Honorius episcopus, servus servorum dei. Dilectis filiis Her- manno magistro religiose fraternitatis hospitalis saucte Marie Theotonicorum Ierosolimitan. eiusque fratribus tam presentibus quam futuris in perpetuum. Etsi neque qui plantat neque qui rigat sit aliquid sed qui incrementum dat deus, humana tamen diligentia impensioris cure sollicitudinem debet impendere circa plantas que adhuc novelle fructus uberes offerunt et uberiores suo tempore repromittunt. Cum igitur vestre religionis novella plantatio flores et fructus odoris et honestatis tempestiva fecun- ditate produxerit et deo incrementum dante sic inceperit expan- dere ramos suos ut uberrimam fructuum copiam promittere vi- deatur: nos qui custodes in dominica vinea positi et cultores circa virtutum plantaria debemus diligentioris culture et cure studium adhibere, novellam plantationem vestram rore apostolice gratie irrigare proponimus et fecunditatem bonorum operum qua viget ad presens et vigebit divina favente gratia in futurum vigilantis cure impendio adiuvare. Eapropter dilecti in domino filii vestris iustis postulationibus clementer annuimus et domum vestram seu hospitale, in quo estis ad dei laudem et gloriam atque defensionem suorum fidelium et liberandam Christi eccle- siam congregati, cum omnibus possessionibus et bonis suis, que

51

in presentiarum legitime habere cognoscitur aut in futurum con- cessione pontificum, liberalitate regum vel principum, oblatione fidelium seu aliis iustis modis prestante domino poterit adipisci, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et presentis scripti privilegio communimus; statuentes ut perpetuis futuris- que temporibus sub apostolice sedis tutela et defensione con- sistant. Statuimus etiam ut ordo fratrum Hospitalis Ierosolimi- tan. circa pauperes et infirmos, ordo vero fratrum militie Templi circa clericos et milites ac alios fratres iuxta institutionem do- mus vestre perpetuis ibidem temporibus observetur. Ad hec statuimus ut cum pro tuenda catholica ecclesia et ea que est sub paganorum tyrannide de ipsorum spurcitia eruenda intre- pide laboretis, liceat vobis libere in usus vestros convertere ea que de spoliis ipsorum ceperitis paganorum; et ne de hiis con- tra velle vestrum portionem alicui dare cogamini, prohibemus. Presenti quoque decreto sanctimus ut fratres in domo vestra deo servientes caste et sine proprio vivant et professionem suam dictis et moribus comprobantes, magistro suo aut quibus ipse preceperit subiecti et obedientes existant. Preterea quemadmo- dum domus ipsa vestre sancte institutionis et ordinis fons et origo esse promeruit, ita omnium locorum ad eam pertinentium caput et magistra in perpetuum habeatur. Ad hec adicientes precipimus, ut, obeunte te in domino, fili Hermanne, domus iam dicte magister, vel tuorum quolibet successorum, nullus eiusdem domus fratribus preponatur nisi militaris et religiosa persona, que vestram religionem et habitum sit professa, nec ab aliis nisi ab omnibus fratribus insimul vel a maiori et saniori eorum parte qui preponendus fuerit eligatur. Porro nulli eccle- siastice secularive persone infringere vel minuere liceat consue- tudines ad vestre religionis et officii observantiam a magistro et fratribus salubriter institutas. Easdem quoque consuetudines a vobis aliquanto tempore observatas et scripto firmatas nisi ab eo qoi magister extiterit, consentiente tamen saniori parte ca- pituli, non liceat immutari. Prohibemus insuper et omnimodis interdicimus ne ulla ecclesiastica secularisve persona a magistro et fratribus eiusdem domus exigere audeat fidelitates hominia iuramenta seu securitates reliquas que a secularibus frequen- tantur. Fratribus quoque vestris post factam in domo vestra professionem et habitum religionis assumptum revertendi ad seculum omnem interdicimus facultatem nec alicui eorum fas

4 *

52

sit post factam professionem et semel assumptam crucem habi tuai vestre professionis abicere vel ad alium locum maioris sive minoris religionis obtentu invitis sive inconsultis fratribus aut eo qui magister extiterit migrare; nullique ecclesiastice secula- rive persone ipsos suscipere liceat vel tenere. Sane laborum vestrorum quos propriis manibus aut sumptibus colitis, de pos- sessionibus habitis ante concilium generale, seu de vestrorum animalium nutrimentis nullus a vobis decimas exigere vel extor- quere presumat. Ad hec decimas quas consilio et assensu epis- coporum de manu clericorum vel laicorum habere poteritis, quasve consentientibus episcopis et eorum clericis acquiretis, auctoritate vobis apostolica confirmamus. Ut autem vobis ad curam animarum vestrarum et salutis plenitudinem nihil desit atque sacramenta ecclesiastica et divina officia vestro sacro col- legio commodius valeant exhiberi, sanctimus ut liceat vobis honestos clericos et sacerdotes secundum deum quantum ad vestram scientiam ordinatos undecumque ad vos venientes sus cipere et tam in principali domo vestra quam etiam in obedien- tiis et locis subditis vobiscum habere, dummodo si e vicino sint eos a propriis episcopis expetatis, iidemque nulli alii professioni vel ordini obnoxii teneantur. Quod si episcopi eos vobis conce dere forte noluerint, nichilominus tamen eosdem suscipiendi vel retinendi auctoritate sancte Romane ecclesie licentiam habeatis. Si vero aliqui horum post factam professionem turbatores vestre religionis aut domus fuerint fortassis inventi, liceat vobis eos cum saniori parte capituli amovere ipsisque transeundi ad alium ordinem ubi secundum deum vivere velint et valeant dare licen tiam, et loco ipsorum alios idoneos surrogare qui etiam unius anni spatio in vestra societate probentur eoque pacto si eorum exegerint mores et utiles fuerint ad servitium domus vestre in venti tunc demum professionem faciant regularem, promittentes se regulariter vivere а�? magistro proprio obedire; ita tamen quod eundem vobiscum victum habeant et vestitum necnon lec- tisternia, hoc excepto quod clausa vestimenta portabunt. Sed ne�? ipsis liceat de capitulo vel cura domus vestre se temere in- tromittere nisi quantum fuerit eis a vobis iniunctum. Preterea nulli persone extra vestrum capitulum sint subiecti, tibique di- lecte in domino fili magister tuisque successoribus tanquam ma gistro ac prelato suo deferant secundum vestri ordinis instituta. Consecrationes vero altarium seu basilicarum, ordinatioues ele

53

ricorum qui ad sacros ordines fuerint promovendi et cetera ecclesiastica sacramenta a diocesanis suscipietis episcopis siqui- dem catholici fuerint et gratiam atque communionem sedis apo stolice habuerint et ea gratis et absque pravitate aliqua vobis voluerint exhibera: alioquin liceat vobis catholicum quemcun- que malueritis adire antistitem, qui nostra fultus auctoritate quod postulatur impendat. Si quando vero loca deserta fuerint eiderii venerabili domui ab aliquo pia devotione collata, liceat vobis ibidem villas edificare, ecclesias et cimiteria ad opus ho- minum ibidem manentium fabricare, ita tamen ut in illa vicinia abbatia vel religiosorum virorum collegium non existat que ob hoc valeat perturban. Cum autem terre culte vobis quolibet iusto titulo conferentur, facultatem et licentiam habeatis, ibidem ad opus transeuntium et eorum tantum qui de mensa vestra fuerint construendi oratoria et cemiteria faciendi; est enim in- decens et periculo proximum animarum, religiosos fratres occa- sione adeunde ecclesie se virorum turbis et mulierum frequen ce immiscere. Quicumque sane in vestro collegio suscipientur, stabilitatem loci, conversionem morum, seque militaturos domi no diebus vite sue sub obedientia magistri vestri, posito scripto super altare in quo contineantur ista, promittant. Decernimus ergo ut receptores vestrarum fraternitatum sive collectarum salvo iure dominorum suorum in beati Petri et nostra protectione consistant et pace in terris quibus fuerint potiantur. Simili quo- que modo sanctimus, ut hiis qui fuerint in vestra fraternitate recepti ita quod ordini vestro adhuc manentes in seculo sint oblati mutato habitu seculari vel vobis inter vivos dederint bona sua retento sibi quamdiu in seculo vixerint usufructu, si forsan ecclesie ad quas pertinent a divino fuerint officio interdicte ip- sosque mori contigerit, sepultura ecclesiastica non negetur apud vestras vel aliorum non interdictas ecclesias quibus elegerint sepeliri, nisi excommunicati vel nominatim fuerint interdicti; tales quoque confratres, si eos ecclesiarum prelati non permi- serint apud suas ecclesias sepeliri, apud vestras ecclesias deferre possitis tumulandos. Preterea si quis fratrum vestrorum ad reci piendum easdem fraternitates vel collectas a vobis missi fuerint in quamlibet civitatem castrum vel villam, in eadem civitate castro vel villa una tantum ecclesia ipsius ordinis fratribus in eorum iocundo adventu semel aperiatur in anno, ut exclusis excommunicatis et nominatim interdictis divina ibidem officia

54

celebrentur. Statuimus etiam ut nulli episcopo in ecclesiis vobis utroque iure subiectis interdicti vel excommunicationis senten- tiam liceat promulgare; verumtamen si generale interdictum terre fuerit in locis illis prolatum exclusis excommunicatis et nominatim interdictis clausis ianuis absque signorum pulsatione plene divina officia celebretis. Decernimus insuper auctoritate apostolica ut apud quemcunque locorum vos venire contigerit ab honestis atque catholicis sacerdotibus postremam unctionem seu quelibet alia ecclesiastica sacramenta vobis suscipere liceat, ne forte ad perceptionem spiritualium bonorum aliquid vobis desit. Quia vero omnes unum sumus in Christo et non est per- sonarum differentia apud deum, tam remissionis peccatorum quam alterius beneficentie atque apostolice benedictionis, que vobis indulta est, tam familiam vestram quam vestros participes esse volumus servientes. Nulli ergo omnino hominum liceat predictum locum temere perturbare aut eius possessiones auferre etc. Amen, amen, amen. Ego Honorius catholice ecclesie epis- copus subscripsi. Ego Guido Prenestinus episcopus subscr. Ego Hugo Hostiensis et Veletrensis episcopus s. Ego frater Nico- laus Tusculanus episcopus s. Ego Leo tituli sancte crucis in Ihrlm. presb. card. s. Ego Guala s. Martini presb. card. s. Ego Gregorius tit. s. Anastasie presb. card. s. Ego Thomas tit. s. Sabine presb. card. s. Ego Guido s. Nicolai in carcere Tulliano diac. card. s. Ego Otto ss. Sergii et Bachi diac. card. s. Ego Gregorius s. Theodori diac. card. s. Ego Rainerus s. Marie in cosmedin. diac. card. s. Ego Stephanus s. Adriani diac. card. s. Ego Petrus s. Georgii ad velum aureum diac. card. s. Datum Lateran. per manum Wilhelmi sancte Romane ecclesie vicecan- cellarii, xvm. kal. ianuarii, indict. ix., incarnationis dominice anno m.cc.xx., pontificatus domini Honorii pape tertii auno quinto.

.