CLIX.

E Mss. Henseleri.

In nomine sanete et indiuidue Trinitatis. Heinricus diuina fauente clementia rex. Si querimonias sacerdotum, quas nobis de necessitatibus ecclesiarum sibi commissarum obtulerunt, adtenterimus, et

1 0 7 9. 123

iusticiam misericorditer illis impendendo ad finem perduxerimus, presentis scilicet ct eterne felicitatis pre mia exinde mercari liquido confidimus. Ideirco notum esse uolumus omnibus sanete Dei ecclesie nostrisque fidelibus presentibus scilicet et futuris, qualiter lidelis noster OSNENBRVGGENSlS episcopus secundus BENNO in nostro seruicio longo tempore deuotissimus, serenitatis nostre clementiam adiit, apostoli pre- ceptum sequens, arguendo, increpando, obsecrando et iuuentutem nostram incusando, querimoniam faciens, se suosque antecessores nostrorum antecessorum scilicet aui nostri KVNRADI et cari patris nostri bone memorie HEINRlCI imperatorum forsitan in hac causa ignoranter delinquentium temporibus multas inju rias et uarias oppressiones de potentibus illius regionis, maxime autem a Cocbeiense abbate et Herifur- dense abbatissa illorumque fautoribus, in decimarum direptione ad suam ecclesiam debite pertinentium iam diu miserabiliter sustinuisse. Cuius proclamationi quamuis sepius iterate diutius quam felicius assentire renuentes, etatis teneritate ac quorundam consiliariorum nostrorum tunc temporis iuuentuti nostre proui- dentium dissuasione ad hec determinanda uariis occasionibus prefixis nos excusauimus. Sed tandem cre- bris et infinitis etiam pro Christianitatis miscrabili defectu querimoniis et multorum clericorum et laicorum ius suum agnoscentium rogatu et consilio deuicti, WORMAClAM eidem episcopo suisque aduersariis, ubi principibus nostris pro ceteris regni negociis conuenire statutum est, ut ct ipsi uenirent precepimus. Ibi uero X. episcopis X. abbatibus ceterisque quam plurimis clericis ac laicis presentibus utriusque partis scripta episcopus et sui aduersarii in medium proferebant. Episcopi uero scriptis lectis et intellectis Osne- bruggensem ecclesiam Adriani pape consilio et consensu a magno et illustri uiro KAROLO primitus in prouincia WESTFALA fundatam et a uenerabili Egilfrido Leodicensi episcopo consecratam, et quia sibi tunc temporis predia uel alia in illa regione non erant donaria, unde episcopus uel clerici ibi Deo militantes sustentarentur, decimis cunctorum infra terminos eiusdem episcopatus degentium et nouiter ad Christiani- tatem conuersorum consecrationis eius die dotatam, et postea UII. apostolicorum uirorum priuilegiis, scili cet Leonis, Paschalis, Eugeni i et Gregorii, stabilitam esse, et omnem hominem eisdem priuilegiis ante nos relectis, qui hec sancita aliquo modo irritauerit, anathematizatum constare, absque ulla ambiguitate didi- eimus. Ex abbatis autem scripto quod attulit regali auetoritate confírmato iuniorem Ludeuuicum quandam cellam Corbeiensi ecclesie nomine MEPPIAM, Herifurdensi autem ecclesiam nomine BVXEDE cum decimis sibi pertinentibus in episcopatu OSNEBR. concessisse intelleximus. Ad hec infringenda et adnihilanda eius dem iunioris Ludeuuici cartam ipsius propria manu roboratam et sigillo eius assignatam episcopus in pa- lam prolerebat, in qua idem Ludeuuicus aui patrisque sui statuta super eisdem decimis prefate Osnabrug- gensi ecclesie stabiüuit et in earundem decimarum traditionibus quicquam derogasse, ut abbatis scripta referunt, denegauit. Abbate autem et abbatissa propter hoc solum quod ibi uidebatur ficticium aliquid quo inniti possent non habentibus, episcopus plurimorum antecessorum nostrorum regum et imperatorum, scilicet ARNOLFI filiique eius LVDEVVICI, HElNRICI primi, trium OTTONVM cartas ipsorum manibus ro- boratas et sigillis assignatas, ecclesie suç easdem decimas stabilientes presentauit legendas. Ibi uero utro- rumque senteneiis auditis et subtiliter diiudicatis, archiepiscopi, episcopi cum omni clero, duces et comites, etiam ipsis prius fauentes, peticionibus episcopi oonsentire debere iusticia exigente unanimi concordia omnes affirmabant. Promisit etiam nobis prefatus episcopus, decano ceterisque eiusdem ecclesie clericis adstipulantibus, dum locus mancret integer et indestruetus, pro uita nostra statuque regni dum uiueremus, post obitum autem pro nostri et cari patris nostri IIEINRICI imperatoris augusti, matrisque nostre AGXETIS imperatricis, aui, auieque animarum remedió XXX. missas totidemque psalteria per singulas ebdomadas ibidem deuote decantari, et ad omnes cursus horarum psalmum unum. Insuper statutum est, ut in çuum omni tercia feria communiter a fratribus in choro pro anima Sigefridi cari seruientis nostri ceterorumque qui pro nostro honore defendendo in publico bello corruerunt, specialis missa decantetur. Qua propter Domini nostri Jesu Christi et beati Petri prineipis apostolorum ct preciosissimorum martyrum Crispini et Crispiniani, nec nou pro ueneratione KAROLI imperatoris augusti magni et pacilici et eiusdem ecclesie fundatoris deuotissimi ct ceterorum antecessorum nostrorum eandem ecclesiam suis scriptis et preceptis

124 1079 — 1082.

roborantium, nec non aui patrisque nostri atque nostra ceterorumque uidelicet regum qui in candcm ecclesiam iusticiam sibi denegando peccauerunt animarum remedio et liberatione, et eiusdem episcopi sedula et diuturna proclamatione, nostre immunitatis et libertatis preceptum super eisdem decimis episcopo sueque ecclesiç stabiliendis fieri decreuimus. Precipientes ergo iubemus ut sicut relique in regno nostra sanete Dei ecclesiç ab antecessorum nostrorum regum et imperatorum preceptis et scriptis stabilite consi stunt, ita et hec OSNEBR. ecclesia per hoc nostrum preceptum Domino opitulante stabilita consistat. Con- cedimus etiam eidem episcopo et Iicentiam damus imo precipimus, secundum Karoli institutionem decimas cunctorum infra sui episcopatus terminos habitantium, quibus iam diu iniuste caruit, in suam episcopalem potestatem recipere uemine contradicente. Sed liccat prcfato episcopo easdem decimas ceterasque res sue ecclesie quas modo possidet ucl deinceps acquisierit quieto ordine possidere, suasquc ecclesias sicuti ceterorum ius est episcoporuim corrigere et earum causas absque ulla contradictione disponere, Sicque firmiter stabilitum est, ut cuncti eius successores hec eadem a nobis sancita pari modo sortiantur. Et ut hec auctoritas nostra firmiorem in Dei nomine habeat stabilitatem, manu nostra propria ut subtus uidetur hanc cartam roborantes sigillo nostro iussimus assignari.

Signum domni regis Heinrici quart i inuictissimi. (L. M.) Gebehardus cancellarius uice Sigefridi archicancellarii recognoui.

Data III. Kal. April. Indict. II. Anno dominice incarnat. Mo LXXo VIlII0. Anno autem regni domni regis Heinrici quarti XXIIIo. Actum Ratisponç in Dei nomine feliciter AMEN.

(Nach Strunck. Mscpt. p. 329. war das Original dieser Urkunde mit Goldschrift geschrieben und hatte eine goldene Bulle, auf deren einer Seite .sich das Bild des Königs befand, mit der Umschrift: Heinricus Rex; auf der andern Seite die Stadt Rum, mit der Umschrift: Roma caput mundi regit orbis frena rotundi.)