Ademarus Targa, Archipresbiter saneti Affricani et Nuncius sanctissimi patris domini nostri, domini Johannis celesti provisionc pape XXII. Ad Civitatem et provinciam Salzburgensem et ad alias partes Alamanie pro colligendis fructibus beneficiorum vacancium et aliis negociis sedis apostolice constitutus. Reverendis patribus, Patri- archis, Archiepiscopis, Episcopis et Illustribus ac spectabilibus viris, dominis Regibus, Ducibus, Comitibus, Raronibus et aliis inferioribus, cujuscumque gradus condicionis existant, et venerabilibus ac discre- tis viris, dominis Abbatibus, prepositis, Decanis et aliis personis eccle- siasticis exemptis et non exemptis, ad quos presentes littere pervene- rint, salutem in filio virginis benedicte, et mandatis nostris, immo verius apostolicls, firmiter obedire. Cum venerabilis et religiosus vir, Dominus Stephanus, prepositus Monasterii Newnburgensis patavien- sis diocesis pro exhibendis honore et reverencia sedi apostolice venc- rit ad nos Salzburgam cum magnis periculis, sumptibus et laboribus, Nos prefatum prepositum et Monasterium suum, et eius bona auetoritate

172

nobis commissa sub proteccione prelibati domini nostri pape ponimus Injungentes tamen cum reverencia dignitatis Episcopalis sub virtute sancte obediencie et pena ingressus Ecclesie vobis dominis Patriarchis, Archiepiscopis et Episcopis, et sub pena excommunicacionis vobis dominis Regibus, Ducibus, Comitibus, Baronibus, Abbatibus et prepositis et aliis omnibus ecclesiasticis et secularibus personis, ne prelibatum Dominum Stcpbanum vel siuun Monasterium ledatis, vel in aliquo mole- stetis, quod si facere omiseritis infra VI dies a tempore monicionis vobis facte, ablatum non restitueritis, et de iniuriis sibi illatis vel Mona- sterio suo digne non satisfeceritis canonica monicione premissa predic- torum VI dierum, quorum duos pro primo, duos pro secundo, et resi- duum pro tercio et peremptorio termino vobis et vestrum cuilibet assig- namus, vobis dominis Episcopis et aliis supranominatis ingressum Eccle sie interdicimus, et pro predictis causis exnunc, vt extunc in hiis scrip- tis. Si vero vos, domini Reges et alii supradicti, abbates, prepositi et alie persone ecclesiastice (sive) seculares seu layci predicta facere omiseritis, et infra sex dies, vt supra expressum est, non restitueritis ablata, vel de iniuriis non satisfeceritis, nos exnunc vt extunc legitima monicione premissa vt supra dictum est in biis scriptis, pro predictis causis vos excommunicamus, Inhibentes, ne aliquis a predictis senten- ciis preter auctoritatem prelibati domini nostri pape, vel nostram, nisi in mortis articulo absolvat aliquos predictis sentenciis irretitos, et tunc caucionem ydoneam, seu quantum prestare poterunt, sollempniter exigat, Quodsi aliter absolucionem concesserit, Nos predictam absolu- cionem nullam et irritam reputamus, et in fidem et testimonium premissorum sigillum nostrum, quo vtimur, duximus apponendum. Datum Salzburge Anno domini M° CCC° XIX°. feria secunda post divisionem Apostolorum, Pontificatus prelibati domini nostri pape Anno Tercio.

F. Chartalario Archiri III. fol. 143. b.

CLXxxm.

K. Friedrich (d. Schöne) bestätigt dem Stifte das Privilegium Herzog

Friedrich's des Streitbaren vom 13. März 1231, bezüglich der Mauth-

freiheit auf der Donau und des Weinschankes zu Enns.

Dat. Wien 25. Juli 1319.

Frideridw Dei gracia Romanorum Rex semper Augustus, Vni-

versis ad quos tenor presentium pervenerit, fidelibus suis dilectis

173

graciam suam et omne bonum. Largifluam divine Maiestatis graciam tunc nobis pertinenter et proprie vendicamus, cum ea, que ad ipsius laudem et honorem in humanis actibus commendabiliter ordinata con- spicimus, Ne dum rata tenere, quin imo approbare et innovare clemen ter curamus evellendo per hoc imperfeccionem que humanos actus ut plurimum comitatur. Inclinati itaqi^e Honorabilium et religiosorum virorum N. Prepositi Tociusque Capituli Ecclesie Newenburgensis Pataviensis Dyocesis, devotorum nostrorum dilectorum devotis suppli- cacionibus, ut videlicet quoddam Privilegium ipsis quondam ab Illustri Friderico Duce Austrie et Styrie pie recordacionis traditum, confirmare et innovare de solita benignitatis nostre gracia dignaremur. Cujus qui- dem Privilegii tenor talis est (hier folgt Herzog Friedrich's Privile gium vom 13. März 1231. Fischer II. 185). Nos de Regalis munifi- cencie clemencia, habita nichilominus consideracione vite celibis, qua dicti, N. Prepositus et Capitulum pre ceteris velud lucerna lucent in domo Domini, qua eciam non indignc prerogativa gracie nostre donorum effern meruere, Privilegium cum toto suo tenore inserto presentibus decernimus ratum, gratum et utile, ipsumque approbamus, innovamus et presentis Scripti Patrocinio confirmamus, Volentes, ut Successivis temporihus a nobis et a nostris Successoribus nichil de jure vel de facto in contrarium attemptetur. Nulli ergo omnino hominum liceathanc nostre ratificacionis, approbacionis, inno- vacionis et confirmacionis paginam infringere, aut ei ausu temerario contraire. Qui vero secus fecerit, gravem nostre Majestatis offensam se noverit incurrisse. In cujus rei testimonium presentes litteras con- seribi, nostrique Sigilli robore l'ecimus communiri. Datum Wienne VIII° Kai. Augusti anno Domini Millesimo Trecentesimo decimo nono, Regni veri nostri Anno quinto.

Orig. Perg. (Prot. II' Nr. 189.) Friedrich's MajestätsEiegel an einer rothgelben Seidenschnur.

Von der Bestätigung dieses Privilegiums setzt K. Friedrich am 25. Juli die Donau-Hauthner und an demselben Tage (nicht, wie Pez Cod. dipl. III. 6 setzt, V1lli0 Kai.) die Stadt Ens in Kenntniss. (Abgedr. bei Fischer II. 348 und 349). An beiden Urkunden ist rückwärts das Sccretsiegel Friedrich's in rothem Wachs aufgedrückt, welches den einfachen Adler zeigt, wie er auf den Secret-Siegeln Ludwigs von Baiern (Mon. Boic. Vol. IX. Tab. I. n. 3. IV und V) und Karl's IV. (Mon. Boic. Vol. XI. Tab VIII. Nr. 42) erscheint, doch bedient sich Ludwig des Adlers auch auf dem Majestätssiegel, was bei K. Friedrich nicht der Fall ist. Die Umschrift lautet: + FKIDERICI . DEI . GRA . REGIS . ROM.

174