, Schonsee, Golaw, Lubitz, Thorun, an kegen nessaw, Birgelaw, Aldehus, Swetz, Jesnitz, Tuchel, Grosse turkowitz, fredelaud und landecke. Item sall man dem roythe der nuwemarck schreyben, das er ouch mit ernste sall bestellen au den stetin, dy do gelegen syndt bey polan das- es ouch in aller desir weise sall gehalten werden und sall deme Starosten schreyben, wo her dy fynden sall, dy Im behullfen sullen seyn das gerichte czu suchen. Item Ab Imandt schaden geschege ussz unsirs ordens lande von den polen, so sal her izuflucht haben tzu den uorgeschrebeu polnischen steten, do her si cher hin izichen sal, do sal her ouch fynden uou des selbigen Starösten wegen besnndir dyner dy den luten uordann helfen sullen Ireme guite noch tzu folgen und wo man das ankompt mit In, Das mau In hilffe das In das wyddir werde und der obiltetyr gerychtet Werde czu handes Item dergleycheu sall den polan 373 poch geschoen non unsz ordene wegen an den Stetiu obir all als obengeschre- ben steet. Item ap den luten dy do Ireme gute noch folgeten etwas schaden adir lei- dnnge geschege, das sall man schreyben deme Starosten undir deme dy leidnnge geschijt, und der sall also dartzu thun am richten recht ap es seyneu luten ge- schegen were. Item der gleychen sallen ouch unssz ordens amptesluten yn wydder thun ane alle wyddir rede. Item desze obengeschrebene uoreynunge haben dy relhe uon beyden teylen mit eyntracht gelowbet zw balden bei guten truwen ane alle arglist. Gescheen am Sonnabend noch Assumptionis Mariae Anno et cet. XXXII*. Copia recessus uom tage tzu Ostermitz anno 32 der gehalden ist uff Laurencü mit den reten des koniges uon polen uor deu Littawen, < macht. X. Annus 1433. Rex Poloniae respondet magistro generali, se missurum delegatos suos ad colloquium cum delegatis ordinis. Rok 1433. Król polski odpowiada mistrzowi wiclkiemu ze wysle postów swoich na rozmowç z postami zakonu. Wladislaus Dei gracia Rex Polonie lithwanieque princeps supremos et heres Russie et cet. Venerabilis et Magniiice Compater noster litteras uestras nobis hic heri per nunccium uestrum Jacobum Buchwaltum allatas pleno collegimus intellectn, in quibus intercetera scribitis affectantes ut Maguificum Audream de Lubino Regui — 374 uostri Polonie Tbesaurarium Subcamerariumque et Capitaneum Dobriuensem syncere nobis dilectum et secretarium specialem ad nos mitteremus uoleutes cum eodem Andrea de certis negocijs !ractare et Conferre, que non Hcuit uobis per litteras et scripta nobis intimare et cet. quamquam predicti Andree presencia nobis Continua sit opportuna . attamea ad desyderia uestra prefatum Andream mittimus ad uos. Cui saluumconductum mittetis in Thorun. Ipse autem dum dispositus fuerit et paratus in Bobrownicky constituetur. lndeque mittet in Thorun pro eodem saluoconductu; placeat quoque efficere quod ibidem de Tho run prefatus Andreas lnformetur sine scriptis uestris aut nunccijs redetur aui- satus . de die et loco quibus Conneuieoter ad uos accedere poterit. Praeterea in prefatis litteris uestris subiungitis optantes ut Captiuos uestros ad promissa uestra et cautiones a Captiuitate sub certo termino statuendi relaxemus et cet dum prefatus Andreas ad vos aduenerit de intencione et voluntate nostris ex presses vobis respondebit. Datum in Radosschice Curia venationum uostrarum auno domîui Millesimo quadringentesimo tricesimo tertio. — Relatione venerabilis Luthconis Guesneusis Secretarii. — Veuerabili ac Magnifico domino Pawlo de Russdorff Ordinis Theutoni- corum Magistro generali Compatri Nostro charissimo. — XL 1433. Epistola ad magistrum gencralem de bello Polonorum cum Tataris. Rok 1433. List do wielkiego mistrza o wojnie Polaków z Tatarami. Erwirdiger genediger berr geruche gutlichen czu wissen wy dasz ich alz gestern uon polthofk nom myme herreu Bischoffe uss dy Maze qwam uon туш berra kompthur uon Strossberg ys uon Staden dyr fur und noch туr santhe und — 375 waz und wy ye do hynden stunde non mir Ewern Genaden czu kundigen be- gerte decz ich doch iizundt gantz bereydt czu schryben und tzue Im tzu kom men wacz gereydt ys stet in allir worheit alzo das die tatern uon nuwes nüe noch Ostern sich in die podolia geleget haben шee wen mit uirtzigtausent und haben geheret und gebrannt und die Polen um Crocow und do Sandomyr und Czyritz et cet. uon usrichtunge des konyges rathe und gewaltigen tczum her- greffen haben gegeben herren Czollek des herren bischoffs bruder uon posse- now der der beste und richtichte In deme lande tczu krige was der streyt mit syme herrn mit den Tatern und ist dirslagen und uil grosse herren der polan mit ym und in der czal als N. M. guter manen und II M. guter man und wyb synt czu dissen molen gefangen und uss deme lande getreben ken tatern und sy noch mit uoller macht legen czwyschen der llamborgk und hallytz und czyn roben und bornen uor fusse weg und czyn alles au deme ungerischen gebirge daz en alz uff die lynke haut lyet wen ich alz do gewest bin und czyn itzundt in deme besten lande daz dy Crone von polan hat gross ach und we itzundt in den landen ist Och haben sich sidder Ostern funf huser hertzog Swidergal in littweu gegeben und dy polan itzundt faste uil guter polan an hertzog Swidri- gal gesandt haben und begern an sie mnchten ein gutigen frede czu machen zwischen em und hertzog Segemund und welden litwen theyllen das sy bede sich bys czu erem leben solden lassen genugen uort so synt die polan itzundt getczogen kein Czansen uff eyneu tag tczw des keysers Dothen und sollen do redin nmb die laut alsz Podolia, Rwsseu und Wallachen adir wo sy czu m key- ser kommen addir weune sollen wen in der czweyer landte alszo Ungern und Polan ist uorschreben welch konyng ee sturbe noch seinem tode V. Jor frede steen gantz zal und dorinne sollen der laiidte relhe czu sampue kommen und eynigen und vündeu welchem konygreiche dy landt czu ewigen taggen blybeu sollen. Och geruchz czu wissen das dy bischoffe nssz Polau und uch der Bischoff uss der Maze in des Bobestes banne alle zynt und uon dem heyligen Bobeste und dor czu uon deme gauczen heyligen Concilio Basilie werden uon tage czu tage gebanueu und gross Irrenysse um den heiligem Cresem uff diese Ostern in den landen ist gescheeu myn her bischoff lyet in der wiltuys dy andern uff husern und hoffen und die kirchen steen als uon eren twegen unen- delich wil nnendelicher sachen diruolgen sich itzunt zu Polan und Wymmern under en und sprechen sy uorchten sich sy solle eyn sweres obir geen. Genediger li err als das ich worhaftig dirfaren mag das Ewern Ordern tzu schaden kommen solde do got nor sye, das wyl ich nymmer uorswygen 376 noch belen bys in den todt und ys den kompthur non Strossborg Tag und Nacht kundigen will, und wo ich kann Euern Schaden bewaren, das will ich nicht verseumen. — XII. Annus 1433. Nicolaus de Michalow Castellanus Cracoviensis ccrtiorem facit magistrum generalem, regem Poloniae delega tu m sunm in Prussiam mittere. Rok 1433. Mikotaj z Michatowa, kasztelan krakowski donosi mistrzowi wielkiemu, ze król polski wysle posta swojego do Pros. Magnifico et Venerabili domino Paulo de Rusdorff magisiro generali or- diuis de Prussia. — Magnifice et uenerabilis domine Prout alias tunctemporis dum Conuentionem cum honorabilibus Comendatoribus ordinis ves<tri in facto Treugarum pacis circa Jassenietz. habuimus per Marsalcum vestrum generalem nobis erat deductum ut Serenissimum principem dominum Regem nostrum graciosissimum dignaremur ad ea que essent utilia et comoda . propace perpetua teuere consiliis nostris et in- ducere et signauter quod sua eerenitas иnит nunccium de suis per terras et do- minia vestra qui nnuccium vestruim ad preclarum Principem dominum Sigismun dum Magnum ducem Lithwanie conduceret dignaretur dirigere qui vltra cum vestris auisamentis ad ducem Swidrigalluiu transire deberet unde mox nobis ad dominum nostrum venientes suam S. Rogamus ita prout per vestrum predictum Marscalcum fuimus petiti cujus Serenitas votis nostris annuere tamquam amator Pacis consensit Et iam defacto Streunnum Nicolaum Sacrzewsky Cubicularium sunm per terras vestras dirigit vsque ad ducem Magnum predictum, Quem pla- ceat per litteras vest ras conducere, et si de saluo et securo conductu vltra ad ducem Swidrigallum eidem Nunccio domini Regis prouidere in eundo et red -— 377 deundo voluerius ex tunc disposuimus ita quod prefatus nunccius unacum vestro ad ducem predictum Swidrigallum cum quo vadant sine fallo iu maiori potuerit vestre securitate periransire Si vero hoc facere renueritis extunc timeuuis quod fortasse in illis partibus Lithwanie iu propria persona non ita secure pertrans ire, et etiam confidimus quod in presencia dicti nunccii domini Regis ipse dux Swidrigallo ad huiusmodi Treugaspacis potuerit Consentire ex quibus vltra ad pacem perpetuam potuerimus domino deo fauente de venire Datum in Pysdri dominico die proxime ante festum sancti Mathei Лшю domini etc. XXXIIIo. Nicolaus de Michalow Castellanus Cracouieîi. et suppremus Capitaueus exercitnum Begui Polonie. — 48 Acta diplomática régnante Vladislao Jagiellone. Sine datis. Akta djplomatyczne za panowania Wladyslawa JagieHy. Bez dat. i. Epistola ad magistrum generalem, in qua certior factus est de rapinis Tartarorum in Podolia. List do mistrza wielkiego, w którym mu donosza, o tupiestwach Tarta row na Podolu. Dem erwirdigen grosmechtegen Hern Herren Homeyster dewczes Or dens, seynen forstenlichen gnaden sal desir bryffmit grosser erwirde- keyt an alle sewmen etc. —. Meyneu wyllegen vndirtenegen dynst czu aller czeyt vnvorsewmelich cznuor erwirdiger lybir gnediger Herre eweren forstenlichen gnaden tu ich czu wissen das dy. tateren myt den Valocheo. haben dy podolye vor hert pmme . 3» ê vnd vor dan gehert bas an dy lembort vnd haben Juocfrewleyn von VII vnd VIII Jaren beschamet bas yn den tot vnd oueh manch thwssunt fra wen edyl vnd vnedyl ouch bas yn den tot vnd der der von en ist eutlossen eyn dyner des stenczels der Huptmann yst gewest in dem lande czu Dobrin noch seynem Vater Her andrys vnd saget das se noch wellen vor Krakau- bereu do got vor sey ys mac al geschan wen der kouyk hatte bothen von den tateren vnd ge- lobethe en genuc czu tun alzo von seynes faters vorscreybunhe no ist der Ko- nyg yn lyUhawen vnd dy polen tun nicht dor czu vnd hore nyrkeyn Hern in polen dy das gedechten das se welden dar czu tun wen se seynt alczumole vor czayt vnd seynt ouch czumole froe, das se sich haben mit den slesern gelaget nicht mer vf dese ezeyt, sunder ich beihe got das her eweren forstenlichen ge- noden gebe grosse gesuntheyt czu lanhe tagen czu guter nacht. — N. S. П. Rex Poloniae certiorem facit commendatorcm Thoruniensem, se mieeurnm legatos suos ad magistrum jjcneralem. Król polski imiadomia komtura torunskieg'o, ze wysle postów swoich do mistrza wielkiego. Venerando domino Alberto Comiti de Swarczberg Comendatori Thorn- neTî. amico nostro dilecto. — Wladislaus dei gracia Rex Polonie elc. Venerande amice nosier dilecte Quemadmodum dum in Legacionibus domini Magistri et ordinis aput nos fu ist is consiituti diximus ad easdem legaciones per vos nobis expositas post conuentionem quam in lancicia eramus iacturi prout fecinnis responsum nostrum dare lta nunc Reuerendum in christo patrem domi num Nicolaum Archiepiscopum GnezneiT. Consiliarium nostrum Supreuuim Cum Strennuis Mathia Palatino Kalisieñ. et Vincentio de Grauow Castellano Naklen. 48* 380 Militíbus nostris fidelibus dilectis, de nostris et Consiliariorum nostrorom inten- cionibus informatos ad enndem dominum Magistrum transmittimus qui ex parte uostri et Baronum nostrorum ad easdem legat iones vestras respondebunt Et quia proxima die Sabbati in Thorun certissime debent constitui petimus . eodem ami- cicia vestra litteram nostram ad dominum magistrum per nun ci um proprium ex pedire velit celerius ut easdem oratores nostros velit de loco in quo ipsum cercius valeant invenire. Dat. Lancicie ipsa die Sande Marie Magdalene. Ad relacionem domini Nieolai vicecancellarii Regni Polonie.