Capvt XVL ~"

Æorum trium falsi criminum, circa Afonetam Ducenu

& Aduocatum commifforum , Diploma con-

vincitur.

PRaemissis duobus tria adhuc falfi crimina nunc adjungo mus: minoris itidcm quidem momenti fi compares cum iis in quæCcnsuræ initro animadverdmus, crimina tamen & Diploma faHi convinecre idonca.

7. Horum primum observare est circa MONETAM. Jta 'enim Iqqtmu* Diploma, quasi [am ilia artateabAdalberto Go* mite & Cœnobio Moneta ruerit cusa: 8c tamen idem Diploma prodfr id commentitium eflse. Quale commentum cum ab ipsamet Cancellaria Regia non fuerit profectum, consequens est, nequifllnoo imposed acceptum ferendum efle.

Verba nimirum Diplomatis ita fese habent. Vecerni- mtts at que omnino jubemus, quatenus pranominatus facer locus ha beas, pojjideat, quicquid ex liber a hor edit Me prafati fide lit noTtri fifeui poster Jperarc debeat, in tributky in Alonctis, in teloneit, »a- vigmonibui &c. Haec utique significant, turn temporis Filcum Regium, ut ex tributis teloneis&c navigationibus, ita etiam ex MonetUy emolumentum accipere solitum , & hære- ditaria Adalberti bona ex Moneta quoque Filco quod suum est hactenus solviile. Quod fi fane nulla fuilset ibi Moneta, eximere illam Fisci juribus fuislet ineptum. Non ends enim nulla Cunt accidentia. Erat vero recepti quondam moris, quamvis Caesares aut Reges Francici potestatem cudenclae monecae cui fecifient, exigere tamen pro exercido illius ju ris in ufum Fisci canonem alibi magnum satis alibi Jevio- fern: donee tandem Caesares illi Regesque nostri etiam hunc

Fisci

»«^»—■■■»■ ll — ■!

fisci proventum una cum aliis imprudentc pro dig.ili tare pau- latim perdiderunt. Facile fuerit , ex priseis Imperil menu- mentis hoc plurimis exemplis, per multa retro tempora, si opus sit, demonstrare. Nunc hoc agere, nihrl attinet.

Jam vero in hæreditariis: Adalberti locis, fortasse com» mercia & navijgationes institui solere, aut homines degisse, nemo negaverir, atque ita ex locis illis Fiscum tributa vectiga- lia ac teionea accepisse. Sed illis in locis Monetam fuisse in A- dalberti possessione, repugnat legibus Sc moribus, non illius duntaxat fed etiam sequentis ævi, per omnes Francici im- perii sines , in Germania Galtia & Italia. Diserte tamerr Diploma inter ea qu& in liber* faerttnt htreditutc Adalberti numerat MONETAM. Irao Monetas: quafl non una fuerit in lift]. Idem vero efle liber'am hireditatem & quod ante «1p- pellaverat allodium , equidem haud dubito , Hyperaspiitæ fug. 57 ita interpretanti adsentiri. Monetæ utique juris sunt Regii: to constitutae olim nonnisi in locis Regiis, nequa- quam autem in aliodialibus hominum privatorum, qualis suit Adalbertus. Adhoc in agro fuisse ullam Monetariam officinam, nusquam legas: omnia tamen Adalberti bona ex tra opplda fuerunt $c in solis agris. Insulsum itaque est im- postoris illud figmentum , de Monetit in Adalberti liber* litre- iitate five allodio constitutes.

Quid? quod Carolovingica tempestate , ulli Comitum fuisse concesiara nummos cudendi potestatem, haud obfer- vare sit. Sub Merovingis curatio ilia suit passim Comi tum locorum celebriorum, officinae autem monetarist itidem non nisi in populosioribus quibusdam fuerunt oppidis, eo- quein nummis Comitum cujusque loci solet fieri mentio. Ac Carolovingici ævi alia longe suit ratio , etsi Comitibus fue rit mandatum, videre ne quid contra leges monetarias delin- quatur. Ipfe fane Carolus Magnus vetuit alibi monetam H Pp else

esse quam in fuo Palatio. Qua de re præter Capitul um an. L2„ Sirmondus in Notis eruditissimis ad Capkula Caroli Calvi /.71.. aliud non edltum producit: Vt in nuSo loco monetapcrc*- tiatur nisi ad smrtetn: dr Mi denarii Palatini me rcent ar ejrper 0- wnia di/currant. Hu>us nepos Carolus Calvus in Edicto Pist- enfl a Sirmondo cum aliis Capitulis edito, eapitulo XI ita consticuit : Ft in denarits nova mstra moneta ex una pane name* nostrum habeatur in gyr»y dr in medio noflr't nominis monogrammay ex alter a veroparte nomen crvhatis dr in media crux habeatur* Ca pitulo xn. Seqttentes eonsuetudinem pradecefforum nostrorum, //cut in iltorum Capitulis mvenitur > eonfiituimus, ut in nullo loco alio in omni regno nostro wonetafiaty nip in talatio nostrt} & *» Jguanto* vko & Rotomago, qua moneta ad Jhutntovicum ex antiqtta con- suet udine per times: dr in Remit • dr in Senonit: dr i* Par iff a; dr *» jiurelianis: dr in CeveUono: dr in Narbona. In horuro iliuflra- tionem produxit Sirmondus & Palaiinum & Parifiensem de- narium Calvi Caroli in Notis pag. 71. Non iuperest , quod equidem sciam, Ludovici Germanici nostri die Monera con- ititutio t itidem tamen et Jam in Orientali Francorum regno turn temporis, in Palatio tc solis majbribus urbibus fuisse constkutas monetarias, argumento est, quonram qui denarii reliqui sum non alibi cun sunt,nec in monumemis flsius aevi genuinis vel apicem reperias diverfi moris. In aunu mihimet ipfi stint nummi id docere idonei.

Carolum quidem Crassum Abbacislæ Turegienfi forori suae argenti fignandi facultatem conceffisse 9 tcstatur Stunv phius /. i.eap. 14, Verum nos jam agimus de temporibus Lu dovici Germanici: qui cum variis beneficiis ornaverk fine Monetis Tigurinum monasterium suum » duabus filiabus, tina post aliam constitutis Abbatiffis * quis crediderit, Mone- tam permisiffc longe turn vision monasterio Adalbertino haerewi cicca> Nonnenhornianj \ Meretur Stumphius ipse

■ ■ 1 , •— I,

audiri hoc ioco,præsertim quoniam qui post securi sunt (quos inter est incomparabilis Hottingerus) (blent urrius illius te- stimonio nit/. Verba ejus font. Qit a$tent> etticf)/ lw§ bk* fer Carolus ttv feist ro 3«tten femes Æeifert&umS *er &taU 3u* rpct) !)afa gefcen tie grepfyeit $e mum)cn/foe(d[)e grepr)eit matt ttor 39tenpfWgtaffem ten anci*ttam^(iffte(lettutibt?errumptestett@rdt* ten jecjebett. @6ltd)e$repf)eit jemunfcen Ijat er auefc t>er Upptftin geben / t>od) atfein Den f)fcnniwjftetttpffef. Hæc Stumphius. Hy- peraspista non dubitavit pag. 20 sugillare Stumphii fidem: a Ludovico enim Germanico jus illud cudendorum niimmo- rum fimul cum alxis esse concessum. Sed inanis est conje cture , cum in Privilegio Ludovici nihil ejus habeatur , Pri- rilegia autem in universum stricti sine juris.

Imo vero Lindaugtenfi Cœnobio a quoquam Cæsar um aut Regum Monetae jus concessum, non profecto iicet tuto credere: nee enim Diploma hoc Adalbertinum ullius est momenti , 8c de Moneta Adalbert! allodiali plane ineptic Fortaflts tamen Ccenobiales aliquando id juris sibi sumpfe- runt, sui istius Adalbertini Diplomatis perquam ampla 8c be- nigna fretæ interpretatione. Fortajfis inquam. Nee vero quæ adfert Hyperaspista pag. J4. librisui, exercitium illud se cure probant. Quatuor icilicet producit species numnio- rum. Sed neque prim a neque tertia species vel leviflimo in- dicio fignificat, sese Cœnobio Lindaviensi deberi. Prima scilicet referens uno latere crucem , averso agnum vexillife- rum,videtur esse obulus aut denariolus Cœnobii S. Galli, vel oppidi cognominis. Diserte enim Joachimus Vadianus /. 1. de CoBegits sag. 19. noviflimæ edtrionis. Mmasterii S, Galli nummi agnum vcxilliferum h. e. Pafchalem prtferebant. guant monetam majores noflri poftea prope part effigie fignarunt: quod abunde docent ferr amenta excusoria , qu/t in arehiw Senatm etiam- num cum aliit formis antiepk vifuntur. Sed agno pojtca fuccejjit

P p 2 ursust

jo© CINSVX.A DIPLOMAT13

urstiSiptvum quidem & sign* dignum animal, a mtnachu tamen receptum & adamatum, quia credit urn jit, Gaflo erernum ingrejso ttrsum qutndam ligna attulijse, qua foeo illius sufficerept. In priraa jCane ilia nummorum specie nihil omnino Lindaviense reperi- as. Tertium nummum Urbi Lindaviæ deberi indicatTiliæ si- gnura. Cœnobium etiam ibi nihil comparer Etenim Hypera- fpista quidem videtur hue traxisle in aversa crucisfignum: fed jam turn audivimus, signum Hlud in Galliis quoque addi so* litum Regiis nummis in Urbibus cufis: & sunt in meo quali- cunque cimeliarchio tales Ludovici nostri Moguntiæ confectf. JDe Secundo & Quarto nummo possit videri verisimilius, quod Cœnobio debeantur. Esse fane ab Abbatissis cusos, indicat earum expressus vultus. Ast Lindavienses Abba- tissas exprimi, nihil est quod indices. Imo quoniam altera lilium altera davera dextera portet, dixeris aliunde esse u- tramque. Utraque nimirum ejus quidem est generis quod Tigurini olim dixerunt Ttogfter / contracte nimirum ab Hn* geftdjtcr/ quod vultum aliquem humanum referrem: prout recte vocem illam etiam Hottingerus interpretatus est in Sfeculo Tigurino fag. 24. Nee enim probari possunt, quæ habet /. e. Vadianus: quasi nomen illud a voce Latina A». gustut profluxerit, quoniam ilia appellatio etiam post Impera- toriam perCarolum Magnum impetratam dignitatem in raro fait ufu, & non nisi de solis dignitate Imperatoria reapse gau- dentibus. Eoque caret etiam omni verosimilitudine Vadiani conjedura de interpretatione literarum in nummo aliquo B. A. pro Bertha Augusta: præsertim quoniam mater Caroli Ma- gni Benha, antequam Cæsarea dignitate fuerit ornatus Caro- lus Magnus, dudura mortua , nee Caroli ætate nifi in so lo Palatio monetalis fuerit officina. Quæ in aversa nummi utriusque parte conspicitur manus , ne possit liquido proba- *e Lindaviense opus, ipscmet Hyperaspista efficit. Servant)/

ait*

ait, tst ein3etdjen fcer ftrepung/ totito t>ere» 2fcr&re#er otw Vi- olatores mit Slb&auttmng ter £anb pflcgen geftraffet au foerfcen. Talis enim libertas qualis Cœnobio Lindaugienfi competit, est communis non plurimis duntaxat Cœnobiis , fed etiam Principum omnium auHs &c Urbium quibusdamlocis. Nihil ve- tat igitu^quin tales nuromi ab aliis Abbatissis fuerint procufi, ejusdem scilicet imo longe majoris libertatis: quantumvis amputatæ manus fignum Cœnobii Lindavienfis rebus non- nuliis familiare ftierit. Mirum vero , fi ea quam attulit Hy» peraspistafueritcaulsa, amputatæ manus figno nummosin- figniendi. Verofimilius fane videtur , ortum illud ex pœna amputandæ manus falsariis monetarum jam ætate Caroli Magni dicta & post repetita. Qua de re & in Capitulari- bus Magni Caroli & in Edicto Pistenfi Calvi alibique multa Jegere est. Eadem vero pœna Mm turn pridem obtinuerat in Imperio Constantinopolitano : quod ex Bafilicis, Harme- ijopulo, Michaele Attaliotafacillimum probatu est. Imo ob- tinuit dudum post etiam in Saracenorum republics Quae ©mnia alibi latius profequimur. Cum autem etiam hæc pœna fucrit communis in omni Francorum regno, nihil cflf caussæ,cur hie suo duntaxat Cœnobio earn potuerit Hypera- foista vindicare. Ucutvero horum nummorum aliquid debea- tur Lindaugienfi Cœnobio, non tamenhinc colligere est, ex fingulari Uegio aut Casareo privilegio jus hoc Cœnobium esse consequutum: multo minus, merito illud impetratum- ?i illius Ludoviciani Diplomatis quod unice jactitanr.

Verum satis de primo falfi crimine: progredimur ad SECVNDVM. Est autem illud coramissum in eo, quod 11. Diploma inter judices quoque DFCEM recensiierit. Ica enim loquitur: Statuimus quoque per ejusdem au&oritatis munitionem, ut nullus public us Iudexyneque DFX, neque Comes', mt quislibet ex ludiciarm pott-state &r. Hoc DVCIS nomen contra morem

Pp 3 illius

illius ætatis & stilum Cancellariæ Imperatoriæ additum , ac proinde arguments) est, Diploma falso ævum Ludovici Ger- manici mentiri. Duo scilicet olimextitereDucum genera. Aiii non nisi exercitui fuerunt profecti, belli tantum tempere , omni carentes jurisdictione civili in pace. Alii autem bello paceque rexerunt integras magnas regiones,mulroque impe- rio.Comitibus etiam luarum regionum præfuerunt. De iliis non agitur in Diplomate : quoniam judicibus publicis non fuerunt annumerati, aut judieiis admoti, non iliis fane in qui- bus de rebus Ccenobii institui controversy poterat. Hujus igitur secundi ordinis DVX quidam in Diplomate significa- tur. Haud nego quidem , interdum & Comitum aliquem exercitui praefectum efle, hi. hactenus audiisse Ducem, verum ilia dignitas reapse nonnisi militaris suit Sc pace constituta exspiravit. Qua ratione Adalbertum Metensem Comitem in expeditione Lotharii Imperatoris anno DCCCXLI a Nithardo dictumMosellanorum Ducem, jam supra obfervavimus. Ma nifesto autem falfi crimen hac quoque in re a Diplomats fa- bricatore esse commissum, duo indicant. Primum, quia turn temporis nullus suit constitutus Alemanniæ(quæ una corapre- hendit finu suo insulam ) Dux; Secundum, quia stilus Curiæ illius ævi inter judices non solet Ducem numerare. Non me fugit, quam soleant lcriptore3 nonnulli recentiores uc in aliis ita & in percenfendis Sueviae Principum dignitatibut luxuriari. Mihi omnino audiendus videtur unus pro omni bus illi ævo propinquior Eckhardus junior /. de eafibus S. GaUi quo cum &c alii illius tempestatis consentiunt. Is igitur pag. ir. edition, novijfimt, agens deSalomone Abbate S. Galli&cre* bus quæ Regc Conrado primo contigerunt, scribit : No». dum adhuc illo terns ore Suevia in Bucatum er at redacla: /ed fife* regio pecitliariter parebat, ficut hodie dr Francia. Vrocurabunt am- has Camera t quos fie vocabantur % nuneii. Franciam ad Alp es turn

Wernn

Wcrrmhere^ Sueviam atttem Pertolt tjr Erchongerfratres &c. Pag. autem 18* scribit, de Conrado Rege qui illos Cameras nuncios fractæ publics pacis St majestatis reos in custodiam dederar. Cottfilio dehinc habit a , primo colloquium publicum MagontU, pastes generate edixit concilium; ubi tribtts Hits Lcge abjuratit & pro scri pt is, pradiuque eorum inst/cum redaclis^majestatisreis capita damna- ta fitnty cat er is omnibus qui tan to facinori inter er ant, tanquam reis pro hostibus pro/equi jujfis. Sucvi* Principum ajsensu, statuitur Alemannis Dux primus BurkbardttS , gentis Ulius nobilijftmus ejr virtutum dote probati/fimus: cut dr pradia damnatorum confisca te in beneficium sunt tradita. Hate Eckardus. Fuit autem Dux primus i le constitutus anno DCCCCXVI, (Contractus referc in sequentem ) qui eft post annum ilium , quo im postor Diploma voluit conditum, quinquagefimus. Id quod liquido docer, Diploma confictum esse, & quidem non ilia) Ludovici Regis terapestate, (ed longo demum post tempore, quando jam Suevia Duces habuic, qui desierunt seculo de* mum tertio decimo. Sane in Diplomate Ludovici nostri Ti* gurino pag. f 6 Curtis Turegum scribitur fita in Due at u Alcman- vico: fed mansit isthæc appcllatio quoniam olim sub Mero- vingis Alemannicus Ducatus fforuerat, etsi jam pridem-pru- dentia Caroli Magni omnes Ducatus totius regni Francorun» fuislent variis Comitibus commissi, Ducibus exauctoratis ut aaonarchiae neutiquam convenient! bus,.

Cancellariæ stilus quails rum fuerit, potest accipi rtl ex iliis paueis Diplomatibus Ludovici Pii & Ludovici Ger* rnanici, quæ capite III & IV jam produximus, ut alia exspecta* te hand fit necessumV Primum Ludovici Pii pag. 13 hæc ha» bet. Pratipientet ergojubemmy ut nullus judex public us vel quislibefi txjudiciaria potest ate in EccUfias ,. aut loca , vel agros ejrc* Gan- «Uvenfc ejusdem fa& 2,6 1M loquitur: Per quod pr*cipimut atque-

jubemwi,

■— ■ i ■ ;— '■—<»———»—*

jubcmus, ut nullus judex publicus ^ vel quislibet ex judiciaria po testa te in Ecclestas nut loca vel agros. Stc. Ludovici Germanici Pa- derbornense pag. 28: Pr&cipientes ergo jubemus , ut nullus ju dex publicus vel quislibet ex judiciaria po/estate in Ecclestas aut /oca aut agros. Ejusdem pag. 31 Argentinense: Per quod prtcipimus atque jubemus , ut salvo honore sui sand I pr*suits, nul lus judex publicus vel quilibet ex judiciaria pot estate /oca aut agroi &c. Ejusdem Altahense septimum pag. 4; ita sonat: Pet quod fir mit er ejr omnibus modis imperamus, ut nullus judex public m vel quislibet ex judiciaria pot estate , aut ullus ex fidelibus nostris, tarn & pr&fentibut quam ejr futuris, neque Comites neque Centenarii neque ExacJores, in Ecclestas aut loca vel agros Sec. In Tigurino etii fuisset facta mentio Ducatus Alemannici: nihilominus ta* meny Ducts mcmoria præterira, ita demum pag. ?j soribitur. Denique jubentes pnecipimus, ut nullus judex publicus , nee Corner, nee quisquam ex judiciaria pot est ate in locis pr&fatis, vel in emclis rebus ad eadem loca refpicieniibus &C. Eodem modo etiam pag. 6 Vltrajectinum haec habet: Per quod pracipimus atque jubemus, ut nullus judex publicus, neque quislibet ex judiciaria potestate, aut nullus ex fidelibus nofiris, in Ecclestas aut loca vel agros. &c. In At* tahensi IX Diplomate memoratur quidem Bribinus Du* pag. 48: indubie vero mit is duntaxat dux militiæ: nee enim Bajoaria Ducem alium habere turn potuic, cum omnte eju* jurisdictio esset penes ipsummet Regem Ludovicura & post Tassilonem nullus Dux ibi imperasser.

Etiam secundum igitur falfi crimen omnium oculis eft III. expofitum. Nunc qualem Cœnobii ADVOCATVM impo stor ausus fucrit falso fingere, itidem ostendemus. In nulla vero parte suit operofior. Ita enim habet sese Diploma. Hen autem Ad<vocatus bis in anno, femtl in £ si ate, secun» do in bjeme placitum babeat, fed ultra 12 equos nuBum ad»

ducat,

ducat, & tune boneste procuretur. Quicquid placitando al- quifierit, dua inde paries erunt Abbatijfa , teriia Advo* cati. NuUum domus Dei fervientem sine Abbatiff* vel ipsius consenfu ad judicium cogat. NuUum de familia fine jufta sociorum suorum deliberation damnet wel coherceat. NuUum fubadvocatum <vel exaftorem sine Abbatijfa per~ miffione fibi constituat. Nibil privati muneris *vel fervi- tii a quo/Wet loco, five curte five ace 11 a ruris , quasi ex de- bito & ftatuto fibi jure , exigat, Mansiones feu pernada- tiones undique in locis ejusdem Aionasterii frequentare ca. weat. Quod si ultra ft at ut urn nostrum alicubi placitare va luers , ipfe de tertia fui parte ibidem fibi contingente pro- wideat, quod ad fumptum babere debeat. Nisi forte aliqua de causa ab Abbatiffa illuc vocetur, a qua tune decenter fibi exhibeatur quod oportet. Proinde fi quisque Advocatus bæc (I at ut a obstinata audacia transgrejfus fuerit, nisi fane refipuerit, fexaginta libras auri optimi , triginta Palatio nostrot triginta fupradiSo monafterio perfolvat, & ipfa ad- vocatia cum c£teris commodis in perpetuum careat. Hæc vincula Advocato Cœnobiali injecta exemplo carent o- ronis illius ævi. Nee obfervare est in priscis monumencis, jam turn Advocatos usque adeo molestos ac graves fuifle Cœnobiis ut iis cautelis opus fuerit. Cumprimis observa- tu dignum est, quod licet optime cupierit Tigurino Cceno- bioLudovicus, utpote cui duas filias præfecerit unam post aliam, in tabulis tamen Tigurinus altum fit de ejusmodi Ad- vocatorum vinculis filentium. Eapropter omni caret ve- rosirniIitudir.e,statim circa initia conditi Cœnobii,in gratiam

CLq Adalber-

, --^—TT~~*~' I ■■" ~ *» ■■!■■■■ I m II — ■■ ■- ■" ■■ I ^HM^MBMMMHHM»

Adalbert! Comitis fui Ludovicura usque adeo fuisse de Ad- vocatis compescendis sollicitum. Non fane ex omni illo Carolovingico aevo fimile quidquam , quod quidem bonæ fit notæ,produxeris, etfi illorum magnus hodieque numerus supersit.

Magerus tamen , fateor , laboriofi operis de Mvocati* Armata ctf.V. n./tf\. produxit hujus argument! Diplomata, & quidem tanquam ipsiusmet Caroli Magni : non nist tamen alterum Augiæ Divitis alterum Vttenburani Cœnobii in gratiam conditum. Augienfi etiam nos hoc ipso libro cap. X.pag. 164. usi sumus. Ingenue tamen neutiquam dislimu- lavimus, fupposititium esse &r ab impostore quodam non mi nus atque hoc nostrum Lindaviense confictum. Arguit vero falfimoniam manifesto Printum illud , quod Carolus præter morem non Rex Francorum & Longobardorum » fed dunta- xat Imperator Augustus ibi audiat. Secundo, in fine Diploma ts non annorum vel Regnorum vel Imperii uila fiat men- tio. Tcrtio, quod manu Caroli non fuerit subscriptum: con* tra quam alias perpetuo solet fieri. Jjtearto quod sub finem Diplomats nulla loci ubi fit conditum , nulla menfis aut diei quando sit conditum, facta fuerit mentio. Taeeo nunc, quod annus Christi subscriptus videatur novo non autem recepto tune more. Mitto alia falsi judicia cum hæc sufficiant. Sal- tim igitur hoc Diploma non juvat causam Lindaugienfis Cœnobii, quoniam itidem pessimæ est notæ.

Alterum Diploma Uttenburanum adhuc magis prodit imposturam inepti nebulonis, quamvis videatur ex eadem qua Lindaugienfe officina mendaciorum profectum esse. Ne quid supersit Hyperaspistis, quo suo Lindaugiensi possint spe- ciem aliquam veri apud imperitos, & quibus illud ad ma- num non est, emendicare, producam hoc ipsum, quale repe- riiur apud BiuscHum ubi de Uttcnburano agit Monasterio.

Adduce

Adcluccmus autem integrum, non per panes, quo omnium oculis commissum & ibi falfi crimen patesoat. v

In nomine Dei patris omnipotentis & filii & fpiri- tus sanSu Carolus a Deo ordinatus Augustus, Magnus, pacificus, Rex Francorum, Jmperator Romanorum guber- nans Imperium. Quoniam principem ac defenforem Eccle- fiarum nos fecit Dominus , nt ejus ingrati ejfe Videamur munificentU: fervitium ejus augmentare , Ecclesias multi- plicare , super incœptis & constructs bene ac oportune, nt post bac destruantur , poteftati regali convents tuitionem, impartiri, unde quicquid ad loca sanSorum damus vel con- cedimus, hoc nobis ad mercedis augnuntum vel stabilitatem regni nostri pertinere confidimus. Quapropter notum sit omnibus principibus nostris &fidelibus , qualiter nos ad peti- tionem dileftijima conjugis nostrœ Hildegardis , illuftris Regina , Abbatem nomine Tottonem, ex Afanafterio quod vocatur Vtenburra cell a nova, cum kominibus una & re bus ipfius Aionasterii, sub nostro mundiburdio & defenfio- ne propter illicit as malorum bominum infestationes accept- mus & retinemus. Igitur a prafenti die coram principi bus nostris decernimus, & prscipiendo præcipimus, ut nulli de majoribus at que minoribus liceat, pradido Abbati aut bo minibus ipfius Aionasterii tarn ingenuis quam fervientibus „ vel in rebus qua ad ipfam cafam Dei legitime afpicere vi- dentur , inquietare aut calumniam facere prasumat. Sed diximus , liceat eum una cum \am faSo monasterio sub no- stra tuitione quietum vivere ac reftdere, ac si aliqua cauff*

Qq 2 adver

adverfus eum aut bomines ipfius monasterii furrexerint, quas infra pagum cum fidelibus fuis definire non potuerint, in prafentiam nostram refervemur. Et ut onni Regno noftro & fidelibus no/iris piteat, nos prsfatum locum non avaritiœ i>el quastus, fed pro amore Dei fcj* anime salute at- que defenfionis causa in nostram potestatem fufcepijfe , bine a prtjentc die ac deinceps fratribus ejusdem monasterii au- toritate nostra damus bane licentiam & concedimus, ut post difcejfum Tottonis Abbatis potestatem babeant inter fe eligen- di Abbatem, quern melhrem secundum Regulam 5". BenediBi, & aptiorem noftro fervitio invenire potuerint: nobisque & fuccejforibus noftris prtfententur, quatenus Regia Jublimen- tur authoritate fy confirmentur. Iwvestitus siquidem per nos liberum bunc ab omni exdStione curiali Del munere per mit timus abire. Confecrationem & fui monacborumque concedentes , ubi a relligiofis duntaxat Epifcopis intra pro. winciam ordinari poterunt, liberrimam babere, Amplius prsfenti fane Abbati ejusque fuccejforibus monaebis & ho. minibus ac negotiatoribus præfati monasterii , qui a nostra, autboritate frequentia populi ad reliquias facras venientes iniii statuimus, bane libertatis gratiam concedimus, ut ubi- cunque in regno nostro ad nogotiandum perrexerint, five in Civitates , vel in Oppida, feu pontem naves que pet ant, five tuenientes feu redeuntes, fine exafiione telonii cum pace fecuri tranfeant & pergant. Item placuit nostra provi- denti£9 in Tottonis prafati Abbatis poteftate ponere , ut fa-

pientum

plentum ufi conftliis, ex bis quos inter potentes feculi now- rint effe aquitatis & fide lit at is mat or es , eligant fuis com- petentibus locis advocato! & defenfores si opus babuerint: Sin vero, nos noftrosque succejsores , jusiijsimos &f certijsi- vios defenfores habeant. Sed nullus bominum fibi bane po- testatem prsfumat vendicare vel quasi bareditariam, aut aliquo jure debit am invadere , nisi quern Abbatis ^ Afona. chorum confulta approbatiora <volunt admittere : eo tamen tenore , ut post fidelitatem Rtgio jure nobu nostrisque fuc- cefforibus Abbati tria juret Sacramenta. Primum , quod secundum posse & noffe Justus &J utilis Ad<vocatus in bomi- nes & res pradiBi monafterii exist at. Secundum , quicquid placitando acquisierit , id eft , injuria bannorum <vel satis- faBione temeritatum , tertia fibi parte retenta, duos reddat Abbati: & nuttum aduoeatum *vel exaUorem prater fe nisi Abbatis permiffione constituat. Tertium, quod nibil priva- ti muneris <vel fervitii a quolibet loco five curte, feu a njilli- cisvelaCeUeariis, quasi exdebito fc?ftatuto jure exigat, ac ntansiones &T pernofrationes ufpiam (requentare caveat. Ad unumquemque <vero locum (quern Abbas ad placitandum ordinaimit ) cum duodecim Equis &totidem Viris Advoca* tus femel tantum in anno adveniat, nisi pro aliqua necessi tate ab Abbate fspius aditocetur; ac tune pro loci qualitate ab Abbate honeste fujcipiatur &* procuretur. Infra heum Monafterii nullum placitum nisi rogatu ifel voluntate Ab. batis unqum statuat , nullum de militari familia fine justa

Q_q 3 fociorum

• (

fochrum fuorum deliberation damnet , vet ahquti injuria coerceat & offendat : qui militares vet alio nomine minifte- riales Optimo jure perfruantur quo Fuldenfes Tel Augienfes potiuntur. Amplius nullum demus DEI Jervientem fine confenju Abbatis ad judicium nt'el ad damnum cogat. Quan go autem bujut commiffi vel in bomtnes , t/el in res (quod vulgo Ballmundt dicitur ) exsiiterit: jiatim fine mora & fine pr£Judicio (nisicito refipuerit) Advocatia cum omnibus com- mod'u fine jpe recuperationis earebit. Et ut b*c fir mi us ere- dantur, &? diligentius conserventur, manu propria subterfir- mav'mus, &annulo nostro insignire juffimus. Ego Ludtber- tm Arcbicappellanut recognovi &f subscripsi. Data anno in' carnationis Domini j6o. Aftum Aiogunti* in Pentbecoste, in Dei nomine seliciter. Amen.

Hactenus etiam Vttenburanum Privilegium. Cœcul profecto fit aut cunctarura aevi veteris rerum imperitus qui nullo monitore non deprehenderit hie commissa falsi cri- mina. Orania indicarc superfluum fuerit: pauca igitur dun- taxat significabimus ut reliquis impudentiora. Quam enim primo impuilens est mendacium , jam anno DCCLXIX Caro- ium audiifte Augustum &r Romanorum Imperatorem! Fal- sum fecundo est, jam isthoc anno Hildegardim fuilse CaroK conjugem. Quantum enim ex Eginhardo colligere est,con- tractum est matrimonium anno demum septuagesimo, si non serius. Ita enim ille loquitur: Post mortem patrU cum fratre regnum par tit us, font a patientia Jimultates & invidiam ejus tulity ut omnibus mirum v'tderetur , quod ne ad iracundiam quidem ab eo provocari potuifjct. Deinrfe cum matris hortatu filiam Dcfidcrii regie Longobardorum duxijfct uxorem , incertum qua dc caujja post

annum

annum repudiavit; & Hildegardim de gente Suevorum, pracipua nobilitatvs fœminam , in matrimonium accepit. Jam vero obiit Pipinus pater anno 68 Octobr. mense,St subsecura statim est Regni inter folios divifio. Post demum contraxic Carolus matrimonium cum filia Dcfidcrii: forte anno demum 70, quo Bertha mater in Italiam pacis caussa est profecta,quod habent Annales. Utque factum id fit statim anno 69, si post an num demum duxit Hildegardim , liquet matrimohium illud initum si non serius saltim non ante annum septua- gefimum. Tertioy non potiiit Carolus isthoc anno Penthe. costen Moguntiae celebrare , ut habet Diploma. Autor e- nim Annalium , quo» primus edidit Hermannus Comes Nu- cnarius, quera Laurishamensem fuisse monachum videre est ex historia anni 774, nonnullis Adelmus audit, cum more solito a verno tempore annum exordiens narrat res anni DCCLXIXJiquidum facit,omnemillamæstatem usque in se rum autumnum fuisse Carolum occupatum belio Aquitanico contra Hunoldum, ac proinde ibi & in Vasconia vixisse extra fines turn Regni Francorum. Archicapellano usus est quarto Carolus anno irthoc Bartholomæo non Ludeberto. Id quod observavit monuitque decus sacra? nobilitatis Westprulicæ Bernhardus Mallincrorhus /. de Archicancellariis ejr Canccllariis Imperil Romano- Germanici pag. 11. hisee verbis : Bartholorndurn sup p edit at nobu auclor anonymut vttdCaroliM. a Petro Pithceo editay qui S. Eparchii Engolifmenfn monachus suit, it a fcribensp. 2 %6. de di- vlomate Caroli ijio Cœnobio concejfo ; quod prtceptum Bartholomews Archicapeltanns eju* scrip/it, dr ipfe Dominut Hex manu suafirmavit. Constat ex serie narrations data* effe liter as frtdittas sub initium Regni Carolini, ad annum 769. Non annus pojlremo Regni led Christi Diplomat! est subfcriptus contra seculi iilius morem. Non attinet immorari aliis falfi indiciis commemoran- dii ; quandcquidem jam turn est manifestum, non minus

hoc

hoc Vttenburanum quam Lindaugiense Diploma suppose titium esse. Et vero quandoquidem Magerus tantum duo ilia adduccre in medium potuit huju9 de Advocatis argumen- ti, facile collectu est alia non reperiri. Vt proinde liccat tuto Diploma nostrum etiam hujus rei caussa explodere & falfi condcmnare.

Quid, quod hoc ipsum ie Mvocttit non falfi tantum possit Diploma arguere, fed etiam confirmare id quod jam turn sæpe diximus, seculo illud duodecimo aut initio tertii decimi confictum else? Ilia nimirum tempestate reperire est graves de Advocatorum injuria querelas fusas: quarum in vetustioribus monumentis nihil observaveris. Per igitur est verifimile , quo injuriam illam averterent , nonnullos a commentitiis diplomatibus remedium quæsivisse: & hoc exemplum secutum etiam Cœnobium Lindaviense. Sane Vttenburanum & Lindaviense ea parte ejusdem esse indo- lis , collarione institute facile est deprehensu. Et vero ob- servare est, isthoc tempore passim magno fuisse studio labora- tum per Germaniam, non tantum de frenandis Advocatis, fed de omni illo onere a cervicibus Clericorum &t Monacho- rum plane abjiciendis; claflicum canentibus ipsi9met Roma- nis Pontificibus; quorum saeræ monarchiæ interest, exstingui omnem secularem a Cæfare dependentem auctoritatem, qua- lis est Advocatorum circa bona Clericorum & Ccenobio- rum,quo soli suac sedi omnia obedianf. Id quod nonnullis in locis feliciter Papis Cuccefiit atque adeo & Clero simul mo- nachisque: non omnibus tamen,prævalentibus alibi vel ipfis Advocatis vel etiam Caesaribus. Spectavit hue Vrbani HI Papæ acre itudium , de facultate eligendi Advocati Episco- pis & Monachis vindicanda: qua de re legere est Baronius ad annum u$6. Secuti aliquot Pontifices in idem laborave- runt magno. cum applausu cleri & Ccenobialium. Recitat

Ægidiu*

r

Ægidius Gelenius in Historic viu Engdbcrti Coloniensis Epi- scopi tres Bullas Honorii Papae tertii, omnes uno eodem- que Pontificatusquinto anno, qui suit Christi 1221, adCo- lonienses perfcriptas: quas ille ait in Archive Episcopali in- tegras superesse. Prima vehementer insectatur insolentias id temporis Advocatorum. Alcera vacantes Advocatias prohi- bet cuiquam conferre. Tertia vetat, nequæ oppignorationes fiant ab Advocatis. Omnes dignae sunt lectu. Nos hoc loco primamadferemus; quandoquidemSc nos professi sumus, ilia circiter tempora solito insolentius geffiisc sese Advocatos: at* que ea propter illis injuriis avertendis excogitata fuiiTe per fas & nefas varia remedia, interque alia in nonnullis Ccenobiis sal- fas tabulas conditas quibus persuaderent, jam olim frenatam Advocatorum vim: horumque exemplo suum Lindavienses Ccenobitas turn fabricasle. Verba Bullae Papalis ita sesehabent. Honorivs Epifcopus fer <vus fervor urn Dei verierabilibus fratribus Arcbiepiscopo Colonienfi &* ejus suffraganeis falutem & Apostolicam benediSionem. Si Ecclesiarum Advocati ftgnificatum fui nominii attenderent ut deberent, ftuderent eas ob reverentiam Advocati cœleftis, cui fpeciali titulo sunt ad. script*, fovert benefieiis & viribus defenfare: fed quod do- hntes referimus, nonnuUi eorum babentes velamtn malitUli- bertatem, in bonis Ecclefiasticis in quibus advocationis jus ob. tinent, non solum prodigaliter debacebantur, vtrum etiam ea, diripiunt ut prædones. Quod Ecclest* Colonists provincia ju- giter txperiri coguntur , sicut earum nobis transmijja conque- ftio patesacit. Quia igitur zelus nos eomedit domus Dei, Fra- terms at i Vesir* per Apostolica feripta mandamus: quatenus finguli prosequentes proprium intereffe, # quasi collo uno &

Rr burner 0

3I4 CENSVRA D1PL0MATIS

burner o uno Ecclefiarum oner a comportantes, Advocates ipfos ut contents juftu & ab antiquo ftatutk ftipendiu ab Ecclefiarum mokfliu conquiescant, moneatis pruienter & esicaciter induca- tis. Quod si for fan vestrts mouitis non acquieverint, ne medi- cinalis Petri gladius in manu wstra torpere rubigine vidcatury in eos juxta quantitatem & qualitatem cuiparum, intendatis & remittath appeBatione postposita rigorem Ecclesiastics disci pline: ita quod Ecclefi* ab bujusmodi oppreffione refpirent # Vos exinde mereamini apud Deum &bomints commendari. Da tum Lattranen. Kaleru Martii Pontificatus nostri anno quinto, Hactenus Bulla. Cui quidejuara addere nullum nunc quidera fuerit operæ pretium.