26 September 1549.

Afschrift op perkament zonder zegel. Lade 11.

Handvesten van Amsterdam, bl. 96. Groot Placaetboeh, deel IV, bl. 35.

30 Januarij 1550.

Wij schout, burgermeesteren, scepenen ende rade der stede van Aemstelredamme, enz. Gegeven den dertichsten dach in Januario, int jaer ons Heeren duysent vijfhondert ende vijftien.

Het bestuur van Aemstelredamme schenkt, ten ver zoeke van den priester Jan Beerenszoon, zijne goed keuring aan de bepalingen, gemaakt in den trans port-brief van den derden Augustus 1548, tot bewa ring van eene goede tucht en orde in het gasthuis „eerstmael ende generalicken bij wijlen Haeze, Claes Jacobsz. int Paradijsen weduwe, gegeven ende ge- fundeert." Deze bepalingen, hier breeder omschre ven, dan in den gemelden transport-brief, luiden aldus:

„Eerst, dat nyemant in den voers. huyse voertaen ontfangen zal werden, tzij mannen ofte vrouwen, dan deser stede poorters oft poorterssen wesende, vuytgeseyt de derthiende manspersoon, die een pries ter zal moegen wesen, zonder poorter te zijn. Item, wye int voers. huys coemen zal, die zal moeten oudt wesen over de vijftich jaeren ende gehouden, daer inne te brengen, om tot zijn eygen behouff te besi- gen, een bedde met vier lakenen, twee deeckenen, twee oorcussenen met vier teeckten, een stoel met een stoelcussen, een tinnen platteel van drye ponden zwaer, een tinnen cop met een tinnen schuttel, een tinnen mengselcan, met een pyntscan. Item, dat de derthien ponden grooten sjaers, bij hem den voers. huyse gegeven, gecommuniceert ende gedistribueert

zullen werden tot onderhoudt zoewel van de elff vrouwe-persoonen, in den voers. huyse woenende, als van den derthien manspersoonen, bij hem compa rant in den voers. huyse geordonneert, nyetjegen- staende zijn voergaende ordonnantie, daer bij hij de voers. derthien ponden grooten sjaers den derthien manspersoonen alleene heeft gegundt gehadt. Wel- verstaende, wes tot noch toe tot vordele van de voers. vrouwen gemaect ende gegeven es, ende noch gege ven zal werden, coemen ende wesen zal int gemeen voer den voers. vier ende twintich persoonen gelijc- kelick. Item, dat men van den derthien ponden sjaers voers. alle maent, tot twaelf maenten sjaers, den voers. vier ende twintich persoonen bestellen zal een gulden voer den mans ende een gulden voer de vrouwen tot een maeltijt ofte den geheelen dach, zoe veel de voers. gulden strecken mach, ende dit op de naebescreven dagen. Te wetene, in Januario op Cop- pertgens manendach. In ffebruario op Cathedra Petri> oft in den vastenavondt. In Martio op heylich sa- craments-dach. In Aprille op palmdach, oft den dach, als palmdach wesen zal. In Meye, Ph(iUppi) et Jacobi. In Junio, Joannis Baptiste. In Julio, Ja- cobi. In Augusto, Bartholomei. In Septembriop Kerck- misse. In Octobri, Simonis et Jude. In Novembri Catherine, ende in Decembri Joannis Evangeliste. Ende noch een gelijcken maeltijt op den witten donredach, mits men van desen maeltijt zal reserveren zoe veel, daer mede men des avonts zal mogen soppen, in me morie, dat Godt de Heer met zijn twaelf apostelen zijn heylich avontmael gehouden heeft gehadt, ende dat de reste van de voers. renthen geemployeert zal

worden tot vier, licht ende pottaige voer de voers. vier ende twintich persoonen, zoe veel die strecken zal, tot discretie van den buytenvader ende buyten- moeder van den huyse voers. Item, dat men boven tvoers. getal van de vier ende twintich persoonen nyemant meer aennemen zal, voer ende alleer de- selve vier ende twintich persoonen van hoere be hoeften tamelicken voirsien zullen wesen. Item, dat de persoonen, die in den voers. huyse aengenomen zullen werden, zoe wel mannen als vrouwen, al- zulcken goeden, als zijluyden zullen hebben, in den voers. huyse brengen zullen, ende wes zij metter doot achterlaten, tzij binnen den voers. huyse ofte daer buyten wesende, dat tselve coemen, erfVen ende blij ven zal erffelicken aen den voers. huyse, zonder dat de voers. persoonen daer aff zullen moegen dispo neren bij testament oft yet wechgeven ofte versteken in prejuditie van den huyse voers. Zullende oick ge houden wesen te transporteren ende op te dragen den buytenvader ende moeder de huysingen oft erf- ven, die zij hebben zullen, tot behouf van den huyse voers. Behoudelicken, zoe wes hen daer aff van noode es, dat elck dat selver zal moegen ontfangen ende besigen, zijn levenlanck geduerende. Item, zoe wat hier om Godts willen gegeven wordt, twaer voer den huyse voers. oft in der Heyliger Stede, tzelve zal gebracht werden tot behouffvan den voers. vier ende twintich persoonen int gemeen. Item, als men hen- luyden bier geeft, tzij smiddaeghs oft tsavonts, zoe zal men den mannen des middaeghs nyet hooger geven, dan een mingelen, ende de vrouwen een pinte, ende des avonts den mannen ende vrouwen

»

elcx een pinte biers. Item, wes die vader ende moe der van den huyse voers. den mannen ofte vrouwen voers. tot eeniger tijt gebieden ofte verbieden, ofte zes weecken op den dijck setten, tot den gemeenen orbaer van den huyse, des en zullen zijluyden hen nyet moegen verweeren, op de verbeurte van haer woenstede. Item, wanneer die mannen ende vrou wen voers. ter tafelen geseten zijn, ende die Benedi- cite gelesen zal wesen, dan zullen die mannen ende vrouwen hem stille ende eerbeken houden, sonder twist ofte kijffaige over tafel te maken, op de ver- buerte vant huys, als zij daer aff eens gestraft zullen wesen. Item, zullen twaelff van de mannen voers. gehouden wesen alle jaer op palmdach, tot eewiger dagen geduerende, met devotie te gaen paer ende paer vuyten huyse voers. in der processie achter tbeelt, op den esele sittende, in de plaetse van de twaelff apostelen, hoorende alsdan die hoochmisse in der Nyeuwer Kercke ende spreeckende hoer gebet nae der hoochmisse voer tvoers. beelt, en dan weder- omme te huys gaen totten maeltijt, ende zal de der- thienste man staen met een bort in zijn hant, ontfan- gende voer den huyse voers. den aelmissen, ofte zal eenen anderen stellen in zijn plaetse. Ende tot allen tijden, als die processie lijden zal voerbij den voers. huyse, zoe zal die binnenvader van den selven huyse ofte dyen hijt committeert, staen voer thuys met een bort, omme daelmissen voers. tontfangen, ende zul len bij tijden van de processien alle die mannen ende vrouwen staen voer den huyse (zoe verre zij moegen), om hen te laten besien, ten eynde de goede luyden te bat genegen moegen werden, den voers. huyse

voert te helpen, ende dit tot discretie van den buy- tenvader ende moeder, in der tijd wesende. Ende oft gebuerde dat op palmdach tgetal van de twaelf mans- persoonen nyet vuile en ware, tzij overmits zieckte oft absentie van eenigen oft anders, dat men alsdan die plaetse van de absenten vervullen zal met een, twee ofte meer van de oude mannen, sittende in der Heyliger Stede, die daer af hebben zullen een stuver elcx. Item, dat men dese voers. ordonnantie ende poincten lesen» zal, als men yemant in den voers. huyse zal ontfangen. Item, wes die collatoers metten buytenvader ende moeder in der tijt ordonneren zul len, tot Godes eere ende vorderinge van de voers. vier ende twintich persoonen ende des gemeynen huys orbaer, dat tselve gehouden ende achtervolght zal worden in allen zijnen poincten, al oft hier inne gescreven ende geinsereert ware. Des en zal men in de voers. poincten nyet aensien maechschap noch an dere saicken, maer daer inne doen bij der conscien tie van de voers. regenten, tgene ten eynde voers. beste dienen zal. Ende waert dat yemant, die in den voers. huyse ontfangen es, in eenigen der voers. poincten overhoorich ware, dat waer op zijn woen- stadt te verbueren."

Brief op perkament met het zegel der stad Aemstelredamme in groen was, hangende aan een' dubbelen fransijnen staart; hij is vastgehecht aan dien van den derden Augustus 1548. Lade 20.

Commelin, Beschr. van Amsterdam, bl. 571, deelt dezen brief mede met veranderde spelling en niet zeer naauwkeu- rig. Zoo laat hij open het woord teeckten, en ge"eft plattael, passaffie, sien, tjaende lieden, overoorich, enz., voor platteel,

pottaige, besien, goede luyden, overhoorich, gelijk het oor spronkelijke heeft.

21 Februarij 1550.

Copie extract vuytén registre van de assijsen der stede van Amstelredamme.

Opgave van het paalgeld, hetwelk voor verschil lende goederen in het midden der zestiende eeuw te Amstelredamme moest betaald worden. Het was zeer matig gesteld, gelijk daaruit kan blijken, dat voor een vat joepen-bier slechts één duyt, aan accijns, betaald werd.

Dit stuk, zonder dag- en jaar-teekening geschre ven , heeft moeten dienen bij een proces over de ac- cijnsen, voor het hof van Hollant gevoerd, hetwelk daarin uitspraak heeft gedaan ten voordeele van Am stelredamme, op den een en twintigsten Februarij 1550, waarom het op dezen dag is gesteld.

Handschrift, bestaande uit een perka menten boek van acht bladzijden in folio, behalve den omslag. Lade 3.

13 Maart 1550.

Kaerle bijder gracie Gods Roomsch keyser, enz. Gegeven ende geprononcheert in onse presen tie, in onse stede van Bruessel, den derthien- sten dach van Maerte, int jaer onss Heeren duyst vijfhondert negenenveertich, van onsen keyserrijcke 't xxxte, ende van onsen rijcken van Castille ende andere 't xxxniite.

Kaerle in zijn' geheimen raad en den raad van State gezien hebbende de supplicatie van de Staten van Hoüant en eenige steden, het antwoord daarop der Staten van Brabant, de repliek, dupliek, eene kopij authentiek van het gulden privilegie van Brabant en verder alles, wat door beide partijen in haar be lang was bijgebragt, en willende tot rust en welvaart van den lande een einde maken aan de geschillen nopens het gulden privilegie, verklaart, dat het niet van toepassing is op het graafschap van Hollant, de steden van Middelburch, van der Goes en Mechelen. Hij herroept en vernietigt daarom de provisiën, gede- cerneert ter contrariën in den raad van Brabant.

Handschrift op perkament, bestaande uit een boek van veertig bladzijden in folio, behalve den omslag en vier schutbladen; het is voorzien van het zegel en tegenzegel des keizers in rood was, hangende aan roode zij den koorden. Lade 8.