Nicolaus cpiscopus Rorvus servnrum de! ad perpe- tnam rei memiiriam. Ad sacram Petri sedem divina dis- positione anblimati , singulis que pro universalis eccle- siae unione ac pace et tranquillitate profntnra fore con- spieimus, apostolice providentie solicitndine libenter in- tendimoa et ad felicem illoruiii prosecutionem et consu- mationem opem et »peram impendimus efficaces. Nupcr siquidem rarissimus in Christo filius noster Frcdericus Huiiianoriim rev iltustris et nonnulli alii dilecti filii ec- clesiastici et seculares prineipes inclite nationis Germa nice ex nna ac dilectus filius noster Johannes Sancti An- geli diaconns cardinalis in parlilius illis apostolice sedig de latcre legatus per nos ad dictai partes missus suffi- lienli desnper a nobis et Rede apostolica auetoritate suf- fultus ex alia partibus Romane ecclesie et dicte natinnia nouiinibus pro ipsius ecclesie unione et pace ac tranquil litate inter ecclcsiam et natiunem predietas perpetuo so- lidandis et conforendis diversa rationabilia etutiliaordina- tioncs ac statuta a partibus ipsia hincinde approbata laudata roni' usa aeeeptata et enncordata fecerunt acediderunt no- bisque humiliter supplicari fecerunt, ut illis pro firmiori i'oruiii subsistentia robur apostolice confirmationis adji- cere, nee non auctorilatem potiorem et decretum inter- poncre dignarerour. Nos itaque qni statuta ordinationea et concordata predieta per nonnullos ex vencrabilibua fratribus nostris saneto Romane ecclesie cardinalibus ■uagnarum maturitatum auetoritate et Ktterature virus diligenter examinari et discuti feeimus eaque rationabilia et salubria tarn ecclesie quam nationi prefatis tore com- perimns, de dictorum et aliorum venerabilium fratruin uostrorum predicte ecclesie cardinalium consilio et as- aensn apostolica auetoritate et ex certa acientia approba- nins ratificamns laudamus ac aeeeptamua et preaentia scripti patrocinio commnnimus iuxta modum ac formas «ubsequentes. Placct nobis super provisionum ecclesia- rum et beneficiorum ecclesiasticorum quorumeunque pro- visionibus uti iuris scripti reservationibus et execrabilis et ad regimen constitutiunibns modificatis nt sequitur ad regimen ecclesie generalis quainquam tmmeriti superna dispositione vocati gerimus in nostri« desideriis ut debe- raus, quod per nostre diligentie Studium ad quarumlibet ecelesiaruni et monasteriorum regimina ac alia beneficia ecclesiastica iuxta divinum beneplacitum et nostre inten- tionis afTcctuin viri assumantur ydonei qui presintac pro stat committendis eis ecclesüs monasteriis et benefieiis prelibatis, premissorum itaque consideratione indueti etsna- dentibus nobis aliisrationalibuscausis nonnullorum prede- cessorum nostrorum Romanorum pontifienra vestigiis inhc- rentes omnes patriarchales archiepiscopales episcopales ecelesias monastcria prioratus dignitates personatus et

abgeschlossene Concordat mit der deutschen Nation

»ffiria, iici'. non canonicatus et prebendas et ecelesias ce- teraque beneficia ecclesiastica cum cura vel sine cura secularia vel regularia quccunqnc et qualiacunque fuerint etiam si ad illa persone consueverint scu debuerint per electioncm sen quenvis ulimii modum assumi, nunc apud sedem apostolicam quoeunque modo vacantia cLimposte- rum vacatura nec non per dispositinnem sen privationem et translationem per nos sen auetoritate nostra faetas et in antca faciendas ubilibet, nec non ad que aliqui in enn- cordia vel discordia clecti scu postulati fuerint, quorum elcctio cassata seu postulati« repnlsa vel per cos facta renuntialio et admissa auetoritate nostra extiterit scu quorum electorum vel postulatorum et in antca eligcn- dorum vel postulandorum electioncm cassari scu postula- tionem repelli aut renuntiationem admitti per im- aut auetoritate nostra continget, apud sedem proriietam vel alibi ubieunque et etiam per obilnm cardinalium eiusdem ecclesie Romane autofficiariorum dicte sedis quandiu ipsa officia actualiter tenebunt videlicet vicceancellarii came- rarii septem notariorum auditoris litteraruin contradieta- rum et palatii apostolici causarum auditoris correctoris centum et unius seriptorum littcrarum apostolicarum et vigintiqnaluor penitentiaric dietc sedis et vigintiquinque abbreviatorum, nec non vcrornni commensalium nostro rum et aliorum vigintiquinque eapellanorum sedis eius dem in epitafio descriptorum et etiam quorumeunque lc gatorum seu collcctorum ac in terris Romane ecclesie rectorum ac thesanrariorum deputatorura seu missornm hactenus vel deputandorum aut mittendorum imposterum vacantia et in antca vacatura nbieunque dictos legatos vel collectorcs seu rcetoros aut tbcsaurarios anteqnain ad Romanam enriam redierint sen venerint rebus eximi contigerit ab humanis, nec non quarumlibet pro quibus- eunque negotiis ad Romanam euriam venientium seu etiam recedentium ab eadem si in locis a dieta curia ultra duas dietas legales non distantibus iam forsan obicrint vel eos in antca ab hac luce transire contigerit etiam simili modo quorumeunque curialium peregrinationis infirmitatis sen recreationis vel alia quaeunque causa ad quevis loca se- cedentium, sen eos antcquam ad dietam euriam redie rint in locis ultra duas dietas ab eadem curia ut premitti- tur non remotis dummodo corum proprium domicilium non existat ibidem iam forsan decesserint vel imposterum eos conti ngat de medio submoveri et nunc per obitum huiusmodi vacantibus vel imposterum vacaturis, rurstis monastcria prioratus et dignitates deeanatus personatus ad- ministrationes officia canonicatus prebendas et ecelesias ee- teraque beneficia ecclesiastica secularia et regularia cum cura vel sine cura queeunque et qualiaeunque fuerint etiam si ad illa persone consueverint seu debuerint per elec

Anhang. König Friedrich IV. 1448, März 19. xcv

tioneui seu quenvis alium modnm assumi qiic promoti per nos seu auctoritate nnstra ad patriarchalium archiepiseo- palium episcopaliuui ecclesiarum nee nun mnnasterio- rnm regimina obtinebant tempore prnmotionis de ipsis facte, nnnc qnneunque modo vacantia aut imposterum vaca- tura nee non etiani que per assecutionem paeificam quo- rameunque prioratuuiii persnnatuum offiniornm canuni- catuum prebendarum ecclesiarum aut beneficiorum alio- rum per nos gen auctoritate litterarum nostrarum im- mediate collatorura seu conferendorum imposterum pre- terquam si virtute gratie expeetative assecutio fiat nunc vacantia et in antea vacatura plena super premissis Om nibus et singulis cum fratribus nostris collatione preha- bita et niatnra deliberatione secuta ordinationi dispositioni ac Provision! nostre de ipsorum fratrum consilio auctori tate apostolica reservamus decernentes ex nunc irritum et inane si secus super premissis et qnolibet eorum per qnoseunque quavis auctoritate scienter vel ignoranter contigerit attemptari. Item placet nobis quod in nietro- politanis et cathedralibus etiam iinmediate non subiectis ecclesiis et in monasteriis immediate subiectis sedi apo- stolice fiant elcctioncs canonice que ad dietam sedem de- ferantur quas etiam ad tempus constitutum in constitu tione felicis recordationisNicolai pape III. que ineipit »cupi- entea* expectebimus et lapsodicto tempore si nonpresen- tate vol si presentate minus canonice fnerint providebimus et si canonice fuerint confirmabimusnisi ex rationabili et evident! causa ac de dictorum fratrum consilio de dig- niori et utiliori persona duxerimus providendum, pro- viso quod confirmati predicti et per nos provisi metro- politanis suis et aliis prestent debita iuramenta et alia ad que de iure tenentur et in monasteriis dicte sedi im mediate non subiectis et aliis regularibus benefieiis super qnibus pro conlirmatione vel provisione ad dietam sedein non consuevit haberi recursus, electi seu illi quibus pro videndum est pro conlirmatione et provisionc huiusmodi ad curiam Romanam venire non tenebuntur, ipsaque re- gularia beneficia sub expeetativis gratiis non cadent, ubi autem pro monasteriis ad dietam curiam mitten1 seu ve nire consnevernnt non alitcr confirmabimus vel provide bimus quam superius de cathedralibus ecclesiis est e\- pressum et de monasteriis monialium non disponerous nisi sint exempta et tunc per commissionem ad partes, de ceteris vero dignitatibus et benefieiis qnibuseunque secularibus et regularibus vacaturis ultra reservationes predietas maioribus dignitatibus post pontificalcs in ca thedralibus et prineipalibus in collegiatis ecclesiis ex- ceptis iure ordinario provideatnr per illos inferiores ad quos alias pertinet. Placet etiam nobis quod per quaneun- que aliam reservatinnem gratiam expeetativam aut quam- vis aliam dispositionem sub quaeunque verbnrum forma per nos vel auctoritate noetra faetam vel faciendain non impediemns nos qmiminus de illis cum vacabunt de Fe- bruarii Aprilis Junii Augusli Octobrig et Decerabris men-

sibus libere dispqnatnr per illo9 ad quos eorum collatiu provisio presentatio clectio seu quevis alia disposilio per- tlnebit reservationibns aliis a premissis ac depositionibux auctoritate nnstra factis vel faciendis non obstantibus qni buseunque . Quolicns vero aliquo vacante beneficio de Januarii Martii Maji Jnlii Scptembris et Novembris men- sibus specialitcr dispositioni dicte sedis reservato non ap- paruerit infra tres menses a die note Tacationis in loco beneficii, quod alicui de illo apostolica auctoritate pro visum fnerit ex tunc et non antea Ordinarius vel alius ad quem illius disposilio pertinebit de illo libere disponere poterit. Et ad finnu nt hec ordinatio collationum bcncli- ciorum non reservatorura per alternatos menses possit per dietam vacationem publicari et omnes qui ea gaudere voluerint tempus congrnum habeant eam aeeeptandi tnnc quoad dietam sedem in kalcndis Junii proxime futuri ipsa currcre incipiet'ac durabit deineeps nisi in fnturo conci- lio de consensn dicte nationis aliter fucrit ordinatura. Placet similiter nobis quod circa provisionem dicte sedi ordinandam modus annatarum hoc modo currat, de eccle siis cathedralibus omnibus et monasteriis virorum dun- taxat vacantibus et vacaturis solvantur pro fructibus primi anni a die vacalionis summe peeuniarum in libris camere apostnlice taxate que communia servitia nuneupantur et si que excessive taxate sint retaxentur et quod provideatnr specialiter ingravatis regionibus seeundum qualitatemrc- rum temporiim et regionum ne nimium pregraventur ad quod petentibus dabimus commissiones in parlibns qui diligenter inqnirant et retaxent. Taxe autem predicte pro media parte infra annum a die habite possessionis paeifice totins vel maioris partis solvatur et pro alia me dia parte infra annum sequentem et si infra annuin bis vel pluries vaeaverit seineI tantum solvatur nee debitum huiusmodi in snecessorem in ecclesia vel monasterio transeat. De ceteris vero dignitatibus personalibus offieiis et benefieiis secularibus ac regularibus qnibuseunque que auctoritate dicte sedis conferentur vel de quibus providebi- tnrprcterquam vigore gratiarum expeetativarum aut causa permutationis solvantur annale seu inedii fruetus iuxta ta- xam solitam a tempore possessionis infra annum et debi tum huiusmodi similiter in successorem in beneficio non transeat, sed de benefieiis que valorem viginti quatuor florenorum auri de eamera non excedunt nichil solvatur curratque hec observantia deineeps nisi cam similiter in fnturo concilio de ipsius nationis consensu contingat im mutari. In aliis autem que per felicis recordationis Kugc- nium papam IV. predecessorem nostrnm pro dieta natione usque ad tempus futur! generalis concilü penuissa con- eessa indulta et decreta ac per nos confirmata fuerunt in quantum illa concordie presenti non obviant, ista vice nichil esse volumus commutatnm et per hoc quod in con- corriatis huiusmodi sine quibusris aliis eorum occasionc conficiendis liltoris propter competentiorem descriptionem Alamania specialis appellatur, natio.ipsa censeri non de

XCVI Anhang. König Friedrich IV. 1448, April 27.

bet a Germanica nationc distineta len qiiomodolihct se parat» . Preterea quia difficile foret prcscntci liltcras ad singula in quibus de eis fules forsitan facienda fuerit loca deferre eadem apostolica anetnritate decernimus, quod ipaarum transiimpto metropolitanornm dicte natio- nis sigillo munito tanqnam presentibus si exhiberentnr litteris plena fides adhibeatur et perinde stetur ac si dietc presentes littere forent Ahibite vel ostense et in- snper irritura qnoqne decernimus et tnane si secns su per hijs a quoquam qnavia anetoritate snienter vel igno- rantcr contigerit attemptari. Null! ergo omnino hiimi-

iiiini liicat hanc paginam nostre approbationis ratifica- tionis landationis aeeeptationis cominunitiuni* reserva- tiunis constitutionis et voluntatis infringere vel ei ansu temerario contrairc, si quig autem huc attemptare pre- sumoserit indignationem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolnrnm eins sc noverit ineursurum. Datum Rnrae apud sanctuin Petrura anno incarna- tionis dominice niillcsiino quadringentesiino quadrage- simo septimo, quartndeeimo kalcndas Aprilis, pontifica- tus nnstri anno seeundo. de Curia.

A. d c. Magio.